1. deneme - Pegem.net

1. DENEME
1.
Cümlede sözü edilen öykü ve romanlarda görülen “yöresel konuşma biçimleri”nden kastedilen yerel dil özellikleridir. Aslında bu, olumsuz bir durum olmayabilir. Fakat bu tür sorularda sadece altı çizili söz değil, cümlenin tamamı da dikkate alınır. Cümlenin tamamına bakıldığında (özellikle
“dolduran” sözcüğünden yola çıkılarak) sözü edilen yöresel konuşma
tarzlarının gereğinden fazla kullanıldığı anlaşılmaktadır.
Doğru yanıt A’dır.
2.
Cümlede geçen “yapıtlara sıfır noktasından bakmak” ifadesi, yapıtlara karşı bir yakınlık ya da uzaklık olmadığını, yani tüm yapıtlara belirli, eşit bir
mesafede bulunulduğunu ifade etmektedir. Cümlede, sözü edilen kitabın yazarının, yani eleştirmenin, yapıtlara sıfır noktasından bakabildiği
vurgulandığına göre nesnel bir tavır
söz konusudur.
Doğru yanıt B’dir.
3.
Bazı kavramlar tanımlanırken ya da
açıklanırken benzetme yöntemi tercih
edilir. Böyle durumlarda, açıklanan
kavram hangi kavrama benzetiliyorsa
o kavramın özelliğine dikkat etmek
gerekir. Cümlede “yanlış” kavramı
bulaşıcı hastalığa benzetilerek açıklanmıştır. Bulaşıcı hastalığın özelliği
ise uygun şartlarda yayılabilmesidir.
“Yanlış” kavramının da böyle bir özelliği olduğu için böyle bir benzetme
yapılmıştır.
Doğru yanıt B’dir.
4.
E seçeneğindeki “ayık” ve “sarhoş”
kavramları birbirine karşıt kavramlardır.
Doğru yanıt E’dir.
5.
III. cümlede, Âşık Veysel’in kültürüyle
kaynaştığından söz edilmiştir. Onun
ne kadar sevildiğine yönelik bir ifadeye cümlede yer verilmemiştir.
Doğru yanıt C’dir.
GENEL YETENEK
6.
IV. cümlede, sözü edilen kitabın birinci bölümünde toplumsal konularda
örnekler verildiğinden söz edilmiştir.
Kitabın konusunun “toplum” olması
farklı bir yargıdır. Ayrıca kitabın sadece birinci bölümünden söz edilmiştir.
Kitabın tamamıyla ilgili bir bilgiye yer
verilmemiştir.
Doğru yanıt D’dir.
7.
IV. cümlede, bazı bilim adamlarının
yetiştikleri çevre ve aldıkları eğitimin
onların evreni algılamalarında etkili
olduğundan söz edilmiştir. Bilim
adamlarının algılarının normal insanlardan farklı olduğuyla ilgili bir bilgiye
parçada yer verilmemiştir.
Doğru yanıt D’dir.
8.
I. cümlede, “özgün bir sanatçı”,
II. cümlede, “büyük katkı”,
III. cümlede, “kısa konuşturma”
V. cümlede, “kendine özgü bir anlatım”
ifadelerinde altı çizili sözcükler kendilerinden sonra gelen sözcükleri nitelemektedir. Bu kelimeler aslında sıfattır. KPSS sorularında “sıfat” konusu
“niteleyici sözcük” şeklinde sorulur.
Doğru yanıt D’dir.
9.
Soru kökünde “yapılmakta olan bir iş”
ifadesinden “iş ve anlatılışın” bir arada olması gerektiği anlaşılmaktadır.
Yani cümle söylendiği anda, cümlede
sözü edilen işin devam etmesi söz
konusudur. Bu anlam E seçeneğindeki cümlede görülmektedir. Cümleden
“kitap okuma” eyleminin devam ettiği
anlaşılmaktadır.
Doğru yanıt E’dir.
10.
Tarihî olay, çağ ve dönem adları büyük harfle başlar: Kurtuluş Savaşı,
Millî Mücadele, Cilalı Taş Devri, İlk
Çağ, Yükselme Devri, Millî Edebiyat
Dönemi, Servetifünun Dönemi, Tanzimat Dönemi. (TDK)
Buna göre “Orta çağ” sözünün yazımı “Orta Çağ” şeklinde olmalıdır.
Doğru yanıt A’dır.
1
11.
Parçada I, II ve III numaralı yerlere
“benzer öğeleri ayırmak için” virgül (,)
getirilmelidir. IV numaralı yere “özneyi ayırmak için” yine virgül (,) getirilmelidir. V numaralı yere “tamamlanmış bir cümleyi belirtmek için” nokta
(.) getirilmelidir.
Not: Bir cümlede yüklem varsa kurallı
da olsa devrik de olsa cümlenin sonuna nokta konur. Söz konusu cümle
devriktir; fakat sonuçta bir yüklemi
olduğu için ( alamaz ) cümlenin sonuna nokta konmalıdır.
Doğru yanıt E’dir.
12.
A seçeneğindeki cümlede gereksiz
sözcük kullanımından kaynaklanan
anlatım bozukluğu vardır. Cümlenin
doğrusu şu şekilde olmalıdır:
“Eğitim anlayışı çağdan çağa değişiklikler göstermiştir.”
Doğru yanıt A’dır.
13.
C seçeneğindeki cümlede tamlayan
eki (-ın) eksikliğinden kaynaklanan
anlatım bozukluğu vardır. Cümlenin
doğrusu şu şekilde olmalıdır:
“Bu kitapların nesnel bir yaklaşımla
tekrar gözden geçirilmesi gerekir.”
Doğru yanıt C’dir.
14.
C seçeneğindeki cümlede özneyüklem uyuşmazlığından kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Cümlenin öznesi “herkes” olduğuna göre
cümlenin yüklemi tekil olmalıdır. “Herkes geldiler, herkes çalışıyorlar, herkes toplandılar…” gibi kullanımlar hatalı kullanımlardır.
Cümlenin doğrusu şu şekilde olmalıdır:
“Mahkemenin kararını açıklamasını
bekleyen herkes sonuçtan memnun
oldu.”
Doğru yanıt C’dir.
15.
Parçada, eğitim ile öğretimin farklı
kavramlar olduğu anlatılmaya çalışılmıştır. Buna göre, okuryazar olmanın
biçimsel açıdan insanı değiştirebileceği fakat daha da önemlisinin insanın özünün değişmesi gerektiği vurgulanmıştır. Bu yapılamadığı takdirde
yapılanın sadece öğretim olacağı,
bunun da eğitim açısından bir eksiklik
oluşturacağı vurgulanmıştır.
Doğru yanıt E’dir.
2. DENEME
1.
Altı çizili sözdeki “yerel dokuların
zenginliği” ve “evrensel anlatım” ifadelerinden hareketle, yerel unsurların
da kullanılarak tüm insanlığa seslenilebildiği anlaşılmaktadır.
Doğru yanıt B’dir.
2.
“Kalburüstü” sözü “seçkin, üstün, başarılı…” anlamlarında kullanılır. Sözü
edilen eserin de kalburüstü şeklinde
nitelenmesinden “nitelikli” bir eser
olmaya aday olduğu anlaşılmaktadır.
Doğru yanıt C’dir.
3.
Öncülde verilen açıklamanın tam karşılığı A seçeneğindeki atasözünde
verilmiştir. Diğer atasözlerinin anlamları şu şekildedir:
Söz var iş bitirir, söz var baş yitirir:
Sözün insanlar üzerinde etkisi büyüktür; yerinde söylenen sözler işlerin
yoluna girmesini sağlar, ölçüsüz ve
sert söylenen sözler ise karşıdakini
öfkelendirir, söyleyenin öldürülmesine
bile yol açabilir.
Akıllı, sözünü akılsıza söyletir:
Başkası adına konuşmak, insanın
başını derde sokar.
Sözü söyle alana, kulağında kalana:
Söylediklerin bir kulağından girip öbür
kulağından çıkan kimseye nefes tüketme.
İnsan sözünden (ikrarından), hayvan yularından tutulur:
Yularından tutulan hayvan başka yöne sapamadığı gibi insan da söylediği
sözün dışına çıkamaz.
(Kaynak: TDK, 2005)
Doğru yanıt A’dır.
4.
B seçeneğinde “Her sözcük yerli yerinde olmalı.” yargısına dayanarak
şiirin ince eleyip sık dokuma sanatı
olduğu söylenebilir. Bu ifadelerde,
şiirin titizlikle ortaya çıktığı vurgulanmaktadır.
Doğru yanıt B’dir.
5.
III. cümlede, sözü edilen kazıların
tamamlandığı değil, ilk kalıntıların
ortaya çıkarılmaya başlandığı anlatılmaktadır.
Doğru yanıt C’dir.
GENEL YETENEK
6.
II. cümlede, hastalığın teşhisinden
sonra çeşitli tedavilerin uygulanabileceğinden söz edilmiştir. Hastalığın
evrelerine yönelik bir bilgiye yer verilmemiştir.
Doğru yanıt B’dir.
7.
III. cümlede, adanın bazı bölümlerinden söz edilmiştir; fakat bu bölümlerin
önemine dair bir ifadeye yer verilmemiştir.
Doğru yanıt C’dir.
8.
IV. cümlede, sözü edilen çiçeğin büyürken ihtiyaç duyduğu bazı unsurlardan söz edilmiştir. Çiçeğin hangi bölgelerde yetiştiğine yönelik bir bilgi
verilmemiştir.
Doğru yanıt D’dir.
9.
Soru kökündeki “işten etkilenen” ifadesiyle anlatılmak istenen, “nesne”dir.
A seçeneğinde “Onca bulaşığı”, B
seçeneğinde “Kitapları”, C seçeneğinde “yerleri”, D seçeneğinde “ortalıktaki her şeyi” ifadeleri işten etkileneni, yani nesneyi gösterir.
E seçeneğinde nesne kullanılmamıştır.
Doğru yanıt E’dir.
10.
Kurum, kuruluş, kurul ve iş yeri adlarına gelen ekler kesmeyle ayrılmaz:
Türkiye Büyük Millet Meclisine, Türk
Dil Kurumundan, Türkiye Petrolleri
Anonim Ortaklığına, Dil ve TarihCoğrafya Fakültesi Dekanlığına, Hacettepe Üniversitesi Rektörlüğüne,
Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Başkanlığının…
(Kaynak TDK, 2005)
Bu durumda IV. sözün yazımı yanlıştır.
Doğru yanıt D’dir.
10
11.
Metin içinde zarf-fiil ekleriyle ( -ıp,
arak, -madan …) oluşturulmuş kelimelerden sonra virgül konmaz.
Cümlede pekiştirme ve bağlama görevinde kullanılan da / de bağlacından sonra virgül konmaz.
(Kaynak: TDK, 2005)
Bu durumda, I. ve V. işaretler yanlış
kullanılmıştır. II., III. ve IV. işaretler
(virgüller), özneyi ayırmak amacıyla
doğru olarak kullanılmıştır.
Doğru yanıt B’dir.
12.
C seçeneğinde nesne eksikliğinden
kaynaklanan anlatım bozukluğu söz
konusudur. Cümlenin doğrusu “Gençlere yol göstermemişseniz, onları suçlayamazsınız da.” şeklinde olmalıdır.
Doğru yanıt C’dir.
13.
Cümlede özne eksikliğinden kaynaklanan anlatım bozukluğu vardır. Bu
bozukluğu gidermek için D seçeneğindeki düzeltme yapılmalıdır. D seçeneğinde “kitap” sözcüğü özne olarak cümleye eklenmiştir.
Doğru yanıt D’dir.
14.
A seçeneği dışındaki ifadelerle cümle
tamamlandığında, cümlede dolaylı
tümleç eksikliğinden (gençlere) kaynaklanan anlatım bozukluğu söz konusu olacaktır.
Doğru yanıt A’dır.
15.
Parçada “Ama bu tatlının lezzeti de
manası da bir kaba sığmaz ve “lezzet
abidesi” ifadelerinden B ve C seçeneklerine ulaşılabilir. Parça “aşure”
hakkında bilgi verdiğinden anlatım
biçimi açıklamadır. Aynı zamanda
öznel bir anlatımla ve sohbet havasında yazılmıştır. Cümlede herhangi
bir gerekçe (neden) söz konusu değildir.
Doğru yanıt A’dır.
3. DENEME
1.
“Kelimeleri ve dilin fonksiyonlarını
tespit edilen gramere uydurmaya çalışır.” cümlesinde geçen “tespit etmek” sözü cümlede “saptamak, ortaya çıkarmak” anlamında kullanılmıştır.
“Yeniden yaratmak” anlamını vermemektedir.
Doğru yanıt B’dir.
2.
“Yaşam ve sanat arasındaki çizgiyi
ortadan kaldırıyorum” sözüyle sanat
ve yaşam arasında bir engelin olmadığı, sanat ve yaşamın ortak bir noktada buluştuğu anlatılmıştır. Buradan
da sanat ve yaşamın bir noktada kesişmesi anlamını çıkarabiliriz.
Doğru yanıt E’dir.
3.
Öncülde geçen “kadim bir kültür” sözünde “kadim” sözcüğü “eski, geçmişi
çok eskilere giden” anlamını vermektedir. “Kadim bir kültür” sözü de “tarihsel geçmişi olan” anlamında kullanılmıştır.
Doğru yanıt B’dir.
4.
Parçada geçen “hapsoluyor” ifadesi
hem mecaz anlama hem de benzetmeye örnektir. “Aklına gelmek” deyimi
ve “duygusal, hissin …” gibi soyut
anlamlı sözcüklerle de C ve E seçeneklerini eleyebiliriz.
Doğru yanıt A’dır.
5.
“Ölçülü bir yükselme hırsı ve bir öğrenme tutkusu ile bir üretim heyecanı
kişisel gelişimin itici gücüdür.” cümlesinde gelişimin itici gücünün neler
olduğu anlatılmıştır. Seçenekte ise
kişisel gelişimi engelleyen bir unsurun
olduğundan söz edilmiştir; cümlede
böyle bir ifade yoktur.
Doğru yanıt B’dir.
6.
“Zen Budizmi’nden Zerdüştlüğe kadar
her inançta kendini bilmenin önemi
anlatılıyor.” cümlesinde farklı inançlarda kendini bilmenin önemi anlatılmıştır. Seçenekte ise “kendini bilmenin birçok inanışta farklı yollarla vurgulandığı” belirtilmiştir. Parçada böyle
bir ifadeye yer verilmemiştir.
Doğru yanıt B’dir.
GENEL YETENEK
7.
André Gide’in cümlesinde göz açıp
kapayana kadar anlaşılan eserin iz
bırakmayacağı anlatılmıştır. Buradan
da eserin okuru biraz düşündürmesi
gerektiği sonucuna varabiliriz.
Doğru yanıt A’dır.
8.
“Muson yağmurları bir başladı mı toprak suya doyar” cümlesinde toprağın
suya doymasının koşuluna yer verilmiştir. Koşul da Muson yağmurlarının
başlamasıdır.
Doğru yanıt E’dir.
9.
Öncüle göre sözü edilen yazar, en
kısa ve güzel şiirlerini uzun ve geniş
zamanlarda yazmıştır. Buradan da
özlü şiirlerin uzun bir zaman diliminde
yazıldığı sonucuna varabiliriz.
Doğru yanıt C’dir.
10.
“Kültürel alışveriş” sözünde kültürel
sözcüğü ismi nitelemiştir. “İçin” sözcüğü edat göreviyle kullanılmıştır.
“Ötekinden” sözü bir ismin yerini tutmuştur. “Hep” sözcüğü, “Ne zaman
korkmuştur?” sorusuna yanıt verdiği
için zarftır. “İmkânı” sözcüğü ise isim
göreviyle kullanılmıştır.
Doğru yanıt C’dir.
11.
“Sosyal konularda araştırma yapmak
isteyen öğrencilere yardımcı olabilmek amacıyla bu eser hazırlandı”
cümlesinde “Hazırlayan kim?” dediğimizde cevap almamaktayız. Bu nedenle cümlede özne belli değildir.
Doğru yanıt E’dir.
12.
“4 Temmuz Perşembe Günü” sözünde “temmuz ve perşembe “ sözcükleri
belli bir tarihi bildirdiği için büyük harfle başlar. Ancak “gün” sözcüğü küçük
harfle başlamalıdır.
Doğru yanıt B’dir.
20
13.
“Bu kadar agresif bir insanla aynı mekânda çalışmak gerçekten çok zor.”
cümlesinde geçen “agresiv” sözcüğünün yazımı yanlıştır. Sözcüğün doğru
yazımı “agresif” olmalıdır.
Doğru yanıt B’dir.
14.
“Çünkü bu şekilde bir nevi batıl inanç
şekline girer bu fikirler” cümlesinde
yüklem vardır. Cümle sonuçlanmıştır.
Bu nedenle cümle sonuna üç nokta
yerine nokta konmalıdır.
Doğru yanıt D’dir.
15.
“Geçen seneye kadar benim ve kardeşimin odası aynıydı.” cümlesinde
tamlama uyuşmazlığı vardır. “Benim
odası” olmayacağı için “benim” sözcüğünden sonra “odam” sözcüğü
gelmelidir.
Doğru yanıt D’dir.
16.
“İspanyolca diller arasında Avrupa’da
yaygın olarak kullanılan dillerden biridir” cümlesinde “İspanyolca” dil adı
olduğu için “diller arasında” sözü gereksiz kullanılmıştır.
Doğru yanıt E’dir.
17.
“Benim izlediğim Neşeli Hayat’ın en
dikkat çekici özelliği ise her şeyi ufak
ufak, usul usul anlatmasıydı” cümlesinde hem yorum yapılmış hem de
ikileme kullanılmıştır. “Yılmaz Erdoğan’ın en iyi filmi olduğu” cümlesinde
karşılaştırma yapılmıştır. Parçada
kişinin görüşlerine yer verildiği ve
senli benli konuştuğu için sohbet havası vardır.
Doğru yanıt B’dir.