PC–014 spirulina ekstresi ve fikosiyaninin çeşitli kanser hücreleri üzerine sitotoksik ve anti invaziv etkisi Canan Sevimli–Gür, aSultan Gülce–İz, aAyşe Nalbantsoy, aEbru Manav, aSevde Hatipoğlu, c Güven Özdemir, aMeltem Conk–Dalay, aİsmet Deliloğlu–Gürhan a Ege Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Biyomühendislik Bölümü, Bornova, 35100 İzmir b Kocaeli Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Umuttepe, İzmit, 41380 Kocaeli c Ege Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Biyoloji Bölümü, Bornova, 35100 İzmir canansevimli@yahoo.com a,b Amaç: Bu çalışmanın amacı, 13 farklı insan kanser hücresi hattına karşı ham Spirulina özütünün (HSE) ve fikosiyaninin (FS) antikarsinojenik aktivitesini ve canlılığını muhafaza eden tümör hücrelerinin tümörojenitelerinde ve invaziv yeteneklerinde değiştirmeleri karşılaştırmalı olarak analiz etmektir. Gereçler ve Yöntemler: Siyanobakteriler oluklu havuzlarda güneş altında bir çarklı değirmen ile çalkalanarak üretilmiştir. Ürün hasatı filtrasyon ile gerçekleştirilmiş ve sonrasında ham özütler dondurma – çözdürme metodu ile hazırlanmıştır. Ekstraksiyon ve saflaştırma prosesleri Zhang (1999) tarafından bildirilen metoda göre yapılmıştır. MDCK ve L–929’u içeren iki normal hücre hattı ile birlikte, NCI–H82, K–562, Raji, DOHH–2, CA–46, SW480, HeLa S3, Caco–2, Hep G2, Hep 3B, MCF–7, HT–29 ve Neuro–2A’yı içeren 13 insan kanser hücre hattına karşı HSE ve FS’nin sitotoksik aktivitesi MTT testi kullanılarak belirlenmiştir. % 50 sitotoksisiteye neden olan etken madde dozları ile muamele edildiğinde canlılığını muhafaza eden tümör hücrelerinin tümörojenitelerinde ve invaziv yeteneklerinde bir azalma olup olmadığını ve belirlemek amacıyla bu hücreler çift tabakalı agar içeren pleytlerde çoğaltılmış ve transformasyon indeksleri belirlenmiştir. Bulgular: HSE genellikle FS’den daha yüksek aktivite sergilemiştir. HSE, 0.006 ile 0.030 μg/ mL arasındaki IC50 değerleri ile SW480, Raji, NCI–H82 hücre hatlarına karşı diğer kanser hücre hatlarına göre daha etkindir. C–PC, 1.7 μg/mL IC50 değeri ile MCF–7 ve Raji hücreleri karşı daha yüksek aktiviteye sahiptir. Hücre hatları arasında NCI–H82 (küçük hücreli akciğer kanseri), Raji (Burkitt’s lenfoma), SW480 (kolon adenokarsinoma), ve MCF–7 (meme adenokarsinoma) HSE ve FS tarafından oluşturulan inhibisyon etkisine karşı çok daha duyarlıdır. Koloni formasyon soft agar testinde, sitotoksisite testlerine paralel olarak % transformasyon indeks değerleri HSE uygulamalarında K–562, Raji, CA–46 and DOHH sırasıyla, % 4.9, % 7.57, % 3.85, % 2.8 değerlerine kadar düşürülmüştür. Ek olarak, HSE’nin FS’e göre özellikle de lösemi, lenfoma ve nöroblastoma hücre hatlarının invaziv yeteneklerinin azalmasını daha çok etkilediği bulunmuştur. Sonuç: Bu çalışmada, HSE ve FS’nin 13 kanser hücre hattı ile birlikte iki normal hücre hattına karşı sitotoksik aktiviteleri ilk kez belirlenmiştir. HSE’nin in vitro olarak özellikle de lösemi, lenfoma kanser tipleri üzerinde antikanser aktiviteye sahip olduğunu kanıtlanmıştır. Devam eden çalışmalar ile HSE’nin biyoaktivite rehberli izolasyonu ile yeni antikanser moleküllerin bulunabileceğini önerilmektedir. Anahtar Kelimeler: Spirulina, fikosiyanin, izolasyon, antikanser, MTT, invasiv. Teşekkür: Bu çalışma, DPT (2002–DPT–040) ve Ege Üniv. Bil. Ar. Fon Saym. (2001/BIL/020) desteğiyle gerçekleştirilmiştir. 690 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye http://www.ubk2012.ege.edu.tr