TEHLĠKELĠ ATIK BERTARAFINDA YAKMA

A-PDF Split DEMO : Purchase
9. ULUSALfrom
ÇEVRE www.A-PDF.com
MÜHENDĠSLĠĞĠ KONGRESĠto remove the watermark
05-08 Ekim 2011 Samsun
TEHLĠKELĠ ATIK BERTARAFINDA YAKMA TEKNOLOJĠLERĠNĠN
UYGULANMASI: ĠZAYDAġ ÖRNEĞĠ
Ġsmail ÖZBAY1, Onur ULUDAĞ2, Ertan DURMUġOĞLU1
1
ArĢ. Grv., Kocaeli Üniversitesi, Mühendislik Fakültesi, Çevre Müh. Bölümü, Umuttepe, Kocaeli, iozbay@kocaeli.edu.tr
2
Y. Müh., ĠZAYDAġ, Solaklar, Kocaeli, onur.uludag@izaydas.com.tr
ÖZET
Günümüzde sanayileĢme modern toplumların zorunlu gereksinimlerinden birisidir. Hızlı ekonomik kalkınmanın
beraberinde getirdiği endüstriyel faaliyetler tehlikeli atık üretimindeki artıĢı da hızlandırmaktadır. Özellikle Kocaeli gibi sanayinin
yoğun olduğu illerde tehlikeli atık yönetimi, bu maddelerin gerek insan sağlığına gerekse ekolojik çevreye etkilerini en aza indirmek
açısından son derece önemlidir. Tehlikeli atık yönetiminde ilk opsiyon atıkların geri kazanılması ve tekrar kullanılmasıdır. Ancak
geri kazanımın söz konusu olmadığı durumlarda tehlikeli atık bertarafında kullanılan önemli yöntemlerden birisi yakma
teknolojileridir. Kocaeli‟de tehlikeli atık bertarafı Kocaeli BüyükĢehir Belediyesi‟nin Belediye Ġktisadi TeĢekkülü (BĠT) olan
ĠZAYDAġ tarafından gerçekleĢtirilmektedir. ĠZAYDAġ‟ta tehlikeli atık bertarafında yakma ve depolama yöntemleri kullanılmaktadır.
2010 yılında 21.334 ton atık yakılarak bertaraf edilirken, 22.286 ton tehlikeli atık ise depolanarak bertaraf edilmiĢtir. Yapılan bu
çalıĢmada, tehlikeli atıkların yakılarak bertarafı incelenmiĢtir. Bu amaçla endüstrilerden kaynaklanan yanabilir nitelikteki plastik
atıklar, kullanılmıĢ yağlar, ilaç ve kozmetik atıkları, petro-kimya atıkları, PVC, solvent, boya atıkları, yapıĢtırıcı ve yapıĢkanlar,
arıtma çamurları v.b. tehlikeli atıklar ile klinik atıkların yakılarak bertarafının gerçekleĢtirildiği ĠZAYDAġ‟ta yapılan uygulamalar
irdelenmiĢtir.
Anahtar Sözcükler: Atık yönetimi, tehlikeli atık, yakma teknolojileri
ABSTRACT
APPLICATION OF INCINERATION TECHNOLOGIES FOR DISPOSAL OF HAZARDOUS WASTES :
IZAYDAS CASE STUDY
Nowadays industrialization is a mandatory requirement in modern societies. Industrial activities parallel with the
economical development causes increase in hazardous waste amounts. Management of hazardous wastes is essential in order to
decrease the harmful effects on human health and ecological environment especially in the industrialized cities such as Kocaeli.
Recycling and reuse are the first options in hazardous waste management. Beside these, incineration technologies are also promising
when recycling can not be applied. In Kocaeli hazardous waste disposal has been made by IZAYDAS, an economic enterprise
belonging to Kocaeli Metropolitan Municipality. Incineration and landfilling methods have been used for hazardous waste disposal
in IZAYDAS. In the plant 21.334 ton waste was disposed by incineration whereas landfilling method was used for 22.886 ton
hazardous waste. In this study incineration technology for hazardous waste disposal have been investigated. With this aim we have
examined incineration processes of IZAYDAS, in which hazardous wastes (combustible plastic wastes, used oils, drugs and
cosmetic products, petrol-chemical wastes, PVC, solvent, dye, glues, treatment sludge, etc.) and clinical wastes were incinerated.
Keywords: Waste management, hazardous waste, incineration technologies
1. GĠRĠġ
Hastanelerden yada endüstrilerin kimyasal proseslerinden kaynaklanan zararlı atıkların tamamı tehlikeli atık
olarak tanımlanmaktadır. Üretilen atığın özelliklerine bağlı olarak tehlikeli atıklar; patlayıcı, oksitleyici, kolay tutuĢan,
korozif, enfeksiyon yoluyla bulaĢabilen, mutajen, tahriĢ edici, toksik yada konserojenik etkiye sahip olabilmektedirler
(Emek ve Kara,2007). Son yıllarda tehlikeli atıkların hem sınırları aĢan taĢınımları hem de halk sağlığına olan
etkilerinden dolayı bu atıkların yönetimi tüm dünyada önem kazanan araĢtırma konularından birisi olmuĢtur (Duan ve
diğ.,2008). Tehlikeli atık yönetimi, fiziksel ve kimyasal yapıları, biyolojik ve ekolojik etkileri, taĢınımları ve
dirençlikleri farklılıklar gösterdiğinden oldukça zordur (Misra ve Pandey, 2005). Ülkemizde tehlikeli atıkların çevreye
zarar vermeyecek Ģekilde yönetilebilmesi için Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Tehlikeli Kimyasallar
Yönetmeliği, Tehlikeli Atıkların Karayolu ile TaĢınmasına Dair Yönetmelik, Tehlikeli Maddelerin Su ve Çevresine
Neden Olduğu Kirliliğin Kontrolü Yönetmeliği, Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği, Ömrünü TamamlamıĢ Lastiklerin
Kontrolü Yönetmeliği ile Atık Pil ve Akümütatörlerin Kontrol Yönetmelikleri çıkarılmıĢtır. Yürürlükte bulunan bu
yönetmeliklerle sınırlı sayıdaki kaynakların sürdürülebilir olması ve eldeki kaynakların en az zararla korunabilmesi
sağlanırken, tehlikeli atıkların toplanması, taĢınması ve bertarafı gibi konular ve uyulması gereken sorumluluklar açık
bir Ģekilde ortaya konmaktadır.
Türkiye Ġstatistik Kurumu verilerine göre ülkemizde imalat sanayinden 2008 yılında yaklaĢık 1.14 milyon ton
tehlikeli atık üretilmiĢtir. Ġmalat sanayinden kaynaklanan tehlikeli atıkların bertaraf yöntemlerinin verildiği ġekil 1‘den
de görüldüğü gibi, bu atıkların % 49‘u tesis içi ya da dıĢında yeniden kullanılmakta veya geri kazanılmakta iken
yalnızca % 11‘i yakılarak bertaraf edilmiĢtir.
191
Tehlikeli Atık Bertarafında Yakma Teknolojilerinin Uygulanması: ĠzaydaĢ Örneği
İşyeri Sahasında
Depolama ve
Çöplüğe Atılan
5%
Yakma
12%
Yeniden
Kullanma/Geri
Kazanma
48%
Düzenli
Depolama
35%
ġekil 1: Ġmalat sanayinden kaynaklanan tehlikeli atıkların bertaraf yöntemleri
Yakma teknolojileri, yanabilir nitelikteki atıkların azaltılmasında etkili bir yöntem olarak uzun süredir
uygulanmaktadır (Hinshaw ve Trenholm, 2001). Tehlikeli atıkların nihai bertarafında depolama yerine yakma
teknolojilerinin tercih edilmesi, bir yandan tehlikeli atığın miktarının ve hacminin azalmasını sağlarken diğer yandan
atıktan enerji elde edilmesine de imkan vermektedir. Enerji geri kazanımlı yakma sistemleri ile sadece elektrik üretimi
durumunda yakıtın kalorifik değerine göre % 20‘nin üzerinde verim sağlamaktadır (Tezcakar ve Can,2010). Yapılan bu
çalıĢmada, Kocaeli‘de faaliyet gösteren ĠZAYDAġ‘ta tehlikeli atıkların termal bertarafında yapılan uygulamalar
incelenmiĢtir.
2. KOCAELĠ’DE TEHLĠKELĠ ATIKLARIN BERTARAFI
Kocaeli Sanayi Odası 2010 yılı verilerine göre 2172 sanayi kuruluĢunun faaliyet gösterdiği Kocaeli,
Türkiye‘nin en önemli sanayi kentlerinden birisidir. Bu durum bölgede ekonomik kalkınmanın geliĢmesini sağlarken,
çevresel sorunların da artmasına neden olmaktadır. SanayileĢmenin neden olduğu en önemli sorunlardan birisi de
tehlikeli atıkların yönetimidir. Kocaeli‘de oluĢan tehlikeli atıkların nihai bertarafı BüyükĢehir Belediyesi‘nin iktisadi
teĢekkülü olan ĠzaydaĢ tarafından gerçekleĢtirilmektedir. 1992 yılında kurulan tesiste tehlikeli atıkların bertarafı için ilk
yıllarda düzenli depolama yöntemi uygulanırken, 1997 yılından itibaren yakma teknolojileri de kullanılmaya
baĢlanmıĢtır.
1997-2010 yılları arasında yaklaĢık 222.000 ton tehlikeli atığın bertaraf edildiği tesiste, bunların %97‘si
yakılarak bertaraf edilirken yalnızca % 3‘ü depolanarak bertaraf edilmiĢtir. Bu değerlerden de anlaĢıldığı gibi tehlikeli
atıkların bertarafında büyük çoğunlukla yakma iĢlemi tercih edilmektedir. Yakma iĢlemi ile bir yandan atık bertarafı
gerçekleĢtirilirken, diğer yandan da elektrik enerjisi üretilmektedir. Ġncelenen 13 yıllık süreçte yakma tesisinde
126.609.000 kWh elektrik üretilmiĢ ve 45.624.260 kWh‘ı ulusal sisteme satılarak gelir elde edilmiĢtir. Çizelge 1‘de
konuyla ilgili son iki yıla ait veriler özetlenmektedir. Bu çizelgeden de görülebileceği gibi yılda 20.000 tonun üzerinde
tehlikeli atık yakılarak bertaraf edilirken, en az 12.500.000 kWh/yıl enerji geri kazanımı gerçekleĢtirilmektedir. Yakma
sonrası çıkan kül, cüruf ve filtre pres keki miktarları incelendiğinde, yakma iĢleminin kütlesel olarak atık miktarını
%70-75 oranında azalttığı görülmektedir.
Çizelge 1: Yakma tesisinin girdi ve çıktıları
Girdi ve Çıktılar
2009
2010
Yakma Tesisine Gelen Atık Miktarı (Ton)
23.912
22.042
Yakma Tesisinde Yakılan Atık Miktarı (Ton)
22.707
21.334
Üretilen Elektrik Miktarı (kWh)
12.619.487
13.384.100
Alınan Elektrik Miktarı (kWh)
1.168.370
1.332.270
Tüketilen Elektrik Miktarı (kWh)
9.469.280
9.227.580
Satılan Elektrik Miktarı (kWh)
4.457.570
5.951.790
Çıkan Cüruf Miktarı (Ton)
5.219
6.217
Çıkan Filtre Pres Kek Miktarı (Ton)
1.723
1.582
313
350
Çıkan Kül Miktarı (Ton)
192
Özbay ve ark.
Tesise gelen tehlikeli atıkların sektörel dağılımları ise ġekil 2‘de verilmiĢtir. Yakma tesisine en fazla taĢıt
araçları sanayinden atık geldiği bunu ilaç, kozmetik v.b. kimyasal maddeler ile çeĢitli petrol ve kömür ürünleri takip
ettiği görülmektedir. Depolama yöntemi ile bertaraf edilen tehlikeli atıkların kaynakları ise ġekil 3‘te gösterilmektedir.
Depolanan tehlikeli atıklar arasında en büyük payı %43 ile ĠZAYDAġ‘taki yakma iĢlemleri sonucu oluĢan tehlikeli kül
ve cüruf oluĢturmaktadır. Sanayide kullanılan kimyasal maddelerin ise %19‘u depolanarak bertaraf edilmiĢtir.
Sanayide
Kullanılan
Kimyasal
M addeler
6%
Diğer
18%
ĠzaydaĢ
2%
Diğer Kimyasal
M addeler (Ġlaç,
Boya, Kozmetik
vb.)
16%
ÇeĢitli Petrol ve
Kömür Ürünleri
14%
Kamu Kurumları
5%
Diğer Ġmalat
Sanayi
3%
Pertol Rafineri ve
ÇeĢitli Petrol
Türevleri
2%
Kauçuk Ürünleri
3%
Diğer Üretim
Sanayi
2%
TaĢıt Araçları Demir DıĢı
Sanayi
M etaller Ana
23%
Sanayi
2%
Demir ve Çelik
Ana Sanayi
4%
ġekil 2: Tehlikeli atık yakma tesisine gelen atıkların sektörel dağılımı (2010)
Diğer
9%
Sanayide
Kullanılan
Kimyasal
Maddeler
19%
Diğer Kimyasal
Maddeler (Ġlaç,
Boya, Kozmetik
vb.)
7%
Pertol Rafineri ve
ÇeĢitli Petrol
Türevleri
5%
ĠzaydaĢ
43%
Cam ve Cam EĢya
Sanayi
1%
Kamu Kurumları
1%
Demir DıĢı
Metaller Ana
Sanayi
8%
TaĢıt Araçları
Sanayi
6%
Demir ve Çelik
Ana Sanayi
1%
ġekil 3: Tehlikeli atık depolama tesisine gelen atıkların sektörel dağılımı (2010)
Bertaraf edilecek tehlikeli atıklar yakma öncesinde özelliklerine göre farklı Ģekillerde depolanmaktadır. Katı
ve macunumsu atıklar 2500 m3 kapasiteli bunkere alınırken, yanabilir nitelikteki sıvı atıklar 50 m3 kapasiteli 4 adet
tankta, sulu sıvı atıklar yine 50 m3 kapasiteli 2 adet tankta, özel sıvılar 2 adet mobil konteynerda ve fıçı içerisinde gelen
katı, sıvı, toz ve macunumsu atıklar ise 7500 fıçı kapasiteli depolama sahasında depolanmaktadır. 2006-2010 yılları
arasında ĠZAYDAġ‘ta yakılarak bertaraf edilen tehlikeli atıkların türlerine göre dağılımları ġekil 4‘te verilmektedir. Bu
Ģekilden de görülebileceği gibi, bir yılda yakılarak bertaraf edilen tehlikeli atıkların 12.000-16.000 tonu katı atık, 4.0006.000 tonu yanabilir sıvı atıklardır.
193
Tehlikeli Atık Bertarafında Yakma Teknolojilerinin Uygulanması: ĠzaydaĢ Örneği
Yakılarak Bertaraf Edilen (ton/yıl)
2006
2007
2008
2009
2010
18000
16000
14000
12000
10000
8000
6000
4000
2000
0
Katı Atık
Fıçı Besleme Klinik Atık
Özel Sıvı
Sulu Sıvı
Yanabilir
Sıvı
Tehlikeli Atık
ġekil 4: Yakılarak bertaraf edilen tehlikeli atıkların türlere göre miktarı
3. TEHLĠKELĠ ATIKLARIN YAKILARAK BERTARAFI
Tehlikeli atıklar farklı yakma teknolojileri ile bertaraf edilebilmektedir. Yapılan bu çalıĢmada tehlikeli atıkların
döner fırın yakma teknolojisiyle bertarafının gerçekleĢtirildiği ĠZAYDAġ‘taki uygulamalar incelenmiĢtir. Mayıs 2010
yılında Çevre ve Orman Bakanlığı yetkilileri gözetiminde yakma tesisi kapasite artırımı amacıyla deneme yakması
gerçekleĢtirilen tesiste, deneme yakması sonrası alınan numunelerin analizleri sonucunda yakma tesisinde katı atık
besleme kapasitesinin % 50 arttırılması ve Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik çerçevesinde bertaraf
yöntemi D10 Yakma (Karada) olan yöntemin geri kazanım iĢlemi R1 Enerji üretimi amacıyla baĢlıca yakıt olarak veya
baĢka Ģekilde kullanma olarak değiĢtirilmesi uygun görülmüĢtür. Buna göre tesisin atık yakma kapasitesi 35.000 ton/
yıldan 52.500 ton/yıla yükselmiĢtir. Tesisin dizayn parametrelerine göre 3750 kg/saat katı atık, 2400 kg/saat sıvı atık
bertarafı gerçekleĢtirilirken 5,2 mW elektrik üretimi sağlanabilmektedir.
3.1. Atıkların Kabulü
Tesise kabul edilen tehlikeli atıklar tartılarak, numuneleri alınmakta ve analizleri yapılarak yanma özellikleri
belirlendikten sonra uygun ara depolama alanında depolanmaktadır. Laboratuvar tarafından yapılan analizler ıĢığında
uygun menüler oluĢturularak yakma tesisine besleme iĢlemi gerçekleĢtirilmektedir. Besleme iĢleminden önce yanma
verimini arttırmak ve besleme kolaylığı sağlaması için tesise gelen büyük ambalajlı atıklar parçalayıcıdan
geçirilmektedir. Analizler sonucu diğer atıklar ile karıĢtırıldığında reaksiyon veren, kirlilik parametreleri yüksek olan
sıvı özellikteki atıklar, özel sıvı istasyonundan diğer atıklara karıĢtırılmadan yakma fırınına verilerek bertaraf
edilmektedir. Fıçı sahasında depolanan katı ve toz özellikte olup da diğer atıklar ile karıĢtırıldığında reaksiyon veren,
kirlilik parametreleri yüksek olan atıklar ise ambalajları ile birlikte yakılmaktadır.
3.2. Yakma ĠĢlemi
Tehlikeli atıkların bertarafı döner fırın ve dikey bir son yakma odasından oluĢan iki adımlı yakma sistemiyle
gerçekleĢtirilmektedir. Katı ve sıvı formdaki endüstriden kaynaklanan yanabilir nitelikteki plastik atıklar, kullanılmıĢ
yağlar, ilaç ve kozmetik atıkları, petrokimya atıkları, PVC, solvent, boya atıkları, yapıĢtırıcı ve yapıĢkanlar, arıtma
çamurları v.b. tehlikeli atıklar bu tesiste yakılarak bertaraf edilmektedir. Döner fırının boyutları 12 m uzunluğunda ve
4.2 m2 çapındadır. Yakma sıcaklığı bu bölgede yaklaĢık 921-1150 oC aralığında olup, atıklar ortalama 95-120 dk
aralığında alıkonma süresiyle yakılmaktadır. Döner fırında yakma sonucu oluĢan cüruf, döner fırın ve son yakma
odasının birleĢim yeri altından ıslak curuf konteynerına alınmakta ve yapılan analiz sonuçlarına göre depolama
alanlarında depolanmaktadır. Atık ısı kazanının buharlaĢtırıcı bölümünden alınan küller, ıslak kül konveyöründe
toplanarak, analiz sonuçlarına göre düzenli depolama alanlarının ilgili lotunda depolanarak bertaraf edilmektedir. Atık
ısı kazanının kızdırıcı ve ekonomizer bölümlerinden alınan uçucu küller ise kül silosunda depolanır. Uçucu küller,
içerdikleri ağır metallerin çözünmeyen bileĢiklere dönüĢtürülmesi için, ön iĢlemden geçirilmek üzere Fiziksel-Kimyasal
Arıtım Ünitesi‘ ne gönderilir. Uygulanan ön iĢlem sonucunda depolama kriterlerini sağlayan uçucu küller, filtre pres
keki formuna getirilerek depolama alanlarının ilgili lotunda depolanarak bertaraf edilmektedir.
Ġkinci adım yakma iĢlemi ise 12 m yüksekliğinde ve 4.1 m2 çapında dikey son yakma odasında
gerçekleĢmektedir. Bu ünite, tehlikeli organik maddelerin tamamiyle imha edilmesini sağlayan, bağımsız kazan ve
fanlarla donatılmıĢ ilave bir yakma odası olarak görev yapmaktadır. Döner fırında üretilen gazlar, kül söndürme
194
Özbay ve ark.
odasının buharları ve bazı sıvı atıklar bu dikey bacada 1050-1250 oC sıcaklıkta en az 2,5 saniye alıkonma süresiyle
yakılmaktadır.
Yakma iĢlemleri sonrası oluĢan hava kirletici gazların arıtımı gerçekleĢtirilmektedir. Hava kirleticileri kontrol
sistemi olarak, bir elektrostatik çöktürücü ve 2 adımlı venturi gaz temizleme ünitesi bulunmaktadır. Ayrıca bu
sistemlere ilaveten özellikle dioksin ve furan gibi organik gazların giderilmesi için aktif karbon birimi inĢa edilmiĢtir.
Atık ısı kazanı çıkıĢında sıcaklığı 180 oC – 200 oC‘ye düĢen ve içindeki büyük toz partiküllerini bırakan atık
gaz, elektrostatik filtreden geçirilerek etkin bir toz ayrım iĢlemine tabi tutulmaktadır. Elektrostatik çöktürücüde % 99,63
verimle partikül kontrolü sağlanmaktadır. Elektrostatik çöktürücüden çıkan gazlar ventüri gaz temizleme ünitesine
girer. Gaz temizleme ünitesinde HCl, HF ve ağır metaller, elektrostatik çöktürücüden kaçan ince partikül maddelerle
birlikte asidik (pH 1 ve 2 aralığında) bir ortamda bertaraf edilmektedir. Burada ikinci aĢamada ise püskürtmeli yıkama
iĢlemi gerçekleĢtirilir. Burada yıkama suyu kullanım oranı saatte yaklaĢık 170 m 3‘tür. Bu iĢlemden sonra baca gazları
nötralizasyon, oksidasyon ve absorbsiyon bölümlerinden oluĢan kireç püskürtmeli yıkayıcıya geçer. Burada SO 2,
organik gaz ve diğer kalan kirleticilerin giderimi için sisteme giren gazlar kireç sütü çözeltisiyle yıkanır. Son olarak,
buradan çıkan gazlar dioksin-furan kontrol ünitesinden geçirilmektedir. Fiziksel ve kimyasal olarak arıtılan 50-58 oC
sıcaklıktaki gaz, emme fanı aracılığı ile tesis bacasından atmosfere verilmektedir. Gaz arıtma ünitelerinden kaynaklanan
atıksular ise kimyasal arıtma ile arıtılmaktadır.
3.3. Yakma ĠĢleminden Enerji Geri Kazanımı
Atık miktarının azaltılmasında önemli teknolojilerden biri olan termal yöntemlerin en önemli faydalarından
birisi de enerji geri kazanımı sağlamasıdır. Son yakma odasından gelen 1050 oC – 1250 oC deki atık gaz, soğutma
amacıyla 2500 m2 ısıtma yüzeyli atık ısı kazanına girmekte ve 180 oC – 200 oC‘de çıkmaktadır. Bu iĢlem sırasında atık
ısı kazanında 350 oC sıcaklık ve 40 bar basınçta, max. 27,1 ton/saat buhar üretilmektedir. Üretilen buhar TürbinJeneratör Ünitesi‘ne gönderilerek max. 5,2 MW elektrik üretimi gerçekleĢtirilmektedir. Üretilen elektrik enerjisi ile
tesis ihtiyacı karĢılandıktan sonra kalan kısım ulusal sisteme satılmaktadır. 2006-2010 yılları arasında yakma tesisinde
üretilen, tüketilen, ulusal sisteme verilen ve ulusal sistemden alınan enerji miktarları ġekil 5‘de verilmektedir. 2010 yılı
içerisinde 21.334 ton yakılan bu atıklardan, 13.847.100 kWh elektrik enerjisi üretilmiĢtir. Bunun 9.227.580 kWh‘ı
tesiste kullanılmıĢ, 5.951.790 kWh‘ı ulusal sisteme satılmıĢ ve 1.332.270 kWh elektrik satın alınmıĢtır. Elde edilen bu
veriler enerji geri kazanımlı yakma teknolojilerinin atık bertarafında önemli seçeneklerden biri olduğunu
göstermektedir.
Üretilen
Tüketilen
Ulusal Sisteme Verilen
Ulusal Sistemden Alınan
18000000
Enerji (kWh)
15000000
12000000
9000000
6000000
3000000
0
2006
2007
2008
2009
2010
Yıl
ġekil 5: Yakma tesisinde üretilen ve tüketilen enerji verileri
4. SONUÇLAR
Teknolojik geliĢimde önemli bir rolü olan sanayileĢme tehlikeli atık sorunlarının da ortaya çıkmasına neden
olmuĢtur. Yeniden kullanımı yada geri dönüĢümü mümkün olmayan tehlikeli atıkların bertarafında en yaygın olarak
kullanılan yöntemlerin düzenli depolama ve yakma teknolojileri olduğu görülmektedir. Kocaeli‘de tehlikeli atıkların
bertarafının gerçekleĢtirildiği ĠZAYDAġ‘ta gelen atıkların % 97‘si yakılarak bertaraf edilerek %70-75 aralığında atık
azaltımı gerçekleĢtirilmiĢtir. Yakma iĢleminde karĢılaĢılan en önemli sorun oluĢan gaz ve toz kirleticilerin bertarafıdır.
Tehlikeli atıkların yakılması sırasında çok zararlı gaz ve toz kirleticiler oluĢabilmektedir. Dolayısıyla yakma tesisinin
çıkıĢında mutlaka partikül madde ve gaz arıtım sistemleri bulundurulmalıdır. Ġncelenen tesiste oluĢan partikül madde ve
195
Tehlikeli Atık Bertarafında Yakma Teknolojilerinin Uygulanması: ĠzaydaĢ Örneği
gazların arıtımı elektrostatik filtre, ventüri yıkayıcı, kireç püskürtmeli yıkayıcı ve dioksin ve furan gibi kirleticilerin
tutulması için aktif karbon ünitesiyle gerçekleĢtirilmektedir. Yakma iĢleminin önemli bir avantajı da enerji geri
kazanımıdır. 2010 yılında yakılan ton atık baĢına 649 kWh elektrik enerjisi üretilmiĢtir. Elde edilen sonuçlar atık
bertarafında enerji geri kazanımlı yakma teknolojilerinin önemli bir seçenek olduğunu ortaya koymaktadır.
KAYNAKLAR
Duan, H., Huang, Q., Wang Q., Zhou, B., Li, J. (2008) ―Hazardous waste generation and management in China: A review‖, Journal
of Hazardous Materials Vol:158, 221–227.
Emek E., Kara B.Y. (2007) ―Hazardous waste management problem: The case for incineration‖, Computers & Operations Research
Vol:34, 1424-1441.
Hinshaw,G.D., Trenholm, A.R. (2001) ―Hazardous waste incineration emissions in persoective‖, Waste Management Vol: 21, 471475.
Misra,V., Pandey,S.D. (2005) ―Hazardous waste, impact on health and environment for development of better waste management
strategies in future in India‖, Environment International Vol:31, 417– 431.
Tezcakar, M., Can, O. (2010) ―Atıktan enerji eldesinde termal bertaraf teknolojileri‖, 2. Atık Teknolojileri Sempozyumu ve Sergisi,
Bildiriler Kitabı, 151-155, 4-5 Kasım, 2010, Ġstanbul.
URL 1, ĠZAYDAġ Ġnternet sitesi, 2010 Yıllık Faaliyet Raporu, http://www.izaydas.com.tr, 08.02.2011.
196