DA DEVRE ANALIZI Ege Üniversitesi Ege MYO Mekatronik Programı BÖLÜM 3 Seri Paralel Devreler Seri Devreler ve KGY +V1 + E 1- E2 - + R1 I R2 + V2 - R3 - V+ 3 Kirchhoff Gerilim Yasası uyarınca kapalı bir devrede; ∑V=0, yada ∑Vkaynak = ∑Vyük Ardıl bağlı n sayıda R R R ... R T 1 2 n direncin eşdeğeri; ve devredeki toplam Güç; PT P1 P2 ... Pn 3 Gerilim Bölücü + V1 E + - - R1 R2 I R3 - + V2 - V3 + Seri bir devreye uygulanan gerilim, dirençlerin değerleri ile orantılı biçimde paylaşılır. RX VX RT V 4 Seri Devreler (devam) I=0 olacağından ardıl devredeki bir açık devre, bütün dirençlerdeki gerilim düşümünün sıfır olmasına neden olur. Kısa devre olmuş bir direnç, diğer dirençler üzerindeki gerilim(ler)in beklenenden daha fazla olmasına yol açar. Değeri diğerlerinden yüz kat küçük olan dirençlerin devreye etkisi yok sayılabilir. 5 Devre Topraklama Toprak, bir devredeki herhangi bir referans noktası yada ortak noktadır. Devre topraklaması elektriksel olarak aygıtın metal kutusuna bağlanırsa şase adını alır. Elektriksel güvenlik amacıyla, şase genellikle priz üzerinden şebeke toprak hattına bağlanır. 6 Toprak Simgeleri (a) Devre (Şebeke) Toprağı R a + 1 (b) Sinyal Toprağı b - R d R E + 2 - (c) Şase E 1 e R 2 c Eşdeğer Çizimler 7 Gerilim Kaynaklarında İçdirenç R iç E + Uç Gerilimi ideal R Y Gerçek Gerilim Kaynağı 8 Paralel Devreler IT V Ix Rx R3 I3 R2 I2 R1 I1 V V KAY IT I1 I 2 I 3 R eş Devredeki elemanların/kolların iki ortak düğümü olması durumunda, bunların paralel (koşut) olduğu söylenir. Değişik potansiyeldeki gerilim kaynakları asla koşut bağlanmamalıdır. 9 Paralel Devreler & KAY KAY: I=0, yada Igiren= Içıkan Toplam İletkenlik: GT=G1+G2+. .+Gn=1/Reş eşdeğer direnç, Reş-1=R1-1+R2-1+. . .+Rn-1) Paralel iki direnç için: Reş=R1R2/(R1+R2) Paralel n sayıda özdeş direnç için: Reş=R/n Akım Bölücü: Ix=(Reş/Rx)IT Toplam Güç: PT=P1+P2+. . .+Pn burada Pn=V2/Rn yada VIn 10 Seri-Paralel Devreler R1 R1 Reş1 R2 R3 R2 (a) Reş3 R2 Reş2 R1 R3 R4 R7 R3 R4 R5 R6 (c) (b) 11 Sabit Akım Kaynakları ve Kaynak Dönüşümü Sabit Akım kaynağı, bulunduğu kola, harici yükten bağımsız olarak sabit bir akım sağlar. İdeal sabit-akım kaynağı İdeal Akım kaynağının içdirenci sonsuzdur. Birden çok akım kaynağı paralel ise, bunlar yerine, toplamları değerinde tek bir akım kaynağı kullanılabilir. Akım kaynakları asla birbirlerine seri bağlanmamalıdır. I RS I V RS V = IRS I = E/RS Kaynak Dönüşümü 12