Sayı: 11-117 - Ankara Barosu

ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI
Sayı: 11-117-HM/
10.11.2015
RADYO VE TELEVİZYON ÜST KURULU’NA
ANKARA
Büyük Önder Mustafa Kemal Atatürk’ün 77. ölüm yıldönümü olan 10 Kasım 2015
tarihinde, “AKİT TV” kanalında sabah yayın kuşağında yayınlanan “GÜN
BAŞLIYOR” programında Atatürk’e hakaret içeren ifadelere yer verilmiştir.
Programda, Mustafa Kemal Atatürk’ün hayatını kaybettiği tarih olan 1938 için,
“ZULÜM 1938’DE SON BULDU” ifadeleri kullanılmış, yayınlanan haberde
ekrana, “MUSTAFA KAMAL YILLAR ÖNCE BUGÜN ÖLDÜ” diye yazılmıştır.
Yayınlanan programda kullanılan bu sözler, 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların
Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinin b,c,ç,e,f,ı, ve i
fıkraları ile 28103 sayılı Resmi Gazete’de 02.11.2011 tarihinde yayınlanan Yayın
Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 8. Maddesi’nin
(b),(c),(ç),(e),(f), (ı), (j) ve (k) maddeleri ihlal edilmiştir.
Bilindiği üzere 6112 sayılı Kanun’un 8. Maddesinde “Yayın Hizmet İlkeleri”
düzenlenmiş, medya hizmet sağlayıcılarının, yayın hizmetlerini “kamusal
sorumluluk” anlayışıyla bu fıkrada yer alan ilkelere uygun olarak sunacakları
belirtilmiştir. Ayrıca yayın hizmetlerinin;
“a) Türkiye Cumhuriyeti Devletinin varlık ve bağımsızlığına, Devletin ülkesi ve milletiyle
bölünmez bütünlüğüne, Atatürk ilke ve inkılâplarına aykırı olamaz.
b) Irk, dil, din, cinsiyet, sınıf, bölge ve mezhep farkı gözeterek toplumu kin ve düşmanlığa
tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz.
c) Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz.
ç) İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı olamaz, kişi ya da
kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı veya iftira niteliğinde ifadeler
içeremez.
d) Terörü övemez ve teşvik edemez, terör örgütlerini güçlü veya haklı gösteremez, terör
örgütlerinin korkutucu ve yıldırıcı özelliklerini yansıtıcı nitelikte olamaz. Terör eylemini, faillerini
ve mağdurlarını terörün amaçlarına hizmet eder şekilde sunamaz.
e) Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet, engellilik, siyasî ve felsefî düşünce, mezhep ve benzeri
nedenlerle ayrımcılık yapan ve bireyleri aşağılayan yayınları içeremez ve teşvik edemez.(1)
f) Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması ilkesine aykırı
olamaz.
g) Suç işlemeyi, suçluyu ve suç örgütlerini övücü, suç tekniklerini öğretici nitelikte olamaz.
ğ) Çocuklara, güçsüzlere ve engellilere karşı istismar içeremez ve şiddeti teşvik edemez.(1)
h) Alkol, tütün ürünleri ve uyuşturucu gibi bağımlılık yapıcı madde kullanımı ile kumar
oynamayı özendirici nitelikte olamaz.
Adliye Sarayı B Blok Kat:5 06251 Sıhhiye/Ankara Tel: 416 72 00 Faks:(0312) 309 22 37
Web: http://www.ankarabarosu.org.tr
e-mail: ankarabarosu@ankarabarosu.org.tr.
ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI
ı) Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce kanaat
oluşumuna engel olmamak zorundadır; soruşturulması basın meslek ilkeleri çerçevesinde mümkün
olan haberler, soruşturulmaksızın veya doğruluğundan emin olunmaksızın yayınlanamaz; haberin
verilişinde abartılı ses ve görüntüye, doğal sesin dışında efekt ve müziğe yer verilemez; görüntülerin
arşiv veya canlandırma niteliği ile ajanslardan veya başka bir medya kaynağından alınan
haberlerin kaynağının belirtilmesi zorunludur.
i) Suçlu olduğu yargı kararı ile kesinleşmedikçe hiç kimse suçlu ilân edilemez veya
suçluymuş gibi gösterilemez; yargıya intikal eden konularda yargılama süresince, haber niteliği
dışında yargılama sürecini ve tarafsızlığını etkiler nitelikte olamaz.
j) Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar içeremez.
k) Siyasî partiler ve demokratik gruplar ile ilgili tek yönlü veya taraf tutar nitelikte olamaz.
l) Genel sağlığa, çevrenin ve hayvanların korunmasına zarar verecek davranışları teşvik
edemez.
m) Türkçenin, özellikleri ve kuralları bozulmadan doğru, güzel ve anlaşılır şekilde
kullanılmasını sağlamak zorundadır; dilin düzeysiz, kaba ve argo kullanımına yer verilemez.
n) Müstehcen olamaz.
o) Kişi veya kuruluşların cevap ve düzeltme hakkına saygılı olmak zorundadır.
ö) Bilgi iletişim araçları yoluyla yarışma veya lotarya içeremez, dinleyici ve seyircilere
ikramiye verilemez veya ikramiye verilmesine aracılık edemez.
p) Medya hizmet sağlayıcı tarafından yapılan veya yaptırılan anket ve kamuoyu
yoklamalarının, hazırlık aşamasından sonuçların ilânına kadar noter nezaretinde gerçekleştirilmesi
zorunludur.
r) Kişileri fal veya batıl inançlar yoluyla istismar edemez.
s) Toplumsal cinsiyet eşitliğine ters düşen, kadınlara yönelik baskıları teşvik eden ve kadını
istismar eden programlar içeremez.
ş) Şiddeti özendirici veya kanıksatıcı olamaz.”
şeklinde hüküm altına alınmıştır.
Oysaki 10.11.2015 günü AKİT TV kanalında yayınlanan “GÜN BAŞLIYOR” adlı
programda, yukarıda belirtilen 6112 sayılı Kanunun ve bu kanuna uygun çıkarılan
Yayın Hizmeti Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik’in 8. Maddeleri
kapsamındaki
“b) Irk, dil, din, cinsiyet, sınıf, bölge ve mezhep farkı gözeterek toplumu kin ve
düşmanlığa tahrik edemez veya toplumda nefret duyguları oluşturamaz.
c) Hukukun üstünlüğü, adalet ve tarafsızlık esasına aykırı olamaz.
ç) İnsan onuruna ve özel hayatın gizliliğine saygılı olma ilkesine aykırı
olamaz, kişi ya da kuruluşları eleştiri sınırları ötesinde küçük düşürücü, aşağılayıcı
veya iftira niteliğinde ifadeler içeremez.
e) Irk, renk, dil, din, tabiiyet, cinsiyet, engellilik, siyasî ve felsefî düşünce,
mezhep ve benzeri nedenlerle ayrımcılık yapan ve bireyleri aşağılayan yayınları
içeremez ve teşvik edemez.
f) Toplumun millî ve manevî değerlerine, genel ahlaka ve ailenin korunması
ilkesine aykırı olamaz.
Adliye Sarayı B Blok Kat:5 06251 Sıhhiye/Ankara Tel: 416 72 00 Faks:(0312) 309 22 37
Web: http://www.ankarabarosu.org.tr
e-mail: ankarabarosu@ankarabarosu.org.tr.
ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI
ı) Tarafsızlık, gerçeklik ve doğruluk ilkelerini esas almak ve toplumda özgürce
kanaat oluşumuna engel olmamak zorundadır; …
j) Haksız çıkarlara hizmet eden ve haksız rekabete yol açan unsurlar
içeremez.
k) Siyasî partiler ve demokratik gruplar ile ilgili tek yönlü veya taraf tutar
nitelikte olamaz.
Yayın ilkeleri ihlal edilmiştir.
Programda, Atatürk’ün manevi şahsiyetine hakaret edilmiş, toplumun Atatürk’le
ilgili milli ve manevi değerleri çiğnenmiş, Atatürk ve çevresindekileri aşağılayan
yayın yapılmış, toplumda ayrımcılık yapılmış, Atatürk devrimlerini aşağılayan
yayın içeriklerine yer verilmiştir.
Yayının, Atatürk ve onun manevi şahsiyeti ile birlikte Cumhuriyeti kurma
sürecinde yanında olanlara, büyük özveri ve halkın takdire şayan desteği ile verilen
kurtuluş savaşına, Türkiye Cumhuriyetine ve Türk vatandaşlarına hakaret içerdiği
ve onları aşağılama içinde olduğu tartışmasızdır.
Avukatlık Yasası’nın 76. Maddesinde; “Baroların, ... meslek mensuplarının
güveni sağlamak; meslek düzenini, ahlakını, saygınlığını, hukukun üstünlüğünü,
insan haklarını savunmak ve korumak …. Amacıyla kurulmuş olan kamu
kurumu niteliğinde meslek kuruluşu olduğu ” düzenlenmiştir.
Avukatlık Yasası’nın 95. Maddesinin (1). Fıkrasında da; “Avukatlık onurunun …
korunmasını sağlamak”, (4). Fıkrasında ise “…mesleğe ve meslek mensuplarına
yönelik hak ihlallerine karşı avukatlık mesleğini ve meslektaşlarını savunmak,
bu konularda her türlü yasal ve idari girişimde bulunmak” görevi Baro Yönetim
Kurulları’na verilmiştir.
1136 sayılı Avukatlık Yasası ile Barolara verilmiş olan ve yukarıda açıklanan görev
ve yetkiler kapsamında, ilgili medya hizmet sağlayıcı ve sunucu hakkında iş bu
şikayette bulunmak zorunlu olmuştur. Çünkü;
Kitle iletişim araçları toplum ve toplumsal olaylar arasındaki ilişkiler açısından
büyük önemi haizdir. Her toplum bir takım yapı unsurlarına, sosyal değerlere,
amaçlara sahiptir. Bu anlamda sosyal değerler ve amaçlar üzerinde önemle
durulmalı ve kitle iletişim araçları kullanılırken toplumun eğitim, sosyal, ekonomik
ve kültürel yönden farklı kesimlere hitap ettiği de göz önüne alınarak YIKICI
AMAÇLARLA KULLANILMAMALIDIR. Aksi toplumda ayrışmaya,
Adliye Sarayı B Blok Kat:5 06251 Sıhhiye/Ankara Tel: 416 72 00 Faks:(0312) 309 22 37
Web: http://www.ankarabarosu.org.tr
e-mail: ankarabarosu@ankarabarosu.org.tr.
ANKARA BAROSU BAŞKANLIĞI
kutuplaşmaya, şiddet ve nefrete yol açarak barış ve huzur ortamı için tehdit
oluşturur. Kutuplaşan taraflardan nefret söylemi yöneltilen taraf için en büyük
sorunlardan biri bu topluluğun ‘ötekileştirilmesi’ sonucunu doğurmasıdır.
Programın tamamı incelendiğinde görülecektir ki, kullanılan ifadeler, Mustafa
Kemal Atatürk’e karşı toplumda düşmanlığa neden olacak biçimde nefret duyguları
yaratacak nitelik ve ağırlıktadır. Eleştiri sınırları ötesinde, Atatürk ve yaptığı
devrimlerle adeta “dalga geçen” ve “aşağılayan” ifadelerle dolu söz konusu
programın, hukukun üstünlüğüne, adalet ve tarafsızlık ilkelerine açıkça aykırılık
teşkil ettiği ortadadır.
Bu itibarla, yukarıda açıklanan nedenlerle ve Avukatlık Kanunu ile Barolara
verilen görev çerçevesinde, şikayetimiz uyarınca 6112 sayılı Radyo ve
Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un “Yayın
Hizmet İlkeleri” başlıklı 8. Maddesi ile “İdari Yaptırımlar” başlıklı 32.
maddeleri uyarınca, programın yayınlandığı “AKİT TV” kanalına idari
yaptırım uygulanmasını talep ederim.
Saygılarımla.
Avukat Hakan CANDURAN
ANKARA BAROSU BAŞKANI
Adliye Sarayı B Blok Kat:5 06251 Sıhhiye/Ankara Tel: 416 72 00 Faks:(0312) 309 22 37
Web: http://www.ankarabarosu.org.tr
e-mail: ankarabarosu@ankarabarosu.org.tr.