Politik Bilim

advertisement
Politik Bilim
Sanayi stratejisi tartışmaları (3)
Aykut Göker
http://www.inovasyon.org; hagoker@ttmail.com
Geleneksel biçimiyle korumacılığın artık geçerli olmadığı bir dünyada ülke sanayiinin ayakta
kalabilmesi rekabet edebilme yeteneğine bağlıdır. Bu lâfı hep söylüyoruz. Ama asıl mesele,
yeterince üretken - yeterince verimli olabilmektir. ‘Rekabet’ konusundaki iktisat
çalışmalarının önde gelen isimlerinden M. Porter Ulusların Rekabet Üstünlüğü adlı eserinde
diyor ki:
“Bir ulusun temel ekonomik hedefi yurttaşlarına yüksek bir yaşam standardı sağlamak ve
bunu daha da yükselterek sürdürmektir. Bunu başarma yeteneği, amorf bir kavram olan,
‘rekabet edebilirliğe’ değil, ulusal kaynakların (iş gücü ve sermaye) kullanılmasındaki
prodüktiviteye bağlıdır. Prodüktivite [üretkenlik], birim işgücü ya da sermaye başına üretilen
çıktı değeridir. Bu ise hem ürünlerin kalite ve özelliklerine (ki bunlar fiyatı belirler) hem de
üretimdeki verimliliğe bağlıdır...
“Ulusal düzeyde rekabet edebilirlik konusunda, anlamlı olan tek kavram, ulusal
prodüktivitedir. Giderek yükselen bir hayat standardı, bir ulusun firmalarının, yüksek
prodüktivite düzeylerine ulaşmalarına ve prodüktiviteyi zamanla artırmalarına bağlıdır.
Yapmamız gereken, bu niçin böyle oluru anlamaktır. Prodüktivitedeki büyümenin
sürdürülmesi, kendisini sürekli olarak geliştiren bir ekonomiyi gerektirir. Bir ulusun
firmaları, hiç durup dinlenmeksizin, ürün kalitesini yükselterek, ona arzu edilen, ek
özellikler kazandırarak, ürün teknolojisini geliştirerek ya da üretim verimliliğini artırarak,
mevcut sanayilerdeki prodüktiviteyi geliştirmelidirler. Örneğin, Almanya, sağladığı yüksek
prodüktivite sayesindedir ki, onlarca yıldır, yüksek refah düzeyini sürdürebilmektedir. Alman
firmaları, ürettikleri ürünlerin, nitelik açısından giderek daha çok ayırt edilir / aranır hâle
gelmesini ve işçi başına düşen çıktıyı giderek çoğaltacak yüksek otomasyon düzeylerine
erişmeyi başarmaktadırlar. Bir ulusun firmaları, prodüktivitenin genel olarak daha yüksek
olduğu ve giderek daha sofistike hâle gelen sanayi sektörlerinde rekabet edebilme
yetkinliklerini de geliştirmelidirler. Dahası, gelişen bir ekonomi, bütünüyle yeni ve sofistike
sanayilerde başarıyla rekabet edebilme yeteneğine sahip bir ekonomi demektir. Ancak
böyleyse, mevcut üretim alanlarında prodüktivitenin gelişmesi sonucu serbest kalacak insan
kaynağını massedebilir. Bütün bunlar, rekabet edebilirliğin tanımında, ucuz işgücü ve
‘elverişli’ döviz kurlarının niçin anlamsız kaldığını açıkça ortaya koyuyor olsa gerektir.
Amaç, yüksek ücret düzeyini karşılayabilme ve uluslararası pazarlarda, itibarî değerlerin
üzerinde fiyatları elde edebilme becerisini göstermektir.”
Görüldüğü gibi Porter, ‘rekabet edebilme’yi doğrudan doğruya ‘prodüktiviteyi
(üretkenliği) yükseltebilme’ becerisine bağlıyor. Prodüktiviteyi yükseltebilme becerisinde
öne çıkardığı noktalarsa, “ürün kalitesini yükseltebilme”, “ürüne ek özellikler / ayırt edici
özellikler kazandırabilme”, “üretimde verimliliği yükseltebilme” ve “yüksek otomasyon
düzeylerine erişebilme” yetenekleridir. Porter, ayrıca, “yeni, sofistike sanayilerde de bu
yetenekleri kazanabilmenin” altını önemle çiziyor. Şimdi soralım; inovasyon ve ARGE
faaliyetinde bulunmayan bir sanayi Porter’ın saydığı yeteneklere sahip olabilir mi? En basiti;
ürettiği ürünlere, dünya pazarlarında tercih nedeni olacak ek özellikler kazandırabilir mi?
Porter bunları 1991’de yazdı. Yazdıklarını doğrulayan en yakın örnek, başta Çin ve Hindistan
olmak üzere, “ucuz emek cenneti” olarak bilinen ülkelerin sanayilerini genişletirken bir
yandan da var güçleriyle inovasyon, ARGE ve teknolojik yenilenme becerisini kazanmaya
çalışmalarıdır. Bizim sanayimiz bu beceriyi kazanamazsa, prodüktivitelerini, dolayısıyla da
rekabet güçlerini bu becerileri sayesinde yükselten ülke sanayileri karşısında nasıl ayakta
kalabilecektir? Yabancılara dönüp, ‘ben bu işi beceremedim; al kardeşim şirketimdeki
çoğunluk hissesini, sen oyna’ diyerek mi?
CBTD. 01 Şubat 2008
2
Download