Etik bizi neden ilgilendiriyor? Mühendislik mesleğinin doğruluğu ve bütünlüğü, bu mesleğin içinde olanların etik kurallar içinde davranmasına bağlıdır. Etik olmayan davranışlar can, mal ve diğer kaynakların israfına neden olabilir. Ayrıca bireyler saygı ve güvenilirliklerini kaybederler. Meslek güvenini yitirir, halk tarafından değer görmez. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Makro ve mikro etik: Makro etik: Toplumun büyük bir kısmını etkiler; örneğin, bir binanın ya da nükleer bir tesisin güvenirliliği gibi Mikro etik: Kişileri veya küçük grupları etkiler; örneğin bir öğrenci veya firma çalışanlarının üzerindeki etki Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Yeni bir ürününüz var, finansör arıyorsunuz. Bu öyle bir ürünü ki herkes bir tane edinmek isteyecek. Milyonlarca iş imkanı sağlayacak, çoğu insanların hayatını kolaylaştıracak. Böyle bir ürüne finansör olur muydunuz? Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Peki, eğer bu ürünün aynı zamanda her yıl çeyrek milyon insanın hayatına malolacağını söylesem? Bu ürün neydi? Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Mucitin adı Nicholas Joseph Cugnot ve ürünü... Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Ya da dünyanın sayılı gökdelenlerinden birinin yapı mühendisi olsanız ve bina yapıldıktan sonra dizaynda bir hata bulsanız (Bu hata nedeniyle 16 yıl rüzgarlarında binanın çökmesi sözkonusu) ne yaparsınız? Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Titanic’in dizayn edenleri düşünelim: 2224 yolcu ve mürettebat için gemide 1178 kişilik can kurtarma yeri vardı. Kazada 1515 kişi hayatını kaybetti. Bunda etiğin, kötü dizaynın veya her ikisinin de etkisi var mıydı? Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Eğer gerçekten mühendisleri geminin batmayacağını düşünüyorlardıysa, belki de gemiye hiç can kurtarma sandalı koymalarına gerek yoktu. Eğer geminin batma olasılığı olduğunu düşünüyorlardıysa, o zaman herkes için bir yer olması gerekmez miydi? Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Mikro-etik: (örnekler) Aşırma (Plagiarism): Başkalarının fikirlerini kendininmiş gibi sunmak Sahtecilik (fabrication): Araştırmaya dayanmayan veriler üretip, olmuş gibi göstermek Çarpıtma(falsification):Araştırmadaki verileri, yöntemleri çarpıtmak vs. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Özetlersek: Bir kararın etikle ilgili olup olmadığı her zaman belli olmayabilir İkincisi, Neyin etik olduğu bazen anlaşılmayabilir Üçüncüsü, etik bir karar almak çok zor olabilir Dördüncüsü, etik olanı yapmak kısa vadede istenen sonucu vermeyebilir. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Mühendis Yemini Bana verilen mühendislik ünvanına, daima layık olmaya; onun bana sağladığı yetki ve yüklediği sorumluluğu bilerek, hangi şartlar altında olursa olsun onları iyiye kullanmaya; yurduma ve insanlığa yararlı olmaya, kendimi ve mesleğimi maddi ve manevi alanlarda yükseltmeye çalışacağıma namusum ve şerefim üzerine yemin ederim. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 Ödev 6 (Teslim Tarihi: 19 Nisan 2009) Mühendislik Etiği Yaşanmış olayları inceleyerek mühendislik etiği ile ilgili bir örnek de siz bulup, konuyu inceleyiniz. Olayı, neden etik bir problem olduğunu anlatarak, tartışınız. Aşağıdaki makale size yol gösterici olacaktır. Bulacağınız örnekler bu makalede bahsedilmeyen olaylar üzerinde olmalıdır. Ethics and 2nd law of thermodynamics, Norman R. Augustine “Engineers who make bad decisions often don’t realize they are confronting ethical issues.” Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 TEKNİK RAPOR YAZIMI Teknik bir raporda bulunması gereken bölümler: Başlık Sayfası: (Başlık ve Takım Üyeleri) 1. Giriş ( Deney ile ilgili ön bilgiler – background info, raporun hazırlanma nedeni) Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 2. Deneyin Yapılışı (Kullanılan aygıtlar, özellikleri, hata payları vb., numunelerin alımı, dikkat edilenler vb.) Burada anlatımınıza yardımı olacak şema, fotograf vb.lerini kullanabilirsiniz. Eğer deney için çeşitli hesaplar yapılması gerekiyorsa, bu hesaplar da, bu bölümde verilebilir. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 3. Deney Sonuçlarının Sunumu (Burada önemli olan sonuçların okuyucunun kolayca anlayacağı şekilde sunulmasıdır.) Bu bölümde sonuçlarla birlikte, hata dağılımları vb. de olmalıdır. Bu bölüm daha çok tablo ve grafik ağırlıklı olacaktır. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 4. Sonuç (Bu bölümde bir önceki bölümde sunulan deney sonuçlarının yorumu yapılmalı, varsa gelecekteki benzer projelere dair öneriler yapılabilir.) Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 5. Kaynaklar Aşağıda belirtilen şekilde yapılmalıdır. Bunların dışında eğer internetten de faydalandıysanız, kullandığınız sayfaları, kullandığınız gün ile birlikte kaynaklarda belirtmeniz gerekir. Eğer, özel bir kaynak kullanılmışsa, örneğin kişisel eposta görüşmesi, bir hoca veya meslektaşınızla yaptığınız bir görüşme, bu tip kaynaklar en arkada yer almaz, ilgili sayfanın altında dipnot olarak verilir. Etik olarak, bu tip kaynakları da belirtmeniz gerekir. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010 A) Kitap ve Kitap Bölümleri için gösterim [1] Çetmeli, E. ve Çakıroğlu, A., 1976. Yapı Statiği II, İ.T.Ü İnşaat Fakültesi Matbaası, İstanbul. B) Tezler için gösterim [5] Yılmaz, P., 1997. Siklohegzenoksit'in katyonik polimerizasyonunda tetrametil tiouramdisülfit'in etkisi, Yüksek Lisans Tezi, İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul. Süreli Dergilerdeki Makaleler için gösterim [7] Arpat, E. ve Şaroğlu, F., 1975. Türkiye’deki bazı önemli genç tektonik olaylar, Türkiye Jeoloji Kurumu Bülteni, 18, 29-41. E) Akademik Konferanslarda Yayınlanmış Bildiriler için gösterim [12] Karakuzu, R., Orhan, A. ve Sayman, O., 1992. Yarı dairesel çentikli kompozit levhaların elasto-plastik zorlamalar altında mukavemetlerinin artırılması, V. Ulusal Makina Tasarım ve İmalat Kongresi, ODTÜ, Ankara, 16-18 Eylül, s. 449-458. Raporlar [16] Burke, W.F. and Uğurtaş, G., 1974. Seismic interpretation of Thrace basin, TPAO internal report, Ankara, Turkey. Deney Dizaynı ve Veri Analizi 12 Nisan 2010