İÇİNDEKİLER

İÇİNDEKİLER
ÖNSÖZ............................................................................................................................V
İÇİNDEKİLER............................................................................................................. VII
1.BÖLÜM.........................................................................................................................1
MİLLİ GELİR İLE İLGİLİ KAVRAMLAR....................................................................1
1. Ekonomik Faaliyetlerin Akımı................................................................................1
2. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYİH).........................................................................2
3. Gayri Safi Milli Hasıla (GSMH).............................................................................3
4. Safi Yurtiçi Hasıla (SYİH)......................................................................................3
5. Yurtiçi Gelir (YİG) .................................................................................................4
6. Milli Gelir (MG) .....................................................................................................4
7. Kişisel Gelir (KG)...................................................................................................5
8. Harcanabilir Gelir (HG) ..........................................................................................5
9. Milli Gelirin Hesaplanma Yöntemleri ....................................................................6
a)Üretim Yöntemiyle Milli Gelirin Hesabı...............................................................6
b)Gelir Yöntemiyle Milli Gelirin Hesaplanması ......................................................7
c)Harcama Yöntemiyle Milli Gelirin Hesaplanması ................................................8
10. Nominal Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (NGSYİH) ...................................................10
11. Reel Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (RGSYİH)..........................................................11
12. Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Deflatörü ....................................................................12
13. Kişi Başına Düşen Milli Gelir.............................................................................13
SORULAR .....................................................................................................................14
A. Çoktan Seçmeli Sorular .......................................................................................14
B. Boşluk Doldurma Soruları....................................................................................16
VII
2.BÖLÜM.......................................................................................................................19
MİLLİ GELİRİ BELİRLEYEN FAKTÖRLER .............................................................19
1. Tüketim Harcamaları ............................................................................................20
a) Tüketim ve Tüketim Harcamalarının Tanımı .....................................................20
b)Tüketim Harcamalarını Belirleyen Faktörler ......................................................20
c)Tüketim Fonksiyonu............................................................................................22
d)Tüketim Fonksiyonunun Geometrik Gösterimi...................................................23
e)Marjinal Tüketim Eğilimi....................................................................................24
f)Ortalama Tüketim Eğilimi ...................................................................................24
2. Tasarruflar.............................................................................................................24
a) Tasarrufun Tanımı ..............................................................................................24
b)Tasarruf Fonksiyonu ...........................................................................................25
c)Tasarruf Fonksiyonunun Geometrik Gösterimi ...................................................25
d)Marjinal Tasarruf Eğilimi....................................................................................26
e)Ortalama Tasarruf Eğilimi...................................................................................26
3. Yatırım Harcamaları .............................................................................................27
a)Yatırımın Tanımı .................................................................................................27
b)Yatırım Yapmayı Etkileyen Faktörler .................................................................28
c)Yatırım Fonksiyonu.............................................................................................30
d)Yatırım Fonksiyonunun Geometrik Gösterimi....................................................31
e)Marjinal Yatırım Eğilimi .....................................................................................32
f)Ortalama Yatırım Eğilimi ....................................................................................32
SORULAR .....................................................................................................................32
A. Çoktan Seçmeli Sorular .......................................................................................32
B. Boşluk Doldurma Soruları....................................................................................34
3.BÖLÜM.......................................................................................................................37
MİLLİ GELİR DENGESİ ANALİZİ .............................................................................37
1. Toplam Arz ...........................................................................................................38
2. Toplam Talep........................................................................................................38
3. Denge Milli Gelir Düzeyi .....................................................................................40
4. Denge Milli Gelir Düzeyinin Değişmesi...............................................................41
5. Tasarruf-Yatırım Eşitliği ile Milli Gelir Düzeyinin Belirlenmesi.........................42
6. Tasarruf Paradoksu (Çelişkisi)..............................................................................43
7. Tam İstihdam Milli Gelir Seviyesi........................................................................44
8. Enflasyonist Açık..................................................................................................45
a)Maliye Politikası İle Enflasyonun Önlenmesi .....................................................46
b)Para Politikası İle Enflasyonun Önlenmesi .........................................................48
VIII
9. Deflasyonist Açık .................................................................................................49
10. Çarpan Mekanizması ..........................................................................................51
a)Basit Yatırım Çarpanı..........................................................................................51
b)Kamu Harcamaları Çarpanı.................................................................................52
c)Dış Ticaret Çarpanı..............................................................................................52
d)Süper Çarpan .......................................................................................................53
SORULAR .....................................................................................................................54
A. Çoktan Seçmeli Sorular .......................................................................................54
B. Boşluk Doldurma Soruları....................................................................................55
4.BÖLÜM.......................................................................................................................57
FAİZ ORANI VE MİLLİ GELİR DENGESİ: IS-LM MODELİ ...................................57
1. Mal Piyasası ve IS Eğrisi ......................................................................................58
2. Para Piyasası ve LM Eğrisi ...................................................................................60
3. IS-LM Modelinde Ekonominin Dengesi...............................................................62
4. IS-LM Modeli ve İstihdam Dengesi .....................................................................63
a)IS-LM Modeli ve Tam İstihdam Dengesi............................................................63
b)IS-LM Modeli Eksik İstihdam Dengesi ..............................................................64
c)IS-LM Modeli ve Aşırı İstihdam Dengesi ...........................................................65
5. Eksik İstihdamın Giderilmesi Politikaları.............................................................66
a)Genişleyici Maliye Politikası...............................................................................66
b)Genişleyici Para politikası...................................................................................67
c)Genişleyici Para ve Maliye Politikalarının Birlikte Uygulanması.......................68
6. Aşırı İstihdamın Giderilmesi Politikaları ..............................................................69
a)Daralmacı Maliye Politikası ................................................................................70
b)Daralmacı (Sıkı) Para Politikası ..........................................................................71
c)Daralmacı Para ve Maliye Politikalarının Birlikte Uygulanması ........................72
SORULAR .....................................................................................................................73
A. Çoktan Seçmeli Sorular .......................................................................................73
B. Boşluk Doldurma Soruları....................................................................................75
5.BÖLÜM.......................................................................................................................77
FİYATLAR VE MİLLİ GELİR DENGESİ ...................................................................77
1. Toplam Talep ve Toplam Talep Eğrisi .................................................................77
2. Toplam Arz ve Toplam Arz Eğrisi .......................................................................80
3. Toplam Arz ve Toplam Talebe Göre Milli Gelir Dengesi ....................................81
a)Tam İstihdam Dengesi.........................................................................................82
b)Eksik İstihdam Dengesi.......................................................................................82
c)Aşırı İstihdam Dengesi ........................................................................................83
IX
4. Dengenin Değişmesi .............................................................................................84
a)Toplam Talep Değişmeleri ..................................................................................84
b)Toplam Arz Değişmeleri .....................................................................................86
5. Toplam Talep Artışının Enflasyona Neden Olması ..............................................87
6. Toplam Talep Azalışının Deflasyona Neden Olması............................................88
SORULAR .....................................................................................................................90
A. Çoktan Seçmeli Sorular .......................................................................................90
B. Boşluk Doldurma Soruları....................................................................................92
6.BÖLÜM.......................................................................................................................93
PARA .............................................................................................................................93
1.Paranın Tanımı.......................................................................................................93
2.Paranın Fonksiyonları ............................................................................................93
3. Paranın Türleri ......................................................................................................95
a)Mal Para ..............................................................................................................95
b)Temsili Para ........................................................................................................95
c)Kaydi Para (Banka Parası)...................................................................................96
d)Para Benzerleri ....................................................................................................97
e)Plastik Paralar......................................................................................................98
f)Konvertibl Döviz .................................................................................................98
4. Para Sistemleri ......................................................................................................98
a)Maden Para Sistemi.............................................................................................98
b)Kağıt Para Sistemi ...............................................................................................99
SORULAR ...................................................................................................................100
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................100
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................101
7.BÖLÜM.....................................................................................................................103
PARA PİYASASI ........................................................................................................103
1. Para Arzı .............................................................................................................103
a)Para Arzı Tanımları ...........................................................................................103
b)Para Arzının Geometrik Gösterimi....................................................................103
c)Para Arzının Kontrolü .......................................................................................104
2. Para Talebi ..........................................................................................................106
a)Para Talebinin Tanımı .......................................................................................106
b)Para Talebinin Güdüleri ....................................................................................106
3. Para Piyasası .......................................................................................................111
a)Denge Oluşumu .................................................................................................111
b)Para Arzının Değişmesi.....................................................................................111
X
c)Para Talebinin Değişmesi..................................................................................113
SORULAR ...................................................................................................................114
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................114
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................116
8.BÖLÜM.....................................................................................................................119
ENFLASYON ..............................................................................................................119
1. Enflasyonun ve Deflasyonun Tanımı..................................................................119
2. Enflasyonun Büyüklüğüne Göre Adları..............................................................120
a)Ilımlı Enflasyon .................................................................................................120
b)Dörtnala Enflasyon............................................................................................120
c)Hiper enflasyon .................................................................................................121
3. Enflasyon Oranının Ölçülmesi............................................................................121
a)Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE)....................................................................122
b) Üretici Fiyatları Endeksi (ÜFE) .......................................................................123
c)Enflasyon Oranının Ölçülmesi ..........................................................................123
4. Enflasyonun Türleri ............................................................................................124
a)Talep Enflasyonu...............................................................................................124
b)Maliyet Enflasyonu ...........................................................................................125
5. Enflasyonun Etkileri ...........................................................................................127
a)Gelir Dağılımına Etkiler ....................................................................................127
b)Devletin Vergi Gelirlerine Etkisi.......................................................................128
c)Tasarruflara ve Yatırımlara Etkisi .....................................................................128
d)Borçlulara ve Alacaklılara Etkisi.......................................................................129
e)Ödemeler Dengesine Etkisi ...............................................................................130
f)Kaynak Dağılımına Etkisi..................................................................................130
g)Milli Para Kullanımına Etkisi............................................................................131
h) Etiket Maliyetlerine Etkisi................................................................................131
6. Enflasyonu Önleme Politikaları ..........................................................................131
a)Toplam Arzı Artırmaya Yönelik Politikalar......................................................132
b)Toplam Talebi Kısmaya Yönelik Politikalar.....................................................134
7. Enflasyonun Düşeceği İnancı ve Özverisi ..........................................................135
SORULAR ...................................................................................................................137
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................137
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................139
XI
9.BÖLÜM.....................................................................................................................141
İSTİHDAM VE İŞSİZLİK ...........................................................................................141
1. İşgücü..................................................................................................................141
2. Tam İstihdam ......................................................................................................142
3. Eksik İstihdam ....................................................................................................143
4. İşsizlik.................................................................................................................143
5. İşsizlik Türleri.....................................................................................................144
a)Friksiyonel İşsizlik ............................................................................................144
b)Yapısal İşsizlik ..................................................................................................145
c)Konjonktürel İşsizlik .........................................................................................146
d)Mevsimlik İşsizlik .............................................................................................146
e)Gizli İşsizlik ......................................................................................................146
f)Gönüllü İşsizlik..................................................................................................147
g)Doğal İşsizlik ....................................................................................................147
6. İstihdam-Milli Gelir İlişkisi ................................................................................147
7. İşsizlik-Büyüme İlişkisi ......................................................................................147
8. İşsizliğin Önlenmesi Politikaları.........................................................................148
a)Konjonktürel İşsizliğin Önlenmesi Politikaları .................................................148
b)Friksiyonel İşsizliğin Önlemesi Politikaları ......................................................149
c)Yapısal İşsizliğin Önlenmesi Politikaları ..........................................................150
d)Gizli İşsizliğin Önlenmesi Politikaları ..............................................................150
e)Mevsimlik İşsizliğin Önlenmesi Politikaları .....................................................150
SORULAR ...................................................................................................................151
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................151
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................152
10.BÖLÜM...................................................................................................................155
DIŞ TİCARET TEORİSİ..............................................................................................155
1. Dış Ticaretin Nedenleri.......................................................................................155
a)Üretim Farklılıkları............................................................................................155
b)Malların kalite ve kullanışlılık açısından farklı oluşu .......................................156
c)Fiyat farklılıkları................................................................................................156
d)Tüketici zevkleri................................................................................................156
2. Merkantilizm ve Dış Ticaret ...............................................................................157
3. Klasik Dış Ticaret Teorileri ................................................................................157
a)Mutlak Üstünlükler Teorisi ...............................................................................158
b)Karşılaştırmalı Üstünlükler Teorisi ...................................................................159
c)Fırsat Maliyetleri ...............................................................................................161
XII
d)Faktör Oranları Teorisi......................................................................................161
1)Heckscher-Ohlin Faktör Donatımı Teorisi ....................................................162
2)Faktör Fiyat Eşitliği Teorisi ..........................................................................163
3)Stolper-Samuelson Gelir Dağılımı Teorisi ....................................................164
4)Rybczynski Teorisi........................................................................................165
4. Dış Ticareti Açıklayan Yeni Teoriler..................................................................165
a)Mevcudiyet Teorisi............................................................................................166
b)Teknolojik Açık Teorisi ....................................................................................166
c)Yeni Mal Geliştirme Teorisi..............................................................................166
d)Yetişkin İşgücü Teorisi .....................................................................................167
e)Tercihlerde Benzerlik Teorisi ............................................................................167
f)Ölçek Ekonomileri Teorisi.................................................................................168
g)Monopollü Rekabet Teorisi...............................................................................168
SORULAR ...................................................................................................................169
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................169
B. Boşluk Doldurma Soruları.................................................................................177
11.BÖLÜM...................................................................................................................181
DIŞ TİCARET POLİTİKASI.......................................................................................181
1. Dış Ticaret Politikasının Amaçları......................................................................181
2. Dış Ticaret Politikasının Araçları .......................................................................182
a)Gümrük Tarifeleri..............................................................................................182
b)Tarife Dışı Araçlar ............................................................................................185
1)İthalat Kotaları...............................................................................................185
2)İthalat Yasakları ............................................................................................186
3)Kambiyo Kontrolü.........................................................................................186
4)İthalat Teminatları .........................................................................................187
5)Çoklu Kur Uygulamaları ...............................................................................187
6)Fark Giderici Vergiler ...................................................................................188
7)Yurtiçi Sübvansiyonlar..................................................................................188
8)İhracat Vergileri ............................................................................................189
9)İhracat Sübvansiyonları.................................................................................190
10)Damping......................................................................................................190
11)Görünmez Engeller .....................................................................................191
c)Gönüllü İhracat Kısıtlamaları ............................................................................192
d)İhracatı Teşvik...................................................................................................192
3. Karşılıklı Ticaret Sistemleri ................................................................................194
a)Takas .................................................................................................................194
b)Kliring ...............................................................................................................195
XIII
c)Karşılıklı Satın Alma ( Bağlı Muamele)............................................................196
d)Aktarma Ticareti (Switch).................................................................................197
e)Değiş Tokuş (Swap) ..........................................................................................198
f)Geri Satın alma (Buy-Back)...............................................................................199
g)Fason İmalat ......................................................................................................199
h)Yap-İşlet-Devret................................................................................................200
i)Dengeleme Anlaşmaları (Offset) .......................................................................200
j)Satın Al-Sat (Buy-Sell) ......................................................................................201
SORULAR ...................................................................................................................201
A. Çoktan Seçmeli Sorular ....................................................................................201
B. Boşluk Doldurma Soruları.................................................................................206
12.BÖLÜM...................................................................................................................209
DÖVİZ PİYASASI.......................................................................................................209
1. Döviz Piyasasının Tanımı ...................................................................................209
2. Döviz Piyasasının Fonksiyonları ........................................................................210
3. Döviz Kurunun Oluşumu ....................................................................................211
4. Döviz Talebi .......................................................................................................212
5. Döviz Arzı...........................................................................................................212
6. Döviz Piyasasında Denge ve Döviz Kuru...........................................................213
7. Döviz Kuru Sistemleri ........................................................................................215
a)Sabit Kur Sistemi...............................................................................................215
b)Esnek Kur Sistemi.............................................................................................216
8. Döviz Arbitrajı....................................................................................................217
9. Döviz Spekülasyonu ...........................................................................................218
10. Konvertibilite ....................................................................................................218
SORULAR ...................................................................................................................220
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................220
B. Boşluk Doldurma Soruları.................................................................................227
13.BÖLÜM...................................................................................................................231
ÖDEMELER BİLANÇOSU.........................................................................................231
1. Ödemeler Bilançosunun Tanımı .........................................................................231
2. Ödemeler Bilançosunun Hesap Grupları ............................................................232
a)Cari İşlemler Dengesi ........................................................................................232
b)Sermaye Hareketleri..........................................................................................233
c)Net Hata ve Noksan...........................................................................................233
d)Rezerv Hareketleri.............................................................................................233
XIV
3. Ödemeler Bilançosu Açıklarının Nedenleri ........................................................234
a)Yapısal Nedenler ...............................................................................................234
b)İktisadi Dalgalanmalar ......................................................................................235
c)Arızi Nedenler ...................................................................................................236
d)İstikrar Bozucu Spekülasyon.............................................................................236
4.Ödemeler Bilançosu Açıklarını Önlemeye Yönelik Politikalar ...........................236
SORULAR ...................................................................................................................239
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................239
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................246
14.BÖLÜM...................................................................................................................249
EKONOMİK BÜYÜME ..............................................................................................249
1. Ekonomik Büyüme Tanımı.................................................................................249
2. Ekonomik Büyümenin Kaynakları......................................................................251
a)Üretim Faktörü Miktarındaki Artışlar ...............................................................251
b)Teknolojik Gelişme ...........................................................................................252
c) Teknolojik Değişme Türleri .............................................................................253
3. Ekonomik Büyümenin Ölçülmesi .......................................................................254
4. Ekonomik Büyümenin Yararları.........................................................................254
5. Ekonomik Büyümenin Zararları ve Sınırları.......................................................255
SORULAR ...................................................................................................................256
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................256
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................257
15.BÖLÜM...................................................................................................................259
EKONOMİK KALKINMA..........................................................................................259
1. Ekonomik Kalkınmanın Tanımı..........................................................................259
2. Ekonomik Kalkınmanın Ölçülmesi.....................................................................259
3. Kalkınmakta Olan (Azgelişmiş) Ülkelerin Özellikleri.......................................260
a)Gelir Düzeyinin Düşük Olması ve Adaletsiz Dağılması ...................................260
b)Tarım Sektörünün Ekonomideki Ağırlığının Fazla Olması...............................261
c)Sanayi Sektörünün Gelişmemiş Olması ............................................................261
d)Dış Ticarette Rekabet Güçlerinin Olmaması.....................................................261
e)İşletme Ölçeklerinin Düşük Olması...................................................................261
f)Tasarruf Seviyesinin Düşük Olması..................................................................261
g)Göç ve Şehirleşme Sorunlarının Olması ...........................................................261
h)Eğitim Düzeyinin ve Sağlık Standartlarının Düşük olması ...............................261
4. İnsani Gelişmişlik Oranı .....................................................................................262
5. Azgelişmişlik Kısır Döngüsü ..............................................................................262
XV
6. Azgelişmişlik Kısır Döngüsünün Kırılması ........................................................264
7. Azgelişmiş Ülkelerde Kalkınmayı Engelleyen Faktörler....................................265
a)Nüfus Artış Oranının Yüksek Olması................................................................265
b)İnsan Kaynaklarının Yetersizliği.......................................................................266
c)Doğal Kaynakların Yetersizliği .........................................................................266
d)Sermaye Birikiminin ve Teknolojik Buluşların Yetersizliği .............................267
e)Mali Kurumların Gelişmemiş Olması ...............................................................268
f)Sosyal ve Kültürel Yapının Katılığı...................................................................268
8. Kalkınma Modelleri ............................................................................................269
a)Dengeli Kalkınma..............................................................................................269
b)Dengesiz Kalkınma ...........................................................................................270
SORULAR ...................................................................................................................270
A. Çoktan Seçmeli Sorular .....................................................................................270
B. Boşluk Doldurma Soruları..................................................................................272
YARARLANILAN KAYNAKLAR ............................................................................273
ÇOKTAN SEÇMELİ SORULARIN CEVAPLARI ....................................................277
BOŞLUK DOLDURMA SORULARININ CEVAPLARI ...........................................279
XVI