Tam Metin PDF - JournalAgent

advertisement
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
doi: 10.5543/khd.2015.005
DERLEME
REVIEW
Kalp Yetersizliği Yönetiminde Telemonitörizasyon ve Hemşirelik
Telemonitoring for Heart Failure Management and Nursing
Meral Altıok1
1Mersin
Kalp
Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Yenişehir Kampüsü Mersin.
yetersizliği,
mortalitesi
ve
Heart failure is a progressive condition
hastaneye tekrar yatış sıklığı yüksek olan
and is associated with high patient mortality
kronik ilerleyici bir klinik sendromdur.
Kalp
rates and frequent hospitalizations. Several
yetersizliği olan hastalar için birçok farklı
different disease management interventions for
hastalık yönetimi yaklaşımları geliştirilmiştir.
patients
Kanıt temelli hastalık yönetim programları
developed.
kronik hastalığı olan bireylerin öz-bakım ve öz-
management programs are designed to help
yönetim
geliştirmelerine,
individuals with chronic diseases improve self
klinisyenler için ise daha iyi klinik bilgi ve
care and self- management, also provide
danışmanlık yapmalarına yardım etmek için
better
tasarlanmıştır. Telemonitörizasyon yöntemi bu
Telemonitörizasyo method is one of those
yaklaşımlardan
approaches. Telemonitoring has the potential
kronik
becerilerini
biridir.
hastalığın
önlenenebilir
yönetimini
have
Evidence-based
information
for
been
disease
clinicians.
to improve the management of chronic illness
azaltma potansiyeline sahiptir. Bu derlemenin
and associated costs. The objective of this
amacı
yönetimi
review is to discuss for heart failure disease
programlarını (Planlanmış Telefon Desteği,
management programs (structured telephone
Telemonitörizasyon),
bileşenlerini
support, Telemonitoring) and to define the
öz-yönetim),
components of an efficient (patient education,
hemşirenin rolünü ve ülkemizdeki mevcut
self-care and self-management), nursing role
durumu tartışmaktır.
and the current situation in our country.
Anahtar
kelimeler:
Kalp
yetersizliği,
telemonitorizasyon, hasta eğitimi, hemşirelik.
Key words:
Heart failure, telemonitoring,
patient education, nursing.
yetersizliği
eğitimi,
hastalık
önemli
öz-bakim
ve
failure
and decrease preventable rehospitalizations
(hasta
yatışları
geliştirme,
clinical
heart
maliyeti
kalp
tekrarlı
Telemonitörizasyon
with
ve
Geliş tarihi: 04.09.2014; Kabul tarihi: 29.05.2015
Sorumlu Yazar: Doç. Dr. Meral Altıok
Yazışma adresi: Mersin Üniversitesi Sağlık Yüksekokulu Yenişehir Kampüsü 33169 Mersin;
Telefon: 0324 341 2314/1729; E-posta: meralgun2001@yahoo.com
58
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
Kalp
yetersizliği
(KY),
Kalp yetersizliği olan hastalar sıklıkla
fonksiyonlarındaki anormallik sonucu
ileri
kalbin
hastalığın semptomlarına ek olarak
kanı
pompalama
yapamayarak
dokuların
gereksinimlerine
yanıt
görevini
metabolik
veremediği,
yaş
günlük
grubundadır.
yaşam
sistemleri
organ
Dolayısıyla
bozukluğu
ile
aktivitelerini
yerine
getirme düzeyleri ve sosyal destek
nörohormonal aktivite artışı ve çeşitli
fonksiyon
Hastalarda
yetersiz
bu
olabilmektedir.
hastaların
KY’nin
karakterize kronik ilerleyici bir klinik
yönetimine ilişkin öz-bakım ve öz-
sendromdur1. Amerikan Kalp Derneği
yönetim
2014 verilerine göre 20 yaş üstü
uygulaması daha da zorlaşmaktadır.
Amerikan toplumunda 5.1 milyon KY
Bu nedenle son yıllarda KY ile ilişkili
tanısı olan birey olduğu ve 2030 yılına
yeniden yatışları, mortaliteyi ve maliyeti
kadar % 46 artacağı belirtilmektedir2.
azaltmaya yönelik özellikle hemşire
35 yaş üstü 4650 kişinin incelendiği
liderliğinde
HAPPY
yaklaşımlarını ön planda tutan farklı
çalışmasına
göre
ise
becerilerini
ve
kazanması
multidisipliner
ve
ekip
geliştirilmiştir5-9.
ülkemizde yaklaşık olarak 2,5 milyon
yaklaşımlar
kişide KY olduğu belirtilmektedir 3.
Bunlardan biri basit telefonla görüşme
Kardiyovasküler hastalıklar ve
KY ülkemizde ve Dünya’da en önemli
ölüm
hastalık
yönetimi
davranışlarının
yer
izlenmesi
ve
verilerin
bilgisayar
KY görülme oranı yaşla
ortamına
aktarılmasını
sağlayan
arasında
nedenleri
almaktadır.
yöntemiyle hastanın öz-bakım ve/veya
paralel olarak artmakta, tanı konduktan
planlanmış telefon desteğidir (PTD).
sonra bir yıl içinde ölüm oranı (%40-
Diğeri ise hastanın evinde yerleştirilen
50) ve tekrarlı yatış sıklığı (en az bir
izleme aletlerden elde edilen verilerin
kez %70-80, 4kez %30-40) oldukça
uydu/dijital/kablosuz ağ/ bluetooth gibi
yüksektir1-4. KY olan hastaların, nefes
aletlerin yardımıyla merkezi bilgisayar
darlığı, halsizlik, yorgunluk, çarpıntı vb.
ortamına
semptomlarını
aralıklarda
Telemonitörizasyon (TM) yöntemidir.
kaliteleri
Her iki yaklaşımla da çok sayıda
düşük, sık sağlık bakım gereksinimleri
hastanın verileri sağlık bakım ekibine
nedeniyle de sağlık sistemleri üzerine
aktarılmaktadır. Bu yaklaşımla hem
önemli
uzakta olup, sürekli kliniğe gelemeyen
yaşamakla
ilişkili
düzeyde
getirmektedir.
sık
yaşam
ekonomik
yük
aktarılmasını
sağlayan
hastalar izlenebilmekte, sağlık bakım
hizmetinde mahrum kalmamakta hem
59
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
de maliyet ve bireye ayrılan zaman
yönetiminin
azalmaktadır.
yatışlara neden olan risk faktörlerini
Bu
makalede,
KY
temel
amacı;
tekrarlı
hastalık yönetimi yaklaşımlardan biri
modifiye
olan
uygulamak, dekompansasyon belirti ve
uzaktan
izleme
yöntemlerinin
etmek
için
bileşenleri (eğitim, öz-bakım ve öz-
bulguları
yönetim), uzaktan izleme yöntemleri
hastalığını
(YTD,
yöntemde
semptom ve bulgularını erken tanıma,
hemşirenin rolü ve Ülkemizdeki mevcut
önleme, ortaya çıktığında yönetmeye
durum literatür ışığında tartışılacaktır.
yönelik
TM),
her
bir
izlemek
stratejileri
ve
tanımasını
öz-bakım
ve
hastanın
sağlayarak,
öz-
yönetim
becerilerini kazanmasını sağlamaktır5I.Kalp
Yönetiminin
Yetersizliği
12
Temel Bileşenleri
(Şekil 1, Tablo 2). Dolayısıyla KY
yönetiminde hasta eğitimi, hastanın öz-
Kalp yetersizliğin kötüleşmesini
bakım
ve
öz-yönetim
becerisi
ve
ve tekrarlı yatışlara neden olan çeşitli
hastanın düzenli izlemi en önemli
faktörler bulunmaktadır (Tablo 1).1-3,5.
bileşenleridir.
Hastalığın
önlemek
ve
doğal
sağlık
seyrini
sonuçlarını
iyileştirmede kalp yetersizliği hastalık
Tablo 1. Kalp yetersizliği olan bireylerde hastaneye tekrarlı yatışlara neden olan faktörler [1-3,5,9,10]
Sosyo-demografik
Özellikler





Erkek cinsiyet
Düşük gelir düzeyi
Yalnız
yaşıyor
olmak
Düşük
Sosyoekonomik
dizey
Yetersiz
sosyal
destek




Hastayla ilişkili
Özellikler
Kaynaklara Ulaşılabilirlik
ve Yararlanma
İlaç
tedavisine
uyumsuzluk
Sodyum,
sıvı
kısıtlama
(önerilmişse)
önerilerine
uyumsuzluk
Tedavi
rejimine
ilişkin yetersiz bilgi
Duygusal stres





Taburculuk
planının
yetersiz olması
Taburculuk
sonrası
izlemin yetersizliği
Kötüleşme
semptomları
olduğunda tıbbi destek
almada
gecikme/alamama
Hastanede
yatış
süresinin uzun olması
Hastane
yatış
sürecindeki
bakım
kalitesinin
yetersiz
olması
Komorbiditeler ve Diğer
Özellikler

Kontrol
altına
alınamayan
hipertansiyon

Diyabetus Mellitus

Akut
miyokard
infarktüsü ve diğer
koroner
arter
hastalıklarının varlığı

Atriyal fibrilasyon ya da
diğer aritmiler

Pulmoner emboli

Kronik
Obstriktif
Akciğer Hastalığı

Tiroid
ve
diğer
endokrin hastalıklar

Depresyon
ve
anksiyete varlığı

Aşırı alkol kullanımı

Sigara kullanımı

Nonsteroidal
antienflamatuar
ilaç,
(NSAİD) kullanımı
NSAİD: Non-steroid antiinflamatuar ilaçlar
60
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
Şekil 1. Kalp Yetersizliği Hastalık Yönetim Mekanizması [5,9,10,13,29]
1) Hasta Eğitimi ve İzlemi
Kalp
yetersizliği
izleme yöntemlerinin de dahil edildiği
nedeniyle
taburculuk sonrası altı ay içinde yeniden
yatış oranı yüksek, hastanede yatış
hasta
eğitimini
ve
planlı
izlemi
önermektedir.13
Hemşirenin
hasta
eğitimi
ve
süreleri ise oldukça kısadır. Hemşireler
taburculuk planını oluştururken hasta,
KY olan hastaların tedaviye ve önerilere
ailesi ve sağlık bakım profesyonelleri ile
uyumunu arttırma, semptomlarla baş
işbirliğini
etmeye yönelik davranış becerilerini
yetersizliği
geliştirme, dolayısıyla yeniden yatışları
yatışlarda başlangıçta hastanın genel
azaltmada önemli yere sahiptirler. 2012
durumu, yapılan tedavilerin yoğunluğu,
Avrupa Kardiyoloji Derneği kılavuzunda
kısa hastanede yatış süresi nedeniyle
önemlidir.
nedeniyle
Kalp
hastaneye
sağlık
planlı bir taburculuk eğitimine yeterli
bakımının sağlanması için multidisipliner
zaman kalmamaktadır. Etkili bir eğitim
ekip işbirliğini (kardiyolog, KY hemşiresi,
ve taburculuk planlaması için klinik
eczacı,
birincil
duruma uygun ve hastanın yetersiz
sağlık hizmeti görevlileri vb.), uzaktan
olduğu becerilere odaklanabilen, eğitim
KY
yönetiminde
diyetisyen,
kesintisiz
sağlaması
psikolog,
61
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
programı iş-akış çizelgelerle belirlenmiş,
yakınlarının da aktif katılımını sağlayan
bilgisayar sisteminden yararlanılan ve
etkili
yazılı formlarla uygulanan bir eğitim
aralıklarda izlem, telefonla görüşme ile
programın oluşturulması eğitimin hızlı ve
hastaların
aksamadan
yönetimi, önerilere uyuma ilişkin öz-
sağlayacaktır.
uygulanmasını
danışmanlık,
semptom
düzenli
kontrolü
ve
yeniden
bakım becerilerini ve yaşam kalitesini
yatışlara neden olan faktörlerin bilinmesi
arttıracak, tekrarlı yatışları azaltacaktır.
taburculuk planlamasının bireye özgü ve
Literatürde KY olan bireylerin taburculuk
nedene yönelik oluşturulmasında rehber
sonrası planlı eğitim (bireysel, grup), ev
olacaktır. Bu nedenle hastada var olan
temelli uzaktan izleme aletleri ile izleme,
risk faktörleri (kötüleşmeyi tetikleyen
telefonla görüşme, evde ziyaret gibi
faktörler), uyumda zorlandığı durumlar,
yaklaşımların
eğitim ve algılama düzeyi, sosyal ve
uyumunu, semptom yönetimine yönelik
çevresel faktörleri belirlemeye yönelik iyi
öz-bakım
becerilerini
bir anamnez alınmalı ve plan elde edilen
kalitelerini
arttırdığı
veriler doğrultusunda bireysel olarak
yeniden
planlanmalıdır.7-10,12,14,15 Tablo 2’de yer
belirtilmektedir.16-20
alan
konuları
Hastaneye
eğitim,
kapsayan
hasta
bireylerin
yatışları
önerilere
ve
ve
yaşam
hastaneye
azalttığı
ve
62
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
Tablo
2. Kalp
yetersizliğinin
yönetiminde
telemonitörüzasyonda izlenen parametreler
Kalp Yetersizliğine
İlişkin Spesifik Eğitim
Konuları
eğitim, öz-bakım/öz-yönetim
konu başlıkları
ve
[6,9-13,15,28,29]
KY Olan Bireyde
Geliştirilmesi İstenen
Öz-Bakım ve ÖzYönetim Becerileri
Eğitimin Etkinliğini
Arttırmaya Yönelik
Yaklaşımlar
PTD ve TM’de İzlenen
Parametreler
Genel Öneriler
 Kan basıncı,

KY’nin
tanımı, 
Kendi kendine kan

Eğitimin genel değil
 Kilo
etiyolojisi, belirti ve
basıncını ölçme,
bireysel
 Kalp hızı,
bulgular, prognozu
sonucunu
gereksinimler
 Adım sayısı
değerlendirme
doğrultusunda olması  Oksijen satürasyonu,

Semptomların
izlenmesi ve yönetimi 
Kendi kendine nabız

Eğitim planının
 EKG trasesi,
sayısını ölçme,
hastayla birlikte

Kilo kontrolü
 İlaç dozu ayarlama
sonucunu
yapılması,

Tedavinin nedeni ve
 Sağlıklı yaşam biçimi
değerlendirme

Eğitimin hem görsel
uyumu
davranışlarına ilişkin
Günlük kilo takibi ve
(video, resim vb)

Taburculuk sonrası 
uygulamalar
uygun sıvı /ilaç
hem de yazılı
takipler
 Diyet önerilerine uyumu
dozunu ayarlama
materyallerle

Sağlık
kurumuna
 İlaç uyumu
desteklenmesi, yazılı

KY’nin
kötüleşme
başvurması gereken
 Bireysel raporlar
materyallerin büyük
semptomlarını (kılo
durumlar
 Klinik durumun
punto ile yazılması
alma, nefes darlığı,
Tedaviye İlişkin
bozulmasıyla ilişkili
nabızda düzensizlik
 Taburculuk sonrası

İlacın kullanım şekli,
belirti ve bulgular;
vb) tanıma, önleme,
izlem;
etkisi/yan
etkisi/
 Nefes darlığı,
geliştiğinde kontrol

Poliklinik
zehirlenme belirtileri
 Kilo alma,
altına alma
kontrolü

Kaçınması gereken
 Nabızda
(yönetme)
 Evde ziyaret,
ilaçlar (örn. NSAID)
düzensizlik
KY’nin cidddeyetine
 Telefonda

Esnek/ duruma göre 

24
saatlik idrar
uygun;
görüşme vb.
diüretik kullanımı
miktarı vb.

Sodyumdan
çizelgesinin
Dinlenme ve Aktivite
kısıtlı diyeti
oluşturulması

Egzersizin
tipi,
uygulama,

Eğitimin ve uyumun
içeriği, süresi ve
 Sıvı kısıtlama,
kalıcı olması için
yoğunluğu
 Etiketleri
hatırlatıcı stratejilerin

Günlük
fiziksel
okuyabilme
geliştirilmesi
aktiviteler,
 Egzersizin tipini,
 Görünen yerlere

Seksüel aktivite
yoğunluğunu,
notlar asmak,

Dinlenme,
boş
süresini
uyarı sistemleri
zamanını
belirleme
(ses, saat, sms
değerlendirme
vb)
 Diüretik dozunu

Rehabilitasyon
ayarlama

Uzaktan izleme
Diyet
ve
Sosyal
aletlerin kullanımı ya
Alışkanlıklar
da belirli aralıklarda

Düşük
sodyumlu
telefonla görüşme vb.
diyete
uyum
sistemlerinin
(gerektiğinde)
kullanılması

Sıvı kısıtlama (günde

Sosyal Destek
2L, eğer gerekliyse)
kaynaklarından

Fazla
alkol
yararlanması
kullanımından
kaçınma

Sigarayı bırakma

Kilolu ise kilo verme
Bağışıklama

İnfluenza
ve
pnomökokal
hastalıklara karşı aşı
yaptırma
KT: Kalp Yetersizliği, PTD: Planlanmış Telefon desteği, TM: Telemonitörizasyon, EKG: Elektrokardiyografi,
NSAID: Non-steroid antiinflamatuar ilaçlar
63
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
2) Öz-Bakım ve Öz-yönetim
Öz-bakım KY hastalık yönetimi
yönetim
programlarının
bir
destekli eğitim yaklaşımları, eğitici TV
parçasıdır. Öz- bakım ve öz- yönetim
kanalları ve bunlara ilaveten, SMS, ya
uygulamalarını
da
tamamlayıcı
kapsamaktadır.
Öz-
bakım bireyin kendi iyilik durumunu
arttırmaya
yönelik
davranışlarını
ilişkili
sorumlulukları
sürdürmeyle
içermektedir. KY’si olan bireylerde özbakım kompleks ilaç tedavisi, diyetle
ilgili önerilere uyumu, klinik durumun
bozulmasıyla ilişkili belirti ve bulguları
izleme (örn: kilo kontrolü, nabızda
nefes
düzensizlik,
darlığı
davranışları
vb)
gibi
sürdürmeyi
kapsamaktadır.
Öz-
yönetim
ise
kötüleşme belirtilerini tanıma ve stabil
duruma
dönmek
için
gerekli
olan
uygulamaları yapabilme kabiliyetidir.
Öz-
yönetim
ciddiyet
değişiklikleri
derecesini
tanıma,
değerlendirme,
tedavi planını uygulama ve tedavinin
etkisini değerlendirme gibi dört farklı
aşamayı içermektedir.5,10,20
Kalp yetersizliği olan bireylerin
öz-bakım becerilerini değerlendirmek
önemlidir.
bakımın
KY’nin
üç
yönü
yönetiminde
öz-
kullanılmaktadır.
KY’si olan bireyin; birincisi temel risk
faktörleri modifiye etmesi, ikincisi kendi
bakımında
sorumluluk
alması,
üçüncüsü ise kötüleşme belirtilerini
kendi
kendine
izlemesi
ve
yönetmesidir. Hastanın öz-bakım ve öz
becerilerini
yönelik,
kitapçık,
telefonla
içeren
geliştirmeye
video,
destek
çalışmalar
bilgisayar
yaklaşımlarını
oldukça
fazladır.
Wongpiriyayothar21 kalp yetersizliği
olan bireylere verilen kalp yetersizliği
semptomlarını tanıma ve öz-yönetim
becerilerini geliştirmeye yönelik temel
ve
eğitim
telefonla
girişimlerinin
bireylerin
becerilerini
yönetimi
ve
yönetim
semptom
ve
yaşam
kalitesini arttırdığını belirlemiştir. Enç
ve ark16 ise KY olan hasta ve
yakınlarına birincil hekim ve uzman
hemşire
tarafından
verilen
grup
eğitiminin bireylerin yaşam kalitesini
öz-bakım
davranışlarına
aktivitelerdeki
değişikliklerin
arttırdığı,
yönelik
uzun
dönemli
sürdürüldüğü
belirlenmiştir. Baker ve ark22 yaptığı
çalışmada da benzer sonuçlar elde
edilmiştir. Sullivan ve ark23 kendini
tanıma,
benlik
semptomları
davranışsal
saygısını
arttırma,
yönetmeye
yönelik
becerilerin
geliştirilmesi
için eğitim ve telefonla izlemin bireyin
stres, depresyon düzeyini azalttığı,
yaşam
kalitesini
arttırdığı
ancak
mortalite ve hastaneye tekrarlı yatışları
önlemede
fark
yaratmadığını
belirlemişlerdir.
64
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
II. Uzaktan İzleme Yöntemleri
doğrultusunda
hastalık/toplum
Etkili
ve
belirli
başlıklar
altında hazırlanmış eğitim rehberleri
kullanılmaktadır.
yönetiminde hastanedeki bakımın klinik
(Tablo
dışına,
yönetiminde PTD hastalık yönetimi
eve,
okula
aktarılmasını
2)
gerektirmektedir. Tele sağlık ev temelli
programı
araçlar yoluyla birçok parametrenin
yürütülen
tarafından
hekim/hemşire
video
konferans
hastane
(kardiyolog, hemşire, diyetisyen, sosyal
uzmanı,
egzersiz
izlenmesi,
gerontolog, psikolog gibi) yaklaşımını
ve
eğitilmesi
içermektedir.
hastanın
Bu
klinik
dışında iken izlenmesi, eğitilmesi ve
sağlayan
uzaktan
izleme yöntemlerinden PTD ve TM
PTD sisteminde hasta
görüşmelerinden elde edilen veriler
bilgisayar ortamına aktarıldığı için hem
hastanın hem de hastalığın yönetimine
yönelik
veri
tabanı
oluşmaktadır.
İlaveten düzenli telefon görüşmeleri ile
elde
sisteminden bahsedilecektir.
edilen
sistemine
verilerin
kayıt
Kalp yetersizliği olan hasta taburcu
uyumunu,
yönetimi
sonra
sağlık
ve
öz-bakım
becerilerini
önerilerine
semptom
arttırmak
için
sağlık bakım vericisinin (çoğunlukla
vaka
yöneticisi
olarak
görev
alan
hemşire) hastaya telefon etmesi, olası
soruları cevaplandırması, gereksinim
doğrultusunda eğitim vermesi, eğer
varsa
erken
şikayetleri
diğer
disiplinlerle
yönetmesi,
(birincil
hekim,
psikolog, diyetisyen vb.) etkileşime
geçmesi
yaklaşımıdır5-9.
Telefonla
eğitim desteği için önceden kılavuzlar
sağlık
aktarılmasını
sağlamaktadır.
1. Planlanmış Telefon Desteği;
bilgisayar
edilmesi,
profesyoneline
olduktan
terapisti,
iken
olan
değerlendirmesini
ekip
hizmet
kapsamaktadır.5-9
KY
multidisipliner
hastaların
değerlendirilmesi
girişimlerini
yönetiminde
yoluyla
dışında
bölümde
telefonla,
hemşire
KY
Yapılan
çalışmalar,
hemşire yönetiminde gerçekleştirilen
multidisipliner
hastalık
yönetim
programlarının yeniden yatış riskini ve
azalttığını
maliyeti
Jaarsma
randomize
ve
göstermiştir.24-26
ark.27
kontrollü
çok
merkezli
çalışmalarında
hastaları temel destek grubu, yoğun
destek grubu ve kontrol grubu olmak
üzere üç gruba randomize etmişlerdir.
Tüm
hastalara
temel
eğitim
taburculuk
verilmiş
ve
sonrası
kendi
kardiyologları tarafından rutin izlem
(taburculuk sonrası birinci hafta, birinci
ay, ikinci ay ve altı ayda bir klinik
vizitler) yapılmıştır. İlave uygulamalar
65
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
olarak temel destek grubuna kalp
ileri
yetersizliği hemşiresi tarafından klinik
telemonitörizasyon
ziyaret
programı,
telemonitorizasyon olmak üzere
grubuna
ise
başlangıçta
tüm
sık
yoğun
destek
bunlara
ilaveten
klinik
vb)
ve
KY
hemşiresi
tarafından ayda bir telefonla iletişim ve
doğrultusunda
gereksinimler
eğitim/öneriler yapılmıştır. Çalışmada
gruplar arasında hastaların tekrar yatış
sıklığı,
hastanede
mortalite
kalış
açısından
süresi,
anlamlı
fark
olmadığı ancak temel destek ve yoğun
destek
gruplarındaki
olmayan
ve
girişimsel
iki
şekilde ele alınmaktadır.5-9
kontroller,
gerektiğinde multidisipliner ekip desteği
(psiyatrist
girişimsel
bireylerin
öz-
bakım ve öz-yönetim becerilerinin daha
Birçok
fizyolojik
parametreler
(Tablo
olmayan
tele
yöntemiyle
klinik
girişimsel
2)
monitörizasyon
İnvazif
izlenebilmektedir.
telemonitörizasyonda
intrakardiyak
ise
implant
defibrilatör
(ICD),
kardiyak Resenkronizasyon Tedavisi
(CRT) gibi invazif aletlerden kalp hızı,
atriyal
aktivite,
ventriküler
hiz,
intratorasik gerilim yüzdesi ve ICD şok
sayısı
gibi
parametreler
izlenebilmektedir.
yüksek olduğu belirlenmiştir.
ve
uzaktan
Alternatif
olarak
uzaktan izlem için spesifik izlem aleti
takılabilmektedir.
2. Telemonitörizasyon
Telemonitörizasyon
(TM)
Bunlar;
sağ
kalp
intrakardiyak basınç, sol atriyal basınç,
uydu/dijital/kablosuz ağ/ bluetooth gibi
pulmoner
aletlerin
parametreleri kayıt eden mönitörler
yardımıyla
hastanın
bazı
arter
basıncı
İnternet
yoluyla
gibi
ritim
fizyolojik ve diğer verilerin (öz-bakım
vb.dir.
davranışları,
sitili
düzensizliği, ya da implant aracın
değişiklikleri ve ilaç uyumu) merkezi
düzensiz çalışmasıyla ilgili veriyi erken
bilgisayar ortamına aktarılmasıdır. KY
uyarı sistemiyle birincil hekime, vaka
yönetiminde PTD gibi TM hastalık
yönetici olan hemşireye faks, SMS, e-
yönetimi
mail
eğitim,
programında
yaşam
da
hemşire
yoluyla
ulaştırılmasıyla
erken
yönetiminde yürütülen multidisipliner
önlemler alınabilmekte dolayısıyla KY
ekip (kardiyolog, hemşire, diyetisyen,
dekompansasyonu
sosyal
yatışlar
terapisti,
hizmet
uzmanı,
gerontolog,
yaklaşımını
egzersiz
psikolog
gibi)
içermektedir.
Telemonitörizasyon yaklaşımları basit/
ve
önlenip
mortalite
yeniden
oranları
azaltılabilmektedir.6-8
Kalp
yetersizliği
hastalık
yönetiminde TM’nun temel amacı kalp
66
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
yetersizliği
kötüleşme
semptom
ve
arttığı
belirlenmiştir.
TM
ve
PTD
yönetiminde
etkili
bulguların erken saptanmasıdır. Ayrıca
sistemlerinin
KY’si
kendi
olduğu hastaneye tekrarlı yatışları ve
hastalıklarını, kötüleşme semptom ve
mortaliteyi azalttığı, hastaların kendi
bulgularını tanıma, kötüleşmeyi önleme
hastalığını
ve kontrol altına anlamaya yönelik öz-
arttırdığını belirleyen benzer çalışmalar
bakım ve öz yönetim becerilerinin
bulunmaktadır.16,24,29-31
gelişmesine de katkı sağlamaktadır.
ark.32 Kalp yetersizliğin yönetiminde II.
Çünkü birey düzenli olarak kendini
basamak
izlemekte,
fizyolojik
hizmetlerinin entegrasyonunun (bilgi
verilerine göre sıvı/ tuz kısıtlamasını
iletişim ağı ve klinik sonuçların evde
uygulamakta,
kendi
hastalığının
bakım
yönetiminde
sorumluluk
almaktadır.
protokol doğrultusunda evde bakım
Seto ve ark. 28 kalitatif çalışmalarında
hemşiresinin hastayı izlemesi) etkisini
hastaların duygularını yansıtan bir iki
değerlendirdikleri çalışmalarında (pilot
olan
yorum
bireylerin
elde
ettiği
“Doktorum
gibi….kendimle
yanı
başımda
KY
yönetme
ve
I.
sorumluluğunu
aktarılması
hastane
ve
ve
sağlık
Basamak
kurumuna
çalışma)
Heeke
evde
ve
sağlık
çok
hizmetlerinin ortak çalışmasının hasta
sorumluluk alıyorum. Çünkü kendimle
sonuçlarını iyileştirmede ve etkileşimi
ilgili
arttırmada
bilgileri
ilgili
izliyor
daha
ve
doktoruma
gönderiyorum. Eğer kilom artmışsa,
besinleri
yemiyorum”.
Yukarıdaki hasta açıklamalarından da
ortaya
çıktığı
gibi
TM
yöntemi
hastaların öz-güven, öz-bakım ve özyönetim
becerilerini
arttırmaktadır.
İnglis ve ark.24’nın yaptıkları metaanaliz çalışmalarında TM yönteminin
tüm nedenli mortalite oranını önemli
düzeyde azalttığı, hem TM hem de
PTD grubunda kalp yetersizliği ile ilişki
tekrarlı yatışların ve maliyetin azaldığı,
hastaların
yaşam
kalitesi,
hastalık
bilgisi ve öz-bakım davranışlarının ise
etkili
olduğunu
belirtmektedirler.
tuzu, suyu azaltıyorum ve kaçınmam
gereken
daha
Bununla
birlikte
bazı
çalışmalarda da kalp yetersizliğinin
yönetiminde YTD ve TM yöntemlerinin
bireylerin
ve
öz-bakım
öz-yönetim
becerilerini arttırmakla beraber tekrarlı
yatışları,
mortaliteyi
azaltmada
ve
etkili
maliyeti
olmadığı
belirtilmektedir. Madigan ve ark.33
çalışmalarında ileri yaşta olup kalp
yetersizliği
hastalar,
tanısı
evde
ile
taburcu
bakım
olan
kurumları
tarafından standart bakım grubu (temel
eğitim
ve
evde
bakım
hemşiresi
67
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
tarafından
ziyaret
edilmesi)
ve
gruba
etmişlerdir.
randomize
telemonitörizasyon grubuna randomize
Çalışmada gruplar arasında hastaneye
edilmiştir. Telemonitorizasyon grubuna
tekrar
ilave olarak hastalığın semptomlarını
kullanımı
arasında
tanıma ve yönetmeye yönelik öz-bakım
olmadığı
hatta
ve öz-yönetim becerilerini geliştirmeye
hastaların hastaneye yeniden yatış
yönelik eğitim verilmiştir. Daha sonra
sıklığının
TM grubu hastaların evlerinde kurulan
belirlenmiştir.
telemonitorizasyon sistemine her gün
çalışmada TM grubunda bilgi düzeyi,
kan basıncı, kilo, kalp hızı ve oksijen
diyet ve ilaç uyumunun daha yüksek
satürasyonu
ölçüp
olduğu, telefonla iletişim sayısı arttıkça
girmeleri istenmiştir. TM grubundaki
uyumun daha da azaldığı belirlenmiştir.
bireylerin yaşam kalitesi ve sağlık
Bu sonuç hastalarla sık aralıklarla
durumunda iyileşme, öz-bakım ve öz-
telefonda görüşmenin hastanın kendi
yönetim becerileri kontrol grubuna göre
durumunda ters bir şeylerin gittiğini
daha iyi olduğu ancak hastaneye tekrar
düşünmesine
yatış sıklığı, acil servisi kullanma ve
düzeylerini
ölüm açısından gruplar arasında fark
belirtmişlerdir. Lynga ve ark.34 kalitatif
olmadığını
çalışmalarında hastaların her sabah
gibi
verilerini
belirlemişlerdir.
çalışmada
Bu
yatış
sıklığı
ile
acil
servis
istatistiksel fark
PTD
daha
grubundaki
fazla
Bununla
olduğu
birlikte
neden
olarak
aynı
kaygı
arttırabileceğini
TM
grubunun
sürekli
içinde
olmasının
plasebo
yanlış aktarma ve kalp yetersizliğinin
etkisi yarattığını, hastanın hemşire ile
kötüleşme belirtisini görme kaygısını
sürekli iletişim içinde olması nedeniyle
yaşadıklarını ancak “Her gün kilonun
hem kendini iyi hissetmesine hem de
elektronik
kendi fiziksel ve sağlık durumunu
profesyoneline
izlediği için öz-bakım ve öz-yönetim
kurduklarını ve kendilerini güvende
etkileşim
becerilerinin
arttmasına
neden
tartılmayı
unutma,
olarak
sisteme
bilgileri
sağlık
bakım
göndererek
iletişim
belirten
sonuçları
çalışmanın
sonucunu
hissettiklerini
olmaktadır sonucu çıkarılmıştır. Yine
yukarıdaki
Bowles ve ark.19 kalp yetersizliği olan
desteklemektedir.
hastaları
bakım
yöntemlerinin hastaların öz bakım ve
kontrol
öz-yönetim becerilerini arttırdığı ancak
grubu, evde ziyarete ilaveten en az
tekrarlı yatışları azaltma, acil servis
dört kez telefonla görüşme yapılan
kullanımı,
PTD ve TM grubu olmak üzere üç
azaltmada fark yaratmadığını belirten
hemşiresinin
sadece
ziyaret
evde
ettiği
maliyeti
TM
ve
ve
PTD
mortaliteyi
68
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
çalışmalar oldukça fazladır.20,35,36 İlgili
konmuştur.
çalışmalarda PTD ve TM yöntemlerinin
çerçevesinde
özellikle
Teşkilatı’nın
kırsal
hastaların
kesimde
izlenmesi
sağlanmasında
yaşayan
ve
iletişim
kullanılabilecek
bir
Acil
Eylem
Devlet
başlattığı
Planı
Planlama
“e-Dönüşüm
Türkiye Projesi” kapsamında e-Sağlık
Çalışma Grubu’nun koordinasyonunu
Sağlık Bakanlığı üstlenmiş, 2006’da bir
yöntem olabileceği belirtilmektedir.
Planlanmış telefon desteği ve
Eylem Planı hazırlanarak yürürlüğe
“e-Dönüşüm
Türkiye
TM yöntemleriyle ilgili araştırmaların
konmuştur.
yöntemleri
Projesi” kapsamında37 e-sağlıkla ilgili
derinlemesine
incelendiğinde tüm çalışmaların ortak
dört
noktası
eylemlerden
kontrol
grubuna
yönelik
eylem
yer
almış
birisi
olarak
ve
bu
tele-tıp
girişimlerdir. Çoğu çalışmada kontrol
sistemlerinin hayata geçirilmesi kabul
grubunda olan bireylere taburculuk
edilmiştir. E-sağlık kapsamında tele-tıp
öncesi kılavuzlar doğrultusunda hasta
projesinin birinci fazında, tele-radyoloji,
gereksinimleri
tele-patoloji
doğrultusunda
temel
eğitim, planlanmış zamanlarda klinik
vizitler
ve
ev
edilmekte,
ortamında
hastayla
toplanmakta,
ilgili
kurulmuştur.
ziyaret
projesinin
veriler
kapsamındaki
tele-EKG
Daha
ikinci
sonra
servisleri
tele-tıp
fazında
uygulama
hastane
sayısı
semptomları
arttırılmış; aile hekimlerinin kullandığı
yönetmelerine
diz üstü bilgisayara yüklenen yazılım
yönelik eğitim sürdürülmekte ve bu
ve bilgisayara entegre ultrasonografi
parametreleri izlemesi istenmektedir.
probu ile oluşturulan görüntüler II.
Kanımca
tanıma,
hastanın
ve
izleme
ve
gruplar
çıkmaması
arasında
fark
Basamak sağlık hizmetleri uzmanları
ilişkilidir.
Belki
tarafından incelenip raporlanmıştır38-
bununla
ülkemizde de birinci basamak sağlık
40.
hizmetlerinin
sağlık kapsamında; sigarayı bırakma
hemşire
aslı
organizasyonunda
görevi
olan
eğitim
hemşiresi olarak görevlendirilirler.
Bunlara ilaveten Ülkemizde tele-
danışma
hattı,
cinsel
sağlık,
aile
planlanması gibi telefonla danışmanlık
yapan özel danışmanlık merkezleri,
Ülkemizde Mevcut Durum
Dünyada 1950’lerde başlayan
tele sağlık, Türkiye’de 2000’li yıllarda
gündeme
gelmiş
ve
sağlık kontrolü için telefonla randevu
alma (Alo 182),
(internet yoluyla
merkezi randevu alma sistemi (MRHS)
uygulamaya
69
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
ve
ilgili
kurumların
kendi
web
sayfalarındaki eğitimler bulunmaktadır.
Yukarıda
ülkemizde
kronik
da
anlatıldığı
tele-sağlık
hastalıkları
gibi
önemlidir. Halbuki ülkemizde sağlık
sisteminin yeniden yapılandırılmasında
birinci
basamakta
hekimin
kirasını
yaklaşımları
ödediği ve işveren olarak yer aldığı aile
bireylerin
hekimliği sistemi ikinci ve üçüncü
olan
izlenmesi, eğitimi gibi yaklaşımların
basamak
dışında daha çok tanı ve tedavi amaçla
performans sistemi devreye girmiştir.
kullanılmaktadır. Bununla birlikte kronik
Ülkemizde son yıllarda uygulanan aile
hastalığı
hekimliği
olan
bireylerin
izlenmesi,
sağlık
hizmetlerinde
yaklaşımında
ise
hemşirelerin
eğitimi ve yönetimine yönelik araştırma
görevleri iyice kısıtlanmış, sekreter
ve proje düzeyinde çalışmalar, özel
basamağına
sağlık kuruluşlarındaki Mobil Sağlık
evde ziyaretinden ziyade, hastanın
vb.
Hizmetler
çalışmaları
toplumun
özel
hastaların
kuruluşların
kuruma geldiği özel poliklinik hizmetleri
beraber
sistemleri oluşturulmuştur. Hemşirenin
bulunmakla
genelini
indirgenmiş,
kapsamamakta,
hasta,
toplum
eğitim
rolü
iyice
verilen sağlık hizmetlerinin kapsamı ise
sınırlandırılmıştır. II ve III. Basamak
ödenen
sağlık
ücretler
oranında
yapılmaktadır.
Hem
hizmetlerinde
ise
muayene
edilen hasta, yapılan girişim sayısına
PTD
TM
göre ücretlendirme sistemini kapsayan
yöntemleri KY, kronik obstrüktif akciğer
performans sisteminde hasta eğitimi
hastalığı, diyabet, hipertansiyon gibi
hem sistemde yer almamakta hem de
kronik
zaman
hastalıkların
kullanılabilecek
olabilir.
hem
Bu
etkin
de
yönetiminde
bir
yaklaşım
yaklaşımlarda
bireyler
hastalık hakkında bilgi, ilaç yönetimi,
ve
öz-bakım
hastaneye yeniden yatışları, mortalite
ve maliyeti azaltacaktır. YTD ve TM
gibi uzaktan izleme yaklaşımlarında,
hemşire (evde bakım hemşiresi olabilir)
liderliğinde
multidisipliner
ekip
yaklaşımı ve izlem aletlerine ilişkin
uygun
alt
yapının
performans
oluşturulması
Kaldı
sisteminde
eğitimler
için
bir
ki
tekrarlı
ödenek
ayrılmamaktadır.
öz-yönetim
davranışlarının gelişmesini sağlayarak
kalmamaktadır.
KY’nin
yönetiminde
uzaktan
izleme yöntemlerinin etkin olması için
ekip yaklaşımı önemlidir. Özellikle kalp
yetersizliği hemşiresinin yöneticiliğinde
birincil
hekim,
çalışmacı,
psikiyatrist,
diyetisyen
multidisipliner
yaklaşım
vb.
sosyal
içeren
hastanın
semptom tanıma ve kontrol etme,
70
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
sağlıklı yaşam biçimi davranışlarını
sistemin
geliştirme, kendini izleme, ilaç rejimine
sorumlu sağlık personeli hem klinik
uyumu içeren öz-bakım ve öz yönetim
hem de evde bakım hemşiresidir.
davranışlarını
Dolayısıyla sistemin organizasyonunda
geliştirmede
etkilidir.
organizasyonunda
temel
Ayrıca uzaktan izleme yöntemlerinin
hemşirenin
etkinliğini arttırmada temel sağlık ve
performans sistemine dahil edilmesi
sağlık
ikinci-üçüncü
hizmet
görevlendirilmesi
ve
gerekmektedir.
sistemlerinin entegrasyonu ve evde
bakım
hizmetlerinin
organizasyonu
KAYNAKLAR
kalp
1. Büyüköztürk K. Etiyoloji ve fizyopatoloji.
yetersizliği gibi tekrarlı yatış oranların,
İçinde: Büyüköztürk K, Koylan N, editörler.
oldukça
önemlidir.
Özellikle
mortalitenin ve maliyetin yüksek olduğu
kronik hastalıkların yönetimine yönelik
yeni
ve
kalıcı
geliştirilmesine
ihtiyaç
politikaların
var
gibi
Kalp
Yetersizliği.
İstanbul:
Üniform
Matbaacılık; 2003:15-32.
2. Go
AS, Mozaffarian
D, Roger
VL, Benjamin EJ, Berry JD, Blaha MJ, Dai
S, Ford ES et al. Heart disease and
stroke statistics--2014 update: a report
gözükmektedir.
from the American Heart Association.
Circulation. 2014 Jan 21;129(3):e28-e292.
Sonuç
Telemonitorizasyon, PTD, SMS,
MMS gibi uzaktan izlem yöntemleri
bireylerin
tanıma,
kendi
sağlık
semptomları
durumunu
izleme
ve
3. Değertekin
M,
Erol
Ç,
Ergene
O,
Tokgözoğlu L, Aksoy M, Erol MK ve ark.
Türkiye’deki kalp yetersizliği prevalansı ve
öngördücüleri: HAPPY çalışması. Türk
Kardiyol Arş 2012;40(4):298-308.
önleme, sağlık davranışlarını geliştirme
4. Nichols M, Townsend N, Scarborough P,
ve ilaç rejimine uyma gibi öz-bakım
Rayner M. Cardiovascular Disease in
davranışları,
Europe: emidemiological update. Europen
özgüveni
arttırmakta,
anksiyete duygularını azaltmakta ve
sağlık
bakım
ekibiyle
etkileşimi
Heart Journal 2013;34(39):3028-34.
5. Andrikopoulou E, Abbate K, Whellan DJ.
Conceptual model for heart failure disease
arttırmaktadır. Bu nedenle sistemin
management. Can J Cardiol
sağlık bakıma entegre edilmesi, birinci
2014;30(3):304-11.
ve ikinci basamak sağlık hizmetlerinde
6. Takeda A, Taylor
koordinasyon sağlanması ve sistemin
genel sağlık sigortası sistemine dahil
edilmesi hastalığın yönetiminde etkili
olacaktır.
Ayrıca
hasta
eğitimi
F, Krum
SJ, Taylor
RS, Khan
H, Underwood
M.
Clinical service organisation for heart
failure. Cochrane Database Syst Rev 2012
12;9:CD002752.
ve
71
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
7. Aguilar KM,
Campbell
Simpson
RL,
RS,
Fiester
Hertel
Bringing care home:
how
A,
quality of life in patients with chronic heart
C.
failure. Connect 2010;7 (2): 115-121.
telemonitoring
17. Efe F, Olgun N. Kalp Yetersizliği Olan
health
Hastalarda Dispne, Yorgunluk ve Yaşam
management beyond the hospital. Nurs
Kalitesi Üzerine Eğitimin Etkisi. Sağlık
Adm Q 2014;38(2):166-72.
Bilimleri
can
expand
population
8. Hasan A, Paul V.
olan hastalarda tele izlem yönteminin
9. Hall P, Morris M. İmproving heart failure in
with
chronic
disease
management and telemonitoring. Home
HealthCare Nurse 2010;28(10):606-17.
10. Suter PM,
Gorski
B, Suter WN.
Dergisi
18. Sağıt B Akyol AD. Kronik kalp yetersizliği
Eur Heart J 2011;32(12):1457-64.
care
Hemşirelik
2011;18:1–13
Telemonitoring in chronic heart failure.
home
Fakültesi
LA,
etkinliğinin incelenmesi. Ege Üniversitesi İç
Hastalıkları
Hemşireliği,
İzmir:
Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi; 2010.
19. Bowles KH, Holland DE, Horowitz DA A
Hennessey
comparison of in-person home care, home
for heart
care with telephone contact and home
Best practices
failure: a focused review. Home Healthc
care
Nurse. 2012 Jul-Aug;30(7):394-405.
management.
11. Paul, S. Hospital discharge education for
with
telemonitoring
for
disease
J Telemed Telecare
2009;15(7):344-50.
patients with heart failure: what really
20. Hoban MB, Fedor M, Reeder S, Chernick
Works and what is the evidence. Critical
M. The effect of telemonitoring at home on
Care Nurse 2008; 28: 66-82.
quality of life and self-care behaviors of
12. Strömberg
patients
European
A.Educating
to
manage
Journal
of
nurses
heart
and
failure.
Cardiovascular
Nursing 2002;1:33–40
patients
with
heart
failure.
Home
Healthcare Nurse 2013; 31(7):368-77.
21. Wongpiriyayothar
A,
Piamjariyakul
U,
Williams PD. Effects of patient teaching,
13. McMurray JJV, Adamopoulos S, Anker
educational materials, and coaching using
SD, Auricchio A, Böhm M, Dickstein K et
telephone
al. Akut ve Kronik Kalp Yetersizliği Tanı ve
functioning among persons with heart
Tedavisine Yönelik 2012 ESC Kılavuzu.
failure. Appl Nurs Res 2011;24:e59-66.
Türk Kardiyol Arş 2012;40 (sup2):77-137
Hastalarının
Hastane
dyspnea
and
physical
22. Baker DW, Dewalt DA, Schillinger D, et al.
14. Nuray Enç, Havva Öz Alkan Kronik Kalp
Yetersizliği
on
İçi
The effect of
telephone
progressive, reinforcing
education
and
counseling
Hemşirelik Bakımı. Türk Kardiyol Dern
versus brief educational intervention on
Kardiyovasküler
knowledge, self-care behaviors and heart
Hemşirelik
Dergisi
2012;3(4):85-100.
15. Kavradım ST, Özer ZC. Kalp Yetersizliği
failure
symptoms.
J
Card
Fail
2011;17:789-96.
Tanısı Olan Bireylerde Semptom Yönetimi.
23. Sullivan MJ, Wood L, Terry J, et al. The
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler
Hemşirelik Dergisi 2013;4(6):1-14.
Support, Education, and Research in
16. Enç N, Yiğit Z, Altıok M. Effects of
Chronic Heart Failure Study (SEARCH): a
mindfulnessbased
psychoeducational
education on self-care behaviour and
72
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
intervention
improves
depression
and
clinical symptoms in patients with chronic
heart failure. Am Heart J 2009;157:84-90.
Failure (COACH).
Arch
Intern
Med 2008;168(3):316-24.
28. Seto E, Leonard KJ, Cafazzo JA, Barnsley
24. Inglis SC, Clark RA, McAlister FA, Stewart
J, Masino
C, Ross
HJ.
S, Cleland JG. Which components of heart
Perceptions and experiences of heart failur
failure programmes are
A
e patients and clinicians on the use of
systematic review and meta-analysis of the
mobile phone-based telemonitoring. J Med
outcomes
Internet Res 2012;14(1):e25.
effective?
of structured telephone support or telemoni
toring as
the
primary
29. Purcell
R, McInnes
S, Halcomb
EJ.
component
Telemonitoring can assist in managing
of chronic heart failure management in
cardiovascular disease in primary care: A
8323 patients: Abridged Cochrane Review.
systematic review of systematic reviews.
Eur J Heart Fail 2011;13(9):1028-40.
BMC Fam Pract 2014;7;15:43.
25. Dendale
P, De
Keulenaer
G, Troisfontaines P, Weytjens C, Mullens
W, Elegeert
I, Ector
M, Willekens
B, Houbrechts
K, Hansen
D.
Effect of
a telemonitoring-facilitated collaboration
between general practitioner and heart
failure
clinic
on
mortality
and
rehospitalization rates in severe heart
failure: the TEMA-HF 1 (TElemonitoring in
the MAnagement of Heart Failure) study.
Eur J Heart Fail 2012;14(3):333-40.
26. Thokala P, Baalbaki H, Brennan A, Pandor
A, Stevens JW, Gomersall T, Wang J,
Bakhai A, Al-Mohammad A, Cleland J,
Cowie MR, Wong R.Telemonitoring after
discharge from hospital with heart failure:
cost-effectiveness modelling of alternative
service designs. BMJ Open 2013 Sep
18;3(9):e003250.
27. Jaarsma T, van der Wal MH, LesmanLeegte I, Luttik ML, Hogenhuis J, Veeger
NJ
et
al.
Effect of moderate or intensive disease
management program on outcome in
patients
with
heart
failure:
Coordinating Study Evaluating Outcomes
of Advising and
Counseling
in Heart
30. Giordano A, Scalvini
S, Zanelli
E, Corrà
U, Longobardi GL, Ricci VA, Baiardi P,
Glisenti
F.
Multicenter randomised trial on home
based
telemanagement
hospital
readmission
chronic
heart
failure.
of
to prevent
patients
Int
J
with
Cardiol
2009;9:131(2):192-9.
31. Martín-Lesende I, Orruño E, Bilbao A,
Vergara I, Cairo MC, Bayón JC, Reviriego
E, Romo MI, Larrañaga J, Asua J, Abad R,
Recalde E. Impact of telemonitoring home
care patients with heart failure or chronic
lung
disease
from
primary care on
healthcare resource use (the TELBIL study
randomised controlled trial). BMC Health
Serv Res. 2013;28;13:118.
32. Heeke S, Wood
F, Schuck
J.Improving care transitions from hospital
to home: standardized orders for home
health nursing with remote telemonitoring.
J Nurs Care Qual 2014;29(2):E21-8.
33. Madigan E, Schmotzer
BJ, Struk
CJ, DiCarlo CM, Kikano G, Piña IL, Boxer
RS.Home
health
care with telemonitoring improves health st
atus for older adults with heart failure.
73
Türk Kardiyol Dern Kardiyovasküler HemşirelikDergisi - Turk Soc Cardiol Turkish Journal of Cardiovascular Nursing 2015; 6(9):58-74
Home Health Care Serv Q 2013;32(1):57-
37. Bilgi toplumu stratejisi eylem planı (20062010). 28/07/2006 tarihli ve sayı 26242
74.
34. Lyngå
P, Fridlund
B, Langius-Eklöf
A, Bohm
K
Perceptions of transmission of body weight
sayılı Resmi Gazete. Web adresi:
http://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2006
/07/20060728-7.htm.
and telemonitoring in patients with heart
38. Kalender N, Özdemir L. Yaşlılarda sağlık
failure? Int J Qual Stud Health Well-
hizmetlerinin sunumunda tele-tıp kullanımı.
being 2013;16;8:21524.
Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri
35. de Jongh T, Gurol-Urganci I, VodopivecJamsek
V,
Car
J,
Atun
R.
Mobile
Dergisi 2014;17 (1):50-8.
39. Ertek S. Endokrinolojide tele-sağlık ve tele
phone messaging for facilitating self-
tıp uygulamaları. ACÜ Sağlık Bil Derg
management of
2911;2:126-130.
Cochrane
long-term
Database
illnesses.
Syst
Rev
40. Hindistan S ve Çilingir D. Hemşirelik
uygulamalarında
2012;12:CD007459.
36. Chaudhry SI, Mattera
JA, Curtis
JP, Spertus JA, Herrin J, Lin Z, Phillips
güncel
bir
yaklaşım:
Telefon kullanımı. Hemşirelikte Eğitim ve
Araştırma Dergisi 2012; 9(1)30-35.
CO, Hodshon BV, Cooper LS, Krumholz
HM.
failure.
Telemonitoring in patients with heart
N
Engl
J
Med 2010;
9;363(24):2301-9.
74
Download