Bitki Materyali I - AVES

BİTKİ MATERYALİ I:
GYMNOSPERMAE
YRD.DOÇ.DR. DOĞANAY YENER
İstanbul Üniversitesi, Orman Fakültesi
Peyzaj Mimarlığı Bölümü
Bitki Materyali ve Yetiştirme Tekniği Anabilim Dalı
GYMNOSPERMAE=AÇIK TOHUMLULAR
Yaşayan örnekleri bulunan Gymnospermae
sınıfları ve karakteristik özellikleri:
Cycadinae Sınıfı
Ginkgoinae Sınıfı
Coniferae Sınıfı
Gnetinae Sınıfı
PINOIDEAE TAKIMI
5. PINACEAE FAMİLYASININ GENEL
ÖZELLİKLERİ
Coniferae sınıfının en önemli familyasıdır. Dünya
üzerinde 11 cins (Abies, Keteleeria, Tsuga, Pseudotsuga,
Picea, Cedrus, Larix, Pseudolarix, Pinus, Cathaya,
Nothotsuga), 232 türle temsil edilmektedir. Tropik
ormanlardan başlayıp, kuzey kutbuna kadar ormanlar
kuran bu familyanın ülkemizde doğal yaşayan türleri
bulunan cinsler ile düzenlemelerde kullanılan ekzotik
taksonlar ele alınacaktır. Bunlar Abies, Tsuga,
Pseudotsuga, Picea, Cedrus, Larix, Pseudolarix,
Pinus‘dır.
Genellikle bir cinsli, bir evciklidir. Düzgün
gövdelidirler. Dallar gövdeye çevrel dizilir, çevre katları
arasında kalan bölüm genel olarak sürgünün yıllık
büyümesini gösterir. Gövde ve dalların görünüşü cins ve
türlere göre farklılık gösterir.
Çoğunlukla herdem yeşil (Pinus, Cedrus, Abies,
Tsuga, Picea, Pseudotsuga) veya birkaç cinsinde
(Larix, Pseudolarix) olduğu gibi kışın yaprak
dökerler. Yapraklar sürgünlere sarmal dizilir. İğne
yapraklar döküldüğünde veya koparıldığında
sürgün üzerinde cinse göre değişik şekillerde
çıkıntı ya da çukur izler bırakırlar. Bazı cinslerde
kısa sürgünler üzerinde 2 ya da çok sayıda iğne
yaprak yalancı çevrel diziliş yapar. Yapraklarda
reçine kanalı bulunur.
Brahte (dış pul) ve karpel (iç pul, tohum
pulu) belirgindir.
Rüzgarla döllenirler yani anemogamdırlar.
Erkek çiçekler, bir eksen etrafında dizilmiş bir çok
puldan yani etaminlerden meydana gelmiş tek bir çiçek
görünüşündedir. Her bir etaminin istisnasız 2 çiçek tozu
torbası bulunur. Çiçek tozları(polen) genellikle ilkbaharda
(mart ayında) olgunlaşmaya başlar yani tozlaşma
ilkbaharda (Cedrus dışında) gerçekleşir. Çiçek tozları
pulların üzerine dökülür, kuruduktan sonra da etrafa
saçılır. Çiçek tozlarının (polenlerin) yan taraflarında iki tane
hava baloncuğu bulunur (Larix, Pseudotsuga ve Tsuga
hariç).
Dişi çiçekler bir brahte (dış pul), bir karpel (iç
pul=tohum pulu) ve iki tohum tomurcuğundan oluşur. Dişi
çiçeklerin bir çoğu bir eksen etrafında sarmal dizilerek
kozalak oluşturur. Pinaceae familyasında dişi kozalak, bir
çiçek kuruludur.
Familyanın bazı cinslerinde (Abies, Pseudolarix,
Cedrus)
kozalaklar
olgunlaşınca
dağılır.
Kozalak
olgunlaşması 1 yılda (Abies, Picea, Larix, Pseudolarix,
Tsuga, Pseudotsuga gibi), 26 ayda (Cedrus) ya da 2-3 yılda
(Pinus) gerçekleşir.
Tohumlar genellikle kanatlıdır (birkaç taksonda
tohumun kanadı yoktur). Tohumlar kanatla kaynaşmış veya
serbesttir.
Odunları reçinesiz (Abies, Keteleeria, Tsuga,
Pseudolarix, Cedrus) veya reçineli (Pinus, Picea,
Pseudotsuga, Larix, Cathaya gibi)’dir.
Odunlarında
özışınları homojen veya heterojen yapıdadır.
Bazı cinslerinde (Pinus, Cedrus, Larix, Pseudolarix,
Cathaya gibi) hem uzun, hem de kısa sürgün; bazı
cinslerinde (Abies, Keteleeria, Picea, Tsuga, Pseudotsuga
gibi) ise yalnızca uzun sürgünler vardır.
ÇAMGİLLER FAMİLYASININ CİNSLERİ İÇİN
BAZI AYIRT EDİCİ ÖZELLİKLERİ
A- Yalnız uzun sürgünü olan
cinsler
Abies, Keteleeria, Tsuga, Pseudotsuga, Picea
B- Hem uzun, hem kısa sürgünü
olan cinsler
Pinus, Cedrus, Larix, Pseudolarix, Cathaya
A- Yalnız uzun sürgünü olan cinsler
İğne yapraklar birkaç yıl ömürlü olup, sürgünlere sarmal
dizilir.
1. Yaprakları Yassı Olanlar
Yaprak döküldüğünde sürgün üzerinde yuvarlak iz bırakır.
Kozalak olgunlaştığında dik durur, kozalak pulları dökülür,
kozalak ekseni dik olarak kalır……….Abies
Kozalak olgunlaştığında dik durur, kozalak bütün halinde
düşer……………………………………..Keteleeria
Kozalaklar olgunlaştığında sarkık durur, ağaç
üzerindeyken parçalanır, ancak dökülmez
İç pul, dış puldan uzun………Tsuga
İç pul, dış puldan kısa………..Pseudotsuga
2. Yaprakları yassı ya da dört köşeli,
Yaprak döküldüğünde sürgün üzerinde yastık biçiminde iz bırakır
Kozalak olgunlaştığında aşağı sarkar, kozalak bütün
halinde düşer……………………………Picea
B- Hem uzun, hem kısa sürgünü olan
cinsler
1. İğne yapraklar kısa sürgünlerde 2-5 adet, nadiren daha çok
sayıdadır. Kozalağı oluşturan iç pulların kenarı kalıncadır…Pinus
2. İğne yapraklar kısa sürgünlerde çok sayıdadır:
Yapraklar uzun ömürlü, kozalak olgunlaştığında ağaç üzerinde
kalıp parçalanarak dökülür. Tohum 2-3 yılda olgunlaşır..Cedrus
Yapraklar 1 yıl ömürlü, kozalaklar da 1 yılda olgunlaşır
Kozalak pulları ağaç üzerinde parçalanır, dökülmez, iğne
yapraklar dardır…………………………………………Larix
Kozalak pulları ağaç üzerinde parçalanır, dökülür, iğne
yapraklar geniştir…………………………..….Pseudolarix
1. Herdem yeşil, az-çok dayanıklı …………………………………………….3
- İğne yaprakların hepsi sonbaharda dökülür, az-çok ince ve yumuşaktır ………..…2
2. İğne yapraklar en az 1-5 mm. genişlikte, tepe tomurcuğunun pulları
uzunca sivri, Kozalak olgunlaştığında dökülür ………………………..Pseudolarix 2-19
- İğne yapraklar 0,5-1 mm. genişlikte, üst tomurcuk pulları yuvarlakça,
Kozalak olgunlaştığında dökülmez, uzun sure sürgünlerde kalır ……......Larix 2-20
3 (1). İğne yapraklar hep tek-tek bulunur ……………………………………………….5
- İğne yapraklar ağırlıklı olarak küme(demet) halinde bulunur
Her bir demet 2-5 adet yahut da 30-50 adet iğne yaprak taşır ……………………....4
4.2-5 Demet başına 2-5 adet iğne yaprak düşer (Şekil 2/11) …...…………Pinus 2-22
-Demet başına 30-50 adet iğne yaprak düşer, iğne yaprak püskülleri
(demetleri) yanında tek tek duran iğne yapraklar da vardır (Şekil 2/10)..Cedrus 2-18
5 (3). İğne yapraklar sürgünün üst yüzeyine direkt olarak yerleşir (Şekil 2/1),
iğne yapraklar döküldükten sonra sürgünler az-çok pürüzsüz görünür …………8
-İğne yapraklar bir yaprak yastıkları üzerinde oturur, bu yüzden iğne yapraklar
Döküldükten sonar sürgün üzerinde belirgin olarak
pürüzlü çıkıntı görülür (Şekil 2/7 ve 2/9) ……………….………..…………………….6
6. İğne yaprakların tabanında sap benzeri daralma olmaz,
neredeyse aynı genişlikte yuvaya oturmuştur (Şekil 2/8) ……………………Picea 2-10
- İğne yapraklar tabanda belirgin şekilde bir sapçıkla daralmıştır ……………………..7
7. İğne yaprakların sapçıkları sürgüne montajlanmıştır (Şekil 2/9), İğne
yapraklar 1-2,5 cm uzunlukta, tomurcuklar küçük, yuvarlakçadır ………….Tsuga 2-17
- İğne yaprakların sapçıkları sürgünden eğik açılıdır,
iğne yapraklar 2-3,5 cm uzunlukta (Şekil 2/5), tomurcuklar iğ formunda
sivri uçlu, 1 cm uzunlukta, parlak kırmızımsı kahverengi ………………Pseudotsuga 2-9
8. (5) İğne yapraklar tabanda disk formunda genişlemiş, iğne yaprak
Döküldükten sonra sürgün üzerinde az-çok yuvarlak bir iz bırakır.
(Şekil 2/1) Tomurcuklar çoğunlukla az-çok küt, batıcı değil ……………………..Abies 2-2
- İğne yapraklar tabanda sapımsı daralmıştır.
İğne yapraklar döküldükten sonra Oval formda bir yara bırakır
(sürgünün uzunlamasına çapraz yönde) (Şekil 2/4) Tomurcuklar
uzunca, sivri, çok batıcı ……………………………………………………..Pseudolarix 2-9
ABIES (GÖKNAR) CİNSİ GENEL ÖZELLİKLERİ
Kuzey yarım kürenin ılıman ve serin dağlık
bölgelerinde yaklaşık 50 türle temsil edilen bir cinstir.
Gençlikte piramidal, ileri yaşlarda konik formlu,
dallar gövdeye çevrel dizilen, herdem yeşil, boylu orman
ağaçlarıdır.
Gövde kabuğu açık gri renkli, ince ve düzgün,
yaşlılarda ise kalın ve çatlaklıdır.
Tomurcuklar genellikle reçinelidir.
Yapraklar; tek tek ve sarmal olarak dizilir. Ancak
ışığa doğru yönelerek iki sıralıymış gibi tarakvari diziliş
(pektinat) sergilerler. Yapraklar genellikle 2 yüzlü, yassı,
ancak bazı taksonlarda 4 köşelidir. Yapraklar sapsız ya da
çok kısa saplıdır. Tepe sürgünündeki yaprakların ucu sivri,
diğerleri yuvarlak, küt ya da kertikli, bazılarında ise sert ve
batıcıdır. Yaprağın üst yüzü hafif oluklu, alt yüzünde
belirgin halde 2 tane gümüşi beyaz stoma bantları vardır
(Taxus’ta stoma bandı yok).
Yaprakların enine kesitinde genellikle 2, nadiren 4
sreçine kanalı vardır. İğne yapraklar uzun süre ağaçta kalır,
düştüğünde ya da koparıldığında sürgünler üzerinde yuvarlak,
iç-içe iki daire halinde çukurca iz bırakır (Şekil 1).
Erkek çiçek kozalakçıkları; oval, sarı ya da kırmızı renkte,
tepenin alt dallarında ya da bir önceki senenim sürgünlerindeki
tomurcuklardan gelişir.
Dişi kozalaklar tepenin üst dallarında, geçen seneki
sürgünler üzerinde oluşur, uca doğru daralan silindir
formundadır. Çok sayıda puldan oluşur. Birçoğunda dış pul
(brahte), iç puldan (karpel) daha uzun olduğu için, dış pul
dışarıdan görünür.
Kozalak tohumları sonbaharda olgunlaşır, kozalak
pulları dağılır, yere dökülür, ağaç üzerinde kozalak eksenleri
kalır.
Tohum; üç köşeli, küt uçlu, reçineli, kanat zarsı, tohumu
her iki yüzden örtmüştür, tohumla kaynaşmıştır.
Odunu; beyaz veya sarımtırak-beyaz, kırmızımtırakkahverengidir, odununda doğal reçine kanalı yoktur.
Peyzaj düzenlemelerinde genellikle soliter kullanılmaya
uygundur. Kazık kök yapar, yüksek toprak ve hava rutubeti
isterler, gölge ağacıdır, kirli hava koşullarına dayanıklı değildir.
Ülkemizde doğal olarak yetişen taksonlar Asya
Göknarları grubuna dahil olup, aşağıdaki gibidir:
 Abies nordmanniana subsp. nordmanniana (Doğu Karadeniz
Göknarı)
 Abies
nordmanniana subsp. bornmuelleriana (Uludağ
Göknarı)
 Abies nordmanniana subsp. equi-trojani (Kazdağı Göknarı)
 Abies cilicica (Toros Göknarı)
Bu 4 takson dışında; A. sibirica ve A. firma adında iki
tür daha Asya Göknarları grubunda yer almaktadır.
Türkiye’de doğal yetişen 4 taksonun ayırdım anahtarı
1- Kozalakların dış pulu (brahte) dışarıdan görülür.
Tomurcuklar reçinesiz, genç sürgünler tüylerle örtülü
A. n. subsp. nordmanniana
Tomurcuklar reçineli, genç sürgünler çıplak
A. n. subsp. bornmuelleriana
Tomurcuklar reçineli, genç sürgünler çıplak, yan
sürgünlerin uçlarında 5-7 adet tomurcuk var
A. n. subsp. equi-trojani
2- Kozalakların dış pulu (brahte) dışarıdan görülmez, gizlidir.
Tomurcuklar reçineli, genç sürgünler tüylerle örtülü
Abies cilicica
Türkiye’de Göknar taksonlarının doğal yayılış alanları
ASYA GÖKNARLARI
Bu gruptaki Göknarlar ülkemizde doğal olarak
yetişmektedirler.
1. Abies nordmanniana subsp. nordmanniana (Doğu Karadeniz
Göknarı)
2. Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana (Uludağ
Göknarı)
3. Abies nordmanniana subsp. equi-trojani (Kazdağı Göknarı)
4. Abies cilicica (Toros Göknarı)
Abies nordmanniana subsp. nordmanniana- Doğu Karadeniz Göknarı


Familyası: Pineaceae
Vatanı: Bu alt tür, asıl yayılışını Batı Kafkasya’da yapar. Türkiye’de ise
Yeşilırmak’tan başlayıp doğuya doğru Doğu Karadeniz ormanlarında yayılış
göstermektedir.

Habitusu: Tabanı geniş piramidal formlu, 30-40 m. boylanabilen bir ağaçtır.

Yaprak Özellikleri: Yapraklarının ucu çoğunlukla küt ya da kertiklidir.




Sürgün Özellikleri: Sürgünleri koyu esmer veya siyahımsı renkte sık tüylerle kaplıdır
ve sürgünleri incedir. Yan sürgünlerin ucunda 4 adet çıplak (reçinesiz) tomurcuk
bulunur, bu tomurcuklardan 3 tanesi aynı düzlemde, dördüncüsü altta olmak üzere 4
adet sürgün gelişir. Avrupa Göknarlarına (A. alba, A. pinsapo vs) kıyasla daha sık
dallıdır.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar 15-16 cm. boyda ve 5 cm. eninde. Dış pul(brahte), iç
puldan(karpel) daha uzundur ve dışarıdan görülür.
Yarı gölge ağacıdır. Tomurcukları geç sürdüğü için ilkbahar donlarından biraz daha
az zarar görür.
Parklarda ve bahçelerde, soliter olarak kullanılır.
Abies nordmanniana subsp. nordmanniana
Abies nordmanniana subsp. nordmanniana
Abies nordmanniana subsp. bornmulleriana- Uludağ Göknarı


Familyası: Pineaceae
Vatanı: Bu alt tür, Ordu’nun Melet Irmağının batısından başlayıp,
Kazdağları’na kadar, tüm Karadeniz Bölgesinin dağlık kesiminde yayılış
yapar. Ülkemiz için endemiktir.

Yaprak Özellikleri: Yaprak üst ucunda stoma çizgileri bulunur.

Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları reçinelidir.


Sürgün Özellikleri: Sürgünleri çıplak ve sürgünler parlak kahverengi ve
kalındır.
Kozalak Özellikleri: Kozalakların dış pulu dışarıdan görülür.
İğne yaprakları, kozalak rengi ve şekli ile A. n. subsp.
nordmanniana’ya benzemesine rağmen ondan; tomurcuklarının
reçineli, sürgünlerinin parlak ve çıplak olması, yapraklarının altındaki
belirgin iki stoma bandından başka yapraklarının üstünde de stoma
çizgileri bulunmasıyla ayrılır.
 Düzenlemelerde soliter kullanılmaya uygundur.

Abies nordmanniana subsp. bornmuelleriana
Abies nordmanniana subsp. equi-trojani - Kazdağı Göknarı






Familyası: Pineaceae
Vatanı: Bu alt tür, Kazdağları’nda 1300-1800 m.de yayılış
yapar. Ülkemiz için endemiktir.
Yaprak Özellikleri: Yaprakları sivri uçludur.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları bol reçinelidir (Uludağ
Göknarı gibi). Yan sürgünlerin uç kısımlarındaki tomurcuk
sayısı, diğer türlerde en fazla 4 iken, bu türde 5-7 arasında
değişmektedir.
Sürgün Özellikleri: Sürgünleri cilalı gibi çıplak ve sürgünler
parlaktır. Işık alan sürgünlerdeki yaprakların uçları sivri,
diğerleri küt veya kertiklidir.
Kozalak Özellikleri: Kozalakları 15-20 cm. boyunda olup, dış
pul, iç puldan daha uzun ve uçları geriye kıvrılmıştır. Dış pul
dışarıdan görülür.
Abies nordmanniana subsp. equi-trojani
Abies nordmanniana subsp. equi-trojani
Abies cilicica- Toros Göknarı




Familyası: Pineaceae
Vatanı: Bu alt tür, ülkemizin Akdeniz Bölgesi’ndeki Toros Dağları’nın 1000 m’nin
üzerindeki dağlık kesimlerinde yayılış yapar.
Habitusu: Gövde kabuğu kül grisi renkte, pürüzsüz, ileri yaşlarda boyuna çatlaklıdır.
Yaprak Özellikleri: İğne yaprakları 15-40 mm boyunda ve 1,5-2 mm genişliğindedir.
Üst yüzü parlak açık yeşil renklidir. Genellikle yaprakların altında belirgin olmayan
6-7 çizgiden oluşan yeşilimsi beyaz stoma bantları vardır.

Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları reçinesiz veya hafif reçinelidir

Sürgün Özellikleri: Genç sürgünleri; parlak çıplak veya ince, gri esmer tüylüdür.



Kozalak Özellikleri: 15-25 cm.lik kozalakları ile kozalakları en büyük olan türdür.
Kozalakların çapı 6 cm.dir. Dış pulu dışarıdan görülmez.
Düzenlemelerde güneşli ve ya yarı gölgeli, bol rutubetli, kumlu balçık topraklarda
kullanılmaya uygundur. İlkbahar donlarından zarar görür.
İki alt türü var.
Abies cilicica subsp. isaurica: Endemik, tomurcuklar reçineli, sürgünler çıplak.
Abies cilicica subsp. cilicica: Tomurcuklar reçinesiz, sürgünler tüylüdür.
Abies cilicica
Abies cilicica
AVRUPA GÖKNARLARI
Bu
Göknarlardan
özellikle
ülkemizde
peyzaj
düzenlemelerinde en çok kullanılan türler ile kültür formlarına
yer verilecektir. Bu türler;
5. Abies alba
6. Abies pinsapo
7. Abies cephalonica’dır.
Bu gruptaki Göknarlardan hiç biri ülkemizde doğal
olarak yetişmez, egzotik olarak park ve bahçe düzenlemelerinde
genellikle soliter olarak kullanılırlar.
Abies alba- Orta Avrupa Göknarı

Familyası: Pineaceae

Vatanı: Güney ve Orta Avrupa’nın dağlık bölgelerinde yetişir.







Habitusu: 50-60 m. boy yapan, uzun ömürlü bitkilerdir. Gençlikte dar piramidal, ileri
yaşlarda yuvarlakça tepe formlu ağaçlardır. Gövde kabuğu gri-beyaz ve pürüzsüz, ileri
yaşlarda çatlaklıdır.
Yaprak Özellikleri: Yapraklar 1,5-3 cm. uzunlukta, uçları küt ya da kertiklidir, üst yüzü
parlak koyu yeşil, alt kısımlarında 2 adet stoma bandı bulunur. Alt dallardaki iğne yapraklar
2 sıralı, tarakvari diziliş sergiler, üst dallardakiler sürgünün üst tarafına doğru yönelmiş,
fırça gibi dik dururlar.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar küçük ve reçinesiz ve daima yan sürgün uçlarında 3 tane
olarak bulunur (Doğal türlerimizden farklı olarak).
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler gri renkte olup, üzeri dağınık-seyrek-kısa tüylerle
kaplıdır.
Kozalak Özellikleri: Kozalak taşıyan sürgünlerdeki yapraklar daha kısa ve daha dik ve
nispeten de serttir. Kozalak; silindirik formda, uç kısmı küt, kısa-kalın saplıdır. Kozalağı
oluşturan karpeller (iç pul), yelpaze formunda, dış pullar (brahte) kaşık formundadır. Dış pul,
iç pulun arasından dışarı doğru çıkarak uzayarak, geriye doğru kıvrılır.
Tam gölge ağacıdır. Zehirli gazlara ve asit yağmurlarına karşı duyarlıdır. Geç ilkbahar
donlarından zarar görür. Orman ölümlerinde ilk kuruyan ağaçlardır.
Peyzaj düzenlemelerinde değerlendirilebilecek kültivarları;
A.a. ‘Columnaris‘: Yapraklar küçük, sürgünler kısa ve sık, sütunumsu formda.
A.a. ‘Pendula‘: Yapraklar küçük, sürgünler ince-uzun, aşağı sarkık.
A.a. ‘Compacta‘: Sık dallı, fazla boylanmayan bodur bir çalıdır.
Abies alba
Abies alba
Abies pinsapo - İspanyol Göknarı

Familyası: Pineaceae

Vatanı: İspanya’nın dağlık bölgelerinde 1100-2000 m. rakımda doğal yayılış yapar.

Habitusu: 25-30 m. boylanır.







Yaprak Özellikleri: İğne yaprakları sert, kalın, kısa (1-1,5 cm.), uç kısmı küt veya
sivri-batıcıdır. Yapraklar diğer göknarlardan farklı olarak 2 yüzlü değil,
ladinlerdeki gibi hemen hemen 4 köşelidir. İğne yapraklar sürgünlere dik olarak
çıkar ve sürgünleri silindirik olarak çevrelemektedir.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar bol reçinelidir.
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler tüysüz-çıplak, sürgünleri 4 köşeli ve kısmen
küt uçludur.
Kozalak Özellikleri: Kozalağı oluşturan iç pullar 2,5 cm genişliğinde ve tam
kenarlıdır.
Donlara dayanıklı olmayan bu göknar türü, güneşli ya da yarı gölgeli , fazla kuru
olmayan kumlu veya killii topraklarda iyi gelişir.
A. cephalonica’dan farkı; iğne yapraklarının ondan kısa, sürgünleri 4 köşeli ve
kısmen küt uçlu olması yanında reçine kanallarının mezofil içinde kalması ile
ayrılır.
Önemli kültür formları;
Abies pinsapo ‘Glauca’: iğne yapraklar mavi-yeşil renkte.
Abies pinsapo ‘Aurea’: iğne yapraklar sarı-sarımsı yeşil renkte.
Abies pinsapo ‘Argentea’: iğne yapraklar gümüşi-gri renkte.
Abies pinsapo
Abies pinsapo
Abies cephalonica - Yunanistan Göknarı








Familyası: Pineaceae
Vatanı: Yunanistan’ın dağlarında doğal yayılış yapar.
Habitusu: 20-30 m. boylanan, bol ve sık dallı, geniş piramidal
formlu ağaçtır.
Yaprak Özellikleri: İğne yaprakların alt yüzünde belirgin 2 stoma
çizgisi vardır. En belirgin özelliği; yapraklarının sert, uçlarının
sivri ve batıcı olmasıdır.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları yumurta formlu, bol
reçinelidir.
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler parlak açık kahverengi ve
çıplaktır.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar silindirik yapıda, 12-16 cm.
boyda, 4-5 cm. çapında olup, kozalağın iç pulu kama biçimindedir.
Dış pul, iç puldan uzun ve geriye doğru kıvrıktır.
Düzenlemelerde soliter (tek) olarak kullanılmaya uygundur.
Abies cephalonica
Abies cephalonica
AMERİKAN GÖKNARLARI
Bu gruba giren göknarlar;
 Abies grandis
 Abies concolor
 Abies balsamea’dır.
Bu 3 türden hiçbiri ülkemizde doğal olarak yetişmez.
Ancak sadece bir tür (Abies concolor) ve bazı kültür formları
düzenlemelerde egzotik olarak yetiştirilmektedir.
Abies concolor - Gümüşi Göknar








Familyası: Pineaceae
Vatanı: Kuzey Amerika’nın batısında geniş bir yayılışa sahiptir.
Habitusu: 30-40 m. boylanan, aşağıdan itibaren tepeye kadar sık
ve bol dallanan bir ağaçtır. Gövde kabuğu gençlikte düzgün, çok
açık renkli ve düzgün, yaşlı gövdeler ise kül renginde ve
çatlaklıdır.
Yaprak Özellikleri: İğne yapraklar tırpan biçiminde, dar ve 4-8
cm. kadar uzunlukta, uç kısımları genellikle küt, nadiren sivri,
derimsi, alt-üst yüzleri aynı renkte yani mat-mavimsi-gri olup,
sürgünler etrafında dik açı yapacak şekilde dizilmişlerdir.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları küre formlu, reçinelidir.
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler zeytin yeşili renkte, oldukça
kalın, çıplak ya da seyrek tüylüdür.
Kozalak Özellikleri: Kozalakları 8-14 cm. uzunlukta, silindirik
formda olup, uç kısmı dardır. Dış pul kısa olduğu için dıştan
gözükmez.
Göknarlar içinde en kanaatkar olanıdır. Donlara hassas değildir.

Genellikle soliter olarak bahçelerde kullanılan bu türün
kültivarları arasında;
Abies concolor ‘Aurea’: Genç yapraklar altın sarısı
Abies concolor ‘Compacta’: Yaprakları gümüşi-mavi
renkte olan dağınık formlu çalıdır.
Abies concolor ‘Candidans’: Yapraklar beyaz renklidir.
Abies concolor ‘Brevifolia’: Yaprakları küçük, kalın ve
küt uçludur.
Abies concolor
Abies concolor
PICEA (LADIN) CİNSİ GENEL ÖZELLİKLERİ
Kuzey yarımkürenin serin ve yağışlı bölgelerinde
yaklaşık 40 türle temsil edilir. Ülkemizde sadece tek bir türü
doğal olarak yetişmektedir. Bu tür Picea orientalis’ tir. Sayısız
varyete ve kültür formları yanında, hibritler de mevcuttur.
Düzgün gövdeli, yerden itibaren dallanan, genellikle
sivri tepeli, herdem yeşil, boylu ağaçlardır.
0,3-3 cm. boydaki iğne yapraklar, sık ve çok sıralı sarmal
olarak sürgünlere dizilir. İğne yapraklar 4 köşeli olup,
parmaklar arasında kolayca döndürülür, açık veya koyu yeşil
renktedirler. Dört köşeli olan yaprakların her 4 yüzünde, yassı
yaprakların ise sadece alt yüzlerinde sayısız stoma çizgisi
mevcuttur. İğne yapraklar koparıldığında sürgün üzerinde törpü
şeklinde çıkıntılı iz bırakır. Ancak bazı ladin (P. omorica ve P.
breweriana) türlerinde iğne yapraklar yassı olduğundan
parmaklar arasında kolayca döndürülemezler. Yapraklar
sürgünlerde 7-10 yıl dökülmeden kalır.
Tomurcuklar konik veya yumurta formunda birbiri
üzerine kiremitvari kapanan çok sayıda pulla örtülmüştür.
Tomurcuklar reçineli veya reçinesizdir. Erkek çiçekler bir önceki
yılın sürgünleri üzerindeki iğne yaprakların koltuklarında veya
sürgün uçlarında oluşur. İlkbaharda tozlaşma gerçekleşir. Erkek
çiçek kozalakçıklar; her biri iki çiçek torbası taşıyan çok sayıda
etamin pulunun sık ve sarmal bir şekilde dizilmesinden
oluşmuştur. Kısa saplı olup, sarkık ya da dik duruşludurlar.
Dişi çiçekler de sürgün uçlarında, yeşil veya
kırmızımtırak-mor renkli pullarda (karpellerden) oluşur. Dişi
çiçek kozalakları önceleri dik, tohum olgunlaştıktan sonra aşağı
doğru sarkar. Kozalak 1 yılda olgunlaşır, kozalak pulları açılır,
fakat dağılmaz. Dış pul (brahte), çok küçük kalır ve dıştan
görülmez.
Her bir karpel 2 adet kanatlı tohum taşır. Kanat, tohumu
kaşık gibi bir yüzden kapatmış, fakat kanatla tohum
kaynaşmamıştır.
Ladinler dekoratif ağaçlardır. Düzenlemelerde soliter ya da grup
halinde kullanılmaya elverişlidirler.
Zehirli gazlara duyarlı, yüksek
rutubet isteği ve hafif asidik ve balçık toprakta iyi gelişirler. Yaprak ve
kozalak özelliklerine göre 3 seksiyona (Eupicea, Casicta, Omorica)
ayrılırlar. Ancak burada, sadece düzenlemelerde kullanılan türlerden;
1. Picea abies
2. Picea orientalis
3. Picea glauca
Eupicea seksiyonu (yapraklar 4 köşeli, her yüzde
stoma çizgisi var, kozalak pulu (karpel) sert ve
kalın, pul kenarları çoğunlukla tam, nadiren dişli
ya da kertiklidir.
4. Picea pungens
Casicta seksiyonu (yapraklar 4 köşeli, alt ve
üst yüzünde stoma çizgileri var ya da
yapraklar basık ve sadece alt yüzde stoma
çizgisi var. Kozalak pulları ince ve zarsı,
kozalak pulu (karpel) kenarı ondoleli ve
kemirilmiş gibi incelmiştir.
ve bunların kültür formlarından bahsedilecektir.
Ladinler dekoratif ağaçlardır. Düzenlemelerde soliter ya da grup
halinde kullanılmaya elverişlidirler.
Zehirli gazlara duyarlı,
yüksek rutubet isteği ve hafif asidik ve balçık toprakta iyi
gelişirler. Yaprak ve kozalak özelliklerine göre 3 seksiyona
(Eupicea, Casicta, Omorica) ayrılırlar. Ancak burada, sadece
düzenlemelerde kullanılan türlerden;
Picea abies – Avrupa Ladini









Familyası: Pineaceae
Vatanı: Deniz iklimine sahip batı Avrupa dışında, tüm Avrupa’da geniş bir doğal yayılışa
sahiptir.
Habitusu: 40-50 m. boyda, genellikle toprak seviyesinden itibaren dallanıp sivri tepeye sahip
piramidal formlu bir ağaçtır. Düzgün ve dolgun gövdelidir. Gençlikte gövde kabuğu açık
kahverengi, yaşlılıkta kırmızı-açık kahverengi-gridir ve ufak levhalar halinde parçalanır,
dökülür.
Yaprak Özellikleri: İğne yaprakları 1-2 cm. uzunlukta, genç ve gölge sürgünlerde yatay
uzanırlar, ışık alan yaşlı dallarda yapraklar yukarı doğru fırça gibi yönelmiş, parlak açık yeşil
renkte ve sivri uçludur. 5-7 yıl sürgün üzerinde kalır. Soğuk bölgelerde daha uzun süre ağaç
üzerinde kalırlar.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar konik, uçları sivri ve reçinesizdir.
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler açık kahverengi-açık kırmızımsı sarı renklidir ve üzerleri
çıplak ya da hafif tüylüdür.
Çiçek Özellikleri: Erkek çiçekler önce çilek renginde, olgunlaşınca sarı renkte olur. Dişi
çiçekler daha çok tepenin yukarı kısımlarında bulunur, önce dik, döllendikten sonra aşağı
sarkar.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar 10-15 cm. uzunlukta ve silindiriktir. Kozalak
pullarının(karpeller) uç kısımları (kenarları) düz değil, seyrek kaba dişlidir. Tohumlar küçük
ve kahverengidir.
Nem isteği yüksek, sıcaklık isteği azdır. Yayvan köklüdür. Gölge ağacıdır fakat göknar kadar
gölgeye dayanmaz.
Ülkemizde daha çok Karadeniz iklim etkisinde olan
bölgelerde yetiştirilir. Park ve Bahçe düzenlemelerinde kullanılan
kültür formları;
Picea abies ‘Aurea’: İğne yapraklar altın sarısı renkte.
Picea abies ‘Pendula’: Dalları aşağı sarkmış.
Picea abies ‘Compacta’: Geniş, yuvarlak, toplu gelişen (1,5
m. boylanan) bodur formlu kültivardır.
Picea abies ‘Conica’: Yukarı doğru yönelmiş, bol sayıda
dallanan, yuvarlak ve sık dallı habitusa sahip formdur.
Picea abies
Picea abies
Picea abies
Picea orientalis – Doğu Ladini









Familyası: Pineaceae
Vatanı: Kafkasya ve Küçük Asya’nın önemli ağaç türüdür. Ülkemizde doğal yayılış yapan tek
ladin türüdür. Ülkemizde de doğal olarak; Doğu Karadeniz Bölgesi’nin dağlık kesimlerinde
yetişmektedir.
Habitusu: Sivri tepeli, toprağa kadar dallanan, düzgün gövdeli, 40-50 m. boylanan birinci sınıf
orman ağacı. Gövde kabuğu gençlikte açık renkli ve düzgün, yaşlı gövdeler koyu renkli ve
çatlaklı, dallar gövdeye çevrel dizilmiştir.
Yaprak Özellikleri: Yapraklar parlak koyu yeşil, etli ve 3-11 mm., ladin türleri içinde en
kısa iğne yapraklarıyla ayrılır. Boyda, kesitleri 4 köşeli ve her yüzde 1-4 sıra stoma çizgisi
var. Uçları fazla sivri değil, küttür.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar kahverengi, sivri ve reçinesiz olup, üzerinde birkaç reçine
damlacığı taşır. 0,4 cm boyundadır.
Sürgün Özellikleri: Sürgünler; ince, açık renkli ve tüysüzdür.
Çiçek Özellikleri: Erkek çiçekler, karmen kırmızısı renkte ve kozalakçık şeklindedir. Dişi
çiçekler; violet renginde, 3-9 cm. uzunlukta, oval-silindirik formdadır.
Kozalak Özellikleri: Karpeller ters yumurta biçiminde, dişsiz ve yuvarlakçadır. Bu
özelliği ile P. Abies’ten ayrılır. Tohumlar küçük, 3-4 mm. Uzunluğunda, kahverengi-siyah,
kanat açık kahverengi-soğan kabuğu renktedir.
Peyzajda kullanılan bir çok kültür formu var:
Picea orientalis ‘Aurea’
Picea orientalis ‘Early Gold’
Picea orientalis
Picea orientalis
Picea glauca – Akladin

Familyası: Pineaceae

Vatanı: Kanada ve Amerika’da geniş ve doğal yayılışa sahiptir.






Habitusu: 25-30 m. boylanan, vatanında orman kuran ağaçlardır.
Herdem yeşil, açıkta büyüdüğünde yerlere kadar dipten dallanan, konik
tepeli, düzgün formlu ağaçtır. Gövde kabuğu gri-kahverengi, ince pullu
ve levhalıdır. Düşen kabukların altı, bir dereceye kadar gümüşi
renklidir. Dallar ve yan dallar, gayet sık dizilmiş, horizontal yönde çıkar.
Yaprak Özellikleri: İğne yapraklar; mavimsi-yeşil renkte, bir önceki yıla
ait sürgündekiler yeşil renkli, 1-2 cm. uzunlukta, küt veya sivri uçlu, 4
köşeli, her bir yüzünde 3-4 stoma çizgisi var, ovuşturulduğunda hoş
olmayan koku çıkar.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar; 6 mm. boyda, yumurtamsıyuvarlaktır, tomurcuk pulları bir dereceye kadar geriye doğru kıvrıktır.
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler çıplak, mavimsi-yeşil, daha sonra
portakal sarısı, esmer veya gri-esmerdir.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar, dar, silindirik formda, 4-4,5 cm.
uzunlukta, 1,5-2 cm. çapta, karpeller açık kahve renginde, ince,
yumuşak, sırt kısmı çizgili ve tam kenarlıdır.
Ülkemizde peyzaj düzenlemelerinde genellikle soliter kullanılan, 3-4 m.
Picea glauca ‘Conica’
Picea glauca ‘Conica’
Picea pungens – Mavi Ladin (Kolorado Ladini)








Familyası: Pineaceae
Vatanı: Kuzey Amerika’nın batısında, Kolorado, Utah ve Arizona’nın dağlık
kesimlerinde doğal olarak yetişmektedir. Ülkemizde egzotik olarak yetişmektedir.
Habitusu: 30 m. kadar boy, yatay dallanma yapan, toprağa kadar dallanan, sivri
tepeli her dem yeşil ağaçtır. Gövde kabuğu gençlikte ince , kül grisi renkte, daha
sonraları kabuk gri-esmer renk alır.
Yaprak Özellikleri: İğne yapraklar; 2-3 cm. boyda, 4 köşeli, biraz kıvrık ve uçları
batıcıdır. Yapraklar yeşil, mavi-yeşil, gümüşi beyaz renktedir. Her bir yüzünde 45 stoma çizgisi bulunur. Yapraklar sürgünlerin her tarafına sıkı bir şekilde, fırça
gibi dizilmiştir. Çiğnendiğinde ekşimsi-acı lezzettedir.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcuklar;
pullarının uçları geriye doğru kıvrıktır.
konik-yuvarlak,
reçinesiz,
tomurcuk
Sürgün Özellikleri: Genç sürgünler; kalın koyu sarımtırak-esmer, çıplaktır.
Çiçek Özellikleri: Çiçekler ilkbaharda bir önceki yılda oluşan sürgünler üzerinde
görülürler. Erkek çiçekler tepe tacının her yerinde ve ilkbahar sonlarında
görülürler; kırmızı tuğla renginde 1-2 cm uzunluğunda ve göze çarpan
biçimdedirler, polenler sarı renktedir.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar 8-10 cm. uzunlukta, 3 cm. çapta, olgunlaşınca
saman sarısı renktedir. Kozalak pulları, zar veya kağıt gibi incedir, uçları
kertikli-dişlidir.
Park ve bahçe düzenlemelerinde en çok tercih edilen
türdür. Toprak isteği fazla değil, kış soğuklarına ve yaz
kuraklığına dayanıklıdır. Zehirli gazlara da pek duyarlı
değildir. İstanbul, Ankara gibi büyük şehirlerdeki park ve
bahçelerde, genellikle soliter olarak kullanılırlar.
Düzenlemelerde daha çok aşağıdaki kültür formları
kullanılmaktadır:
Picea pungens ‘Koster’
Picea pungens ‘Thomsen’
Picea pungens ‘Hoopsii’
Picea pungens ‘Glauca Globosa’
Picea pungens ‘Glauca Procumbens’
Picea pungens ‘Pendula’
Picea pungens ‘Glauca’
Picea pungens ‘Glauca’
TSUGA (SUGA)
CİNSİ GENEL ÖZELLİKLERİ
Kuzey Amerika’nın doğu ve batısında ve doğu
Asya’da, Japonya Formoza, Çin ve Himalaya’larda
orman kuran, 10 türle temsil edilen bir cinstir.
Ülkemizde ve Avrupa’da doğal olarak bulunmaz,
egzotiktir.
Herdem yeşil, gençlikte piramidal, düzgün ve
simetrik sık dallı olup, yaşlandığında dallar gövdeden
yatay olarak çıkar. Sürgünler ince, uçları aşağı doğru
sarkar, dallar ana gövdeye düzensiz olarak yerleşir.
Tomurcuklar; çok küçük yumurta biçiminde ve
reçinesizdir.
İğne yapraklar; sürgünlere sarmal dizilir, fakat
yaprak saplarının kıvrılması nedeniyle iki sıralı sarmal gibi
görülürler. Yaprak boyları değişiktir. Sürgün uçlarına yakın
olan iğne yapraklar en kısa olanlardır. Yapraklar dar-uzun
(lineer), yassı yahut enine kesitleri yarım daire şeklindedir.
Yaprakların üst yüzlerinde orta damar derinde kalmıştır.
Alt yüzlerinde 2 stoma bandı vardır. Yaprak kenarları
yaprağın üst yarısında dişli, uçları küttür. Sürgünlerde gaga
şeklindeki bir çıkıntının üzerinde yer alan kısa saplı iğneler,
3-6 yıl dökülmeden ağaç üzerinde kalır.
Erkek çiçekler; çok sayıda etamin pulu (her etamin
pulunun altında 2 adet çiçek torbası vardır)’nun kısa bir
eksen etrafında toplanmasından oluşan, küre şeklinde
kozalakçık oluştururlar. Erkek kozalakçıklar bir önceki yıla
ait sürgünlerde, yaprak koltuklarında yer alırlar.
Dişi çiçekler de bir önceki yıla ait sürgün uçlarında
(terminal), bir çoğu bir araya gelerek kozalak oluşturur. Bu
kozalak Pinaceae familyasının en küçük kozalağıdır.
Dış pul (brahte) oldukça küçük, dışarıdan görülmez. Bir yılda
olgunlaşan kozalağın pulları dağılmaz, sadece açılır ve
tohumlar dökülür. Karpeller tam kenarlıdır. Kanat ve tohum
küçük, birbirine kaynaşmış olduğundan ayrılmaz. 25-30
yaşlarındayken bol tohum verirler. Çelik ve tohum ile
üretimleri mümkündür.
Önemli 3 türü vardır. Bunlar;
Tsuga canadensis
Tsuga heterophylla
Tsuga mertensiana’dır.
3 türden sadece bir tanesi (Tsuga canadensis)
ülkemizde görülebilmektedir.
Tsuga canadensis – Kanada Tsugası (Doğu Tsugası)







Familyası: Pineaceae
Vatanı: Kuzey Amerika’nın
doğusu, Kanada’dan başlayıp, Kuzey
Amerika’nın doğu kısımları boyunca doğal yayılış yapar.
Habitusu: Dekoratif, gençlikte dar, sivri ve piramidal tepeli, 25 m
boylarında bir ağaçtır. Gövde kabuğu koyu esmer renkli, yaşlı gövdeler
derin ve boyuna çatlaklıdır.
Yaprak Özellikleri: İğne yapraklar 10-15 mm. Uzunlukta, sürgün
ucunda olanlar daha kısadır. İğne yapraklar uca doğru daralır ve
kenarları hafif dişlidir. Üst yüzleri parlak, koyu yeşil, alt yüzlerinde
belirgin 2 stoma bandı vardır. Sarmal dizilir, fakat ışığa yöneldikleri için
tarakvari görünümündedirler.
Sürgün Özellikleri: Sürgünler gövdeye dik bağlanır, uç kısımları elastiki
yapıdan olayı aşağı doğru sarkar.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar kısa saplı, sivri uçlu, dar yumurta
şeklinde, 15-25 mm. Boyda, pulları deri gibi sert, yuvarlakça, kenarları
tam ya da dikkat çekmeyecek kadar ince dişlidir. 2-3 yılda bir bol tohum
verirler.
Gölgeye çok dayanıklıdır.
Avrupa’da
ve
ülkemizde
park-bahçe
düzenlemelerinde kullanılan önemli kültivarları;
T. canadensis ‘Nana’ : En fazla 1 m.
boylanan, geniş, çalımsı bir formdur.
T. canadensis ‘Pendula’: Genç sürgünler
eğimli olarak aşağı doğru sarkar.
Tsuga canadensis
Tsuga canadensis
PSEUDOTSUGA (DUGLAS GÖKNARI)
CİNSİ GENEL
ÖZELLİKLERİ
Kuzey
Amerika’nın
batısı
ile
Çin’in
güneybatısında, Japonya ve Fransa’da ormanlar kuran
her dem yeşil ağaçlardır. 4-5 türle temsil edilir. Picea
ile Abies cinsleri arasında özellikler sergiler.
İğne yapraklar sürgünlere sarmal dizilir, ancak
ışığa yöneldiği için 2 sıralı sarmal, yani tarakvari bir
durum sergilerler. Yapraklar kısa saplı, dar-uzun
(linear), yassı, üst yüzlerinde damarlar içeri gömülmüş,
alt yüzlerinde geniş 2 stoma bandı var. Yaprak uçları
küt, veya birdenbire daralarak sivrileşir, sürgün
üzerinde
5-8
sene
kalırlar.
Yapraklar
oğuşturulduğunda güzel kokar.
Tomurcuklar
reçinesiz,
kırmızımtırakkahverenkli, çok sayıda parlak pullarla örtülmüştür.
Sivri uçlu, konik formludur. Tomurcukları Pinaceae
familyası cinsleri içinde en büyük olandır.
Erkek çiçekler kısa saplı, küremsi etaminlerin
oluşturduğu küçük, silindirik formdadırlar. Bu erkek çiçekler
kozalakçık oluşturacak şekilde bir araya gelirler. Erkek çiçek
kozalakları bir önceki yılın sürgünlerinde yan durumlu
olarak
yaprak
koltuklarından
çıkarlar.
İlkbaharda
olgunlaşıp çiçek tozlarını etrafa saçarlar.
Dişi kozalaklar, sürgün uçlarında, terminal durumlu
olarak oluşur. Bir yılda olgunlaşan kozalaklar, daha sonra
aşağı doğru sarkarak, karpelleri açılır, fakat dağılmazlar
(Ladin gibi). Brahteler karpellerden her zaman daha
uzundurlar, uç kısımları çatal gibi sivri, 3 lopludur. Ortadaki
lop daha uzun ve dar olup, uç kısmı kılçık gibi sivrilmiştir.
25 yaşından sonra 2-3 yılda bir bol tohum verirler.
Tohum yassı, 3 köşeli, sert kabukludur. Kanat büyük ve
tohumu kısmen örter, tohumun kanat tarafından örtülmediği
bölümü çizgilidir.
Odunlarında reçine kanalı bulunur.
Genç ağaçların gövde kabuğu ince, düz,
çatlaksız ve belirgin olarak reçinelidir. Yaşlı
ağaçların gövde kabuğu ise kalın, boyuna ve
derin çatlaklıdır.
Türkiye’de
park
ve
bahçe
düzenlemelerinde soliter olarak kullanılmaya
uygun bilinen tek ve yaygın bir türü
(Pseudotsuga menziesii) vardır.
Pseudotsuga menziesii- Adi Duglas Göknarı






Familyası: Pineaceae
Vatanı: Kuzey Amerika’nın batısından Meksika’nın kuzeyine
kadar geniş ve yaygın yayılış gösterir.
Habitusu: 130 m’ye kadar boylanabilen, 5 m’ye kadar çap
yapabilen, uzun ömürlü ağaçlardır.
Yaprak Özellikleri: İğne yapraklarının üst yüzleri koyu veya
mavimsi yeşil, alt yüzlerinde 2 stoma bandı var. Yaprakları
tabanda inceldiği için saplı gibi görünürler. İğne yapraklar
ezilince aromatik bir koku verir.
Tomurcuk Özellikleri: Tomurcukları uzun, sivri uçlu ve çok
pulludur.
Kozalak Özellikleri: Kozalaklar 7-10 cm. uzunlukta, 3 loplu,
brahte belirgin şekilde dışarıdan görülür.
Bu türün 2 önemli coğrafik ırkı bulunmaktadır.
Pasifik sahillerine bakan yamaçlardaki Sahil Duglas
Göknarı ırkı ile, deniz etkisinden uzak, yüksek dağlık
alanlarda ormanlar kuran Mavi Duglas Göknarı’dır.
P.m. var. menziesii (Sahil Duglas Göknarı):
Kuzey Amerika’nın çap ve boy bakımından dev
Sekoya’lardan sonra en ulu ağaçlarıdır. İğne yaprakları
yeşil renkli, kozalakları diğer ırka nazaran daha büyüktür,
yaklaşık 10 cm. uzunlukta ve dış pul (brahte) düz, uca
doğru yönelmiş, geriye doğru kıvrılmamıştır.
P.m. var. glauca (Mavi Duglas Göknarı): Pasifik
sahilinden uzak, iç kesimlerde ve yüksek dağlık bölgelerde
ormanlar kurar. İğne yapraklar mavi-yeşil renkte,
kozalakları daha kısa, 7,5 cm. uzunlukta ve dış pullar
(brahteler) geriye, kozalak sapına doğru kıvrılmıştır.
Pseudotsuga menziesii
Pseudotsuga menziesii
Pseudotsuga menziesii