ÜLKE DOSYASI ROMANYA Asya, Avrupa ve Ortadoğu’nun kavşak noktasında, Tuna Nehri ve Karadeniz yakınlarında yer alan Romanya, coğrafi yerleşim açısından oldukça stratejik bir konuma sahiptir. Büyük bir ekonomik potansiyeli elinde bulunduran ülke, gelişmiş sanayii ve tarım alanlarının yanı sıra zengin doğal kaynakları açısından da oldukça şanslıdır. Başkenti Bükreş olan ülkenin diğer önemli şehirleri Köstence, Yaş, Timisoara, Cluj-Napoca, Galati, Braşov ve Craiova’dır. GSYİH (Milyar $) Kişi Başı Milli Gelir ($) Para Birimi Büyüme Oranları : 392,8 (2014) : 19.400 : Rumen leyi : 2,4% (2014) , 3,5% (2013) , 0,6% (2012) Nüfus : 21.400.000 : 238.391 Yüzölçümü (km2) Devlet Başkanı : Klaus IOHANNIS Başbakan : Victor-Viorel PONTA Telefon Kodu : +40 İnsani Gelişmişlik Endeksi (2014) : 82 Ağustos - Eylül 2015 64 www.samsuntso.org.tr ÜLKE DOSYASI Dış Ticaret: İhracat: 69.757 Milyon $ (2014), 58.865 Milyon $(2013) Ekonomik Yapı Avrupa’nın güney doğusunda yer alan ve Polonya’nın ardından Orta ve Doğu Avrupa’nın en büyük ikinci pazarı durumunda olan Romanya’da, sanayileşme sürecine girilmesiyle birlikte güçlü bir kırsal göç gerçekleşmiştir Ülke ekonomisinin karşı karşıya olduğu çeşitli problemler bulunmaktadır. Ülke ’de kayıt dışı ekonominin büyük olması, vergi sistemine düşük oranda katkı sağlayabilen kırsal nüfusun yüksek olması, vergilerin düzenli olarak toplanamaması gibi sorunlardan dolayı vergi gelirleri yeterli düzeye ulaşamamaktadır. Bu nedenle eğitim, sağlık, refah, altyapı ve güvenlik harcamaları yeterli düzeyde gerçekleştirilememektedir. Romanya Doğu Avrupa ülkeleri arasında en düşük kişi başı gelire, çevre standartları açısından en düşük seviyeye, en yüksek ödenmemiş vergi borçlarına ve en düşük eğitim harcamasına sahiptir. Ülkenin Euro Bölgesi ile kurmuş olduğu sıkı ticari ve mali bağlar, ekonomisini bu bölgedeki gelişmelere karşı riskli hale getirmektedir. www.samsuntso.org.tr İhraç Ürünler: Kara Taşıt ları İçin Aksam Ve Parçalar ı, Otomobil ve Diğer Vasıtala r, İzole Edilmiş Tel Kablo; Diğer İzole Edilmiş Elektrik İletkenleri; fiber Optik, Petro l Yağları ve Bitümenli Mineral lerden Elde Edilen Yağlar, Oturmaya Mahsus Mobilya lar, Aksam-parçaları İhracat Partnerleri: Alman ya(%19,1), İtalya (%11,9), Fransa (%6,8), Ma caristan (%5,1), Türkiye (%4,5), Birleşik Krallık (%4,1 ), İthalat: 77.754 Milyon $( 2014), 65.439Milyon $(2013) İthal Ürünler: Ham Petro l, Kara Taşıtları İçin Aksam Parçaları, Metal, Tekstil, Kim yasallar, İlaç İthalat Partnerleri: Alman ya (%19,1), İtalya (%10,8), Macaristan (%7,9 ), Fransa (%5,7), Polonya (%4,6) ,Çin (%4) 65 Ağustos - Eylül 2015 ÜLKE DOSYASI Ekonomik Performans Euro Bölgesi'nde yaşanmakta olan krizin Romanya’nın makroekonomik değerleri üzerindeki etkisini devam ettirmesi beklenmektedir. Romanya ihracatının %70’inden fazlasını AB’ne gerçekleştirmektedir, bu da GSYH’sinin yaklaşık % 30’una karşılık gelmektedir. Banka varlıklarının yaklaşık % 82’si AB ülkelerinde yerleşik bankalara aittir. AB’nde yaşanan kriz Rumen ekonomisini etkilemeye devam etmekte, yabancı firmalar Romanya’da yatırım gerçekleştirme konusunda çekimser kalmaktadırlar. Ülkenin GSYİH büyüme oranının 2012 yılı için % 0,7 olarak gerçekleşmesi ve 2011 yılındaki % 2,3'lük büyüme oranının altında kalması, 2013-16 döneminde ise ortalama büyüme oranının % 4,1 civarında olması öngörülmektedir. Bununla birlikte cari işlemler açığı da 2012 yılı için belli oranda bir artış göstermesi ve 2013-16 döneminde de bu artışın sürmesi beklenmektedir. Bu oranın artışa rağmen GSYİH'nın % 8'ini geçmesi öngörülmemektedir. Mevcut hükümetin 2013-16 yılları için makroekonomik programı çerçevesinde mali konsolidasyonun devam etmesi beklenmektedir. Pazar ile İlgili Bilgiler Romanya pazarında, tüketici tercihlerini belirleyen unsurlar arasında kalite, fiyat ve ödeme koşulları başta gelmektedir. Bununla beraber, Romanya piyasasındaki tüketiciler için temel sorunun nakit sıkıntısı olduğu gerçeği göz önüne alınırsa, fiyat ve ödeme koşullarının, kaliteden daha ağırlıklı yer tuttuğunu belirtmek gerekir. Uzun dönem kredi olanaklarıyla satış yapılması, firmaları tüketici tercihleri açısından önemli bir avantaja sahip kılmaktadır. Romanya pazarında reklam ve promosyon faaliyetleri, firmaları avantajlı duruma getirmektedir. Öte yandan, satış sonrası servis hizmetleri sunabilmek için yerli ortaklarla işbirliği yapmak önem kazanmaktadır. Ülkedeki tüketicilerin genel giderlerine bakı- Ağustos - Eylül 2015 66 www.samsuntso.org.tr ÜLKE DOSYASI Ticarette Dikkat Edilmesi Gereken Hususlar lacak olursa, en büyük payı, yiyecek ve içecek için yapılan giderlerin almakta olduğu görülür. Ülkede artan gelir dağılımı bozukluğu ve kırsal kesimin yoksulluğu da göz önüne alındığında farklı gelir gruplarındaki hedef tüketicilere farklı ürün ve stratejilerle yaklaşmak gerekliliği ortaya çıkmaktadır. Türkiye ile Ticaret YIL 2004 İHRACAT(MİLYON $) İTHALAT(MİLYON $) 1.235 2005 1.7 1.785 2.286 2013 2.644,4 3.592 2015(Ocak-Ağustos) 1.808.3 2010 2.599 2014 3.038,5 3.449 Romanya’da iş ilişkilerini belirleyen özel bir takım gelenekler yoktur. Batı iş dünyasının uyguladığı standartlar uygulanır. Bununla beraber, Batı Avrupalı işadamlarından farklı olarak Romenler dakikliğe çok büyük önem vermemektedir. Romenler sıcakkanlı insanlardır. Yabancıları oldukça iyi karşılarlar. Tanışmalarda tokalaşılır ve ziyarete gidildiğinde normal nezaket kuralları uygulanır. Toplantılarda kartvizit bulundurmak ve tanışılan kişilere vermek önemlidir. 1889/2005 sayılı AB Yönetmeliği çerçevesinde çıkartılan 195/2008 sayılı Kararname uyarınca, AB ülkelerine (Romanya dahil) giriş ve çıkışlar esnasında 10.000 euroyu aşan miktardaki her türlü nakit para ve anılan kararnamenin 1.maddesi uyarınca nakit para olarak kabul edilen çek, senet vb. kıymetli evrakın Gümrük idaresine bildirilmesi gerekmektedir. Türkiye ile Romanya arasında THY ve Romanya Havayolu Şirketi TAROM uçak seferleri düzenlenmektedir. Ülkeye denizyolu ile yolcu taşımacılığı pek bulunmamaktadır. Mevcut Ro-Ro taşımacılığı ise talep yetersizliğinden dolayı fazla kullanılmamaktadır. Romanya, Greenwich’e göre 2 saat ileridedir. (GMT +2 saat) Türkiye ile Romanya arasında saat farkı yoktur. Güvenlik konusunda, sokaklarda hırsızlık ve kapkaççılık yaygın olmakla beraber, fiziki şiddet yok denecek kadar azdır. Ayrıca, ülkede geceleri sokaklar güvenlidir. 3.363 - Türkiye’nin Başlıca İhraç Ürünleri: Karayolu Taşıtları İçin Parça ve Aksesuarlar, Sıkıştırmayla Ateşlemeli İçten Yanmalı Pistonlu Motorlar, Demir veya Çelikten Diğer İnce ve Kalın Borular ve İçi Boş Profiller, Tekstil, Türkiye’nin Başlıca İthal Ürünleri: Petrol Yağları ve Minerallerden Elde Edilen Yağlar, Dökme Demir, Demirin veya Çeliğin Döküntü ve Hurdaları, Binek Otomobilleri ve Esas İtibariyle İnsan Taşımak Üzere İmal Edilmiş Diğer Motorlu Taşıtlar, Demir veya Alaşımsız Çelikten Yassı Hadde Ürünleri; Ayçiçeği Tohumu Samsun ile Ticaret: YIL İHRACAT(bin $) İTHALAT(bin $) 2012 3.267 5.861 2014 4.274 2011 2013 www.samsuntso.org.tr 3.002 1.252 10.951 2.506 2.478 67 Ağustos - Eylül 2015