about pressacademıa procedıa - Akademik Personel Bilgi Bankası

advertisement
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
ABOUT PRESSACADEMIA PROCEDIA
PressAcademia Procedia publishes conference proceedings. PressAcademia Procedia is a scientific,
academic, refereed and open-access journal. The publication languages are English and Turkish.
PressAcademia Procedia invites all conferences in the area of business, economics, management,
marketing, health management, logistics and trade, finance, accounting, auditing, and other related
social sciences. PressAcademia Procedia issues a DOI number for each manuscript published and a
special volume number for each conference proceedings.
Editor-in-Chief
Prof. Dr. Suat Teker
EDITORIAL BOARD
Ozer Ertuna, Bogazici University
Klaus Haberich, Franklin University
Bento Lobo, University of Tennessee
Oktay Tas, Istanbul Technical University
Dilek Teker, Isik University
EDITORS FOR THIS VOLUME
Aysegul Bayraktaroglu Guner, Isik University
Dilek Teker, Isik University
Suat Teker, Isik University
Begum Samur Teraman, Isik University
__________________________________________________________________________________
i
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
Global Business Research Congress (GBRC), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
Year: 2016 Volume:2
CONTENT
Title and Author/s
1.
Page
Patient satisfaction in the context of total quality management: an example of
Sivas state hospital
Toplam kalite yönetimi bağlamında hasta memnuniyeti: Sivas devlet hastanesi örneği
Hatice Genc Kavas, Mehmet Celal Gultekin, Omer Fazil Emek…………………………………………………………….……..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118622
2.
1–9
Portfolio analysis with second order stochastic dominance: an implementation
on BIST-100 index
İkinci dereceden stokastik baskınlık yöntemi İle portföy analizi: BIST-100 endeksi üzerinde bir uygulama
Oktay Taş, Ali Sezin Ozdemir, Kaya Tokmakcioglu……………………………………………….……………………….…………… 10 – 18
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118623
3.
A research for corporate social responsibility perception of accounting professionals:
the case of Trabzon
Muhasebe meslek mensuplarının kurumsal sosyal sorumluluk algılarına yönelik bir araştırma: Trabzon ili örneği
Erol Tekin, Yasar Bayraktar……………………………………………………………………………………………………………….………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118624
4.
Lean procedures in hospital and medical supply chain processes
Hastane ve tıbbi tedarik zinciri süreçlerinde yalın uygulamalar
Mustafa Isik, Fikriye Isik…………….…………………………………………………………………….……………………………….……..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118625
5.
19 – 26
Performance of national innovation systems during the global crisis:
a cross-country analysis
Emine Nur Gunay Ozkan, Gozde Nur Kazazoglu……………………………………………………………………………….……..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118626
27 – 36
37 – 48
6.
Foreign ownership and stock price synchronicity: evidence from Turkey
7.
The relationship between emotional labour behaviour and psychological capital of employees:
a study on banking sector
Oktay Tas, Selin Duz Tan…………………………………………………….…………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118627
Çalışanların duygusal emek davranışının psikolojik sermayeleri ile ilişkisi: bankacılık sektöründe bir araştırma
Bayram Alamur , Ismail Atabay …………………………………………………………………………………………………….…………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118628
49– 57
58 – 68
__________________________________________________________________________________
ii
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
8.
An empirical study on the generation X and Y for determining organizational commitment
differences
X ve Y kuşağının örgütsel bağlılık farklılıklarını belirlemeye yönelik ampirik bir çalışma
Murat Koc , Linda Ozturk, Adem Yildirim …………………….……………………………………………………………….…………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118629
9.
Page
69 – 78
Investigation of tourism employees’ intercultural sensitivity levels in terms of
various demographic variables
Turizm çalışanlarının kültürlerarası duyarlılık düzeylerinin çeşitli demografik değişkenlere göre incelenmesi
Muammer Bezirgan, Bayram Alamur.………………………………………………………………………………….……..…….……
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118630
79 – 87
10. Effects of gap year on career transitions: a qualitative research
Kariyer geçişlerinde boşluk yılın etkisini inceleyen nitel bir araştırma
Nihat Erdogmus, Dogus Mirzanli.………………………………………………………………………………….……..………….…
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118631
11. Airport slot coordination system: an implementation at Ataturk Airport
Savas S. Ates, Mevlut Uzulmez.………………………………………………………………………………….…………..………….…
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118632
88 – 98
99 – 104
12. The role of women on the Ottoman economics
Osmanlı ekonomisinde kadının rolü
Nurullah Karta.………………………………………………………………………………….……..…….……………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118633
105 – 117
13. Pricing: a literature review
Fiyatlandırma: bir literatür taraması
Cahid Ozdeveci, Mustafa Halid Karaarslan……………………………………………………….………….…….……………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118634
118 – 126
14. Determining the relationship between emotional labour and occupational
commitment of academicians
Akademisyenlerin mesleki bağlılıkları ile duygusal emek davranışları arasındaki ilişkinin belirlenmesi
Ceren Giderler, Hilal Durmus, Canan Kirmizi………………………………………………….……..…….……………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118635
127 – 135
15. The effect of consumer involvement on brand loyalty
Tüketici ilgileniminin marka sadakati üzerindeki etkisi
Volkan Ozbek , Aycan Kulahli…………………………………………………….……..………………………………………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118636
136 – 148
16. Burnout of employees in the service industry and an applicatıon in Eskişehir
Hizmet sektöründe çalışanların tükenmişliği ve Eskişehir ilinde bir uygulama
Huseyin Gurbüz, Murat Karapinar……………………………………………...….………………………………….………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118637
149 - 159
17. Determining the computer proficieny level of nurses in health care services
evaluation nurses’ thoughts about nursing informatics
Hemşirelerin sağlık bakım hizmetlerinde bilgisayar kullanım düzeylerinin belirlenmesi ve hemşirelik
bilişimi hakkındaki düşüncelerinin değerlendirilmesi
Melek Aydogan Sayar, Yildirim Gulhan, Salim Yilmaz………………...….………………………………….………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118638
160 - 169
__________________________________________________________________________________
iii
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
Page
18. Female gender and entrepreneurship
Kadın cinsiyeti ve girişimcilik
Sureyya Gumussoy, Elif Aktekin, Gulseren Keskin……………………...….………………………………….…………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118639
170 - 173
19. Determining differences between marketing strategy attitudes of exporting and
not exporting firms during crisis and how they are affected
İhracat yapan ve yapmayan işletmelerin krizden etkilenme ve kriz döneminde pazarlama stratejileri
tutumları arasındaki farklılığın belirlenmesi
Mahmut Baydas………………………………………………………………………...….………………………………….…………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118640
174 - 182
20. A field work to determine intentions of staying in accounting sector and
the hopelessness level of the students having accounting education
Muhasebe eğitimi alan öğrencilerin umutsuzluk düzeyleri ve sektörde kalma niyetlerinin belirlenmesine yönelik
bir alan araştırması
Furkan Yildirim, Aysegul Ciger, Ahmet Kaya, Filiz Angay Kutluk…..….………………………………….………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118641
183 - 191
21. Structural equation modeling research on perceptions concerning ethics of accounting
profession: an application in Eskisehir province
Muhasebe meslek etiğine ilişkin algıların yapısal eşitlik modellemesiyle incelenmesi:
Eskişehir il merkezinde bir uygulama
Huseyin Gurbuz , Veysel Yilmaz……………………….....……………………...….………………………………….………………... 192 - 205
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118642
22. Logistics sector in Turkey and logistics villages
Türkiye’de lojistik sektörü ve lojistik köyler
Nuray Terzi, Ozlem Bolukbas……………………………………………………...….………………………………….………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118643
206 - 228
23. An application on relationship between electronic commerce and logistics in retail sector
Perakende sektöründe elektronik ticaret ve lojistik ilişkisi üzerine bir uygulama
Nuray Terzi, Yasin Mandal…………………………….…………………………...….………………………………….………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118644
229 - 253
24. A study on Mersin in organizational culture reflections culture electronic network
Örgütsel kültürün elektronik ağ kültürüne yansımaları üzerine mersin ilinde bir araştırma
Murat Koc, Linda Ozturk……………………………………………………...…………………………………………….…………………. 254 - 261
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118645
25. Embodiment of tacit knowledge as an insrument of competitive strength
in the cultural market: an example of Antakya
Kültürel pazarda rekabet gücü aracı olarak örtülü bilginin somutlaştırılması: Antakya örneği
Husniye Ors, Pelin Surmeli ………………………………………………...…………………………………………….…………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118646
262 - 268
26. An evaluation on logistic village marketing and the logistic potential of villages in Turkey
Lojistik köy pazarlaması ve lojistik köylerin Türkiye’deki potansiyeline ilişkin bir değerleme
Husniye Ors , Toghrul Mammadov….. ………………………………...…………………………………………….…………………. 269 - 280
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118647
27. E-commerce in Turkey
E-ticarette Türkiye ne durumda?
Ali Acilar……………………………………………………………………………...…………………………………………….…………………. 281 - 288
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118648
__________________________________________________________________________________
iv
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
Page
28. Engineering: an information security threat in enterprises
İşletmelerde bir bilgi güvenliği tehdidi olarak sosyal mühendislik
Ali Acilar, Ayse Bastug………………………………………………………...…………………………………………….………………….. 289 - 297
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118649
29. Accounting perception of business students to describe by helping metaphors
İşletme öğrencilerinin muhasebe algılarının metaforlar yardımıyla anlatılması
Mursel Guler, Ahmet Agca, Dursun Boz.……………………………...…………………………………………….………………….. 298 - 309
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118650
30. New organizational parameters for developing job involvement: performance
feedback and organizational demography
İşe bağlılığı ortaya çıkarmada yeni örgütsel parametreler: performans bildirimi ve örgütsel demografi
Isik Cicek, Sakine Ayca Alparslan……………………………………………...………………………………………………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118651
310 - 319
31. Relationship between personality traits and leadership behaviors:
a study on business students
Kişilik özellikleri ve liderlik davranışları ilişkisi: işletme öğrencileri üzerine bir araştırma
Ozgul Orsal, Engin Karadag………………………………………………...………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118652
320 - 330
32. The antecedents of procrastination behavior: personality characteristics,
self-esteem and self-efficacy
İşi erteleme davranışının öncülleri: kişilik özellikleri, öz saygı ve özyeterlilik
Pelin Kanten , Selahattin Kanten …………………………………….....………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118653
331 - 341
33. Tracking clues of the management by objectives in today’s Turkish public
administration area
Çağdaş yönetim tekniklerinden amaçlara göre yönetim: Türk kamu yönetimine yansımaları
Harun Yildiz, Sedat Cobanoglu………………………….....………………………………………………………………………………. 342 - 348
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118654
34. Individual coping with stress trends of white and blue collar employees:
Izmir Atatürk organized industrial zone sample
Beyaz ve mavi yakalı çalışanların stresle bireysel başa çıkma eğilimleri: Izmir Atatürk organize sanayi bölgesi örneği
Nezih Metin Ozmutaf, Koray Cita………………………….....……………………………………………………………………………. 349 - 359
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118655
35. Visual elements’ effect on mobile application preference
Tüketicilerin mobil uygulama tercihinde görsel öğelerin etkisi
Gokhan Aydin…………………………………………………….....………………………………………………………………………………. 360 - 376
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118656
36. A study on the general structure of the service sector in Turkey
Türkiye’de hizmet sektörünün genel yapısı üzerine bir çalışma
Ilhami Minematur, Mucahit Kurtulus, Omer Minematur………………………………………………………………………… 377 - 387
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118657
37. Negative word of mouth marketing: a research upon clothing and white goods products
Negatif ağızdan ağıza pazarlama: hazır giyim ve beyaz eşya ürünleri üzerine bir araştırma
Ahmet Uyar, Kubra Kilicaslan ……………………………………...……………………………………………………………………….. 388 - 401
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118658
__________________________________________________________________________________
v
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
Page
38. Is there personality impact on the emotional labour? An applicatıon in special
education and rehabilitation centers?
Kişiliğin duygusal emek üzerinde etkisi var mıdır? Özel eğitim ve rehabilitasyon merkezlerinde bir uygulama
Zehra Yeni, N. Derya Ergun Ozler………………………………...…………………………………………………………………………. 402 - 411
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118659
39. Perceptions of optical store employees in their business motivation: the case of Izmir
Optik mağazalarında çalışanların iş motivasyonuna yönelik algıları: izmir ili örneği
Nezih Metin Ozmutaf , Elif Aktekin……………………………...………………………………………………………………………… 412 - 419
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118660
40. The importance of personality structure within an organization
Örgüt ortamındaki kişilik yapılarının önemi
Gulay Tasdemir, Gulseren Keskin, Elif Aktekin…………...………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118661
420 - 426
41. Managing interacting software project risks
Pradip Peter Dey, Muzibul Khan, Mohammad Amin, Bhaskar Raj Sinha,
Hassan Badkoobehi, Shatha Jawad, Laith Al Any………………………………….…………………………………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118662
427 - 433
42. Psychological capital research for relations with career adaptability
Psikolojik sermayenin kariyer uyum yeteneği ile ilişkisine yönelik bir araştırma
Nuray Mercan………………………….....……………………………...……………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118663
434 - 442
43. A study about the relationship between differences in business management and
development of openness on gender equality
İş hayatında farklılık yönetiminin ve gelişime açıklığın toplumsal cinsiyet eşitliği ile ilişkisi üzerine bir araştırma
Nuray Mercan………………………….....……………………………...…………………………………………………………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118664
443 - 448
44. Cultural sensitivity and communication skills on the relationship between an investigation
Kültürler arası duyarlılık ve iletişim becerileri arasındaki ilişki üzerine bir araştırma
Nuray Mercan………………………….....……………………………...……………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118665
449 - 454
45. Dynamic quality management approach for lean management systems: a future
perspective for companies?
Yalın yönetim sistemleri için dinamik kalite yönetimi yaklaşımı: şirketler için gelecek perspektifi?
Sahin Gok, Tugkan Arici………….....……………………………...………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118666
455 - 459
46. Assesing the effect of environmental management and lean production systems on firm
performance
Yalın üretim sistemlerinin ve çevresel yönetimin firma performansına etkilerinin değerlendirilmesi
Sahin Gok, Tugkan Arici………….....……………………………...…………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118667
460 - 464
47. Investigation of entrepreneurship tendencies of vocational school students who
take management and accounting courses according to demographic variables
İşletme ve muhasebe eğitimi alan meslek yüksekokulu öğrencilerinin girişimcilik eğilimlerinin demografik
değişkenlere göre incelenmesi
İsmail Atabay, Bayram Alamur.....……………………………...………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118668
465 - 474
__________________________________________________________________________________
vi
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
Page
48. The envisaged role of capital markets: can the Jordanian Stock Exchange
meet the expectation of economic growth
Ghassan Omet …………….………….....……………………………...………………………………………………………………………… 475 - 484
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118669
49. Companies’ information technology proficiency in 3PL service supporter selection
İşletmeler açısından 3pl servis sağlayıcı seçiminde bilgi teknolojileri yeterliliği
Nagihan Aydın, A. Murat Koseoglu………….....……………...………………………………………………………………………… 485 - 500
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118670
50. Do personality traits play a determinant role in entrepreneurship?
Girişimcilikte kişilik özellikleri belirleyici midir?
Gulseren Keskin, Gulay Tasdemir, Elif Aktekin, Sureyya Gumussoy ………………………………………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118671
501 - 504
51. An application of barter processes and their recognition according to
international accounting standards
Uluslararası muhasebe standartlarına göre barter işlemleri ve muhasebeleştirilmesi üzerine bir uygulama
Oktay Tas, Huseyin Mert, Oguz Dukan…………....………………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118672
505 - 514
52. University students and mobile commerce: a study at Bilecik Seyh Edebali University
Üniversite öğrencileri ve mobil ticaret: Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Örneği
Ali Acılar, Aykut Hamit Turan………………………………….............................................................................................
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118673
53. The negative factors affecting the border trade in Eastern and Southeastern Anatolia
and economic impacts
Mehmet Dag, Burak Okde…………………………………..................................................................................................
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118674
515 - 523
524 - 534
54. Sponsorship as a promotion tool: rememberability of the sport sponsorship and
it’s effect to purchasing behaviour
Bir tutundurma aracı olarak sponsorluk: spor sponsorluğunun hatırlanabilirliği ve satın alma davranışı üzerine etkisi
Fikret Yaman, Semih Acikgozoglu………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118675
535 - 543
55. The effect on trust to organizatıon and psychological contract violation: an application
Psikolojik sözleşme ihlalinin örgüte olan güven üzerindeki etkisi
Bilal Cankir…………………………………………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118676
544 - 551
56. A study on the factors influencing the performance of Islamic banking
Katılım Bankacılığının kullanımını etkileyen faktörlere yönelik bir araştırma
Ismail Yildirim, Recep Cakir…………………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118677
552 - 563
57. PMI methodology in project management and applicability in Turkey
Proje yönetiminde PMI metodolojisi ve Türkiye’de uygulanabilirliği
Huseyin Mert, Nurdan Kucukoglu………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118678
564 - 569
__________________________________________________________________________________
vii
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
Page
58. Strategic management and theoretical perspective on finance:
balanced scorecard on finance
Stratejik yönetim ve finans teorisi: balanced scorecard ve finans’ta uygulaması
Gurhan Uysal………………………………………………………………………………………………………………………….………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118679
570 - 573
59. Transfer of management authority in joint stock company content
organization regulation
Anonim şirketlerde organizasyon yönergesi kapsamında yönetim yetkisinin devri
Abdulkadir Bulut………………………………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118680
574 - 594
60. IAS 18 revenue standard in factoring companies and an application
Faktoring işletmelerinde TMS 18 hasılat standardı ve bir uygulama
Huseyin Mert, Ece Bas………………………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118681
595 - 609
61. Qualifications sought in technical employees by some businesses
(furniture industry sample)
Kobi işletmelerinin teknik elemanlarda aradığı nitelikler (mobilya endüstrisi örneği)
Mehmet Colak, Tahsin Cetin ………………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118682
610 - 619
62. Crisis management and recommendations in the woodworking sector
Ağaçişleri sektöründe kriz yönetimi ve çözüm önerileri
Mehmet Colak, Tahsin Cetin ………………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118683
63. A strategic analysis of SMAC technology
Naciye Guliz Ugur, Tugba Koc ……………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118684
64. Acceptance of management information systems in enterprises
Naciye Guliz Ugur, Tugba Koc ……………………………………………………………………………………………………………
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118685
620 - 628
629 - 634
635 - 639
65. Journey to excellence in local government performance management:
Kocaelİ metropolitan municipality application
Yerel yönetımlerde mükemmellık yolculuğunda performans yönetımı: Kocaeli büyükşehır beledıyesı uygulaması
Ayse Senturk, Baris Carikci…………………………………………………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118686
640 - 647
66. Researching the effects of R&D investments of the manufacturing companies
registered in BIST corporate governance İndex over the company performance
BIST kurumsal yönetim endeksine kayıtlı imalat firmaları özelinde ar-ge yatırımlarının firma performansına
etkisinin araştırılması
Bekir Elmas, Muslum Polat…………………………………………………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118687
648 - 663
__________________________________________________________________________________
viii
Global Business Research Congress (GBRC - 2016), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
.
CONTENT
Title and Author/s
Page
67. Organizational effectiveness and employee performance: a research in banking
sector in Antalya and Konya cities
Örgütsel etkinlik ve işgören performansı etkileşimi: Konya ve Antalya bankacılık
sektöründe bir araştırma
Adnan Celik, Emine Vasfiye Korkmaz, Yasar Korkmaz ………………………………………………………………………….
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118688
68. Crises Project management and the effect of natural culture under crises:
a study from Turkey
Gamze Karayaz, Askin Kaan Kaptan ……………………………………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118689
664 - 674
675 - 683
69. Determination of twitter users sentiment polarity toward airline market
in Turkey: a case of opinion mining
Twitter kullanıcılarının havayolu pazarına yönelik duygu kutuplarının belirlenmesi: bir fikir madenciliği örneği
Bahri Baran Kocak, Inci Polat, Cem Burak Kocak ……………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118690
684 - 691
70. Advertising ethics: perceptions of sex appeals in television advertising
Reklam etiği: televizyon reklamlarında cinselliğin kulllanımı
Fatih Koc, Oktay Cetin, Umit Alniacik ………………………………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118691
692 - 702
71. Power of soft skills determining academic career satisfaction: empirıicial study
on research assistants
F.Gulruh Gurbuz, H.Sinem Ergun, S.Begum Samur Teraman ……………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118692
703 - 714
72. A study on adaptation of railway management competition models for Turkey
Demiryolu işletmeciliği rekabet modellerinin Türkiye’ ye uyarlanması üzerine bir çalışma
Ahmet Ertugrul Doludeniz…………………………………………………………………………………………………………………..
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118693
715 - 722
__________________________________________________________________________________
ix
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Global Business Research Congress (GBRC), May 26-27, 2016, Istanbul, Turkey.
ADVERTISING ETHICS: PERCEPTIONS OF SEX APPEALS IN TELEVISION ADVERTISING
DOI: 10.17261/Pressacademia.2016118691
1
2
Fatih Koc , Oktay Cetin , Umit Alniacik
3
1
Kocaeli Üniversitesi, fatih.koc@kocaeli.edu.tr
Kocaeli Üniversitesi, Kandıra Uygulamalı Bilimler Yüksekokulu, oktaycetin@hotmail.com
3
Kocaeli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi, umit.alniacik@kocaeli.edu.tr
2
ABSTRACT
Advertising must be accurate, reliable, honest, and in line with the cultural and ethical norms of the society. Since consumers become more
sensitive to ethical principles, organizations are urged to be more attentive to ethical issues in advertising. Sex appeals, deceptive
advertising, advertising to children and discrimination in advertising are the major issues in the advertising ethics literature. This study
examines the ethical perceptions about using sex appeals in advertising. Particularly, the study aims to determine whether using male and
female bodies as sexual objects in advertisements is perceived to be ethical or not. Further, the study probes the effect of consumers’
ethical philosophies (i.e. idealism, relativism) on their ethical judgments about the ads. A field study is conducted to test a number of
hypotheses to resolve the research question. In the first phase of the field research, advertising experts are asked to evaluate 12 selected
ads in terms of their ethical content. Based on their evaluations, 3 ethically questionable ads (one comprised of male body as a sexual
object, one comprised of female body as a sexual object, and one comprised of both male and female bodies as sexual objects) are chosen
to be used in the next stage. In the second stage, the ethically questionable ads are viewed by a convenient sample of consumers and their
ethical judgments about the ads are measured. Data analyses revealed that, male and female respondents’ ethical perceptions about the
ads (where male bodies are used as a sexual object) significantly vary. Further, relativism is found to exert a significantly negative effect on
ethical judgments, while idealism has no significant effect. Theoretical and managerial implications of the findings are discussed.
Keywords: Television advertising, advertising ethics, ethical philosophies
JEL Codes: M37, M31
REKLAM ETİĞİ: TELEVİZYON REKLAMLARINDA CİNSELLİĞİN KULLANIMI
ÖZET
Bir iletişim aracı olan reklamın doğru ve güvenilir olması, toplumun kültürel ve ahlaki yapısına uygun olması ve etik ilkeleri içermesi
günümüz işletmeleri için oldukça önemlidir. Tüketicilerinin etik değerlere daha çok önem verir hale gelmesi, işletmeleri bu konuda daha
duyarlı hale getirmiştir. Reklam etiği literatürü incelendiğinde; cinsel öğelerin kullanımı, aldatıcı reklam, reklamlarda çocukların kullanılması
ve ayrımcılık konuları ön plana çıkmaktadır. Bu çalışmada, reklamlarda cinsel öğelerin kullanımı konusu ele alınmıştır. Bu çalışmanın temel
amacı, televizyon reklamlarında kadının, erkeğin ve her ikisinin cinsel obje olarak kullanıldığı reklamlara yönelik etik algılamaların farklılık
gösterip göstermediğinin belirlenmesidir. Ayrıca, tüketicilerin ahlak felsefelerinin (idealizm ve rölativizm) reklamlara yönelik etik yargılama
üzerindeki etkisi bu çalışmada ele alınmıştır. Çalışma iki aşamadan oluşmaktadır. Birinci aşamada, uygulamada kullanılacak üç reklamın
seçimi için reklamcılık konusundaki uzmanlarla bir ön araştırma yapılmıştır. İkinci aşamada ise seçilen reklamlar kolayda örnekleme yoluyla
belirlenen tüketicilere izlettirilerek, her bir reklama yönelik etik yargılamaları ve kişisel ahlak felsefeleri ölçülmüştür. Yapılan analizler
sonucunda, erkeğin cinsel obje olarak kullanıldığı reklamlara ilişkin etik değerlendirmelerin izleyicilerin cinsiyetine göre farklılaştığı
belirlenmiştir. Ayrıca, rölativizmin etik değerlendirme üzerinde negatif bir etkisin olduğu tespit edilirken, idealizmin anlamlı bir etkisinin
olmadığı belirlenmiştir. Bu bulgulara ilişkin teorik ve uygulamaya yönelik öneriler sunulmuştur.
Anahtar Kelimeler: Televizyon reklamları, reklam etiği, ahlak felsefeleri
JEL Kodları: M37, M31
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
692
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
1. GİRİŞ
Reklamlardaki etik dışı uygulamalar, toplumsal yapının olumsuz etkilenmesi ve tüketicilerin aldatılması
nedeniyle günümüz toplumlarında daha fazla dikkate alınmaktadır. Tüketicilerin etik dışı uygulamaları kabul
etmemesi sonucu işletmelerde, tüketicilerle iletişim kurarken kullandığı reklamlarda bu durumu göz önünde
bulundurmak zorundadır. Tüketicileri etkileme düzeyi açısından en önde gelen reklam türlerinden olan
televizyon reklamları, bu noktada incelenmesi gereken önemli bir mecra konumundadır.
Yapılan literatür taramasında reklamcılık alanında etik dışı görülen ana başlıklar; reklamlarda cinselliğin,
çocukların, ayrımcılık ve aldatıcı reklam öğelerinin kullanılması şeklinde belirlenmiştir (Zinkhan, 1994; Treise,
Weigold, Conna ve Garrison, 1994; O’Barr, 2007; Aktuğlu, 2006). Bunlardan en çok kullanılan ve üzerinde
araştırma yapılanlardan bir tanesi de cinsellik öğesidir. Literatürde etik dışı olarak cinselliğin kullanılmasını
inceleyen oldukça fazla çalışma vardır (Gould, 1994; Blair, Stephenson, Hill ve Green, 2006; Chui ve Yang, 2009).
Bu çalışmada, TV reklamlarında cinsel öğelerin etik dışı olarak kullanılması ele alınmıştır. Literatürdeki
çalışmalara ek olarak bu çalışmada kadının, erkeğin ve her ikisinin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamlar bir
arada incelenmiştir. Tüketicilerin bu üç reklamı etik açıdan farklı algılayıp algılamadığının belirlenmesi bu
çalışmanın ulaşmaya çalıştığı temel amaçtır. Bu çalışma kapsamında seçilecek gerçek TV reklamları etik
değerlendirme amacıyla kullanılacaktır. Bu açıdan bakıldığında, uygulama aşamasında gerçek TV reklamların
kullanılması bu çalışmanın özgün yanıdır. Yapılan literatür çalışmasında, gerçek TV reklamlarının gösterilip
etiksel bir değerlendirmeye tabi tutulduğu çalışmalara rastlanılamamıştır. Gerçek reklamlara dayalı çalışmalar
literatürde olsa da, ilgili çalışmalarda sadece reklamların içerik analizi yapılmıştır. Ayrıca, tüketicilerin ahlak
felsefelerinin etik değerlendirme üzerindeki etkisi belirlenmeye çalışılmıştır. Bu noktada, gerçek TV
reklamlarının kullanıldığı, bireysel ahlak felsefelerinin ve etik değerlendirmenin birlikte ele alındığı bu
çalışmanın literatüre sağlayacağı katkı önem arz etmektedir. Ayrıca, uygulayıcılar için bu çalışmada elde
edilecek bulgular yönlendirici olacaktır.
2. LİTERATÜR TARAMASI
2.1. Reklam Etiği
Reklam, çok kısa sürelerde oldukça geniş kitlelere ulaşabilme özelliği nedeniyle etik ilkeler kapsamında dikkat
çeken ve eleştirilen konulardan biri olmuştur. Bütünleşik pazarlama iletişimi uygulamalarının en etkili
bileşenlerinden biri olan ve geçmişi çok eskilere dayanan reklam uygulamalarında etik kavramı çok fazla
tartışılmakla birlikte, konu üzerinde henüz net bir fikir birliğine varılamadığı da görülmektedir. (Karpat, 2004).
Reklam etiği; oluşturulan reklam ürünlerinin toplumun genel ahlâk kurallarına, kişilik haklarına, haksız rekabetin
önlenmesine ve tüketici haklarının korunması ilkelerine uygun olacak şekilde üretilmesine yönelik, reklam
sektörünün aktörleri ve genel toplum bazında yapılan değerlendirmeler, sorgulamalar olarak tanımlanabilir
(Elden ve Ulukök, 2006). Tüketicinin bilgilendirilmesi sürecinde reklam etiğinde dikkate alınabilecek konular;
aldatıcı(yanıltıcı) reklamlar, karşılaştırmalı reklamlar, tanıklı reklamlar, gizli ya da bilinçaltı reklamları ile reklam
mesajının aktarılması sırasında çocukların kullanımı, kadın ve erkek cinselliği olarak sıralanabilir (Aktuğlu, 2006).
Reklamcılığın gelişiminde reklam etiği zaman zaman tartışılmaktadır. Reklamcılığın tamamen bir özgürlük içinde
olması tartışma konusu olmuştur. Bu özgürlüğün reklam etiğini içine alması gerektiği birçok ülkede kabul
edilmiştir. Birçok denetleme kurumu, bu konuda görev almıştır. Yasa ve yönetmeliklerle düzenlemelere
gidilmiştir. Bu tür yapılanmalarla amaç; sadece haksız rekabeti önlemek değil, aynı zamanda tüketici haklarına
da saygı duyulmasının gereğidir. Reklam etiği üzerinde çeşitli tartışmalar halen süregelmektedir. Sektör, kendi
etiği içerisinde anlaşmazlık ve uyumsuzluklar yaşamaktadır (Karabaş, 2013).
2.2. Ahlak Felsefeleri
Ahlak ve etik kavramları işletmecilik hayatında uzun yıllardır tartışılmaktadır. Yapılan birçok çalışmada (Hunt ve
Vitell, 1986; Ferrell vd., 1989; Jones, 1991) bireylerin karar verme sürecinde etik ideolojilerin etkili olduğu ifade
edilmiştir. Ahlak felsefeleri, etik değerlendirme ve doğru veya yanlışın seçilmesi gibi birey kararlarını
etkilemektedir (Dubinsky vd., 2005).
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
693
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Forsyth’e göre (1992), bireysel ahlak felsefeleri idealizm ve rölativizm şeklinde iki farklı yapıdan oluşmaktadır.
İdealizm eğilimi gösteren bireyler doğru eylemlerle arzulanabilir sonuçların daima sağlanacağını varsayarlar.
İdealistlerin etik karar verme yargılarında diğerlerine zarar vermekten kaçınma baskın bir değer olarak etkili
olur ve eylemin sonuçlarının diğerlerinin refahını nasıl etkileyeceğini göz önünde bulundurulur (Yazıcı ve Yazıcı,
2010). Rölativizm, bir davranış veya olayın sonuçlarına odaklanır. Kişilerin kendi ahlaki görüşlerinin evrensel etik
kuralların üzerinde olduğunu ifade etmektedir (Özyer ve Azizoğlu, 2010). Marta vd. (2003), idealizm düzeyi
yüksek bireyler için, diğerlerine zarar verecek bir eylemden daima kaçınmak gerektiğini ve eğer diğerleri için
olumsuz sonuç doğuracaksa iki kötü şey arasından daha iyi olanın seçilmesinin de yanlış olduğunu
savunmaktadır. Rölativizm düzeyi yüksek bireylerin bulunduğu ülkelerde ise, bireyler etik yargıda bulunurken
ahlak ilkelerinden daha çok içinde bulundukları durumu önemserler (Özbek, 2012).
3. VERİ VE YÖNTEM
Bu araştırmanın iki temel amacı vardır. Bunların ilki, cinsiyetin etik dışı kullanıldığı TV reklamlarının tüketiciler
tarafından etik açıdan farklı algılanıp algılanmadığını tespit edilmesidir. İkincisi ise, bireysek ahlak felsefelerinin
etik değerlendirme üzerinde etkisinin olup olmadığının belirlenmesidir. Bu noktada ilk olarak, araştırmanın
yapılacağı ana kitle belirlenmiştir. Ana kitle olarak üniversite öğrencileri seçilmiştir. Bunun nedenleri, ana kitleye
ulaşım kolaylığı, zaman kısıtı ve maliyet faktörleridir. Bu aşamadan sonra, araştırmada kullanılacak TV
reklamlarının seçilmesi aşamasına geçilmiştir. Bu araştırma TV reklamlarına yönelik etik değerlendirme konusu
üzerine kurulduğu için, etik dışı reklam örneklerinin tespit edilmesi gerekmektedir. Etik dışı reklam öğelerinden
ise cinsiyet bu çalışmanın odak noktasıdır. Bu nedenle cinsiyetin etik dışı öğe olarak kullanıldığı, Türkiye’de daha
önce gösterilmiş veya hali hazırda gösterilen TV reklamlarının seçilmesi aşamasına geçilmiştir. Ana kitlemiz
üniversite öğrencileri olduğu için, seçilecek reklamların bu kitleye yönelik ürünleri kapsayan reklamlar olmasına
dikkat edilmiştir. Araştırma kapsamında kadının, erkeğin ve her ikisinin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamlara
ilişkin 4’er tane (toplam 12 adet) reklam, araştırmacılar tarafından belirlenmiştir. Belirlenen bu reklamlar
Türkiye’de reklamcılık alanında çalışan 15 akademisyene gönderilmiş ve bunların içinden en fazla etik dışı
gördükleri bir tanesini (her bir cinsiyet için bir tane) seçmeleri istenmiştir. Geri dönüş yapan sekiz
akademisyenden gelen bilgiler ışığında, kadının cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam olarak Patos Nutty, erkeğin
cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam olarak Biscolata Mood ve her ikisinin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam
olarak Nestle Crunch seçilmiştir.
Araştırmada veri toplama yöntemi olarak anket kullanılmıştır. Anket formu demografik faktörler, bireysel ahlak
felsefeleri ve etik değerlendirme değişkenlerinden oluşmaktadır. Bireysel ahlak felsefeleri ölçeği Forsyth’nin
1992 yılındaki çalışmasından alınan 10 sorudan oluşmaktadır. Bu ölçek 5’li likert ölçeği şeklinde hazırlanmıştır.
Etik değerlendirme ölçeği Reidenbach ve Robin (1990)’dan uyarlanmıştır. Bu ölçek, semantik ölçek şeklinde
hazırlanmıştır. Semantik ölçekte değerlendirmeye ilişkin yargılar cevaplayıcılara olumlu ve olumsuz olarak iki uç
(-3…..+3) halinde sunulmuştur.
Araştırmanın uygulama aşaması Kocaeli Üniversitesi Kandıra Meslek Yüksekokulunda gerçekleştirilmiştir.
Uygulamanın sağlıklı bir şekilde gerçekleştirilebilmesi için tam donanımlı sınıf ortamı (görsel ve işitsel açıdan)
hazırlanmıştır. Öğrencilerin, öncelikli olarak, demografik değişkenler ve ahlak felsefeleri bölümlerinden oluşan
anket formunun ilk bölümünü doldurmaları sağlanmıştır. Daha sonra ilgili reklam katılımcılara izlettirilmiş ve
reklama yönelik etik değerlendirmeleri içeren soruları doldurmaları sağlanmıştır. Uygulama kapsamında, her bir
katılımcı gruba ayrı bir reklam bir reklam gösterilmiştir. Aynı katılımcının birden fazla reklamı izleyip
değerlendirme yapması engellenmiştir.
3.1. Araştırmanın Modeli ve Hipotezleri
Araştırmanın iki temel amacı olduğu için hipotezlerde bu iki amaca uygun hazırlanmıştır. Birinci amaca uygun
olarak, reklamlara göre farklılığın olup olmadığını belirlemek maksadıyla aşağıdaki hipotezler kurulmuştur.
H1:Kadının, erkeğin ve her ikisinin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamlara yönelik sosyal yapı açısından etik
değerlendirme farklılık göstermektedir
H1a: Kadının cinsel öğe olarak kullanıldığı reklama yönelik sosyal yapı açısından etik değerlendirme cinsiyete
göre farklılık göstermektedir.
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
694
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
H1b: Erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklama yönelik sosyal yapı açısından etik değerlendirme cinsiyete
göre farklılık göstermektedir.
H1c: Her iki cinsiyetin birlikte cinsel öğe olarak kullanıldığı reklama yönelik sosyal yapı açısından etik
değerlendirme cinsiyete göre farklılık göstermektedir.
H2: Kadının, erkeğin ve her ikisinin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamlara yönelik reklamın yapısı açısından etik
değerlendirme farklılık göstermektedir
H2a: Kadının cinsel öğe olarak kullanıldığı reklama yönelik reklamın yapısı açısından etik değerlendirme
cinsiyete göre farklılık göstermektedir.
H2b: Erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklama yönelik reklamın yapısı açısından etik değerlendirme
cinsiyete göre farklılık göstermektedir.
H2c: Her iki cinsiyetin birlikte cinsel öğe olarak kullanıldığı reklama yönelik reklamın yapısı açısından etik
değerlendirme cinsiyete göre farklılık göstermektedir.
Farklılık hipotezlerinden sonra, ahlak felsefelerinin etik değerlendirme üzerindeki etkisini belirlemek amacıyla
aşağıdaki hipotezler geliştirilmiştir.
H3: İdealizmin sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme üzerinde pozitif etkisi vardır
H4: İdealizmin reklamın yapısına yönelik etik değerlendirme üzerinde pozitif etkisi vardır.
H5: Rölativizmin sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme üzerinde negatif etkisi vardır
H6: Rölativizmin reklamın yapısına yönelik etik değerlendirme üzerinde negatif etkisi vardır.
Şekil 1: Araştırmanın Modeli
4. BULGULAR VE TARTIŞMA
4.1. Demografik Bulgular
Cevaplayıcıların demografik özellikleri incelendiğinde; tüm öğrencilerin önlisans düzeyinde öğrenim gördüğü,
öğrencilerin yaş ortalamalarının 20,27 ve ailelerinin ortalama aylık gelirlerinin 2400,63 TL olduğu görülmüştür.
Katılımcıların %66,2’si kadın iken, %33,8’i erkektir. Araştırma, üç farklı reklam türünün karşılaştırılmasını içerdiği
için, her bir reklama yönelik katılımcı sayıları da belirlenmiştir. Aşağıdaki tabloda her bir reklama yönelik
araştırmaya katılan birey sayıları verilmiştir.
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
695
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Tablo1: Araştırmaya Katılan Birey Sayıları
Reklam türü
Kadının cinsel obje olarak kullanıldığı
reklam (Patos Nutty)
Erkeğin cinsel obje olarak kullanıldığı
reklam (Biscolata Mood)
Kadın ve erkeğin birlikte cinsel obje olarak
kullanıldığı reklam (Nestle Crunch)
Toplam
Katılan kişi
sayısı
Yüzde
166
%30,29
201
%36,68
181
%33,03
548
%100
4.2. Açıklayıcı ve Doğrulayıcı Faktör Analizleri
Araştırmada kullanılacak ölçeklerin faktör yapılarını belirlemek için Açıklayıcı Faktör Analizi (AFA) ve Doğrulayıcı
Faktör Analizi (DFA) yapılmıştır. AFA SPSS istatistik programı, DFA ise AMOS yapısal eşitlik programı kullanılarak
yapılmıştır. Tablo 2’de hem AFA hem de DFA sonuçları sunulmuştur.
Tablo 2: AFA ve DFA
Kullanılan Ölçekler
Sosyal Yapıya Yönelik Etik Değerlendirme
Bu reklam kültürümüze uygun değil
Bu reklam aile yapımıza uygun değil
Bu reklam ahlaki olarak yanlış
Bu reklam geleneklerimize uygun değil
İdealizm
Bir kişi, asla başkasının refahını ya da saygınlığını
tehdit edecek bir davranışta bulunmamalıdır.
Kişisel getirisi ne olursa olsun, başkalarına zararı
dokunabilecek davranışlardan kaçınmak gerekir
Kişi ne sebeple olursa olsun bir başkasına psikolojik ya
da fiziksel zarar vermemelidir
Bir insan, hareketlerinin bir başkasına küçük bir
miktar bile olsa kasıtlı olarak zarar vermediğinden
emin olmalıdır.
Bir hareket suçsuz birine zarar verecekse hiç
yapılmamalıdır.
Rölativizm
Neyin ahlaki, neyin ahlak dışı olduğu kişiden kişiye
değiştiğinden, herkes için geçerli etik kuralların ne
olduğu sorusu hiçbir zaman cevaplanamaz.
Ahlak standartları kişisel olarak değerlendirilmelidir;
bir insanın ahlaki olarak gördüğü bir şey, bir başkası
tarafından ahlak dışı olarak değerlendirilebilir.
Bireyler toplumdan bağımsız olarak kendi kişisel ahlak
kurallarını geliştirme hakkına sahip olabilmelidir
Belirli tipte davranışları yasaklayan katı bir etik
düzenleme yapmak, daha iyi insan ilişkileri geliştirmeyi
engelleyebilir.
Açıklayıcı Faktör Analizi
Faktör
Açıklanan
Özdeğer
Yükleri
Varyans
0,864
0,850
0,813
0,794
4,167
24,514
Doğrulayıcı Faktör Analizi
Std. Faktör
Model Uyum
Yükleri
Değerleri
0,874***
0,807***
0,866***
0,758***
0,740
0,650***
0,694
0,576***
0,626
2,508
14,754
0,496***
CMIN/DF= 1,553
RMR= 0,044
0,618
0,496***
0,551
0,436***
GFI= 0,964
CFI= 0,977
RMSEA= 0,032
0,726
0,673
0,727***
1,734
10,202
0,606***
0,667
0,551***
0,614
0,433***
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
696
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Yalan söyleme konusunda bir kural geliştirmek
mümkün değildir; bir yalanı hoş görmek ya da
görmemek tamamen durumun koşullarına bağlı bir
şeydir.
Reklamın Yapısına Yönelik Etik Değerlendirme
Bu reklamda dürüst olmayan bir şeyler var
Bu reklam kabul edilemez
Bu reklam adil değil
Çıkarım Metodu: Principal Component Analysis.
Döndürme Metodu: Varimax with Kaiser Normalization.
Açıklanan Toplam Varyans: 55,802
Koc, Cetin, Alniacik
0,558
0,756
0,704
0,689
0,335***
1,076
6,331
0,679***
0,827***
0,668***
*** 0,01 düzeyinde anlamlıdır.
Faktör analizi tabloları incelendiğinde, ahlak felsefeleri ölçeği öngörüldüğü gibi iki boyuttan oluşmaktadır. Bu
durum her iki faktör analizi ile ortaya konmuştur. Etik değerlendirme ölçeği ise çok boyutlu bir ölçektir. Yapılan
analizler sonucunda, etik değerlendirme ölçeğinin sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme ve reklamın yapısına
yönelik etik değerlendirme şeklinde iki boyuta ayrıldığı görülmüştür. Orijinal ölçek üç boyutlu olarak
tasarlanmıştır. Bu çalışmada ise, orijinal ölçekteki tüm soruların Türkiye’ye uygun olmayacağı düşünülerek bazı
sorular araştırma kapsamında değerlendirilmemiştir. Bu nedenle, orijinal ölçekten farklı olarak, iki boyut elde
edilmiştir. AFA analizi incelendiğinde, tüm ölçeklerin faktör yüklerinin 0,50’nin üzerinde olduğu görülmektedir
ve açıklanan toplam varyans oranı da %55,802 olarak belirlenmiştir. AFA sonuçlarından hareketle DFA analizi
yapıldığında, tüm model uyum değerlerinin mükemmel uyum gösterdiği Tablo 2’den anlaşılmaktadır.
Ölçeklerin faktör yapıları tespit edildikten sonra değişkenler arasındaki korelasyon, ortalama, standart sapma ve
cronbach’s alpha değerlerini incelemek yerinde olacaktır. Tablo 3’te ilgili analiz sonuçları sunulmuştur.
Tablo 3: Korelasyon, Ortalama, Standart Sapma ve Cronbach’s Alpha Değerleri
Araştırmada
Kullanılan
Değişkenler
1
2
(1)
(2)
Sosyal Değerlendirme
Reklam Değerlendirme
0,616**
(3)
İdealizm
0,006
-0,017
(4)
Rölativizm
0,134**
0,075
3
0,207**
Ortalama
Std. Sapma
-1,871
-0,741
1,199
1,482
Cronbach’s
Alpha
0,896
0,768
4,662
0,344
0,657
3,713
0,767
0,657
** Korelasyonlar 0.01 düzeyinde anlamlı
Tablo 3’teki güvenilirlik analizi sonuçları incelendiğinde, tüm değişkenlerin güvenilirlik düzeyinin 0,60’tan fazla
olduğu görünmektedir. Bu durum ölçeklerin güvenilir olduğunu göstermektedir.
4.3. Hipotezlerin Testi
Bu araştırmada, katılımcılara gösterilen her bir reklama yönelik etik değerlendirmenin farklı olup olmadığı ve
bireysel ahlak felsefelerinin etik değerlendirme üzerindeki etkisi tespit edilmeye çalışılmıştır. Reklamlar
arasındaki farklılık için varyans analizi ve t testi kullanılmıştır. Ahlak felsefelerinin etik değerlendirme üzerindeki
etkisi ise regresyon analizi ile belirlenmiştir.
Tüm bu analizlerden önce, katılımcılara izledikleri reklamlarda etik problem bulunup bulunmadığı sorulmuştur.
Aşağıdaki tabloda, her bir reklama ilişkin etik problem algısı sonucu sunulmuştur.
Tablo 4: Reklamın Etik Değerlendirilmesine Yönelik Ortalamalar
Etik Değerlendirme
Sosyal Yapıya Yönelik Etik
Değerlendirme
Reklamın Yapısına Yönelik Etik
Değerlendirme
Kadının Cinsel Öğe Olarak
Kullanıldığı Reklam
(Patos Nutty)
Toplam
Kadın
Erkek
Erkeğin Cinsel Öğe Olarak
Kullanıldığı Reklam
(Biscolata Moods)
Toplam
Kadın
Erkek
Her İki Cinsiyetin Birlikte Cinsel Öğe
Olarak Kullanıldığı Reklam
(Nestle Crunch)
Toplam
Kadın
Erkek
1,486
1,532
1,399
1,767
1,617
2,076
1,950
1,930
1,987
0,562
0,685
0,326
0,901
0,761
1,187
0,728
0,677
0,826
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
697
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Tablo 4’te reklamlara yönelik etik değerlendirmenin toplam, kadın ve erkeğe göre ortalamalarına yer verilmiştir.
Etik değerlendirme, her iki faktör analizi sonucu ortaya çıkan, iki boyutta ele alınmıştır. Tablo 4 incelendiğinde,
sosyal yapıya yönelik etik değerlendirmenin her reklam türüne ve cinsiyetlere göre daha yüksek bir ortalamaya
sahip olduğu görülmektedir. Reklamın sosyal yapıya yönelik etkileri, etik değerlendirmede tüketiciler için daha
fazla önem arzetmektedir. Toplam değerlendirme açısından reklamların etik değerlendirmeleri incelendiğinde,
sosyal yapıya göre en etik dışı reklam, kadın ve erkeğin birlikte cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam (1,950)
olduğu görülmektedir. Reklamın yapısına göre ise, erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam en yüksek etik
dışı reklam olarak görülmektedir.
Sosyal yapıya yönelik reklamlarda kadınlar için, kadın ve erkeğin birlikte kullanıldığı reklam (1,930) en çok etik
dışı bulunurken, erkekler için erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam (2,076) etik dışı bulunmuştur.
Reklamın yapısına yönelik etik değerlendirmede, hem kadınlar (0,761) hem de erkekler (1,187) için erkeğin
cinsel obje olarak kullanıldığı reklam en fazla etik dışı bulunmuştur.
Araştırmada kullanılan reklamların katılımcılara göre etik değerlendirmeleri sunulduktan sonra araştırmanın
amacına uygun olarak farklılık ve etki analizleri aşağıda verilmiştir.
4.3.1 Farklılık Analizleri
Araştırma kapsamında reklama yönelik etik değerlendirmenin reklam türlerine göre farklılık gösterip
göstermediği varyans analizi kullanılarak belirlenmiştir. Reklama yönelik etik değerlendirme sosyal yapıya
yönelik (sosyal yapıya uyma) ve reklama yönelik etik değerlendirme şeklinde iki farklı boyutta incelenmiştir.
Ayrıca etik değerlendirmenin, her bir reklam için, cinsiyete göre farklılık gösterip göstermediği bu araştırma
kapsamında incelenmiştir. Aşağıda Tablo 4’te farklılık analizlerinin sonuçları sunulmuştur.
Tablo 4: Sosyal Yapıya Yönelik Etik Değerlendirmenin Reklamlara Göre Farklılık Analizi
Ortalama Standart
Anlamlılık
farklılıkları hata
Reklamlar
*
Crunch (Her İkisi)
0,100
Nutty (Kadın)
0,080
*
Biscolata (Erkek)
-0,100
Crunch (Her İkisi)
Nutty (Kadın)
-0,021
Biscolata (Erkek)
-0,080
Nutty (Kadın)
Crunch (Her İkisi)
0,021
Bağımlı değişken: Sosyal Yapıya Yönelik Etik Değerlendirme
*. Farklılıklar 0,05 düzeyinde anlamlıdır.
Biscolata (Erkek)
0,035
0,036
0,035
0,037
0,036
0,037
0,020
0,095
0,020
0,859
0,095
0,859
Yapılan varyans analizi sonucunda, sosyal yapıya yönelik etik değerlendirmenin erkeğin cinsel öğe olarak
kullanıldığı reklam (Biscolata) ile kadın ve erkeğin birlikte kullanıldığı reklam (Crunch) arasında farklılık
gösterdiği tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre H1 hipotezi kabul edilmiştir.
Sosyal yapıya yönelik genel etik değerlendirmenin ardından, her bir reklam için cinsiyetlere göre etik
değerlendirmenin farklılık gösterip göstermediği analiz edilmiştir. Tablo 5’te analiz sonuçları sunulmuştur.
Tablo 5: Cinsiyetlere Göre Sosyal Yapıya İlişkin Etik Değerlendirmenin Farklılığı
Levenenin Testi
Erkek
Kadın
Her İkisi
t test
F
Anlam.
t
Ser.
Der.
Anlam.
Ortalama
Farklılıkları
0,367
5,134
2,236
0,545
0,025
0,137
2,347
-0,546
0,264
199
164
179
0,020
0,586
0,792
0,459
-0,133
0,057
Ortalama
Kadın
1,617
1,532
1,930
Erkek
2,076
1,399
1,987
Farklılıklar %95 güven
aralığı
Alt Sınır Üst Sınır
0,073
0,845
-0,614
0,348
-0,366
0,479
t testi değişkeni: Sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
698
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Cinsiyete göre yapılan farklılık analizinde, erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamda sosyal yapıya yönelik
etik değerlendirmede farklılık olduğu tespit edilmiştir. Ortalamalar incelendiğinde, erkeklerin bu reklamı daha
fazla etik dışı bulduğu tespit edilmiştir. Bu sonuçlara göre, H1b hipotezi kabul edilirken, H1a ve H1c hipotezleri
desteklenmemiştir.
Etik değerlendirmenin diğer boyutu olan reklama yönelik etik değerlendirmenin reklam türlerine göre farklılık
gösterip göstermediği Tablo 6’da sunulmuştur.
Reklama yönelik bireylerin etik değerlendirmeleri incelendiğinde kadının, erkeğin ve her ikisinin cinsel öğe
olarak kullanıldığı üç reklamda etik açıdan bir farklılık olmadığı tespit edilmiştir. Bu sonuçlar ışığında, H2
hipotezi desteklenmemiştir.
Tablo 6: Reklamın Yapısına Yönelik Etik Değerlendirmenin Reklam Türlerine Göre Farklılık Analizi
Araştırmada
Kullanılan Reklam
Türleri
Reklamlar
Biscolata (Erkek)
Crunch (Her İkisi)
Nutty (Kadın)
Ortalama
Farklılıkları
Std. Hata
Anlamlılık
-0,173
-0,339
0,173
-0,166
0,339
0,166
0,151
0,155
0,151
0,159
0,155
0,159
0,521
0,092
0,521
0,578
0,092
0,578
Crunch (Her İkisi)
Nutty (Kadın)
Biscolata (Erkek)
Nutty (Kadın)
Biscolata (Erkek)
Crunch (Her İkisi)
Bağımlı Değişken: Reklama Yönelik Etik Değerlendirme
Her bir reklam için cinsiyetlere göre reklamın yapısı açısından etik değerlendirmenin farklılık gösterip
göstermediğine ilişkin analiz sonuçları aşağıdaki tabloda sunulmuştur.
Tablo 7: Cinsiyetlere Göre Reklamın Yapısına İlişkin Etik Değerlendirmenin Farklılığı
Levenenin Testi
Erkek
Kadın
Her ikisi
t testi
F
Anlam.
T
Ser.
Der.
Anlam.
Ortalama
Farklılıkları
0,004
0,182
0,348
0,950
0,670
0,556
2,037
-1,488
0,612
199
164
179
0,043
0,139
0,541
0,425
-0,360
0,149
Farklılıklar 95%
güven aralığı
Alt Sınır Üst Sınır
0,014
0,837
-0,837
0,118
-0,332
0,630
Ortalama
Kadın
0,761
0,685
0,677
Erkek
1,187
0,326
0,826
t testi değişkeni: Reklamın yapısına yönelik etik değerlendirme
Yapılan analiz sonuçlarında, erkeğin cinsel obje olarak kullanıldığı reklamın cinsiyete göre farklılık gösterdiği t
testi analizinde tespit edilmiştir. Ortalamalar incelendiğinde, erkeklerin ortalamasının daha yüksek olduğu ve
araştırmaya katılan erkek tüketicilerin bu reklamı daha etik dışı buldukları söylenebilir. Bu sonuçlara göre H2b
hipotezi kabul edilirken, H2a ve H2c hipotezleri desteklenmemiştir.
4.3.2. Etki Analizleri
Ahlak felsefelerinin etik değerlendirme üzerindeki etkisini belirlemek için regresyon analizi kullanılmıştır.
Regresyon analizi sonuçları Tablo 8’de sunulmuştur.
Tablo 8: Ahlak Felsefelerinin Etik Değerlendirme Üzerindeki Etkisi
Model 1: Bağımsız
Değişkenler
Standardize Beta
t
Anlamlılık
Modele ilişkin değerler
İdealizm
0,053
1,200
0,231
Rölativizm
-0,191
-4,309
0,001***
R = 0,033
F=9,293
Anlam.= 0,001
2
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
699
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Bağımlı değişken: sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme
Model 2: Bağımsız
Standardize Beta
t
Değişkenler
İdealizm
0,038
0,845
Rölativizm
-0,083
-1,845
Anlamlılık
Modele ilişkin değerler
0,398
R = 0,006
F=1,745
Anlam.= 0,176
0,066*
2
Bağımlı değişken: reklamın yapısına yönelik etik değerlendirme
Anlamlılık= * 0,10; *** 0,01
Regresyon analizleri sonucunda, rölativizmin sosyal yapıya yönelik etik değerlendirmeyi negatif bir şekilde
etkilediği tespit edilmiştir. İdealizmin sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme üzerinde anlamlı bir etkisinin
olmadığı görülmüştür. İdealizm ve rölativizmin reklamın yapısına yönelik etik değerlendirme üzerinde anlamlı
bir etkisinin olmadığı analizler sonucunda tespit edilmiştir. Elde edilen bu bilgiler ışığında, H4 hipotezi kabul
edilirken, H3, H5 ve H6 hipotezleri desteklenmemiştir.
5. SONUÇ
Bu araştırma iki temel amaç üzerine kurulmuştur. Bunların ilki, TV reklamlarında kullanılan farklı cinsel öğelerin
(kadın, erkek ve her ikisi birlikte) etik açıdan tüketiciler tarafından farklı algılanıp algılanmadığının
belirlenmesidir. Bu ana amaca ek olarak, her bir reklamın farklı cinsiyetler için farklılık gösterip göstermediğinin
belirlenmesi, ulaşılmak istenen bir diğer amaçtır. İkinci temel amaç, katılımcıların bireysel ahlak felsefelerinin
etik değerlendirme üzerindeki etkisinin belirlenmesidir.
Belirlenen reklamların katılımcılar tarafından etik dışı bulunup bulunulmadığı belirlenmek amacıyla, ilgili
reklamların etik değerlendirme ortalama puanları hesaplanmıştır. Ortalamalar incelendiğinde, hem sosyal yapı
açısından hem de reklamın yapısı açısından sunulan reklamlar (farklı oranlarda da olsa) etik dışı bulunmuştur.
Sosyal yapıya yönelik en fazla etik dışı bulunan reklam kadınlar için, kadın ve erkeğin birlikte cinsel öğe olarak
kullanıldığı Nestle Crunch reklamıyken, erkekler için erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı Biscolata Moods
reklamıdır. Reklamın yapısına yönelik etik değerlendirmede ise, hem kadınlar hem de erkekler için erkeğin
cinsel öğe olarak kullanıldığı Biscolata Moods reklamı en fazla etik dışı bulunmuştur. Genel olarak ortalamalar
değerlendirildiğinde, sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme puanları daha yüksek çıkmıştır. Bu noktada,
katılımcıların etik değerlendirme yaparken toplumun kültürel, ahlaki, ailevi ve geleneksel yapısını bozucu
reklamları daha fazla etik dışı bulduğu söylenebilir. Bu aşamada, reklamcılık alanındaki uygulayıcıların toplumsal
konularda daha hassas davranması gerektiği söylenebilir.
Farklılık analizleri incelendiğinde, sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme aşamasında erkeğin cinsel öğe olarak
kullanıldığı reklam ile hem kadının hem de erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklam arasında farklılık olduğu
görülmektedir. Ancak, kadının cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamların diğer iki reklamla farklılık göstermediği
tespit edilmiştir. Reklamın yapısına yönelik değerlendirmede ise, hiçbir reklam arasında etik değerlendirme
açısından bir farklılık olmadığı analiz sonuçlarında belirlenmiştir. Katılımcıların cinsiyetine göre yapılan farklılık
analizlerinde, erkeğin cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamlarda sosyal yapıya yönelik etik değerlendirme
açısından farklılık olduğu görülmüştür. Ortalamalar incelendiğinde erkeklerin, erkeğin cinsel öğe olarak
kullanıldığı reklamı daha fazla etik dışı bulduğu görülmüştür. Reklamın yapısına yönelik etik değerlendirmede
reklam türüne göre bir farklılık olmamasına rağmen, cinsiyetler dikkate alındığında, erkeğin cinsel öğe olarak
kullanıldığı reklamların farklılık gösterdiği görülmüştür. Erkeklerin bu reklamı, reklamın yapısına yönelik etik
değerlendirme açısından, daha fazla etik dışı bulduğu sonucuna ulaşılmıştır. Sonuç olarak, tüm reklamlar farklı
düzeylerde de olsa katılımcılar tarafından hem sosyal yapıya yönelik hem de reklamın yapısına yönelik etik
değerlendirmede açısından etik dışı bulunduğu söylenebilir. Özellikle, erkeğin cinsel öğe olarak reklamlarda
kullanılması hem kadınlar hem de erkekler (daha yüksek oranda) tarafından daha fazla etik dışı bulunmuştur.
Kadının cinsel öğe olarak kullanıldığı reklamların etik dışı bulunmasına rağmen, diğer reklamlara göre daha
düşük ortalamaya sahip olması ilginç bir bulgudur.
Bireysel ahlak felsefelerinin etik değerlendirme üzerindeki etkisi sosyal yapıya ve reklamın yapısına göre farklı
analiz edilmiştir. Hem sosyal yapı hem de reklamın yapısına yönelik etik değerlendirmede idealizmin anlamlı bir
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
700
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
etkisi çıkmazken, rölativizmin negatif ve anlamlı bir etkisinin olduğu belirlemiştir. Özellikle, literatürde
idealizmin etik değerlendirme üzerinde pozitif bir etkisi olduğu çeşitli çalışmalarda öne sürülürken, bu
çalışmada anlamlı bir etkisinin çıkmaması literatürle farklılık göstermektedir. Bu noktada, incelenen örneklem
grubu ve reklamların böyle bir sonucun ortaya çıkmasında etkili olduğu söylenebilir. Literatürle paralel olarak,
rölativizmin etik değerlendirme üzerinde (hem sosyal yapı hem de reklamın yapısı açısından) negatif etkisinin
olduğu tespit edilmiştir. Bireylerin görecelilik düzeyleri (rölativizm) yükseldikçe, ilgili reklamı etik dışı bulma
puanlarının düştüğü söylenebilir.
Bu çalışma sonucunda, hem uygulayıcılara hemde akademisyenlere çeşitli öneriler getirilmektedir. Özellikle,
toplumun yapısını bozucu öğelerin (cinsel) daha fazla etik dışı bulunduğu bu çalışma sonucunda elde edilen
önemli bir bulgudur. Ayrıca, erkeklerin cinsel öğe olarak kullanılması daha fazla etik dışı bulunmaktadır. Elde
edilen bu bilgiler reklamcılık alanındaki uygulayıcıların dikkat etmesi gereken önemli noktaları işaret
etmektedir. Çalışmaya satın alma niyeti veya davranışını ölçecek bir değişkenin eklenmesi ile etik
değerlendirmenin davranışa dönüşüp dönüşmeyeceğini belirlemek sonraki araştırmacıların dikkate alması
gerektiği önemli bir noktadır. Ayrıca, örneklem grubunun farklı bir grup seçilmesi ile farklı sonuçlara
ulaşılabileceği göz önünde bulundurulmalıdır.
KAYNAKLAR
Aktuğlu, I. K., (2006). Tüketicinin Bilgilendirilmesi Sürecinde Reklam Etiği, Küresel İletişim Dergisi, sayı 2, Güz-2006, 1-20
Blair, J. D., Stephenson, J. D., Hill, K. L. ve Green, J. S. (2006). Ethics in Advertising: Sex Sells, But Should It? Jounal of Legal, Ethical and
Regulatory, 9(1/2): 109-118
Chui, G. ve Yang, X. (2009). Responses of Chinese Consumers to Sex Appeals in International Advertising: A Test of Congruency Theory,
Journal of Global Marketing, 22(3): 229-245
Dubinsky, A.J., Nataraajan, R. ve Huang, W-Y. (2005). Consumers’ moral philosophies: identifying the idealist and the relativist, Journal of
Business Research, 58:1690-1701.
Elden, M. ve Ulukök, Ö., (2006). Çocuklara Yönelik Reklamlarda Denetim ve Etik, Küresel İletişim Dergisi, sayı 2, Güz-2006, 1-23
Ferrell, O. C., Gresham L. G. and Fraedrich J. (1989), ‘A Synthesis of Ethical Decision Models for Marketing’, Journal of Macromarketing 9
(Fall), 55–64.
Forsyth, D. R. (1992) ‘Judging the Morality of Business Practices: The Influence of Personal Moral Philosophies’, Journal of Business Ethics,
11(5–6): 461–470
Gould, S. J. (1994). Sexuality and Ethics in Advertising: A Research Agenda and Policy Guideline Perspective, Journal of Advertising, 23(3):
73-80
Hunt, S. D. and Vitell, S. J. (1986) ‘A General Theory of Marketing Ethics’, Journal of Macromarketing, 8:5–16
Jones, T. M. (1991), ‘Ethical Decision Making by Individuals in Organizations: An Issue-Contingent Model’, Academy of Management Review
16(April), 366–395.
Karabaş, S. (2013). Pazarlama İletişim Aracı Olarak Tüketicilerin Reklam Denetimine Karşı Tutumları: Reklam Etiği, Çankırı Karatekin
Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3(1): 143-157
Karpat I., (2004).Ürün Sorumluluğunun Aktarılmasında Reklam ve Etik Kaygılar, 2nd International Symposium: Communication in the
Millennium : A Dialogue Between Turkish and American Scholars, March 17-19: 93-110
Marta, J., Attia, A., Singhapakdi, A. and Atteya, N.A. (2003). ‘Comparison of ethical perceptions and moral philosophies of American and
Egyptian business students’, Teaching Business Ethics, 7(1), 1- 20
O’Barr, W. M. (2007). Ethics and Advertising, Advertising & Society Review. 8(3), doi number: 10.1353/asr.2007.0045
Özbek, V. (2012). Bireysel Belirleyicilerin Algılanan Etik Problem ve Etik Niyetler Üzerindeki Etkisi: Küçük İşletmelerde Bir Uygulama, Gebze
Yüksek Teknoloji Enstitüsü Sosyal Bilmler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kocaeli
Özyer, K. ve Azizoğlu, Ö. (2010). Demografik Değişkenlerin Kişilerin Etik Tutumları Üzerindeki Etkileri, Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar
Dergisi, 6(2): 59-84
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
701
Global Business Research Congress(GBRC - 2016), Vol.2
Koc, Cetin, Alniacik
Reidenbach, R. ve Robin, D. (1990) “Toward the Development of a Multidimensional Scale for Improving Evaluations of Business Ethics”,
Journal of Business Ethics, 9 (8):.639-653
Treise, D., Weigold, M. F., Conna, J. ve Garrison, H. (1994). Ethics in Advertising: Ideological Correlates of Consumer Perceptions, Journal of
Advertising, 23(3):59-69
Yazıcı, A. ve Yazıcı, S. (2010). Etik Durum Ölçeğinin Geçerlilik ve Güvenilirlik Çalışması, Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 8(4):1001-1017
Zinkhan, G.M., (1994). Advertising Ethics: Emerging Methods and Trends, Journal of Advertising, 23(3):1-4
__________________________________________________________________________________
PressAcademia Procedia
702
Download