TALASEMİDE OSTEOPOROZ EGZERSİZLERİ

TALASEMİDE OSTEOPOROZ
EGZERSİZLERİ
DR. FZT. AYSEL YILDIZ
İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ, İSTANBUL TIP FAKÜLTESİ
FİZİKSEL TIP VE REHABİLİTASYON ANABİLİM DALI
Talasemi;
• Kalıtsal bir hemoglobin hastalığıdır.
• Hemoglobin
zincirlerinden
biri
yada
daha
fazlasının
yapılamaması ya da eksik yapılması söz konusudur.
• Alfa
ve
Beta
Talasemi
(Talasemi
minör,
intermedia) olarak başlıca iki gruba ayrılır.
major,
Talasemi Tedavisi
v Düzenli kan transfüzyonu
v Yeterli demir şelasyon tedavisi
v Splenektomi
v İyi bir genel bakım
OSTEOPOROZ
Ø Düşük
kemik
mikro-yapısal
kütlesi
ve
bozukluklara
kemik
bağlı
dokusunda
olarak
gelişen
kemik
dayanıklılığında azalma ve kemikte kırık riskinin artması
ile karakterize olan iskelet sistemi hastalığıdır.
ØTalasemide sık görülür.
Talasemi Nedenli Osteoporozun Fizyopatolojisi
v Hormon eksikliği,
v Kemik iliği genişlemesi,
v Kemikte demir düzeyinin artması,
v Beslenme yetersizliği (Ca’dan fakir beslenme),
vGecikmiş puberte veya hipogonadizm,
v Desferal toksisitesi
Osteoporoz
Kemik kütlesinde azalma
Kırık oluşumunda artış
Ağrı
Deformite
Ø Çocuk
ve adölesan dönemde lineer büyümede azalma,
Ø Aktivite ile artan sırt veya ekstremite ağrısı,
Ø Yürümede zorlanma
Ø Sırtta deformite osteoporozun habercisi olabilir.
Osteoporoz Tanısı ve Kırık riski
Ø Kemik mineral yoğunluğu ölçümleri ile saptanır.
Ø Tüm dünyada en yaygın kullanılan yöntemdir.
Talasemide Osteoporoz Tedavisi – I
Amaçlar;
ü Kemik kütlesinin arttırılıp kırıkların önlenmesi veya
azaltılması,
ü Ağrının ortadan kaldırılması,
ü Kırık nedeniyle olan deformitelerin önlenmesi,
ü Hareket yeteneğinin arttırılması
ü Normal büyüme ve gelişmenin sağlanmasıdır.
Talasemide Osteoporoz Tedavisi - II
q Korunma
q Egzersiz
q İlaç tedavisi
Osteoporozdan Korunmada;
Ø Sigara içmemek,
Ø Kalsiyumdan zengin beslenme,
Ø Güneş ışığından yararlanma (Doğal D vitamini)
Ø Fiziksel aktivite
Ø Düzenli kontroller önemlidir.
Talasemili Bireylerde Egzersiz -I
ü Kas kitlesi ve kas gücünü arttırır.
ü Kardiyovasküler sisteme olumlu etkileri vardır.
ü Osteoporoz riskini azaltır.
ü Diyabet riskini azaltır.
ü Zindelik ve fiziksel fitnesi geliştirir.
ü Yaşam Kalitesini iyileştirir, depresyonu önler.
Talasemili Bireylerde Egzersiz -II
ü Düzenli egzersiz osteoporozdan korunmada önemlidir.
ü Egzersizler multidisipliner ekip işbirliği ile kişiye özel
planlanmalıdır.
ü İskelet sisteminde direnç oluşturan egzersizler,
ü Kasların gerilmesine neden olan ve yerçekimine karşı
yapılan aktiviteler yararlıdır.
Talasemi hastaları çoğu spor faaliyetine katılabilir. Spor
faaliyetinin şekli ve ne sıklıkta olacağı hastanın klinik
durumuna bağlı olup takip eden doktoru ve fizyoterapisti
tarafından planlanmalıdır.
- Uygun şiddette aerobik egzersizler
- Su içi egzersizler ve yüzme
- Pilates egzersizleri (kişinin seviyesine uygun egzersizler)
- Basketbol ve ip atlama egzersizleri vb. yapılabilinir.
Egzersizde Dikkat Edilecekler
v Ağır egzersizlerden kaçınılmalı, aşırı yorgunluğa neden
olmamalıdır.
v Kişinin hemoglobin değerleri uygun olmalıdır.
v Güvenli ortamda yapılmalıdır.
Egzersiz Programının Aşamaları;
v Germe egzersizleri ile başlanmalı.
v Isınma ve soğuma peryotları içermeli.
v Mutlaka solunum ile kombine olarak yapılmalıdır.
v Her bir egzersiz arasında istirahat aralığı yer almalıdır.
v Stabil durumda olmayan hastalar için pulseoksimetre ile
saturasyon takibi yapılmalıdır.
Pulseoksimetre
ü Saturasyon ölçümü ile egzersiz güvenliliği arttırılabilinir;
ü Stabil olmayan hastada ve egzersize yeni başlayanlar
için uygundur.
ü Oksijenasyonu gösterir,
ü Kullanımı basittir,
ü Tecrübe gerekmez.
Egzersizin Süre ve Yoğunluğu
v2-3 gün/hafta
v30-45 dk süre
vDirençsiz egzersizlerden hafif dirençli ve dirençli
egzersize doğru ilerlenmelidir.
İlaç Tedavisi
ü Kalsitonin à Osteoporozu azaltır, kortikal kemik
kalınlığını artırır.
ü Bisfosfanatlar
à
Güçlü
antiosteoklastik
aktivitesi
vardır. Uzun süreli tedavi, artmış kemik metabolizmasını
baskılar ve kemik mineral dansitesini arttırır.
ü Uygun doz D vitamini ve Kalsiyum desteği.
Germe egzersiz örnekleri
Sırt kaslarını güçlendirme egzersizleri
Karın kaslarını güçlendirme
Köprü pozisyonunda kol ve bacak çalıştırma
Ayakta yapılabilecek
egzersizler
Pilates topu ile yapılabilen egzersizler
Egzersizde Kullanılan Yardımcı Materyaller