38 MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu Sanayi Çarkları

01-15 Haziran 2012 SAYI: 38
MÜSİAD Araştırmalar ve Yayın Komisyonu
Sanayi Çarkları İşlemeye Devam Ediyor
T
ÜİK tarafında açıklanan verileri göre, Nisan 2012 döneminde sanayi üretim endeksi yıllık bazda % 1,8
arttı. Sanayinin alt sektörleri incelendiğinde, yıllık bazda; madencilik ve taşocakçılığı sektörü endeksi
%1,7 azalırken, imalat sanayi sektörü endeksi %1,8 ve elektrik, gaz, buhar ve iklimlendirme üretimi ve
dağıtımı sektörü endeksi %2,4 arttı. Takvim etkisinden arındırılmış endeks, 2012 yılı Nisan döneminde
yıllık bazda %4,5, mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış sanayi üretim endeksi ise bir önceki aya
göre %1,0 artış gösterdi.
Sanayi üretim endeksinin son yıllardaki performansı incelendiğinde 2005 yılından bu yana genel bir artış
trendinin olduğu gözlenmektedir. 2009 yılı kriz döneminde azalan ve 100’ün altına inen endeks mevsimsel etkilerden arındırıldığında genel artış trendini sürdürdüğü görülmektedir. Aylık değişimler zikzaklı
olsa da genel artış dinamiğinin ivmesini koruduğu gözlendi.
Kaynak: TÜİK
1
Enflasyondan Sert Firen
T
ÜFE aylık bazda % 0,21 azaldı ve Mayıs ayında yıllık enflasyon % 8,28 seviyesine geriledi. Son 4 aydır
% 10 civarlarında değerini koruyan enflasyon sert bir düşüş ile % 8’ler seviyesine doğru hareketlendi. Bu gelişme uzun zamandır Merkez Bankası’nın beklediği aşağı yönlü hareketlenmeyi ifade etmektedir. Son dönemde alınan önlemler ile fiyat istikrarı ana hedef olarak gösterilmekteydi. Enflasyonun
Merkez Bankası beklentileri doğrultusunda gecikmeli de olsa aşağı yönlü hareketlenmesi fiyat istikrarı
konusunda sağlam adımların atıldığını bir göstergesi olarak görülmelidir.
Ana harcama grupları ile aylık bazda en yüksek artış % 8,60 ile giyim ve ayakkabı grubunda gerçekleşti.
Diğer gruplarda sınırlı artışlar ve ev eşyasında % 0,48, ulaştırmada % 1,36 ve alkolsüz içeceklerde % 2,40
düzeyinde olmak üzere düşüşler gerçekleşti.
ÜFE aylık bazda kısmi artış ile % 0,53 artış kaydetti. Böylelikle ÜFE’de yıllık enflasyon % 8,06 olarak gerçekleşti. Aylık değişim tarım sektöründe % 3,56 artış ve sanayi sektöründe % 0,12 düşüş olarak gözlendi.
ÜFE 2012 Ocak ayı başında % 11 düzeyinden hızlı bir şekilde aşağı yönlü hareket ederek % 8’ler seviyesine gelmişti. 2011 yılı sonundaki üretimde girdi fiyatlarının mal fiyatlarına yansımasında sonra ÜFE aşağı
yönlü hareketini devam ettirdi. Yani, üretici girdi fiyatlarının tüketim mallarına yansıması ile TÜFE enflasyonu % 10 seviyesine çıkmıştı. Mayıs ayında TÜFE’de ciddi düşüş yaşanırken ÜFE’nin aynı değerlerde
kalması ülkemizin fiyat istikrarı konusunda atılan adımların başarılı olduğunu göstermektedir.
ÜFE değerleri sektörel bazda incelendiğinde, sanayinin alt sektörleri bazında en yüksek aylık artış %1,70
ile tütün ürünleri imalatı alt sektöründe gerçekleşti. Sanayinin üç sektöründen, elektrik, gaz ve su sektöründe % 0,89, madencilik ve taşocakçılığı sektöründe %0,25 artış, imalat sanayi sektöründe % 0,26
düşüş gerçekleşti.
Kaynak: TÜİK
2
2
İhracatın İthalatı Karşılama Oranı Arttı
2
012 yılı Nisan ayında, 2011 yılının aynı ayına göre ihracat % 6,8 artarak 12,7 milyar dolar, ithalat % 8
azalarak 19,3 milyar dolar oldu. Aynı dönemde dış ticaret açığı 9,1 milyar dolardan, 6,6 milyar dolara
geriledi.
Takvim etkilerinden arındırılmış seriler ile, 2012 yılı Nisan ayında önceki yıllık bazda ihracat % 10,4 artarken, ithalat % 4,2 azaldı. Mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış seriler ile ise, 2012 Nisan ayında bir
önceki aya göre ihracat % 6,4 arttı, ithalat % 0,8 azaldı. 2011 Nisan ayında % 56,7 olan ihracatın ithalatı
karşılama oranı, 2012 Nisan ayında % 65,8’e yükseldi. Son 5 yılda içeride ve dışarıda sağlanan fiyat istikrarının ardından artık en önemli değişken olarak belirtilen ihracatın ithalatı karşılama oranı 2012 yılı için
% 65’in üzerinde gerçekleşeceği beklenmektedir. Özellikle 2010 büyümesiyle birlikte artan tüketim ve
fiyat istikrarı 2011 yılında ihracatın ithalatı karşılama oranının % 56’lara kadar gerilemesine neden oldu.
Bu noktada cari açık sorunlarının gündeme gelmesinin ardından alınan tedbirler ile birlikte önümüzdeki
dönemde dış ticaret açığının azalması beklenmektedir.
İhracatı geliştirmeye yönelik alınan önlemlerin orta vadede yansıdığı ve kur dalgalanmalarının ticareti
geliştirme çalışmalarını da olumsuz etkilediği göz önüne alındığında % 65,8’3 çıkan ithalatın ihracatı
karşılama oranının bir başarı olduğu gerçektir. Bu da ticari anlamda ülkemizdeki gelişmelerin olumlu
olduğunu gösteriyor. Aynı zamanda ihracat gelişirken ithalatın da azalması dış ticaret açığının azalması
noktasında çok önem arz etmektedir.
2011 Nisan ayında % 48,9 olan AB’nin ihracattaki payı, 2012 Nisan ayında % 37,6’ya geriledi. AB’ye yapılan ihracat, 2011 yılının aynı ayına göre % 17,8 azalarak 4,770 milyon dolar olarak gerçekleşti.
Kaynak: TÜİK
3
Cari Açıkta Beklenen Azalma
2
012 Nisan döneminde cari işlemler açığı 4,96 milyar dolar olarak gerçekleşti. Mart ayında beklentilerin üzerinde gerçekleşen 6,25 milyar dolarlık cari açığın ardından gerçekleşen düşüş, 2012 yılında
ödemeler dengesinde beklenen iyileşmenin gerçekleşeceğine dair olumlu sinyal vermiş oldu. Bununla
birlikte not etmek gerekir ki, ödemeler dengesindeki açığın temel nedenini dış ticaret açığıdır. 2012
yılının Ocak ayından beri, cari işlemler açığı, dış ticaret açığının en az 0,1 milyar dolar altında gerçekleşmektedir. Nisan 2012 döneminde ise, cari işlemler açığı dış ticaret açığının 300 milyon dolar altında
gerçekleşmiştir. Böylelikle cari açığın dış ticaret açığından daha hızlı iyileşmekte olduğu gözlendi.
Merkez Bankası’nın yayınladığı ayrıntılı sunum incelendiğinde ise, sermaye ve finans hesaplarında gerçekleşen 5,91 milyar dolarlık gelirin finans kalemindeki kredi ve mevduatlardan kaynaklandığı gözlendi.
Krediler kalemi 1,82 milyar dolar olarak gerçekleşirken, mevduat kalemi 2,58 milyar dolar olarak kaydedildi. Bu gelişmeler doğrultusunda bankalar üzerinden alınan kredilerin cari işlemler açığı finansmanında temel rolü oynadığı gözlenmektedir.
Ocak-Nisan dönemi değerlendirildiğinde, son 4 ayda cari işlemler açığının 8 milyar dolar gerilediği görülmektedir. Böylelikle yıllık bazda, %27,5 oranında azalan cari açık 21,2 milyar dolar düzeyine geriledi.
Turizm gelirleri de yıllık bazda 309 milyon dolar tutarında azalarak 4,1 milyar dolara, turizm giderleri de
499 milyon doları tutarında azalarak 1,1 milyar dolara geriledi.
Kaynak: Merkez Bankası
Mayıs Fiyat Gelişmeleri
T
CMB tarafından düzenlenen Fiyat Gelişmeleri Değerlendirme Raporu’na göre, Mayıs ayında tüketici
fiyatları % 0,21 oranında azalarak yıllık enflasyon % 8,28 düzeyine gerilediği belirtilirken, bu düşüşte işlenmemiş gıda fiyatlarında olumlu seyri ve uluslararası gelişmeler paralelinde gerileyen akaryakıt
fiyatlarının belirleyici ifade edildi. Giyim fiyatlarının da Mayıs ayında mevsim ortalamalarının oldukça
altında artması da enflasyondaki düşüşü etkilediği not edildi.
Mayıs ayında temel mal grubu yıllık enflasyonu 1,42 puan azalarak % 8,42 oldu. Bu dönemde, Türk lirasındaki değerlenmenin de etkisiyle dayanıklı tüketim malları fiyatları gerilemiş ve grup yıllık enflasyonu
azalmaya devam etti. Özellikle, beyaz eşya fiyatlarındaki yüksek oranlı (% 4,2) gerilemeye bağlı olarak
azalan elektrikli ve elektriksiz aletler grubu fiyatları dayanıklı mal grubu fiyatlarının seyrinde belirleyici
oldu.
Mayıs ayında üretici fiyatları % 0,53 oranında artarken, yıllık enflasyon 0,41 puan yükselerek % 8,06
olmuştur. Mevsimsel etkilerden arındırılmış tarım fiyatları son dört aydaki ılımlı eğilimin ardından bu
dönemde artış kaydetmiş ve grup yıllık enflasyonu belirgin bir şekilde yükselerek % 7,72 olmuştur. İmalat sanayine girdi oluşturan tarımsal ürünlerden ayçiçeği fiyatlarındaki artış oranı Mayıs ayında önemli
ölçüde hızlanmıştır. Öte yandan, canlı hayvan ve hayvansal ürünler grubu fiyatlarındaki azalışlar bu dönemde de devam etmiştir.
4
4
Avrupa Üretimi Geriliyor
E
urostat tarafında aylık yayınlanan Avrupa genelinde sanayi üretim endeksi Nisan ayında aylık bazda
% 0,8 ve yıllık bazda %2,3 geriledi. Aynı değerlendirmeler sadece 17 ülkeyi kapsayan EU17 bölgesi
için yapıldığında, sanayi üretim endeksi aylık bazda %0,4 ve yıllık bazda %1,7 geriledi. Sanayi üretiminde
aylık bazda en ciddi düşüşler % 6,5 düşüş ile Portekiz, %2 oranında düşüş ile Almanya ve %1,9 oranında
düşüş ile İtalya’da gerçekleşti.
Nisan 2012 döneminde, bir önceki aya göre sermaye malları üretimi %2,6, dayanıksız tüketim malları
üretimi %1,6, ara malları üretimi % 1,2, dayanıklı tüketim malları % 0,9 azaldı.
Kaynak: Eurostat
5
Dünya Görünümü Hala Durağan
D
ünya Bankası yayınladığı Küresel Ekonomik Görünüm raporunu yayınladı. Raporda dünyanın görünümünün kırılganlığını koruduğu ve gelişmiş ülkelerin alarm verdiğini ve en kötü senaryoya hazır
olması gerektiğini belirtti. Bu açıdan Türkiye için büyüme beklentilerini % 2,9 seviyesinde tahmin ettiklerini belirten raporda birçok gelişmiş ülke için büyüme beklentileri aşağı yönlü revize edildi. 2012 yılına
mali para genişleme politikaları ile başlandığını ve yüksek borçluluk oranları tehdidinin daha belirgin bir
şekilde hissedilmesiyle 2009’da başlayan krizin hala etkilerini sürdürdüğü belirtildi. Raporda 2012 yılı
büyümelerin 2011’in de altında gerçekleşeceğinin beklendiği ancak 2013 yılından itibaren yavaş da olsa
bir toparlanma gözleneceği belirtildi. Bu açıdan dünya genelinde büyüme oranı tahmini 2012 yılı için
%2,5, 2013 yılı için % 3 ve 2014 yılı için % 3,3 olarak belirtildi.
Gelişmiş ülkelerin kapasite kullanım oranı verilerinin düşük gelmesinin önümüzdeki dönemde dünya
büyüme yapısını değiştirebileceği ifade edildi. Daha önceki dönemlerde gelişmiş ekonomiler dünya gelirinin % 50’sini oluştururken. Önümüzdeki dönemde gelişmiş ülkelerin dünya ekonomisinde yine önemli
bir rol oynayacağı ancak dünya gelirinin üretilmesinde gelişmekte olan ülkelerin daha önemli katkı sağlayabileceği not edildi.
Kaynak: Dünya Bankası
6
6
Avrupa Yolsuzluk Anketi Sonuçları
E
rnst&Young’un düzenlediği Avrupa Yolsuzluk Anketi 2011 sonuçlarına göre, 25 Avrupa ülkesi yöneticilerinin % 16’sı şirketlerinde önemli yolsuzlukların olduğunu ifade etti. Türkiye’den 105 üst düzey
yöneticinin katıldığı ankete göre bu oran Türkiye’de % 17 olarak gerçekleşti. Türk katılımcılarının % 42’si,
Avrupa genelinde ise katılımcıların % 29’u yolsuzlukla mücadele çabalarının arttığını belirtti.
Yolsuzluk eylemlerinin önlenmesi için, Türk yöneticilerinin % 65’i iç denetim yaparken % 47’si davranış ilkelerini caydırıcı bir önlem olarak kullandığı ortaya çıktı. Caydırıcı olarak nitelendirilen faktörlerin başında
% 43 ile dış denetim, % 36 ile hukuki durum tespiti geliyor. Özel sektörde usulsüzlüğe yönelten en önemli
neden olarak katılımcıların % 43’ü maliyet düşürmeyi işaret etti. Katılımcıların % 36’sı ise satış gelirini arttırmanın usulsüzlüğe yönelttiğini belirtti.
Avrupa Yatırımları
E
urostat’ın yayınladığı yıllık yatırım raporuna göre, Avrupa Birliği ülkelerinden yurtdışına çıkan yatırım
oranları arttı. 2010 yılında 146 milyar Euro’ya düşen yatırımları 2011 yılında 370 milyar Euro’ya ulaştı. 2009 yılında Avrupa’dan diğer ülkelere giden yatırımlar ise 316 milyar Euro düzeyindeydi. Avrupa’ya
akan yatırımlar ise 2011 yılında 225 milyar Euro’ya düştü. 2010 yılında Avrupa ülkelerine akan yatırımlar
104 milyar Euro düzeyindeydi. Avrupa’ya dışarıdan gelen yatırımların 115 milyar Euro’luk kısmı ABD’den
gelirken, ikinci en fazla Avrupa’ya yatırım yapan ülke 34 milyar Euroluk yatırım ile İsviçre oldu.
Kaynak: Eurostat
7