(BEO), Hariciye Nezareti Tercüme Odası (HR. TO) gibi - e

032
gİ rİ ş
Metodoloji: Belgeler, Tasnif ve Anlatı
Meclis-i Vükelâ Mazbataları (MV), Babıali Evrak Odası
siyasi ve ekonomik kontekst içerisinde anlatımı ve analizi
Evrakı (BEO), Hariciye Nezareti Tercüme Odası (HR. TO)
sunulacaktır.
gibi tasniflerden çıkarılmıştır. İçlerinde ağırlıklı olarak
Hariciye Nezareti Londra Sefareti Belgeleri (HR. SFR. 3)
Kitabın ana bölümü ise “Siemens-Türkiye İlişkilerine
kullanılmıştır. Siemens Brothers’ın Londra’da faaliyet
Dair Tarihi Kayıtlar (1856-1942)” başlığını taşıyan üçüncü
göstermesi bunda etkili olmuştur.
kısımdır. Burada sırasıyla orijinal arşiv evraklarının
tıpkıbasımları, Osmanlı alfabesinden Latin alfabesine
Kitapta kullanılan görseller ağırlıklı olarak Siemens
transkripsiyonları, günümüz Türkçesine sadeleştirilmiş
Şirket Arşivi’nden ve İstanbul Üniversitesi Nadir Eserler
halleri, İngilizce çevirileri yer almaktadır. Sefaret
Kütüphanesi’nden çıkarılmış, tamamına yakın bir kısmı
kayıtlarındaki İngilizce ve Fransızca evrakların, Siemens
daha evvel hiçbir yerde yayımlanmamıştır.
Şirket Arşivi’ne ait Almanca belgelerin tıpkıbasımlarının
ardından ise Türkçe ve İngilizce tercümeleri gelmektedir.
Belirtmek gerekir ki devlet arşivlerinde yalnızca Londra,
Belgeler iletişim, ulaşım, enerji ve endüstri, şehir ve bina
Paris, Sofya ve Tahran Sefaretlerinin evrakı araştırmacılara
teknolojileri, insan kaynakları ve eğitim, savunma, sağlık
açıktır. Viyana ve Berlin Sefaretlerinin evrakına erişim
olmak üzere yedi bölüme ayrılarak konumlandırılmıştır.
olmadığı için Şirket’in oradan yürüttüğü girişimleri eksik
bırakmamak adına kitapta Siemens Şirket Arşivi’nden
Çalışmayı bitirirken, “Sonuç” bölümünde Türk Devleti
kayıtlar da yer almaktadır. Bununla beraber Posta, Telgraf,
ve Siemens arasında 160 yıldır devam eden çözüm
Telefon evrakının araştırmacılara henüz açılmamış olması
ortaklığı ilişkisinin temellerine ve nedenlerine dair bir
belli zorluklara sebebiyet vermiştir.
değerlendirme yapılacaktır.
Okumakta olduğunuz “Giriş” bölümünün ardından
Anlatıda bahsi geçen tüm tarihi karakterlerin,
çalışmanın “İlhamdan Kıvılcıma, Oksident’ten Orient’e”
araştırmamızda ortaya çıkan yeni bilgilerle
başlıklı ilk kısmı gelecektir. Burada, kitabın belgelere
zenginleştirilmiş, Siemens Türkiye tarihi perspektifinden
odaklı ana bölümlerine hazırlık mahiyetinde bir arka
ele alınmış kısa biyografilerini ise son sayfalarda yer alan
plan oluşturulmaya çalışılacaktır. Modern dünyanın
“Kim Kimdir” adlı bölümde bulabilirsiniz.
şekillenmesinde kilit rol oynayan Siemens’in icat ve
hizmetlerinden, kuruluş ve gelişme tarihinden, Osmanlı’ya
girişinden bahsedilecektir. Ayrıca bu kısmın sonunda
“Güvenin ispatı: Nişan-ı Mecidi” başlığı altında Arnold
ve Wilhelm von Siemens’e takdim edilen nişanların irade
metinleri de sunulmaktadır.
Araştırmanın temel çıkarımı Siemens ile Osmanlı Devleti
arasındaki ilişkinin güven esasına dayandığı gerçeğidir.
Arşiv belgelerinin bu bağlamdaki anlatımı ilerleyen
bölümlerde yapılacaktır. Ancak güven tezini ispatlayan en
kuvvetli evraklardan olan İrade Taltifat (İ. TAL) metnine,
okur için zihinsel bir arka plan oluşturması maksadıyla,
başlangıçta yer verilmiştir.
“İlhamdan Kıvılcıma, Oksident’ten Orient’e”nin
ardından “Siemens, Sultan ve Devlet: Osmanlı ve Erken
Cumhuriyet Devri’nde Siemens Faaliyetleri” başlıklı
ikinci kısım gelecektir. Bu bölümde hikâyeyi ete kemiğe
büründürmek için Siemens ile Türk Devleti arasında
tezahür eden yazışmaları kapsayan arşiv kayıtlarının, yerel
impar atorluk’tan cumhuriyet’e sıemens tarihi