çocukların burnundaki “yaz mucizesini”
advertisement
sağlığımıziçin ÇOCUKLARIN BURNUNDAKİ “YAZ MUCİZESİNİ” KIŞA TAŞIMAK HAYAL DEĞİL Prof. Dr. Yonca TABAK Çocuk Alerjisi Uzmanı Bu çocuğun burnu kışın devamlı tıkalı, yazın açılıyor diyenleriniz sürekli merak ediyor. Eğer bu burun tıkanıklığı alerjik ise yazın niye açılıyor? İşte bu sorunun cevabı ve “yaz mucizesini” kışa taşıyabilmenin yolu, burun tıkanıklığının nedenlerini bilmekte gizli. Bu çocuğun burnu kışın devamlı tıkalı, yazın açılıyor diyenleriniz sürekli merak ediyor. Eğer bu burun tıkanıklığı alerjik ise yazın niye açılıyor? İşte bu sorunun cevabı ve “yaz mucizesini” kışa taşıyabilmenin yolu, burun tıkanıklığının nedenlerini bilmekte gizli. Öldürmeyen ama süründüren burun tıkanıklığı Kış aylarının nezle, grip yapan mikroplardan zengin olduğunu hepimiz biliyoruz. Soğuk havalarda daha kolay yaşamını sürdüren virüsler kışın bir sınıfa girdi mi, bütün çocukları hasta etmeden durmuyor. Ancak kritik nokta, bazı çocuklar bu hastalığı normal süresi olan 10 günde atlatırken bazı çocuklar atlatamıyor. Bazı çocuklarda burun akıntısı sarı-yeşile dönüyor. Bazı çocuklarda hiç burun akmıyor ama geniz akıntısı oluyor. Geniz akıntısı genellikle sabah kal- 70 SAĞLIK ve İNSAN / HAZİRAN 2016 kınca başlayan balgamlı öksürük veya bunun daha hafif hali, boğazda bir balgam hissi ve gıcık şeklinde boğazı temizleme ile devam ediyor. Sonuçta bazı çocuklarda enfeksiyon azalsa bile hiç tam olarak geçmiyor. Öldürmeyen ama süründüren diyebileceğimiz şekilde ağız açık uyuma, horlama şeklinde kendini belli eden burun tıkanıklığı çocuk hasta olmasa bile bütün kış boyu devam ediyor. İşte bu tablonun adı, Sinüzit. Sürekli burun tıkanıklığı + Geniz veya burun akıntısı = Sinüzit Sinüzit teşhisi tanısı koymak için doktor olmaya gerek yok. Eğer bir enfeksiyon sonrası 10 gün içinde, çocuğun burnu tam olarak açılmıyorsa, 2-3 günde bir de olsa boğazda balgam veya burun akıntısı sürekli olarak devam ediyorsa anlayın ki sinüzit oldu. İşte bu safhadan sonra bu enfeksiyonun virütik olduğunu söyleyemeyiz. Bu enfeksiyon 10 günden sonra devam ediyorsa bu bakteri dediğimiz bir mikrobun duruma eklendiğini gösterir ki, bu da antibiyotiksiz geçmez. “Ne pahasına olursa olsun” antibiyotik vermem! Bazılarınızın medyada okudukları nedeniyle antibiyotiğe karşı olduğunu ve pahasına olursa olsun çocuğuma antibiyotik vermem dediğini biliyorum. Ancak bu her hastalıkta gereksiz antibiyotik vermek kadar uç bir yaklaşım. Uçlar her zaman sorun yaratır. Orta nokta nedir? Ne zaman antibiyotik vermek ne zaman vermemek gerektiğini bilerek hareket etmektir. Dolayısıyla bir üst solunum yolu enfeksiyonu en fazla 15 günde geçmemişse bir doktor kontrolünde sinüzite uygun sürede ve dozda antibiyotik verilmesi lazım. Kulak Burun Boğaz değil, Çocuk Alerji Uzmanlığı Çocuğun tam iyileştiğini anlamanın yolu da doktor muayenesi ile değil, ailenin gözlemi ile olur. Eğer aile en az 1 haftadır çocuğun burnunun tam olarak açıldığını, ne burun akıntısı, ne de geniz akıntısı olmadığını gözlüyorsa, sinüzit geçmiş demektir. Tabi bu tekrarlamayacağı anlamına gelmez. Sinüzitin tekrarlamasını önlemek için sinüzite neden olan alerji ve Reflü gibi alt nedenler anlaşılmalı ve çözüme kavuşturulmalıdır. Bu da Kulak Burun Boğaz kliniklerinde değil, Çocuk Alerji Uzmanlığında mümkündür. Antibiyotik vermezsek ne olur? Çocuklarda burnun iki yanındaki hava boşlukları şeklinde tanımlayabileceğimiz sinüsler, sinüzit sırasında iltihapla dolar. Bu boşlukların burna açıldığı, havanın içeri girmesini sağlayan toplu iğne başı şeklinde delikler vardır. Enfeksiyona bağlı burun tıkanınca bu delikler de tıkanır. İçeri hava giremez. İltihap dışarı atılamaz. Beyne komşuluğu olan bir alanda, adeta apseyi andıran aylarca sürebilecek, sinsi, kronik bir söz konusu olur. “Geniz etini aldırdık ama burnu yine tıkalı” Bu süreçte enfeksiyonla mücadele eden bağışıklık elemanları sürekli çalışmak zorunda kalır. Bu bağışıklık elemanlarının başında geniz eti gelir. Çok çalışan bir dokunun sürekli büyümesi gibi geniz eti de bir süre sonra büyümeye başlar. İçinde cerahat birikir. Büyüyen geniz eti burnu daha da tıkayarak, işi daha da içinden çıkılmaz hale getirir. Artık çocuğa antibiyotik de fayda etmez hale gelir. Sürekli burnu tıkalı olan çocuğun orta kulağında basınç artışına bağlı sıvı birikimi olur. Bu çocuklar altta yatan sinüzit ve çoğu zaman sinüzite neden olan alerji tedavi edilmeden, geniz eti ameliyatına alınır. Ancak altta yatan sinüzit ve sinüzite neden olabilecek alerji tedavi edilmeden ameliyat edilen ve kulaklarına tüp takılan her 4 çocuktan birinde geniz eti tekrar büyür. Çünkü geniz eti büyümesi burun tıkanıklığının nedeni değil sonucudur. Nedeni düzeltmezseniz boşa ameliyat olmuş olur. Kısa süre sonra burun tıkanıklığı tekrarlar. Aynı noktaya gelirsiniz. varsa tanınmalı ve tedavi edilmeli. Ameliyat öncesi mutlaka çocuk alerji muayenesi yapılmalı. Sinüzit ve Alerji tedavisi ile çocukların büyük çoğunluğunda burun açılıyor ve geniz etini aldırmaya, kulaklara tüp taktırmaya gerek kalmıyor. Denizi değerlendirin Bununla beraber, önümüz yaz. Sinüzitin en iyi ilacı deniz suyudur. Deniz suyu, içerdiği tuz ve mineraller ile doğal bir burun açıcı ve sinüzit sökücü görevi görür. Bu nedenle yaz ayların- da denizi değerlendirin. Çocuklarınızı havuza değil denize yönlendirin. Suya girip çıksınlar. Havuzu görünce denizi istemiyor diyorsanız, tatil seçiminizi buna göre yapın. Denizden başka seçeneği olmazsa denize girer ve çok da sever eminim. Burun iyice yıkanır ve kışın izleri silinirse, beraberinde alerji tedavisi de yürürse, yeniden sinüzit olmaz ve önümüzdeki kış çok daha iyi geçer. Gereksiz ameliyat riskinden ve kulaklarında tüple yazı geçirme zorunluluğundan kurtulmuş olur. Geniz eti ameliyatı öncesi Alerji tedavisi şart Bu nedenle geniz eti büyümüş, kulak sorunu yaşayan, sürekli burnu tıkalı olan bir çocukta ameliyata girmeden önce mutlaka çocuk alerji uzmanı muayenesi yaptırın. Sinüzit SAĞLIK ve İNSAN / HAZİRAN 2016 71
