HİV TESTİ,HEPATİT C,HEPATİT B,MENOPOZ,KLAMİDYA,KANDİDA

HİV TESTİ
ELİSA ve Western blot HİV testleri;
Human immunodeficiency virus yani HİV virüsü kan yoluyla
bulaşarak immün sistemin çalışmasını bozar ve AİDS ( Adult
İmmune Deficiency Senrome ) denen hastalığa neden olur. HİV
testi kanda virüs olup olmadığını gösteren test dir. ELİSA
yöntemi ile yuapılan bu testin Western Blot yöntemi ile
sağlamasının yapılması gerekir. HİV testi kanda yapılır, yurt
dışında yanak mukozasından yapılan HİV testleri de mevcuttur.
HİV testi ne için yapılır?
Test HİV virüsü kapıp kapmadığınızı tespit amacıyla yapılır,
özellikle şüpheli cinsel temas, yüksek risk gurubu içinde olan
insanlar, immün sistem hastalığ bulguları varsa, hamilelik
taraması sırasında, evlilik öncesi testler içinde, beklenmesik
enfeksiyon hastalıkları varlığında HİV testi istenir.
ELİSA pozitifliği ne anlama gelir?
ELİSA pozitifliği HİV pozitif anlamına gelmez. Bunun için
testin doğrulanması gerekir. ELİSA testi birçok durumda yanlış
pozitif sonuç verebilir. Pozitif ELİSA sonucu mutlaka Western
Blot testi ile doğrulanmalıdır.
ELİSA negatifliği ne anlama gelir?
ELİSA negatif demek HİV negatif demek değildir. HİV virüsü
bulaştıktan sonra antikorların ortaya çıkması bir zaman alır
buna pencere dönemi ( Windows periyod ) denir. Bu dönem
süresince hastada HİV virüsü vardır ancak antikor
gelişmediğinden test negatif çıkar. Şüpheli temastan sonra 1.
3. Ve 6. Ayın sonunda yapılan testler negatif ise bulaş
olmadığı kabul edilir. Testler negatif ancak hastada akut HİV
enfeksiyonu olduğundan şüpheleniliyor ise HİV viral load testi
istenir.
Referanslar:
Dewar R, Goldstein D, Maldarelli F. Diagnosis of human
immunodeficiency virus infection. In: Mandell GL, Bennett GE,
Dolin R, eds. Principles and Practice of Infectious Diseases.
7th ed. Philadelphia, Pa: Elsevier Churchill Livingstone;
2009:chap 119.
Sax PE, Walker BD. Immunopathogenesis of human
immunodeficiency infection. In: Goldman L, Ausiello D, eds.
Cecil Medicine. 23rd ed. Philadelphia, PA: Saunders Elsevier;
2007:chap 408.
HEPATİT C
Non A Non B Hepatit;
Hepatit C viral bulaşıcı karaciğer iltihabıdır. Hepatit C
virüsü ile meydana gelir, aşısı yoktur. Hepatit C virüsü
bulaşırsa büyük oranda kronikleşir. Kronik Hepatit C karaciğer
yetmezliği, siroz ve karaciğer kanserine yol açabilir. Kronik
hepatit C hastalığının ilaçla tedavisi bazen başarılı
olabilmektedir. Son dönem kronik hepatit C hastalığında
karaciğer nakli de düşünülmelidir.
Hepatit C virüsü nasıl bulaşır?
Hastalık Hepatit C virüsü taşıyan kişilerden temas yoluyla
bulaşır. En çok bulaşma yolu:
Cinsel temas,
Kirli aletler ile
akupunktur, piercing
Kirli aletler ile
girişim, endoskopi,
Diş fırçası, tırnak
yapılan manikür, pedikür, dövme,
ve vücut deldirme gibi girişimler,
yapılan diş müdahalesi, cerrahi
makası, tıraş bıçağı gibi aletlerin
paylaşılması,
Uzun süre diyaliz aletine bağlanmak,
Hepatit C hastası ile uzun süre temas halinde olmak,
aynı evi paylaşmak,
1992 yılından önce kan transfüzyonu yapılmış olması
En sık görülen Hepatit C bulaşma yollarıdır.
Hepatit C doğum sırasında hasta anneden bebeğine bulaşabilir.
Hepatit C virüsü havadan solunum yoluyla, öpüşmeyle ve anne
sütünden bulaşmaz.
Kimler Hepatit C hastalığı için risk altındadır?
Özellikle 1992 yılından önce kan transfüzyonu ve kan
ürünü almış olan kişiler,
Uzun süre diyaliz makinesine bağlı olan kişiler,
Dövme, vücut deldirme, body piercing yaptıran kişiler,
Şüpheli cinsel temasta bulunan kişiler Hepatit C
hastalığı için risk altındadır.
Hepatit C hastalığı ne şikayetlere yol açar?
Hepatit C virüsü karaciğerde yerleşir ve karaciğerde iltihap
yapar. Hastaların büyük çoğunluğunda hiçbir şikayet olmaz
ancak % 20 hastada şikayetler ortaya çıkar. Hepatit C
hastalığı büyük oranda kronikleşir ve karaciğere tamamen
yerleşir. İleride karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer
kanserine yol açar.
Hastalarda en sık görülen şikayetler şunlardır:
Halsizlik, yorgunluk,
Çabuk yorulma,
Sarılık, ciltte ve göz aklarında sararma,
İştah kaybı,
İdrarda koyulaşma,
Dışkı renginde açılma,
Karın ağrısı,
Kas eklem ağrıları,
Kaşıntı,
Ürtiker şeklinde döküntü,
Sigaradan tiksinti,
Bulantı, kusma,
En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık kronikleşirse ilave
olarak güçsüzlük, kas gücünde düşme, aşırı yorgunluk,
iştahsızlık görülür. Kronikleşir ise ilk önce karaciğer
yetmezliği ortaya çıkar, hastalık siroz ve karaciğer kanseri
ile sonuçlanabilir.
Hepatit C teşhisi nasıl konur?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur, kesin teşhis laboratuar incelemeleri ile konur. Hepatit
C şüphesinde aşağıdaki testlerin yapılması gerekir:
Anti HCV,
Karaciğer fonksiyon testleri.
SGOT (ALT),
SGPT (AST),
GGT (Gama Glutamil Transferaz ),
ALP (Alkali Fosfataz),
LDH (Laktat Dehidrogenaz ),
Total bilirübin,
Direk bilürübin,
Total protein,
Albümin,
Koagülasyon testleri istenir,
Karaciğer ultrasonografisi yapılır.
Eğer Anti HCV pozitif bulunursa:
Hepatit C virüs PNA PCR istenir PCR yüksek bulunur ise
HCV tip tayini ve
Karaciğer biyopsisi yapılır.
Kronik
hepait
C
hastalarına
tedavi
programlaması
için
karaciğer biyopsisi yapılmalıdır. Karaciğer biyopsisi ince bir
iğne ile yapılır.
Hepatit C tedavisi:
Akut Hepatit C tedavi edilirse kronikleşme şansı çok azalır.
Ancak akut Hepatit C hastalarının ancak % 20 sinde şikayet
olduğundan ve büyük kısmında hiçbir şikayet olmadığından
yakalanmaları zordur. Kronik Hepatit C hastalığı ataklar
halinde seyreder. Hastalık zaman zaman alevlenir. Kronik
Hepatit C hastaları alevlenmeler döneminde tedavi edilirler
ise karaciğer yetmezliği, siroz ve karaciğer kanseri gelişimi
durdurulabilir. Hepatit C tedavisinde interferon ve ribavirin
kullanılır. Tedavi başarısız olur ise karaciğer nakli
düşünülmelidir.
Hepatit C den nasıl korunurum?
Hepatit C den korunmak için Hepatit C virüsünün nasıl
bulaştığı bilinmelidir.
Enjektör, tıraş bıçağı, iğneli küpe, diş fırçası,
tırnak makası gibi
paylaşılmamalıdır.
Şüpheli cinsel
kullanılmalıdır,
kişisel
temastan
hijyenik
kaçınılmalı,
eşyalar
prezervatif
Kirli ve temizliği şüpheli yerlerde cerrahi girişim,
endoskopi, diş müdahalesi yapılmamalı,
Kirli ve temizliği şüpheli yerlerde dövme, vücut
deldirme,
body
piercing,
kulak
deldirme
yaptırılmamalıdır,
Hepatit C li hastaların çıkartıları ile temas
edilmemelidir.
Hepatit C hastalarının dikkat etmesi gereken
kurallar nelerdir?
Hepatit C hastası iseniz hastalık bulaştırmamak için
herhangi bir girişim öncesi doktorunuzu, diş hekiminizi
ve hemşirenizi uyarınız,
Karaciğere dokunacak ilaçlardan, bilmediğiniz
ilaçlardan uzak durunuz,
Alkol ve sigara içmeyiniz,
Hepatit A ve hepatit B aşınızı olunuz,
Doku, organ ve kan bağışında bulunmayınız,
İyi geleceği söylenen yapma ilaçlar, bitki ilaçları vb.
kullanmadan önce mutlaka doktorunuza danışınız,
Hepatit C nin aşısı yoktur. Hepatit C den korunmanın en etkili
yolu bilgi sahibi olmaktır.
Referanslar:
1. American Liver Foundation
http://www.liverfoundation.org/
2. Hepatitis Foundation International
http://www.hepfi.org/
3. Canadian Institute for Health Information
http://www.cihi.ca/cihiweb
4. Canadian Liver Foundation
http://www.liver.ca/
5. Berkow R. The Merck Manual of Medical Information . New
York, NY: Pocket; 2000.
6. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR
2010;59(No. RR-12):1-110.
7. Hepatitis C. Centers for Disease Control and Prevention
website. Available at: http://www.cdc.gov/hepatitis/HCV.htm .
Updated March 2009. Accessed July 1, 2009.
8. Hepatitis C. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/. September 29, 2011.
Accessed October 20, 2011.
9. What are the risks of a blood transfusion. National Heart
Lung and Blood Institute website. Available at:
http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/Diseases/bt/bt_risk.html .
Accessed August 24, 2011.
10. Sexual transmission of hepatitis C virus among HIVinfected men who ahve sex with men—New York City, 2005-2010.
MMWR Morb Mortal Wkly Rep . 2011 Jul 22;60:945-50.
11. What I need to know about hepatitis C. National Digestive
Diseases Information Clearinghouse website. Available at:
http://digestive.niddk.nih.gov/ddiseases/pubs/hepc_ez/
.
Published April 2009. Accessed July 1, 2009
HEPATİT B
Serum Hepatiti;
Hepatit B virüsü ile meydana gelen karaciğer enfeksiyonudur.
Hepatit B ye bağlı sarılıkların bir kısmı kronikleşir. Altı
aydan uzun süren Hepatit B enfeksiyonu kronikleşmiş kabul
edilir. Kronik Hepatit B enfeksiyonu birçok probleme neden
olur:
Kronik karaciğer iltihabı,
Siroz,
Karaciğer yetmezliği,
Karaciğer kanseri,
Ölüme yol açabilir.
Hepatit B virüsü nasıl bulaşır?
Hepatit B virüsü hasta kişilerle temas ile bulaşır. Hasta yada
taşıyıcı kişilerin vücut çıkartıları hastalığı taşır.
Özellikle:
Kan,
Sperm (Semen),
Vajina salgıları,
Tükürük virüsü bol miktarda taşır.
Bu salgılarla temas etmek ile hastalık bulaşır.
Hepatit B hastalığının en sık bulaşma yolları:
• Cinsel temas,
• Temiz olmayan aletler ile yapılan;
o Manikür,
o Pedikür,
o Dövme,
o Cerrahi müdahale,
o Diş müdahalesi,
o Endoskopi,
• Taşıyıcı kişi ile aynı evde yaşamak en sık görülen
bulaşma yollarıdır.
Hamilelik sırasında virüs bebeğe bulaşmaz, ancak doğum
sırasında doğum kanalından geçerken bebeğe bulaşır. Bu nedenle
hasta yada taşıyıcı anneden doğan bebeklerin doğumdan hemen
sonra aşılanması ile korunması mümkündür. Bütün hamilelerin
doğum öncesinde hepatit B testi yaptırmaları gerekir. Hepatit
B sulardan, gıdalardan, havadan, bulaşmaz.
Kimler Hepatit B için risk altındadır?
Hepatit B virüsü dış ortamda uzun süre canlı kalabilir.
Kişiden kişiye kolayca bulaşabilir.
Hepatit B hastası yada Hepatit B taşıyan kişi ile
cinsel temasta bulunmak,
Kirli aletleri paylaşmak ( diş fırçası, jilet, ustura,
enjektör vb. ),
Hepatit B taşıyan biri ile aynı evi paylaşmak,
Hasta salgıları ile temasın yoğun olduğu meslek
çalışanları,
Laboratuar çalışanları,
Hemşireler,
Doktorlar,
Diş hekimleri,
İtfaiyeciler,
Polisler,
Askerler,
Mahkumlar ve hapishane çalışanları,
Hastane çalışanları,
Hepatit B hastalığının yoğun olarak bulunduğu yerlere
seyahat etmek,
Hemodiyaliz hastaları Hepatit B hastalığı yönünden risk
altındadır. Bu kişilerin aşı ile hepatit B virüsünden
korunmaları gerekir.
Hepatit B belirtileri nelerdir?
Hastalık virüs bulaştıktan 3 ila 6 ay sonra ortaya çıkar.
Birçok hastada hafif gribal şikayet dışında bir şey görülmez.
En sık görülen şikayetler:
Göz aklarında ve ciltte sarılık,
Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma
sürebilir),
Karaciğer bölgesinde ağrı,
İştah kaybı,
Bulantı, kusma,
Eklem ağrıları,
Hafif ateş,
İdrarda koyulaşma, dışkı renginde açılma,
Kaşıntı,
Döküntü.
(
aylarca
En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık genellikle bir iki ayda
kendi kendine düzelir. Altı aydan uzun süren Hepatit B
kronikleşmiş kabul edilir.
Hepatit B nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Birçok vakada sarılık görülmediği sadece halsizlik ve
eklem ağrıları görüldüğü unutulmamalıdır. Hepatit B kesin
teşhisi laboratuar incelemeleri ile konur. Hepatit B düşünülen
her hastadan aşağıdaki testler istenir:
HBs Ag,
Anti Hbs,
Anti HBc IgM,
SGOT,
SGPT,
Gama Glutamil Transferaz,
Laktat Dehidrogenaz,
Hemogram,
Protrombin zamanı,
CRP,
Sedimantasyon.
Hepatit B takibi ve karaciğerdeki harabiyetin düzeyi
laboratuar testleri ile takip edilmelidir. Altı aydan uzun
süren Hepatit B kronikleşmiş kabul edilir. Bu durumda tedavi
planlaması amacıyla aşağıdaki testler istenir:
Hepatit B tip tayini,
HBV DNA PCR testleri istenir,
Karaciğer biyopsisi: Kronik hepatit B hastalığında
karaciğerdeki harabiyet karaciğer biyopsisi ile tespit
edilir.
Hepatit B tedavisi:
Akut Hepatit B hastalığının tedavisi yoktur. Ancak semptomlar
ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği
sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir.
Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir.
Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın
ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve
karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır.
Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye
çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir
ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir
tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B hastalığında
aşağıdaki ilaçlar kullanılır:
İnterferon alfa 2b,
Lamivudine,
Adefovir,
Entecavir.
Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler:
Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap
vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Bur
durumda karaciğer üstüne eklenene her hastalık yada zehirlenme
durumu hızla ağırlaştırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın
hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle
Alkol,
Sigara,
Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler,
Karaciğer için toksik ilaçlar,
Baharat,
Küflü gıdalar,
Diğer hepatit enfeksiyonları,
Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp
hastalığı hızlandırabilirler.
Hepatit B virüsünün yayılmasını
hastaların yapması gerekenler:
önlemek
amacıyla
Aile bireylerinin test edilerek aşılanması,
Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden
önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz,
Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı
belirtin ve aşılanmasını sağlayın,
Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere
göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin
aşılanmasını sağlayın,
Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın,
Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız
bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı
ve serumla korunmasını sağlayınız,
Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı
yapmayınız,
Kronik Hepatit
aksatmayınız.
B
hastası
iseniz
tedavinizi
Hepatit B den korunma:
Hepatit B den korunmanın en kolay ve güvenilir yolu aşı
olmaktır. Hepatit B aşısı oldukça güvenli bir aşıdır. Aşı 6 ay
içinde 3 doz olarak yapılmalıdır. Aşı bir kez tutmuş ise ömür
boyu koruyucudur ve tekrarlanmaz. Ancak sigara içenler, 50 yaş
üstü kişiler ve diyaliz hastalarında aşı bir seferde
tutmayabilir. Normalde Hepatit B aşı programı doğumdan
başlayarak uygulanır. Doğumda aşılanmamış kişiler her an test
ile aşılanabilir. Ayrıca aşağıdaki önlemler
Hepatit B virüsünden korunmada yardımcı olur:
Şüpheli cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak,
Şüpheli cinsel temastan uzak durmak,
Endoskopi, cerrahi ve diş girişimleri gibi girişimlerin
uygun sterilizasyon şartları altında yapılması,
Tıraş bıçağı, jilet, ustura, diş fırçası gibi aletlerin
paylaşılmaması,
Dövme, manikür, pedikür gibi girişimlerin sterilize ve
kendi aletleriniz ile yapılması sizi hepatit b den
korur.
Hepatit B kaparsam ne yapmalıyım?
Hepatit kaptığınızı düşünüyor iseniz derhal bir enfeksiyon
hastalıkları uzmanına başvurun. Hepatit B virüsü bulaşsa dahi
bu durumda Hepatit B immün globülin ve Hepatit B aşısı ile
korunmak mümkündür.
Hepatit B hastaları delta hepatit virüsünden korunmalıdır.
Hepatit B ve delta virüsü yan yana gelirse hastalık çok hızlı
ilerler ve siroz, karaciğer kanseri ve ölüme yol açar.
Referanslar:
1. American Liver Foundation
http://www.liverfoundation.org/
2. Hepatitis B Foundation
http://www.hepb.org/
3. Canadian Institute for Health Information
http://www.cihi.ca/
4. Canadian Liver Foundation
http://www.liver.ca/
5. Baker CJ, Pickerling LK, Chilton L, et al. Advisory
Committee on Immunization Practices. Recommended adult
immunization schedule: United States, 2011. Ann Intern Med.
2011;154(3):168-173.
6. Braunwald E, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Jameson JL,
Longo DL, eds. Harrison’s Principles of Internal Medicine.
15th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2001.
7. Centers for Disease Control and Prevention. Recommended
immunization schedules for persons aged 0-18 years—United
States, 2011. MMWR. 2011;60(5).
8. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment
2010;59(No. RR-12):1-110.
Guidelines,
2010.
MMWR
9. Hepatitis B. American Liver Foundation website. Available
at: http://www.liverfoundation.org/education/info/hepatitisb/
. Updated September 2007. Accessed July 1, 2009.
10. Hepatitis B. Centers for Disease Control and Prevention
website. Available at: http://www.cdc.gov/hepatitis/HBV.htm .
Updated April 2009. Accessed July 1, 2009.
11. Hepatitis delta. World Health Organization website.
Available
at:
http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisD_whocdscsrn
cs2001_1.pdf . Accessed August 24, 201
MENOPOZ
Hayatınızı kabusa çeviren, unutkanlık, uykusuzluk, depresyon,
sinirlilik, halsizlik şikayetlerinin en büyük sebeplerinden
biri menopozdur. İleri dönemde idrar kaçırma, kemik erimesi,
hipertansiyona yol açar. Menopoz laboratuvar testleriyle
kolayca teşhis edilen ve tedavisi olan bir hastalıktır.
Menopoz nedir?
Menopoz kadınlarda menses döneminin sona ermesidir. Menopoz
hastalık değil fizyolojik bir olaydır. Ancak menopozda oluşan
değişiklikler hayatı öyle derinden ve olumsuz etkiler ki bu
durum pek çok şikayete ve yaşam kalitesinin bozulmasına neden
olur. Bu yüzden menopoz olumsuz etkileri önlenmeye ve tedavi
edilmeye çalışılan bir hastalık gibi kabul edilmektedir. 6
aydan daha fazla adet gecikmeleri mutlaka araştırılmalıdır.
Menopoza geçiş döneminde ,gebelik ve düzensiz kanamaya neden
olan kötü huylu hastalıklar ayırt edilmelidir. Basit kan
testleriyle (LH, FSH, E2) menopoz tanısı kolayca konur ve
tedavide hemen başlanabilir. Menopoz kadın hayatının
üçtebirlik dönemini oluşturur ve ortalama 45- 55 yaş civarında
başlar. 40 yaştan önce menopoza girmek “erken menopoz ” olarak
tanımlanır. Beslenme bozukluğu olan, sigara içen, vejeteryan,
zayıf kişilerde erken menopoz sık görülür. Ameliyatla rahim ve
overlerin alınmasıyla da yapay menopoz oluşur. Östrojen in;
beyinde, iskelet sisteminde, kalp damar sisteminde ve kadınlık
organları üzerinde uyarıcı ve koruyucu etkisi vardır.
Menopozla birlikte östrojen azalınca
Damar sertliği (ateroskleroz), hipertansiyon, kalp
damar hastalıkları,
Uykusuzluk, sinirlilik, depresyon (ruhsal çöküntü),
Unutkanlık, halsizlik, çabuk sinirlenme,
Kemik erimesi (osteoporoz),
Ateş basması,terleme,çarpıntı
Cinsel istekte (libido) azalma,
İdrar kaçırmaya kadar varan idrar yollarında zayıflama,
Cinsel organlarda çekilme (atrofi), kuruluk, ağrılı
ilişki, ortaya çıkmaktadır.
Tedavi
ile
menopoza
ait
hastalıklar kolaylıkla
indirilebilmektedir .
tüm
olumsuz
değişiklikler
önlenebilmekte
veya
en
ve
aza
Menopoz tanı ve tedavisi nasıl olmalıdır?
Menopozda erken tanı ve erken tedavi birçok şikayetin ve
hastalık riskinin önlenmesinde ilk adımdır. Menopoz tanısı
basit kan testleriyle kolayca yapılır. Menopozda en çok tercih
edilen tedavi yöntemi hormon tedavisidir. Hormon tedavisinin
faydalı tarafı menopoza bağlı hemen tüm şikayetleri
engellemesi, zararlı tarafı ise riskli kişilerde uzun süre
kullanıldığında meme kanseri riskini arttırması ve kalp damar
hastalıkları riskini azaltmaması dır.
MENOPOZ BİR HASTALIK DEĞİLDİR.
KADIN HAYATININ ÜÇTE BİRLİK DÖNEMİ MENOPOZDA GEÇER,
MENOPOZ DÖNEMİ BİRÇOK ŞİKAYETİ DE BERABERİNDE GETİRİR,
BASİT KAN TESTLERİYLE ERKEN TEŞHİS VE TEDAVİ BİRÇOK
ŞİKAYETİ VE RİSKİ ENGELLER,
MENOPOZ ŞİKAYETLERİ VE RİSKLER HORMON VEYA DİĞER
İLAÇLARLA ÖNLENEBİLİR,
HORMON TEDAVİSİ UYGUN KİŞİLERE KONTROL ALTINDA UZUN
SÜRE VERİLEBİLİR
MENOPOZ TEDAVİSİ HER KİŞİYE ÖZELDİR
KLAMİDYA
Chlamidya;
Klamidya cinsel yolla bulaşan bakteriyel bir enfeksiyon
hastalığıdır. Erkeklerde ve kadınlarda kısırlığın en büyük
sebeplerindendir.
Hastalık:
Cinsel temasla bulaşır, ayrıca doğdum kanalından
geçerken anneden bebeğe bulaşabilir.
Klamidya sinsi bir enfeksiyon hastalığıdır. Birçok
hastada ağrı ve akıntıya pek neden olmadığından hasta
doktora gitmez.
Özellikle kadınlarda üreme organlarına zarar vererek
kısırlığa yol açar.
Teşhis etmek zordur.
Antibiyotikler ile tedavi edilir
Erken tanısı ve tedavisi önemlidir.
Klamidya nedir ?
Klamidya bir bakteridir insandan insana cinsel yolla bulaşır.
Özellikle kadınlarda kısırlığın en başta gelen sebeplerinden
biridir.
Klamidiya Belirtileri nelerdir?
Klamidya sinsi hastalık yapar. Hastalığı kapan kadınların
dörtte üçünde ve erkeklerin yarısında hiç şikayet olmaz.
Hastanın şikayetleri başladığında ise genellikle bakteri
vücuda hasar vermiştir.
Erkeklerde : klamidya bulaşan erkeklerin yarısında
şikayet olmaz. En çok görülen şikayetler:
Peniste akıntı,
Penis ucunda yanma,
İdrar yaparken yanma,
Penis ucunda kaşıntı,
Testislerde ağrı
görülebilir.
ve
şişme
şikayetleri
Kadınlarda : kadınların ancak dörtte birinde şikayet
olmaktadır. En çok görülen şikayetler:
Vajinal akıntı,
İdrar yaparken yanma,
Hastalık uterus ve tüplere ilerler ise
Alt karın ağrısı,
Bulantı,
Ateş,
Adet arası kanamalar,
Cinsel ilişki sırasında ağrı şikayetleri
görülür.
Klamidya nın kuluçka süresi ne kadardır ?
Hastalık bulaştıktan
başlayabilir .
1
ila
3
hafta
sonra
şikayetler
Klamidya nasıl teşhis edilir?
Hastalığın tespitinde iki laboratuvar testi kullanılmaktadır.
Birincisinde klamidyanın yerleştiği bölgeden alınan ( penis ve
cervix ) örneklerde bakteri araştırması yapılır. İkincisinde
ise erkeklerde idrar örneğinden nükleik asidi araştırılır. Her
iki test de doğru örnekleme yapıldığında büyük oranda doğru
sonuçlar verir.
Klamidya kimde görülür?
Birden fazla seksuel partneri olmak ,
Korunmasız cinsel temasta bulunmak,
Genç olmak ( Klamidya genç kızlarda ve genç kadınlarda
daha fazla enfeksiyon yapar ) enfeksiyon riskini
arttırır.
Klamidya tedavisi nasıldır?
Klamidya antibiyotiklerle kolayca tedavi edilebilen bir
enfeksiyon hastalığıdır. Enfeksiyonunun tedavisinde erken tanı
önemlidir. Tedavide eşin de aynı zamanda antibiyotik alması
gerekir yoksa yeniden bulaşır. Hastalık anatomik yapıyı
bozarak kısırlığa neden olur. Klamidyanın neden olduğı
kısırlık antibiyotik ile düzelmez.
Klamidya tehlikeli bir hastalık mıdır?
Tedavi edilmemiş yada teşhisi gecikmiş klamidya
organlarına zarar verir, kısırlığa neden olur.
üreme
Erkeklerde :
Üretrit,
Epididimit,
Epidididmo orşite (testis iltihabı) ve kısırlığa
neden olabilir.
Kadınlarda :
Cervisite,
Fallop tüplerinin iltihabına ve tıkanmasına,
Pelvik iltihabi hastalığa ( PID ),
Kronik pelvik ağrılara,
Kısırlığa,
Dış gebeliğe,
Hamile kadında ise erken doğuma ve
Doğumda
bebeğe
bulaşarak
yenidoğanda
enfeksiyonlara neden olur.
Doğumda bebeğe bulaşırsa :
Yenidoğanda göz iltihaplarına,
Solunum yolları enfeksiyonlarına ve zatüreye
neden olur.
Klamidya yagınmıdır?
Evet özellikle gençler arasında yaygın ve sık görülen bir
hastalıktır. Hastalık sinsi seyrettiği için birçok insan
hastalığı bilmeden bulaştırır. Klamidya genellikle üreme
çağında kısırlık araştırması sırasında fark edilmektedir.
Klamidyanın neden olduğu kısırlık antibiyotikler ile düzelmez.
Hastalığın tespitinde düzenli doktor kontrolü ve şikayet
olmasada vajinal kültürlerin rutin tekrarı çok önemlidir.
Klamidya nasıl önlenir
Genç kızlıktan itibaren düzenli doktor kontrolü ve
düzenli vajen kültürü erken tanıda önemlidir.
Vajinal akıntı, kaşıntı, idrarda yanma, ateş, bulantı,
karın ağrısı, cinsel ilişki sırasında ağrı var ise
mutlaka doktora gidilmelidir,
Erkeklerde Peniste akıntı, Penis ucunda yanma, İdrar
yaparken yanma, Penis ucunda kaşıntı, Testislerde ağrı
ve şişme şikayetleri var ise mutlaka doktora
gidilmelidir.
Tedavide eşin de tedavi görmesi gerekir.
Tedaviniz bitene dek kimseyle cinsel temasta
bulunulmamalıdır.
Tedavi için verilen ilaçların bitirilmesi gerekir.
Klamidya erkeklerde ve kadınlarda kısırlığın en büyük
sebeplerindendir ve erken teşhis kısırlıktan kurtarır.
KANDİDA VAJİNİTİ
Kandida Vajiniti; Vajinit; Kandideal vulvovajinit;
monilyal vajinit; vulvovajinal kandidiyazis;
monilial vajinit; Vaginal Candidiasis; Candida
Vulvovaginitis; Yeast Infection; Monilial
Vulvovaginitis; Vulvovaginal Candidiasis; VVC;
Kandida cinsi mantarlar ile meydana gelen vajinal enfeksiyon
hastalığıdır. Normalde vajinada bulunan
mantarının aşırı çoğalması ile oluşur.
kandida
cinsi
Kandida vajiniti neden olur?
Vajina florasında Candida mantarı ile diğer bakteriler belli
bir oranda dengede bulunurlar. Dengeyi bozan etkenler bu
mikroplardan birinin aşırı çoğalmasına neden olursa vajinit
meydana gelir. Kandida her insanın bağırsak vajen ve ağız
florasında bulunur.
Bakteriler ölürse mantar çoğalır ve kandida vajinit olur.
Mantarlar ölürse bakteriyel vajinit olur. Kandida vajiniti sık
görülür. Kadınların %75 i hayatlarında en az bir kez kandida
vajiniti olur. Erkeklerde nadiren peniste kaşıntılı döküntü
olabilir. Cinsel yolla bulaşabilir.
Aşağıdaki durumlar kandida vajiniti riskini arttırır.
Hormonal değişiklikler;
Doğum kontrol hapları,
Hamilelik,
Menopoz,
Antibiyotik kullanımı,
Diyabet,
İmmün sistemin bozulması,
Kanser tedavisi,
Kemoterapi,
Steroid kullanımı,
Radyoterapi,
Genital bölgenin aşırı temizlenmesi,
Vajinal duş,
Travmatik cinsel ilişki,
Deodorantlı tamponlar,
Köpük banyoları,
Sıkı ve sentetik giysiler kandida vajiniti riskini
arttırır.
Kandida vajiniti belirtileri nelerdir?
Kandida vajiniti
Vajinal kaşıntı,
Kesik süt gibi beyaz, katı, kokusuz vajinal akıntı,
Vajinal hassasiyet, irritasyon ve yanma,
Vajen etrafında kızarıklık ,
İdrar yaparken yanma,
Cinsel ilişki sırasında ağrı ve acı hissine neden olur,
şikayetler gece, sıcak havalarda ve adet öncesinde
artar.
Kandida vajiniti nasıl teşhis edilir?
Hastalık vajinal kültür ile teşhis edilir. Bakteriyel vajinit
ve diğer vajinit etkenleri de aynı şikayetleri yapar. Teşhis
kültür ile konur. Her vajinal akıntının doktor tarafından
değerlendirilmesi gerekir.
Kandida vajiniti tedavisi :
Altta yatan sebep var ise ortadan kaldırılmalıdır. Kandida
vajiniti tedavisinde mantar ilaçları kullanılır. Tablet, krem,
yada suppozituar şeklinde ilaçlar kullanılabilir. Bu ilaçlar 1
günlük, 3 günlük, bir haftalık dozlarda olabilir. Hamile
hastaların bu ilaçları doktor kontrolünde almaları gerekir.
Tekrarlayan vakalarda ve tedaviye dirençli vakalarda eşler de
incelenmeli ve kültür sonuçlarına göre hareket edilmelidir.
Kandida vajinitinden korunmak mümkün mü?
Kandida vajinitinden korunmak için :
Deniz, havuz, banyodan sonra genital bölgenin iyi
kurulanması,
Mayo vb. ıslak giysilerin beklemeden değiştirlmesi,
Pamuklu iç çamaşırların tercih edilmesi,
Sıkı ve sentetik giysilerden kaçınılması, vajinal duş
yapılmaması,
Genital bölgenin aşırı temizliğinden kaçınılması,
Diyabet var ise iyi kontrol edilmesi,
Köpük banyosu, parfüm, genital sprey, kokulu sabun vb.
irritan maddelerden kaçınılması,
Antibiyotiklerin gereksiz kullanılmaması önerilir.
Referanslar:
1. Nviriesy P. Vulvovaginal candidiasis and bacterial
vaginosis. Infect Dis Clin North Am, 2008;22:637-652.
2. Eckert LO, Lentz GM. Infections of the lower genital tract:
vulva, vagina, cervix, toxic shock syndrome, HIV infections.
In: Katz VL, Lentz GM, Lobo RA, Gershenson DM, eds.
Comprehensive Gynecology. 5th ed. Philadelphia, PA: Mosby
Elsevier; 2007:chap 22.
3. Candida vulvovaginitis. EBSCO DynaMed website. Available
at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php.
Updated
December 2008. Accessed January 19, 2008.
4. Vaginal infection. EBSCO Natural and Alternative Treatments
website.
Available
at:
http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?mar…ID=15topicID=114.
Updated November 2008. Accessed January 19, 2008.
5. Vaginal yeast infection. National Institute of Allergy and
Infectious
Diseases
website.
Available
at:
http://www3.niaid.nih.gov/healthscience/healthtopics/vaginalYe
astIn…tion/default.htm. Accessed July 11, 2008.
6. Vaginal yeast infections. American Academy of Family
Physicians
website.
Available
at:
http://familydoctor.org/online/famdocen/home/women/reproducti…
vaginal/206.html. Published September 2000. Updated May 2008.
Accessed July 11, 2008.
7. Yeast infections. National Library of Medicine, Medline
Plus
website.
Available
at:
http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/ency/imagepages/17141.htm.
Updated June 6, 2008
GONORE
Belsoğukluğu;
Gonore yada halk arasındaki adıyla bel soğukluğu cinsel yolla
bulaşan mikrobik bir enfeksiyon hastalığıdır. Etkeni Neisseria
gonorrhoeae adında bir bakteridir. Genital bölge, anüs, idrar
yolları, ağız, boğaz ve gözlerde hastalık yapar. Sık görülür
kolay bulaşır. Dünyada giderek yayılmaktadır. Cinsel yolla
bulaşır dış ortamda uzun süre yaşamaz, havludan, havuzdan, vb.
bulaşmaz. Temas ile bulaşır, anneden çocuğuna bulaşır.
Hastaların birçoğunda şikayetler hafif seyrettiğinden
hastaneye başvurmazlar ancak hastalığı bulaştırmaya devam
ederler.
Bel soğukluğu kimlerde görülür?
Gonore her yaşta görülebilir. Cinsel aktif olan her insanda
olabilir. Korunmasız cinsel temas, birden fazla cinsel
partner, diğer cinsel yolla bulaşan hastalıkları olanlarda
daha fazla görülür.
Bel soğukluğu nasıl bulaşır ?
Gonore: penis, vajina, ağız, anüs’e dokunmakla insandan insana
geçer. Sperm gerekmez. Cinsel temasla, öpüşmeyle, dokunmayla
bulaşır. Doğum sırasında anneden bebeğe bulaşabilir. Gonore
tekrarlayabilir. Tedaviden sonra gonore taşıyan kişi ile temas
edilirse tekrar bulaşır.
Bel soğukluğunun belirtileri nelerdir?
Gonore tehlikeli bir hastalıktır. Bazı erkeklerde hemen hiç
şikayet olmaz, bu insanlar hastalığı taşırlar. Hastalık
kapıldıktan 2- 5 gün sonra şikayetler başlar;
Erkeklerde en sık görülen şikayetler:
İdrarda yanma,
Penisten beyaz, sarı yada yeşil akıntı,
Nadiren testislerde şişlik kızarıklık ağrı olur.
Kadınlarda gonore şikayetleri çok hafiftir, birçok kadın
hasta olduğunu bile fark etmez. Şikayetler sistit
vajinit şikayetleri ile karışır, hastaların çoğu bu
şikayetleri önemsemez. Kadınlarda en sık görülen
şikayetler :
İdrarda yanma,
Vajinal akıntı,
Adet arası kanamaları dır.
Gonore bu hafif şikayetlere rağmen çok ciddi hasarlar verir.
Boğazda yerleşir ise boğaz ağrısı, yutma güçlüğü yapar.
Rektumda yerleşir ise rektal akıntı makatta kaşıntı yapar.
Gonore tehlikeli bir hastalık mıdır?
Tedavi edilmemiş gonore hem erkek hem kadınlarda ciddi kalıcı
hasara, hastalıklara neden olur.
Tedavi edimemiş gonore kadınlarda :
Kısırlığa,
Dış gebeliğe,
Pelvis de iltihabi hastalığa ( PID) neden olur,
ciddi pelvis ağrılarına ve ateşe yol açar, apse ve
kronik pelvis ağrılarına neden olabilir.
Tedavi edilmemiş gonore erkeklerde:
Testis iltihaplarına,
Prostat iltihaplarına,
Kısırlığa neden olur.
Gonore kan yoluyla tüm vücuda yayılırsa ölümcül olabilir.
Gonore kadınlarda kısırlığın en sık sebeplerinden birisidir.
Hamilelerde gonore :
Hamilelerde gonore erken doğum ve düşük doğum tartısına yol
açabilir. Gonore doğum sırasında bebeğe bulaşırsa: Bebekte göz
iltihaplarına, eklem iltihaplarına yada çok ciddi sepsise
neden olabilir. Hamilelik sırasında rutin kültürler ile gonore
taraması yapılmalı varsa tedavi edilmelidir.
Bel soğukluğu nasıl teşhis edilir?
Gonore teşhisi kültür ile konur. Erkeklerde akıntı, ürethra
kültürü. Kadınlarda cervix, ürethra ve vajen kültürleri, her
iki cinste boğaz, rektum kültürleri ile teşhis konur. Gonore
hızlı testleri kültür kadar hassas değildir.
Bel soğukluğu nasıl tedavi edilir?
Gonore
tedavisinde
antibiyotikler
kullanılır.
Günümüzde
antibiyotiklere direnç kazanmış ve tedavisi zor gonore
vakaları görülmeye başlanmıştır. Gonore hastalarının çoğunda
diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklar ve klamidya da
görülmektedir.
Bu
hastalıkların
tedavisi
birlikte
yapılmalıdır. Gonore tespit edilen hastalarda diğer cinsel
yolla bulaşan hastalıklar da araştırılmalıdır.
Tedavide dikkat edilmesi gereken hususlar:
İlaçların dozunda ve zamanında alınması,
Tedavi süresine dikkat edilmesi, iyileşince tedavinin
erken kesilmemesi,
Tedaviden cevap alınamaz ise aynı doktora durumun
bildirilmesi,
Tedavi gonoreyi öldürür ancak yaptığı hasarı düzeltmez.
Gonore testis, over hasarı ve kısırlık yaptıysa bu
tedaviyle iyileşmez.
Tedavi tekrar gonore kapmanıza engel olamaz, tedavi
bittikten sonra gonore taşıyan biri ile temas ederseniz
tekrar hastalık kaparsınız,
Tedavide eşlerin birlikte ve aynı zamanda tedavi
olmaları, tedavi süresince cinsel temastan kaçınmaları
gerekir,
Kondom kullanmak gonore riskini azaltır,
Size gonore teşhisi kondu ise cinsel ilişkiniz olan
herkese durumu bildirmeniz gerekir.
Genital bölgede herhangi bir akıntı, yanma, idrarda yanma,
kızarıklık, şişlik, döküntü cinsel yolla bulaşan hastalık
habercisidir ve mutlaka doktor kontrolü gerekir.
Referanslar:
1. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR
2010;59(no. RR-12).
2. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Disease Surveillance, 2009. Atlanta, GA: U.S.
Department of Health and Human Services, November 2010.
3. Hook EW III and Handsfield HH. Gonococcal infections in the
adult. In: K. Holmes, P. Sparling, P. Markh et al (eds).
Sexually Transmitted Diseases, 3rd Edition. New York: McGrawHill, 1999, 451-466
GENİTAL HERPES
Genital herpes cinsel yolla bulaşan viral bir hastalıktır.
Sebebi Herpes simplex virüs tür. Genital bölgede içi sıvı dolu
kesecikler ( uçuk ), ağrı ve kaşıntıya neden olur. İlk seferde
iyileşmesi 3- 4 hafta sürer. Herpes virüs vücutta saklanır,
sıklıkla alevlenir ve şikayetler tekrar eder, her seferinde
süre ve şiddeti azalarak sürer. İyileşme dönemlerinde hasta
bulaştırıcıdır.
Gençlerde sık görülür, sıklığı giderek artmaktadır. Herpes
simplex virüsün 2 tipi vardır: tip 1 daha çok dudak; tip 2 ise
genital bölgede çıkar. Kadınlarda daha sık görülür. Cinsel
yolla bulaşır, dış ortamda uzun süre canlı kalamaz. Görünür
lezyon olmasa da taşıyıcılar hastalığı bulaştırabilirler.
Herpes lezyonları kanamalı ve ülserli lezyonlardır, diğer
cinsel yolla bulaşan hastalıkların kapılma şansını da
arttırır.
Genital herpes belirtileri nelerdir?
Herpes hastalarının çoğu hasta olduklarının bile farkında
değillerdir. Şikayetleri çok hafif olur, böcek ısırığı
sanılır. Herpes bulaşan her hasta da şikayet ortaya çıkmaz,
ancak bu insanlar hastalığı taşır ve bulaştırırlar. Şikayeti
olan hastalarda ise özellikle ilk atak oldukça sıkıntılı
geçer. Hastalık mikrobun kapılmasından 2 hafta sonra başlar ve
iyileşmesi 3-4 hafta kadar sürer.
Genital bölge ve anüs etrafında kızarıklık,
İçi sıvı dolu kesecikler,
Kaşıntı,
Ağrı, sızlama,
Lenf bezlerinde şişme,
Halsizlik,
Ateş,
Grip benzeri şikayetler olur,
Kesecikler patladıktan sonra o bölgede ülserler olur(
aft gibi ),
İlk atağı takiben bir yıl içinde 4 -5 atak daha geçirilir. Her
atakta şikayetler ve süre biraz daha hafifler. Yıllar içinde
atakların süresi ve şiddeti azalarak sürer.
Genital herpes komplikasyonları:
Genital herpes erişkinlerde ağrılı Genital lezyonlara yola
açar, immün sistemi zayıf kişilerde şikayetler çok ağır ve
şiddetli olabilir.
İmmün sistemin zayıfladığı durumlarda beyin, beyin zarı
iltihabına ( meningo-ansefalit ) yola açabilir.
Genital herpes doğum kanalından bulaşırsa bebeklerde beyin
iltihaplanmasına neden olabilir, bu çok ciddi ve ölümcül bir
durumdur.
Gebelik
sırasında
herpes
atakları
bu
nedenle
tehlikelidir. Özellikle gebelik sırasında herpes kapılması ve
ilk atağın gebelik sırasında geçirilmesi bu riski daha da
arttırır. Doğumda aktif Genital herpesi olan hastaların bu
nedenle sezaryen ile doğum yapmaları bebeğin korunması
açısından önemlidir.
Hastalığın ve atakların şiddetinden bağımsız olarak herpes
atakları sırasında hastada psikolojik stres, depresyon
görülür.
Genital Herpes nasıl teşhis edilir?
Genital herpes şikayetleri kişiden kişiye çok farklı
olabilmektedir, kimi insanda hiçbir şikayet olmazken kimi
insanda şiddetli lezyonlar ortaya çıkmaktadır. Lezyonların
varlığında hastalığı klinik olarak teşhis etmek kolaydır.
Lezyondan alınan örnek laboratuarda incelenerek kolayca teşhis
konur( HSV PCR ). Ancak lezyon olmayan veya ataklar arasında
şikayeti olmayan insanlarda ancak kan testleri ile genital
herpes varlığı gösterilebilir. Kan testleri ile herpes virüs
antikorları ( HSV 1 ve HSV 2 ) gösterilir.
Genital herpes nasıl tedavi edilir?
Herpesi tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur. Ancak
antiviral ilaçlarla hastalığı, süresini, şiddetini azaltmak ve
atak sayısını azaltmak mümkündür. Ayrıca uzun süreli
süpressyon tedavileri cinsel partnere bulaşma şansını azaltır.
Genital herpesten nasıl korunulur?
Kondom kullanımı genital herpes bulaşma şansını azaltır.
Görünür lezyon varlığı bulaşma şansını çok arttırır ancak
birçok hasta görünürde lezyon olmasa da hastalığı bulaştırır.
Çok eşlilik, cinsel yolla bulaşan bir hastalığı olmak Genital
herpes kapma şansını arttırır.
Referanslar:
1. Centers for Disease Control and Prevention. Genital
herpes—CDC fact sheet. Centers for Disease Control and
Prevention
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/std/herpes/stdfact-herpes.htm . Updated
March 3, 2010. Accessed July 29, 2010.
2. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR.
2010;59(No. RR-12):1-110.
3. Engelberg R, Carrell D, Krantz E, Corey L, Wald A. Natural
history of genital herpes simplex virus type 1 infection. Sex
Transm Dis. 2003;30(2):174-177.
4. Frequently asked questions about genital herpes. The
National Women’s Health Information Center website. Available
at: http://www.4woman.gov/faq/stdherpe.pdf . Accessed July 18,
2005.
5. Genital herpes fact sheet. Centers for Disease Control and
Prevention
(CDC)
website.
Available
at:
http://www.cdc.gov/std/Herpes/STDFact-Herpes.htm . Accessed
July 18, 2005.
6. Genital herpes: the facts. International Herpes Alliance
website.
Available
at:
http://www.herpesalliance.org/resources_03.htm . Accessed July
18, 2005.
7. Health matters fact sheet: genital herpes. National
Institute of Allergy and Infectious Diseases website.
Available at: http://www.niaid.nih.gov/factsheets/stdherp.htm,
Accessed July 18, 2005.
8. Herpes: get the facts. American Social Health Association
website. Available at: http://www.ashastd.org/hrc/educate.html
. Accessed July 18, 2005.
9. Mindel A, Marks C. Psychological symptoms associated with
genital herpes virus infections: epidemiology and approaches
to management. CNS Drugs . 2005;19(4):303-312
HİV ve AİDS
HİV virüsü; AİDS hastalığı; Human İmmunodeficiency
Virüs; Acquired İmmunodeficiency Syndrome; Edinsel
İmmün Yetmezlik Sendromu.
HİV virüsünün neden olduğu bulaşıcı hastalıktır. İmmün sistemi
(bağışıklığı) bozar. İmmün sistem mikroplarla, tümörlerle
savaşmamızı sağlayan sistemdir, bozulursa vücut mikroplarla
savaşamaz. HİV virüsü immün sistemin anahtar hücresi olan T
lenfositlerinin içinde yerleşir ( CD4 T Lenfositleri). HİV
virüsü bu hücreleri öldürmeye başlar bu 2 ila 10 yıl kadar
sürebilir. T Lenfositleri ölünce immün sistem mikropları,
tümörleri tanıyamaz ve savaşamaz, sürekli iltihabi hastalıklar
ve tümörler ortaya çıkmaya başlar, bu duruma AİDS hastalığı
(Edinsel İmmün Yetmezlik Sendromu) denir. AİDS; HİV
enfeksiyonu nun son dönemidir, immün sistemin tamamen
çöktüğünü vücudun mikroplarla savaşamadığını gösterir. Normal
insanlarda hastalık yapmayan mikroplar sürekli hastalığa neden
olmaya başlar.
HİV
virüsü nasıl bulaşır?
HİV virüsü hasta insanların kan ve vücut sıvılarıyla temas ile
bulaşır. Kan, semen, vajinal salgı, anne sütüyle temas ile
bulaşır.
• Cinsel temas,
• Manikür pedikür,
• Dövme,
• Vücut deldirme,
• Kirli aletler ile yapılan cerrahi müdahaleler,
• Kirli iğneler,
• Diş müdahaleleri vb. ile ve
• Anneden bebeğe, ana karnında, doğumda veya anne sütü ile
bulaşır.
HİV bulaşma riskini yükselten sebepler:
• Çok eşli cinsel yaşam,
• Korunmasız cinsel yaşam,
• HİV pozitif yada yüksek riskli insanlar ile cinsel ilişkiye
girmek,
• Damardan ilaç bağımlılığı,
• Kan ve vücut sıvıları ile sürekli temas gerektiren işte
çalışmak ( laboratuar, kan merkezi, klinik, cerrahi ),
• HİV pozitif bir anneden doğmak,
• Kontrol edilmemiş; kan, doku, organ veya artifisyel
inseminasyon yaptırmak,
• HİV pozitifliğinin yoğun olduğu bölgede yaşamak HİV
pozitifliği için risk faktörleridir.
HİV enfeksiyonunda şikayetler:
1- Akut HİV enfeksiyonu:
HİV virüsü bulaştıktan sonra ilk bir iki ay içinde olur. HİV
virüsü bulaştıktan sonra ilk bir – iki ay içinde hafif
şikayetler olur ve bu şikayetler bir- iki haftada düzelir buna
akut HİV enfeksiyonu denir, en sık görülen şikayetler:
Kilo kaybı,
Kuru öksürük,
Boğaz ağrısı,
Ateş,
Gece terlemesi,
Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma,
Lenf bezlerinde şişme,
Dil, ağız boğazda pamukçuklar, beyaz noktalar,
Baş ağrısı,
Işıktan rahatsız olma,
Döküntü,
Depresyon,
Huzursuzluk, Hafıza bozuklukları ve nörolojik
şikayetler olur,
bu şikayetler hafiftir ve uzun sürmeden kendi kendine düzelir.
Hasta grip geçirdiğini sanır.
2- İyilik dönemi:
Daha sonra HİV virüsü uzun yıllar hiçbir şikayete neden olmaz.
Şikayet olması için T Lenfositlerin belli bir sayının altına
düşmesi gerekir, bu zaman alır. HİV virüsünün T Lenfositleri
öldürmesi aylar – yıllar sürebilir. Bu süre içinde çoğu insan
hasta olduğunun bile farkında değildir, çünkü hastanın hiçbir
şikayeti yoktur, ancak hastalığı bulaştırmaya devam eder.
3- AİDS hastalığı:
T Lenfositleri sınır değerin altına inmeye başlayınca hastada
şikayetler görülmeye başlar. Akut HİV enfeksiyonunu takiben
Aylar – yıllar sonra şikayetler görülmeye başlar, şikayetlerin
ortaya çıkışı 1-3 yılı bulur. En sık görülen şikayetler:
Tüm vücutta lenf bezlerinde şişme,
Ağız ve tırnaklarda mantar hastalıkları,
Sık tekrarlayan vajinit,
Siğillerin çıkması,
Önceden geçirilmiş hastalıkların alevlenmesi; zona,
Herpes, egzema, psöriazis vb.
Gece terlemeleri,
Kilo kaybı,
Kronik ishal dir.
HİV enfeksiyonu nun AİDS hastalığına dönmesi bazen 10 yılı
bulur. İleri dönemlerde fırsatçı enfeksiyonlar, tümörler ve
komplikasyonlar görülmeye başlanır. En sık görülenler:
Ağızda pamukçuk ( kandida enfeksiyonu )
Zatürre ( özellikle normal insanda zatürre yapmayan P.
Carini zatürresi),
Beyin ve akciğerlerde mantar enfeksiyonları,
Toksoplazma enfeksiyonu,
Tüberküloz,
Viral beyin enfeksiyonları,
Koposi sarkomu ( birçeşit tümördür) ,
Lenfoma,
Cervikal kanser,
Viral göz hastalıkları,
Ciddi barsak hastalıkları ( salmonella, şigella vb.)
Kilo kaybı,
Deri döküntüleri,
İlaçlara karşı tahammülsüzlük,
Depresyon ve demans gibi nöro-psikolojik rahatsızlıklar
görülür.
HİV ve AİDS laboratuar testleri:
HİV enfeksiyonunun teşhis HİV testleri ile konur. Bu testler
hızlı sonuç veren testlerdir.
1- ELİSA testi bu amaçla yapılan ve kabul görmüş
standart testtir.
o ELİZA HİV 1+2 VİRÜS testi şüpheli temastan en erken 14 gün
sonra pozitif olmaya başlar,
o Şüpheli temastan 3 ay sonra yapılan ELİZA testi % 95
oranında doğru sonuç verir,
o Şüpheli temastan 6 ay sonra yapılan ELİZA testi % 99
oranında doğru sonuç verir.
o ELİZA pozitifliği her zaman HİV pozitifliği anlamına
gelmez,
o ELİZA pozitif ise western blot testi ile bu sonucu
doğrulamak gerekir.
2- WESTERN BLOT testi: ELİZA testi ni doğrulamak
amacıyla kullanılır.
HİV enfeksiyonunda tedavi:
İlaçlar ile HİV pozitif kişilerde AİDS hastalığının ortaya
çıkışı geciktirilmekte ve durdurulabilmektedir. HİV pozitif
hastaların hayat kalitelerini ve sürelerini normale getiren
ilaçlar ve tedavi protokolleri mevcuttur. HİV pozitiflik ne
kadar erken yakalanır ise tedavi o kadar başarılı olmaktadır.
HİV virüsünden korunma:
HİV virüsü sosyal ilişki ile bulaşmaz. Sosyal anlamda öpüşme,
el sıkışma, kucaklaşma ile bulaşmaz. HİV den korunmak için
Korunmasız cinsel temastan kaçınmak,
Çok partnerli olmamak,
Riskli cinsel temas sırasında kondom kullanmak,
Kesici delici alet ( şırınga, manikür pedikür seti,
jilet, traş bıçağı vb. ) paylaşmamak,
Temizliğinden şüphe duyduğunuz alet ve cihazlar ile diş
ve cerrahi müdahale yaptırmamak,
Temiz olmayan aletler ile dövme, body piercing ve kulak
deldirme yaptırmamak en önemli korunma önlemleridir.
Referanslar:
1- American Foundation for AIDS Research
http://www.amfar.org/
2- Centers for Disease Control and Prevention
http://www.cdc.gov/
3- AIDS Committee of Toronto
http://www.actoronto.org/
4- Canadian AIDS Society
http://www.cdnaids.ca/
5- Adult male circumcision significantly reduces risk of
acquiring HIV [press release]. National Institutes of Health
website.
http://www3.niaid.nih.gov/news/newsreleases/2006/AMC12_06.htm
.
6- AIDS Info. Guidelines for the use of antiretroviral agents
in HIV-1-infected adults and adolescents. AIDS Info website.
http://aidsinfo.nih.gov/contentfiles/AdultandAdolescentGL.pdf
.
7- Berkow R. The Merck Manual of Medical Information . New
York, NY: Simon and Schuster, Inc.; 2000.
8- Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR.
2010;59(No. RR-12):1-110.
9- HIV/AIDS A-Z index. Centers for Disease Control and
Prevention website.http://www.cdc.gov/hiv/az.htm .
10- National Center for HIV/AIDS, Viral Hepatitis, STD, and TB
Prevention. Centers for Disease Control and Prevention
website. http://www.cdc.gov/nchstp/od/nchstp.html .
11- Rey D, Krebs M, Partisani M, Hess G, et al. Virologic
response of zidovudine, lamivudine, and tenofovir disoproxil
fumarate combination in antiretroviral-naive HIV-1-infected
patients. J Acquir İmmüne Defic Syndr . 2006;43: 530-534.
12- Ross LL, Parkin N, Gerondelis P, et al. Differential
impact of thymidine analogue mutations on emtricitabine and
lamivudine susceptibility. J Acquir İmmüne Defic Syndr .
2006;43(5):567-570.
13- 3/8/2007 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Auvert B,
Taljaard D, Lagard E, Sobngwi-Tambekou J, Sitta R, Puren A.
Randomized, controlled intervention trial of male circumcision
for reduction of HIV infection risk: the ANRS 1265 Trial. PLoS
Med. 2005;2(11):e298. Epub Oct 25, 2005.
14- Bailey RC, Moses S, Parker CB, et al. Male circumcision
for HIV prevention in young men in Kisumu, Kenya: a randomised
controlled trial. Lancet. 2007 Feb 24;369(9562):643-656.
Gray RH, Kigozi G, Serwadda D, et al. Male circumcision for
HIV prevention in men in Rakai, Uganda: a randomised trial.
Lancet. 2007 Feb 24;369(9562):657-666.
15- 2/21/2008 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Mallal S,
Phillips E, Carosi G, et al. HLA-B5701 screening for
hypersensitivity to abacavir. N Engl J Med. 2008;358:568-579.
16- 6/11/2010 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Del Romero J,
Castilla J, Hernando V, Rodríguez C, García S. Combined
antiretroviral treatment and heterosexual transmission of
HIV-1: cross sectional and prospective cohort study. BMJ.
2010:c2205