el sanatları alanı geleneksel türk islam sanatlarında ebru kurs

T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü
EL SANATLARI ALANI
GELENEKSEL TÜRK İSLAM SANATLARINDA
EBRU KURS PROGRAMI
Ankara, 2017
İÇİNDEKİLER
PROGRAMIN ADI ...................................................................................................................................................... 1
PROGRAMIN DAYANAĞI........................................................................................................................................... 1
PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI .................................................................................................................................. 1
EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ ........................................................................................................................................... 1
PROGRAMIN AMAÇLARI ........................................................................................................................................... 2
PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR ............................................................................................ 2
PROGRAMIN KREDİSİ................................................................................................................................................ 3
PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ ................................................................................................................................... 3
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR ....................................................................................................... 5
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ ........................................................ 6
BELGELENDİRME....................................................................................................................................................... 6
ii
PROGRAMIN ADI
Geleneksel Türk İslam Sanatlarında Ebru
PROGRAMIN DAYANAĞI
1. 24.06.1973 tarihli ve 14574 sayılı Resmî Gazete’ de yayımlanan, 1739 sayılı Millî Eğitim
Temel Kanunu,
2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 20.04.2016 tarih ve 19 sayılı kararı ile kabul
edilen, Yaygın Eğitim Kurumları Çerçeve Kurs Programı,
3. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 02.06.2014 tarih ve 10 sayılı ” Meslekî ve Teknik
Eğitim Okul ve Kurumlarının 52 alan 204 Dalın Ait Haftalık Ders Çizelgeleri” ile ilgili
kararı,
4. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 25.04.2012 tarih ve 27 sayılı Sanat Tarihi Dersi
Öğretim Programı,
5. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 31.12.2009 tarih ve 338 sayılı Görsel Sanatlar Dersi
(9.-12. Sınıflar) Öğretim Programı,
6. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığının 29.11.2013 tarih ve 134 sayılı Görsel Sanatlar Dersi
(1.-8. Sınıflar) Öğretim Programı,
7. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı’nın 07.09.2005 tarih ve 324 sayılı “Meslekî Eğitim ve
Öğretim Sisteminin Güçlendirilmesi Projesi (MEGEP) Kapsamında Geliştirilen Haftalık
Ders Çizelgeleri ile Çerçeve Öğretim Programları” ile ilgili kararı.
PROGRAMA GİRİŞ KOŞULLARI
1. İlköğretim mezunu olmak veya 2012 sonrası ortaokul mezunu olmak,
2. 13 yaşını tamamlamış olmak.
EĞİTİMCİLERİN NİTELİĞİ
Kurs programının uygulanmasında eğiticiler aşağıdaki öncelik sırasına göre görevlendirilirler;
1. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan "Öğretmenlik Alanları, Atama ve
Ders Okutma Esaslarına İlişkin Çizelgeye” göre El Sanatları Teknolojisi/El Sanatları
alanları öğretmeni olarak atananlar, öğretmen bulunamaması durumunda öğretmen
olarak atanabilecek nitelikte olanlar,
2. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığınca yayımlanan "Öğretmenlik Alanları, Atama ve
Ders Okutma Esaslarına İlişkin Çizelgeye” göre El Sanatları Teknolojisi/El Sanatları
alanlarına kaynak teşkil eden yükseköğretim programları / fakülte mezunları,
3. El Sanatları Teknolojisi/El Sanatları alanında/alanına kaynak teşkil eden yükseköğretim
kurumlarında görevli öğretim üyesi, öğretim görevlileri,
1
4. Somut Olmayan Kültürel Miras Taşıyıcılarının Tespit ve Kayıt İşlemlerine İlişkin Yönerge
Çerçevesinde Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın Geleneksel El Sanatları ve Türk Süsleme
Sanatları Sanatkârlarına verdiği belgeye sahip olanlar,
5. Geleneksel El Sanatları icra ettiği veya ustalığı çevrece bilinen ve tanınan kişiler veya bu
alanda eğitimli olduğuna dair belgeye (icazete) sahip olanlar
öğretmen/eğitici olarak görev almalıdır.
PROGRAMIN AMAÇLARI
Geleneksel Türk İslam Sanatlarında Ebru programını bitiren bireyin,
1. Türk ebru geleneğini ve özelliklerini öğrenmesi,
2. Ebru tarihindeki ustaları ve Türk ebrusuna kazandırdıklarını bilmesi,
3. Hafif ebru yapımı için gerekli malzemeleri hazırlayarak hafif ebru yapması,
4. Çeşitli battal ebru uygulamalarını yapması,
5. Battala başlanan ebruları uygulamalı olarak yapması,
6. Hatip ebrularını uygulamalı olarak yapması,
7. Çiçekli ebruları uygulamalı olarak yapması,
8. Kumlu ebruyu uygulamalı olarak yapması,
9. Ebrunun kullanım alanlarını bilmesi ve bu alanlara uygun ebrular yapması,
10. Akkâse ebru uygulamalarını yapması,
11. Batı tekniğine uygun ebrular yapması
amaçlanmaktadır.
PROGRAMIN UYGULANMASIYLA İLGİLİ AÇIKLAMALAR
1. Ebru, kitre ile yoğunlaştırılmış su üzerinde oluşturulan desenin kâğıda aktarılması
şeklinde gerçekleştirilen bir kâğıt süsleme sanatıdır. Bütün Osmanlı sanatlarında
olduğu gibi usta-çırak usulü ile öğrenilir ve sanatçının iradesi dışında birçok
değişkenden etkilenir. Ebru, renklerin suyla dansının yarattığı bir ahenktir. Bazı
kaynaklar ebrunun “yüzsuyu” anlamına gelen "ab-rû" sözcüğünden bazı kaynaklar ise
Orta Asya dillerinden Çağatayca’da “hareli görünüm, damarlı kumaş ya da kâğıt”
anlamına gelen "ebre" den geldiğini söylese de en yaygın kanı, kelimenin kökeninin
Farsça; “bulutumsu, bulut” gibi anlamına gelen "ebri" den gelmekte olduğudur. Bu
program, kâğıt süsleme sanatlarının en önemlilerinden olan ebrunun, tarihçesi, ustaları,
çeşitleri ve uygulanması ile ilgili bilgi ve becerileri öğrencilere kazandırmak amacıyla
hazırlanmıştır.
2. Konuların öğretiminde ağırlıklı olarak mesleki yeterlik kazandırmaya yönelik yöntem ve
teknikler uygulanır. Anlatım, soru-cevap, grup çalışması, tartışma, araştırma, uygulama
yapma vb. yöntem ve teknikleri uygulanabilir.
2
3. Programın
uygulanmasında
gerektiğinde
iş
piyasasının
eğitim
olanaklarından
faydalanılabilir.
4. Program, Millî Eğitim Bakanlığında görevli uzman, alan öğretmenleri ve alan uzmanları
ile iş birliği içinde hazırlanmıştır.
5. Geleneksel Türk İslam Sanatlarında Ebru programının amaçları, içeriği ve kazanımları
yoluyla programa katılan bireylere aşağıdaki tabloda verilen değerlerin kazandırılması
ve bu yolla bireylerin geliştirilmesi hedeflenmiştir.
Değerler
Sorumluluk
Doğruluk ve dürüstlük
Yardımlaşma
Kurallara uyma
Ahlak
Duyarlılık
6. Program, Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğüne bağlı eğitim kurumlarında veya
diğer kurumlarca açılan ve eğitim-öğretime uygun ortamlarda uygulanır.
7. Program
uygulanırken
kaynak
ders
kitaplarının
bulunmaması
durumunda
öğretmen/eğitici tarafından hazırlanan ders notlarından yararlanılabilir.
8. Program bitiminde sözlü, yazılı, uygulama yöntemlerinden bir veya birkaçı ile
kazanımları değerlendirmeye yönelik sınavlar yapılır.
9. Program sonunda yapılacak sınavda başarılı olanlara mevzuata uygun belgelendirme
yapılır.
PROGRAMIN KREDİSİ
Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığının 29.11.2013 tarihli ve 135 sayılı kararı ile kabul
edilen ‘’Meslekî ve Teknik Eğitimde Kredilendirme Esasları’’ doğrultusunda, programı başarı ile
tamamlayanlara 63 (altmış üç ) kredi verilir.
PROGRAM SÜRESİ VE İÇERİĞİ
Programın süresi; günde en fazla 6 ders saati uygulanır. Program süresi toplam 1564
ders saatidir. Eğitim personeli, programın teorik ve uygulama sürelerini belirler.
GELENEKSEL TÜRK İSLAM SANATLARINDA EBRU PROGRAMI MODÜLLERİ VE ZAMAN
TABLOSU
MODÜL ADI
ÖĞRENME KAZANIMLARI
KAZANIM

EBRU TARİHİ
Türk ebru geleneğiyle
ilgili genel bilgileri
edinir.


Türk ebru geleneği hakkındaki
bilgileri kavrar.
Ebru tarihindeki ustaları ve
Türk ebrusuna kazandırdıkları
hakkında bilgi sahibi olur.
Türk ebrusunda uygulanan
SÜRE
12
3
ebru çeşitlerini sıralar.

Ebru yapımında kullanılan
malzemeleri nitelikleriyle
birlikte sayar.
Ebru yapımında kullanılan
boyaların niteliklerini bilir ve
bunları hazırlar.
Türk ebrusu desenlerini
oluşturmak için kullanılan
fırçaları hazırlar.
Sığır ödü hazırlar.
Ebru yapımında kıvam arttırıcı
olarak kullanılan denizkadayıfı,
kitre, salep gibi malzemeleri
hazırlar.
20
Ebru yapmak için teknenin
kıvam ayarını hazırlar.
Doğru tonda ve desende hafif
ebru yapar.
128
Tarz-ı kadim battal ebrusunu
yapar.
Ethem Efendi battalını yapar.
Mustafa Düzgünman battalını
yapar.
240
Battala başlanan
ebruları yapar.




Gel-git ebrusunu yapar.
Taraklı ebrusunu yapar.
Şal ebrusunu yapar.
Mutaf (Bülbül Yuvası)
ebrusunu yapar.
128
Hatip ebrularını
yapar.




Çark-ı felek hatibi yapar.
Yürek hatibi yapar.
Yonca hatibi yapar.
İsimsiz hatip çeşitlerini yapar.
220
ÇİÇEKLİ EBRU
Çiçekli ebruları yapar.







Lale ebrusu yapar.
Sümbül ebrusu yapar.
Karanfil ebrusu yapar.
Menekşe ebrusu yapar.
Gelincik ebrusu yapar.
Papatya ebrusu yapar.
Koltuk ebrusu yapar.
600

KUMLU EBRU
Kumlu ebru yapar.
Kumlu ebru yapmaya elverişli
olarak kıvam arttırıcıyı ayarlar.
Kumlu ebru yapar.
24

EBRU
MALZEMELERİ
Ebru yapımında
kullanılan
malzemeleri öğrenir
ve kullanır.



HAFİF EBRU
Hafif ebru yapımı için
gerekli malzemeleri
hazırlayarak hafif
ebru yapar.



BATTAL EBRU
BATTALLA
BAŞLANAN
EBRULAR (SIRA
EBRUSU)
HATİP EBRUSU
Çeşitli battal ebru
uygulamalarını yapar.



4

EBRUNUN
KULLANIM
ALANLARI
Ebrunun kullanım
alanlarını bilir ve bu
alanlara uygun
ebrular yapar.




AKKASE EBRU
Akkâse ebru
uygulamalarını yapar.



BATI TEKNİĞİYLE
EBRU YAPIMI
Batı tekniğine uygun
ebru yapar.


Yazı pervazında kullanmak
üzere ebru yapar, seçer ve
yapıştırır.
Klâsik tarzda ebrulu kubur
yapar.
Kitap ve levha
restorasyonlarında kullanılmak
üzere, eski tarzda ve
görünümde ebrular yapar.
Akkâse ebrularda
kullanılabilecek hafif ebruları
yapar.
Akkâse ebru yapımında
kullanılacak kesme ve
yapıştırma bilir.
Akkâse uygulanacak yazıyı
ölçülerini bozmadan kesip
kalıp hazırlar.
Akkâse uygulanacak yazıyı
ölçülerini bozmadan kesip
kalıp hazırlar.
80
80
Kaplan gözü ebrusu yapımına
elverişli olarak boyaları
hazırlar ve kaplan gözü ebrusu
yapar.
İspanyol ebrusuna elverişli
olarak boyaları hazırlar ve
İspanyol ebrusu yapar.
Muhayyel çiçek
uygulamalarına elverişli olarak
boyaları hazırlar ve muhayyel
çiçek uygulamaları yapar.
32
TOPLAM SÜRE (Ders Saati):
1564
ÖLÇME VE DEĞERLENDİRMEYLE İLGİLİ ESASLAR
1. Her modül sonrasında değerlendirme yapılmalıdır.
2. Başarım ölçütleri bilgi, beceri ve yeterlikler bazında açıklanmalıdır.
3. Ölçme ve değerlendirme faaliyetleri programın amaçları ve kazanımları ile uyumlu
olmalıdır.
4. Değerlendirme, Yaygın Eğitim Kurumları Yönetmeliği esaslarına göre;
 Öğrencinin kendi kendine yaptığı tüm öğrenim faaliyetler,
 Öğrencinin performansına dayalı olarak gerçekleştirilecek sınavlar,
 Öğrenciye program sonunda uygulanan yazılı sınavlar,
100 puan üzerinden yapılır.
5. Değerlendirme; ders öğretmeni tarafından yazılı, sözlü, uygulamalı sınavlar veya varsa
ödev ya da projelere göre yapılmalıdır. Puanlama yapılırken teorik kısım %40,
5
uygulamalı kısım ise %60 olarak ile belirlenmelidir. Birden fazla sınav şekli ile sınavı
yapılan dersin puanı veya notu, bu sınavların aritmetik ortalaması ile belirlenir. Bu puan
veya not, programın başarı puan ya da notu olarak değerlendirilir.
6. Programların özelliğine göre sınavlar ve başarı değerlendirmesi bilişim teknolojisi
kullanılarak da yapılabilir.
7. Öğrencilerin sağlık durumları veya bedensel engelleri nedeniyle bazı derslerdeki
sınavlar, durumlarına uygun sınav yöntemiyle yapılır.
PROGRAMIN UYGULANMASINDA KULLANILACAK ÖĞRETİM ARAÇ-GEREÇLERİ
Programın uygulama sürecinde;
1. Ders kitabı olarak, Millî Eğitim Bakanlığının yayınlamış olduğu yazılı materyaller
kullanılır.
2. Kaynak ders kitapları, bireysel öğrenme materyalleri, kaynak ders kitaplarının
bulunmaması durumunda öğretmen/eğitici tarafından hazırlanan ders notlarından
yararlanılır.
3. Yararlanılacak araç ve gereçler:

Tekne,

Kâğıt,

Biz,

Tarak,

Fırça,

Boya,

Öd,

Kıvam Arttırıcı,

Desteseng,

Işıklı/Büyüteçli Lamba.
BELGELENDİRME
Programı başarı ile tamamlayanlara Bitirme Belgesi, Not Döküm Çizelgesi, Diploma ve
talep edenlere Europass Sertifika Eki verilir.
Programı tamamlamadan ayrılanlara başardıkları modülleri gösteren Not Döküm
Çizelgesi verilir.
6