Biomechanics of Muscles II - SABİS

advertisement
İskelet-kas sistemi
Kas Kuvveti ve Hareket
Dr. Murat Çilli
Sakarya Üniversitesi
Beden Eğitimi ve Spor Yüksekokulu
Antrenörlük Eğitimi Bölümü
Lokomotor sistem olarak ta bilinen İskelet-kas
sistemi, insan ve hayvanlara kas ve iskelet
sistemlerini kullanarak
hareket
edebilme
yeteneğini veren bir organlar sistemidir.
İskelet-kas sistemi vücuda şeklini verir,
stabiliteyi ve vücudun hareket etmesini sağlar.
Sistem, kemikler (iskelet), kaslar, kıkırdak
doku, tendonlar, bağlar, eklemler, iç organları
destekleyen ve bir arada tutan diğer kasılgan
dokulardan oluşur.
İskelet-kas sisteminin öncelikli işlevi vücudu
desteklemek, iç organları korumak ve
hareketi sağlamaktır.
İskelet sistemi
Doğuşta 300 den fazla olan kemiklerin bir çoğu doğum ile ölüme
arasında geçen sürede kaynar, birleşir. Erişkin bir bireyde ortalama
206 kemik bulunur.
İnsan iskeleti (sakrum) kuyruk sokumu gibi birbiri ile kaynamış
yada bağlar, tendonlar, kaslar ve kıkırdak doku ile desteklenmiş
femur, humerus gibi, bireysel kemiklerden oluşur.
Axial ( Eksenel ) İskelet
Eksenel iskelet vücudun merkezi kemik eksenini oluşturur ve







kafatası
dil kemiği
sternum
kaburgalar
omurga
sacrum
coccyx dan meydana gelir
Apendiküler iskelet 126 kemikten oluşur.
Apendiküler uzantı ya da kendisinden daha
geniş bir şeye bağlanan parça anlamındadır.
Alt ve üst üyelerin hareket etmesini sağlar.
Eklemler
Eklemler, bireysel kemikleri birbirine bağlayan ve kemiklerin
birbirlerine ters olarak hareket edebilmelerine olanak sağlayarak
insan iskelet-kas sisteminde hareketi oluşturan yapılardır.
Şekillerine bağlı olarak farklı miktarlarda eklem hareket genişliği ve
tek bir eksende yada birden fazla eksende hareket serbestliği
sağlarlar.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Ball and socket
Pivot
Saddle
Hinge
Ellipsoid
Plane
Degrees of Freedom
3
Primary Motions
Flex & Ext, ABD & ADD, IR & ER
Mechanical Analogy
Spherical convex surface & concave cup
Anatomic Examples
Glenohumoral joint and hip
Degrees of Freedom
1
Primary Motions
Spinning one member on an axis
Mechanical Analogy
Door knob
Anatomic Examples
Proximal radioulnar joint
Degrees of Freedom
2
Primary Motions
Bilpanar, excluding spin
Mechanical Analogy
Horseback rider on a saddle
Anatomic Examples
CMC joint of the thumb Sternoclavicular joint
Degrees of Freedom
1
Primary Motions
Flexion and extension
Mechanical Analogy
Door hinge
Anatomic Examples
Humero-ulnar joint, interphalangeal joints
Degrees of Freedom
Variable
Primary Motions
Slide &/or rotation
Mechanical Analogy
Book sliding or spinning on a table
Anatomic Examples
Intercarpal joint, intertarsal joints
Degrees of Freedom
2
Primary Motions
Flex & Ext,ABD & ADD
Mechanical Analogy
Flattened convex with concave trough
Anatomic Examples
Radiocarpal joint
Kas kuvveti (effort) ve yük (load) dönme merkezinin ters taraflarında
yer alır.
Kas kuvvetinin dönme merkezine olan mesafesi yükün dönme
merkezine olan mesafesinden daha küçük olduğunda, Kas kuvveti
yükten daha fazla olur.
Mekanik Avantaj > 1
Mekanik Avantaj < 1
Kas kuvveti (effort) ve yük (load) dönme merkezinin aynı taraflarında
yer alır.
Kas kuvvetinin dönme merkezine olan mesafesi yükün dönme
merkezine olan mesafesinden daha büyük olduğundan dolayı, Kas
kuvveti yükten daha az olur.
Mekanik Avantaj > 1
Mekanik Avantaj < 1
Kas kuvveti (effort) ve yük (load) dönme merkezinin aynı taraflarında
yer alır.
Kas kuvvetinin dönme merkezine olan mesafesi yükün dönme
merkezine olan mesafesinden daha küçük olduğundan dolayı, Kas
kuvveti yükten daha fazla olur.
Kas boyunda daha az kısalmaya rağmen harekette daha fazla yer
değiştirme gerçekleşmesine izin verir. İnsan vücudundaki eklemlerin
çoğunluğunu oluşturur.
25kg lık ağırlığı çizimde gösterildiği şekilde sabit tutabilmek için
biceps kasında oluşacak gerilme kuvvetini hesaplayınız.
MR=0.45m
MM= 0.05m
Sporcunun denge durumunu koruyabilmesi için
∑M = - MR + MM = 0
0 = - (25 x 10 x 0.45) + (FM x 0.05)
(250 x 0.45) = (FM x 0.05)
112.5 / 0.05 = FM
2250 Nm = FM
250 Nm
1
Mekanik Dezavantaj
9
dM
dR
2250 Nm
kuvvet
Kuvvet
Yük
Yerdeğiştirme
X
kuvvet
Yük
Yük
kuvvet
X
X
http://www.youtube.com/watch?v=eTa2EFd3JF0
http://www.youtube.com/watch?v=ny8k7LUUIEk
Kasların görevleri
Bağlantı noktaları
Net Kas eylemleri
Kasların mekanik özellikleri
Kasların Görevleri
Agonist
Prime mover
Assistant mover
Antagonist
Dengeleme
Sabitleme
Kasların Bağlantıları
Kas kasıldığında her iki bağlantı ucunu
eşit kuvvetle çeker.
Origin
Insertion
www.baileybio.com
Kasların çekme yönü
Bir kasın çekme yönü bağlantı noktası ile
oluşan bileşke kuvvetin yönünü temsil
eder.
Net Kas Eylemleri
İzometrik eylemler
İzotonik eylemler
konsantrik
eksantrik
İzokinetik eylemler
İzometrik Kasılma
Kasın kasıldığı ve bağlandığı noktalarda
hareketin oluşmadığı eylemler izometrik
eylemlerdir.
Konsantrik Kasılma
Kas kasıldığı ve iki bağlantı noktasının
birbirine yaklaştığı (kas boyunun kısaldığı)
durumlarda kas konsantrik olarak kasılır.
Eksantrik Kasılma
Kas kasıldığı ve iki bağlantı noktasının
birbirinden uzaklaştığı ( kas boyunun
uzadığı) durumlarda kas eksantrik olarak
kasılır.
Kas dokunun özellikleri
Uyarılabilme
Kasılma
Uzayabilme
Esneyebilme
Kas kasılması
İskelet kasları kas hücrelerini
içeren liflerden oluşur. Her bir lif
bağ doku ile çevrelenmiştir.
Kas lifi
Bir çok kas fibrilinden
oluşur. Bir kas fibrili
40cm kadar uzunlukta
olabilir.
Kas fibrili
Her bir kas fibrili bir
çok açık ve koyu
bantların oluşturduğu
tek bir hücredir.
Filamanar
Her bir miyofibril kalın ve ince filamanlara
sahiptir.
Kalın
filamanlar
myosin
proteininden ve ince filamanlar ise aktin
proteininden meydana gelir. Kalın ve ince
filamanladan oluşan birime sarkomer adı
verilir.
Miyofibril
Kas
fibrilleri
ince
silindrik
şekildeki
miyofibrillerden oluşur.
Her miyofibril protein
filamanlarından oluşur.
Mekanik Bileşenler
Aktif bileşenler
Kasılgan elemanlar
Pasif bileşenler
Paralel elastik bileşenler
Seri elastik bileşenler
Kas tendon ünitesi, kasılgan
eleman ile paralel ve seri elastik
elemanlardan oluştuğu tasvir
edilir.
Kasılgan elemanlar miyofibrilin
kasılabilen proteinler olan aktin
ve miyozin ile temsil edilir.
Miyozin çarpraz köprüler de bir
miktar esneklik sergiler.
Paralel elastik eleman kas lifini
çevreleyen dokular (epimisyum,
perimisyum ve endomisyum) ve
sarkolemmadan oluşur.
Seri elestik bileşen ise tendonlar
ile temsil edilir.
Contraction Graphs:
Twitch
Tension
Time
Contraction Graphs:
Tetany
Tension
Time
Kuvveti Etkileyen Faktörler
Morfolojik-Fizyolojik
Faktörler
Motivasyonel
Faktörler
Koordinatif
Faktörler
İntermuscular
(kaslararası)
koordinasyon
İntramuscular
(kasiçi)
koordinasyon
Morfolojik-Fizyolojik Faktör:
Sporcunun antropometrik
özellikleridir.
ölçüleri,
kas
metabolizması
gibi
Koordinatif Faktör:
Morfolojik ve fonksiyonel yeteneklerin İşbirliğini kapsar.
İntermüskular (kaslar arası)koordinasyon, bir harekete
katılan kasların birbiri ile etkileşim halinde olmasıdır.
İntramüsküler (kas içi) Koordinasyon, ise bir kastaki
Bireysel liflerin birbiriyle senkronize etkileşimidir.
Motivasyonel Faktör:
Sporcudaki motivasyon sporcunun kuvvetini en iyi
biçimde kullanmayı sağlar.
Wingate testinde Quadriceps kas grubu koordinasyonu
Wingate testinde sağ ve sol bacak
Quadriceps kas grubu koordinasyonu
KUVVETİ ETKİLEYEN FAKTÖRLER
Kas Fibril Tipi
Kas, ne kadar hızlı kasılabildiğine ve bu kasılmayı ne kadar
sürdürebildiğine bağlı olarak temelde iki sınıflamaya ayrılır. Bu
sınıflandırma her kas hücresinin biyokimyasal ve performans
özelliklerine dayanmaktadır. Dolayısıyla, insan vücudunda
bulunan kas fibrilleri hızlı kasılgan ve yavaş kasılgan olarak iki
kategoride incelenir. Hızlı kasılan fibriller aynı zamanda hızlıglikolitik ya da Tip IIb fibrilleri olarak; yavaş kasılan fibriller,
yavaş-oksidatif veya Tip I fibrilleri olarak tanımlanırlar.
Yavaş kasılan (Slow Twitch-ST)
Motor nöronları incedir ve 10 ile 180 fibril uyarır. Maksimal kuvvet
üretimi sırasında uyarı frekansı Tip I fibrillerde en fazla 40 / saniye
civarındadır. Maksimal kuvvet oluşumu sırasında MİK’nın 1/3–¼’üne
kadar sadece ST’ler devreye girer. FT’ler ancak daha fazla kuvvet
gerektiren kasılmalarda aktive olur. Aşağıdaki özelliklerin çoğu sürekli
bu düşük uyarı frekansı ile uyarılma/kasılmadan kaynaklanır (Tip II
fibrillerde 80-100/saniye civarında olabilir).Hücre çapları hızlı kasılan
(FT) fibrillerin yarısı kadardır. Kapillarizasyon daha fazladır,
dolayısıyla kanlanmaları fazladır. Böylece kas ve kan arasında daha iyi
bir oksijen karbondioksit alışverişi ve daha etkin bir enerji kaynağı
(karbonhidrat ve yağ asidi) alımı gerçekleşir. Kırmızı görünmelerinin
nedeni kanlanmanın daha fazla olmasıdır. Yüksek miktarda
miyoglobin (oksijeni kas hücresi membranından mitokondri’ye taşıyan
madde), bol miktarda mitokondri içerirler. Oksidatif enzim aktiviteleri
yüksektir (Yağları ve karbonhidratları okside etme kapasiteleri daha
fazladır). Trigliserit içeriği daha fazladır. Bu sebeplerle oksidatif
(aerobik) kapasiteleri yüksektir.
Miyozin ATPaz enzim aktivitesi düşüktür. Bu durum yavaş çapraz
köprü oluşumu ve yavaş hamle vurumuna neden olur. Yavaş
kasılmasının bir nedeni de budur.
Glikojen içerikleri Tip II (FT) fibril tipleriyle aynıdır. Glikolitik
enzimleri azdır (örneğin glikolizin anahtar enzimi olan PFK:
fosfofruktokinaz aktivitesi FT fibrillere göre oldukça düşüktür. ATP ve
CP (kreatin fosfat) yıkımını sağlayan enzimlerin aktiviteleri ise
FT’lerin yaklaşık 1/3’ü kadardır. Bu sebeplerle Glikolitik
(anaerobik) kapasiteleri düşüktür.
Yorgunluğa dayanıklıdırlar.
Fazla güç üretemezler. (Uyarı frekansı düşüklüğünden ve buna bağlı
olarak hücre içi özelliklerin uygun olmamasından dolayı)
Postür için önemlidirler.
Maraton koşucularının ST oranı % 50-95 civarı ve ortalaması da %
80’dir.
Hızlı kasılan (Fast Twitch-FT)
Motor nöronları kalındır ve 300 – 800 fibril uyarır.
Maksimal kuvvet üretimi sırasında uyarı frekansı Tip II fibrillerde 80100 /saniye civarına kadar çıkabilir. Maksimal kuvvet oluşumu
sırasında MİK’nın 1/3–¼’ünden sonra işe katılırlar. Aşağıdaki
özelliklerin çoğu sürekli yüksek uyarı frekansı ile
uyarılma/kasılmadan kaynaklanır.
Kapillarizasyon Tip I’e göre daha azdır, dolayısıyla kanlanmaları
daha azdır. Bu sebeple, oksijen ve enerjetik maddelerin hücreye
alımı ve atıkların uzaklaştırılması çok iyi olmaz. Beyaz
görünmelerinin nedeni kanlanmanın daha az olmasıdır.
Sarkoplazmik retikulum ağı daha gelişkindir.
Düşük miktarda miyoglobin, mitokondri içerirler ve oksidatif enzim
aktiviteleri düşüktür. Bu sebeplerle oksidatif (aerobik) kapasiteleri
düşüktür.
Miyozin ATPaz enzim aktivitesi yüksektir. Bu hızlı çapraz köprü
oluşumu ve hamle vurumu yaratır. Hızlı kasılmaya yardımcı olan
unsurlardan biri de budur.
Glikojen içerikleri Tip I (ST) fibril tipleriyle aynıdır. Glikolitik
enzimleri daha fazladır (PFK aktivitesi ST fibrillere göre oldukça
yüksektir. ATP ve CP (kreatin fosfat) yıkımını sağlayan enzimlerin
aktiviteleri ise ST’lerin yaklaşık 3 katı kadardır. Bu sebeplerle
Glikolitik (anaerobik) kapasiteleri yüksektir.
ST’lerin iki katı kadar hızlı kasılma ve güç üretirler. (Yüksek
uyarı frekansından ve buna bağlı olarak gelişmiş olan hücre içi
özelliklerinden dolayı). ST’lere göre 2 – 3 kat büyük kuvvet
üretirler.
Hücre çapları ST fibrillerin yaklaşık iki katı kadardır.
Çabuk yorulurlar.
Sprint, tenis, halter vb. gibi yüksek güç ve kuvvet üretimi gerektiren
aktivitelerde kullanılırlar.
Sprinterlerin FT % 50-80 civarı ve ortalaması da % 65’dir.
Gerilme
fast twitch
slow twitch
Zaman (m/s)
Fibril Tipi Dağılımı ve Antrenmanlarla Değişimi
Kişilerin kol ve bacak kaslarındaki fibril tipleri benzerdir.
–Soleus istisnadır; Bu kasta büyük oranda ST bulunur.
ST ve FT fibril tipleri arasında bir dönüşüm olmadığı yaygın bir
görüştür.
Bununla beraber, aerobik antrenmanlarla FT’den ST’ye anaerobik
antrenmanlarla da ST’den FT’ye dönüşümler saptanmıştır. Ancak,
bu değişimin oranı sadece % 1-2 oranındadır.
DÜNYA ŞAMPİYONU MARATONCULARIN GASTROKNEMİUS
KASLARI YAKLAŞIK % 93 YAVAŞ KASILAN KAS LİFİ
DÜNYA ŞAMPİYONU OLAN SPRİNTERLER İÇİN BU ORAN
YAKLAŞIK % 25 DİR.
Kas Kesit Alanı
Kasın ortaya koyduğu kuvvet miktarı ile kasın kesit alanı arasında
açık bir ilişki bulunmaktadır. Kas büyüklüğündeki artış temel
olarak kas fibrillerinin sayıca artmasından değil, fibrillerin
çapındaki artışın (hipertrofi) bir sonucudur. Sarkoplazmik ve
myofibrilar olmak üzere iki kas fibril hipertrofisinden
sözedilebilir.
Kas fibrilinin sarkoplazmik hipertrofisi, sarkoplazmadaki (kas
fibrilleri arasındaki yarı akışkan maddelerdeki) ve kas kuvvetine
direk olarak katkısı bulunmayan ve kasılgan olmayan
proteinlerdeki büyüme ile tanımlanır. Bu tür bir hipertrofik
gelişimde kas kesit alanında artış olmakla birlikte kas kuvvetinde
bir artış meydana gelmez.
Myofibrillar hipertrofi, aktin ve myosin flamentleri ile birlikte
kas fibril çapındaki artma ile tanımlanır. Bu tür hipertrofik
gelişimde ise kasılabilir proteinlerin sentezlenmesine bağlı olarak
kas kuvvetinde artış meydana gelir. Kuvvet antrenmanları
sonucunda heriki kas lifi alanında da gelişme olmakla beraber Tip
II fibrilleri alanında daha fazla artış olur.
Sinir Uyarım Sıklığı
Uyarım sıklığı kas fibrilinin bir saniyede aldığı sinir uyarım
sayısı olarak tanımlanır. Merkezi sinir sistemi (MSS) sinir yolu
ile kası farklı sıklıklarla (10-60 uyarım/sn) uyarabilir.
Motor sinirler MSS tarafından yüksek sıklıkta uyarılırlarsa, kas
fibrillerinin uyarılma sıklığı artar ve dolayısıyla da kasın ortaya
koyduğu kuvvet miktarı da artar.
Buna göre, bir kasın en yüksek kuvveti ortaya koyabilmesi için
hem bütün kas fibrillerinin uyarılması hem de bu kas fibrillerinin
yüksek uyarılma sıklığı ile uyarılması gerekmektedir.
Koordinasyon
Eklem hareketinde ortaya koyulan kuvvetin miktarı, agonist,
antagonist ve sinerjist kaslar arasındaki uyuma bağlı olarak
belirlenir.
Yüksek düzeyde kuvvet ortaya koyabilmek için agonist kas
gruplarının büyük miktarda kuvvet uygulayabilmesi ve bununla
birlikte eş zamanlı olarak da antagonist kas gruplarının
gevşemesi gerekmektedir.
Bu durum koordinasyondaki gelişimi gerektirir ve dolayısıyla da
kuvvet ortaya koyabilmek bir miktar öğrenilmiş beceridir.
Mekanik Faktörler
Kasılma Hızı-Kuvvet
Kasın yaratabileceği kuvvet, kasılma hızına bağlıdır. Hızlı
kasılmalarda maksimum kuvvet azdır. Kas uzarken ya da ağırlığı
indirirken, en çok kuvveti oluşturabilir; ağırlığı sabit tutarken, daha
az kuvvet oluşturur; ancak bu, ağırlığı kaldırırken
oluşturabildiğinden daha fazladır.
Kas daha hızlı kısaldıkça daha az kuvvet üretir. A.V. Hill, 1939
Hız (m.s-1)
12
9
6
3
Yük (%)
0
0
20
40
60
80
100
Bacak ekstansiyon hareketinde farklı yüklerde (% 1TM) ortaya
konulan hareketin hızı. Yük arttıkça hareketin hızı azalır.
Force – Velocity Relationship
Kuvvet (N)
350
300
250
200
150
100
50
0
0
50
100
150
200
250
300
350
400
zaman (ms)
Üç farklı sporcunun maksimal bir kasılma sonucu ortaya
koydukları en yüksek kuvvete ulaşma zamanları
Kasın Yönü ve Tutunma Noktası
Tendonun eklemden ne kadar uzak bir noktaya tutunduğu, kasılma
hızını belirler. Eklemden uzak bir noktaya tutunmuş kaslar daha
hızlı kasılabilme yeteneğine, ekleme yakın noktaya tutunmuş kaslar
daha fazla kuvvet oluşturmaya yatkındır. Kişiler arasında küçük
anatomik farklılıklar da olabilir ve bu sportif performansı etkiler.
Elastik Depolama ve Boşaltma
Kasılma öncesi bir germe sonrası kas kasılması gerçekleştiğinde,
kas-tendon bölgesindeki elastik enerjinin depolanması ve boşalması
ile daha büyük bir kuvvet oluşumu sağlanır.
Bu aslında, negatif bir kasılmayı pozitif kasılmanın takip etmesidir.
Kasılma öncesi gerilme olmadığı durumlara göre, daha fazla kuvvet
ortaya çıkacaktır.
Sıçrama öncesi hafif çömelme, ya da fırlatma öncesi geriden kolun
ya da bacağın getirilerek gerilmesi, buna bilinen örneklerdir.
Antrenmanla, kas içindeki elastik yapıların arttığı bilinmektedir.
Aktif
Gerilme
Toplam
Gerilme
Gerilme
Pasif
Gerilme
Uzunluk
Uzunluk-Kuvvet İlişkisi
Kasın yaratabileceği gerilme sadece kasılan liflerin özelliklerinden
olmayıp, ayrıca kas içinde elastik yapıların gerilmesinden de
etkilemektedir.
Dinlenik durumdaki kas giderek daha fazla uzatılırsa, içindeki
gerilme giderek artacaktır. Kasın değişik uzunluklardaki maksimal
kasılması, değişik gerilme oluşumuna yol açacaktır. Kas lifleri en
büyük gerilmeyi, kasın istirahat uzunluğunda iken yaratırlar.
Liflerin ve elastik yapıların birlikte yaratacağı en yüksek gerilme,
kasın dinlenik durumundakinden biraz daha fazla uzunlukta iken
ortaya çıkar.
Force – Length in Normal Joint Range of Motion
DOMS – Damage to Muscle Following Eccentric Contractions
İzometrik veya farklı hızlarda dinamik kas kasılmalarına bağlı
olarak ortaya koyulan kuvvet, üç ana başlıkta sınıflandırılabilir
1- Maksimum kuvvet
2- Kuvvette devamlılık
3- Çabuk kuvvet.
Maksimum Kuvvet
Sinir-kas sisteminin istemli bir kasılma sonucu ortaya
çıkardığı en büyük kuvvettir.
Maksimum kuvvet, dış direnç ile bu dirence karşı uygulanan
kuvvetin eşit olması durumunda maksimum izometrik kuvvet
(MİK) olarak adlandırılırken; konsentrik bir kasılma ile
yerçekimine karşı ortaya koyulan en yüksek kuvvet de
dinamik maksimum kuvvet (DMK) veya bir tekrarda
kaldırılabilen maksimum kuvvet (1TM) adını alır.
Kuvvette Devamlılık
Uzun süreli birçok kez tekrarlanan kasılmalarda sinir-kas
sisteminin yorgunluğa karşı koyabilme yetisidir.
Bu özelliğe yönelik dinamik olarak planlanan birçok ağırlık
antrenmanı yönteminin temel hedefi, istemli olarak uygulanan
düşük hareket hızı ile fizyolojik kas kesit alanının diğer bir değişle
kas hipertofisinin arttırılmasıdır.
Çabuk Kuvvet (Güç)
Sinir-kas sisteminin yüksek hızda bir kasılmayla dış dirençleri
yenebilme yeteneğidir. Sinir-kas sistemi, kasın elastik ve
kasılabilir elemanlarının refleks sistemiyle birlikte çalışmasıyla
hızlı bir yüklenme ve tepkiyi kabul eder ve uygulayabilir.
Başlama kuvveti, bir tekniği başlatmak için gerekli olan kuvvet
olarak tanımlanır ve yaklaşık olarak ilk 30milisaniye içerisindeki
kuvvet üretimi anlamına gelir.
Patlayıcı kuvvet, kısa bir süre içerisinde kasın konsantrik bir
kasılma ile yüksek miktarda kuvvet uygulayabilmesi olarak
tanımlanır.
Elastik kuvvet, kasın eksantrik kasılmasının hemen arkasına
konsentrik bir kasılma ile sergilemiş olduğu, kısa süre içerisinde
yüksek miktarda kuvvetin hızlı bir şekilde uygulanmasıdır.
KUVVET ANTRENMANLARINA UYUM
Kuvvet antrenmanı yapan yetişkin ve çocuklarda kuvvette artış
meydana gelmektedir.
Kuvvetteki bu artış, kuvvet antrenmanının başlaması ile birlikte
erken dönemde sinir-kas uyumundaki artışa bağlı olarak
meydana gelirken, antrenmanın sürdürüldüğü geç dönemlerde ise
kassal uyumun bir sonucudur.
Sinir-Kas Uyumu
Kuvvet antrenmanının erken döneminde, yaklaşık olarak ilk iki
hafta sonunda meydana gelen kuvvet artışı %10 civarındadır.
Bu dönemde, sporcu yüksek uyarılma eşiğine sahip motor üniteleri
uyarabilme yetisini kazanır ve agonist kasları daha fazla
uyarabilmeyi öğrenir.
Bununla birlikte, antagonist kasların gevşeyebilmesi ve sinerjist
kasların uygun şekilde harekete katılımının sağlanması da bu
öğrenme sürecinin bir parçasıdır.
Dolayısıyla bu dönemde meydana gelen kuvvet artışının nedeni,
hareketi öğrenmeye bağlı olarak oluşan koordinasyon gelişimine
bağlanmaktadır.
Kassal Uyum
Kuvvet antrenmanının geç dönemlerinde elde edilen kuvvet artışı,
kasın yapısında meydana gelen değişim mekanizmalarından
kaynaklanır.
Bu mekanizmalardan birincisi, kas fibrilinin çapındaki artış olarak
tanımlanan kas hipertrofisidir. Bir kuvvet antrenmanı seansının
myofibril protein sentezine neden olduğu ancak kas kesit
alanındaki artışın haftada üç gün uygulanan kuvvet
antrenmanlarında 8 haftalık bir süreci aldığı belirtilmektedir.
Kuvvet artışındaki ikinci mekanizma ise kas fibril sayısındaki artış
olarak tanımlanan kas hiperplazisidir. İnsanlarda kas fibril
sayısının arttırılabilmesi tartışılmakla beraber, çok yüksek kas
gücü
kullanılan durumlarda genişlemiş kas liflerinin boyuna yarılarak
sayılarının artması sonucu toplam kas kitlesi de artar.
Kas atrofisi Kasın total kitlesinin (hücre çaplarında küçülme)
azalmasıdır.
Kaslar kullanılmaz ya da ancak çok zayıf kasılmalar için
kullanılırsa atrofi meydana gelir.
Kasta denervasyon sonucu da atrofi gelişebilir.
Örneğin 16 HAFTALIK KUVVET ANTRENMANI İLE
KASIN;
•
•
•
•
KİTLESİNDE %18
PROTEİN MİKTARINDA %17
RNA MİKTARINDA %26
KUVVETİNDE %66
ARTIŞ SAĞLANABİLİR
Kas Gücü
• Genellikle Kas Kuvveti ile karıştırılan bir
kavramdır.
• Güç, birim zamanda gerçekleştirilebilen iş
kapasitesini ifade eder.
• Sportif performansın değerlendirilmesinde
Kuvvetten ziyade bu kuvvetin ne kadar
kısa sürede ne kadar fazla iş yapabildiği
önemlidir.
• Aynı kas kuvvetine sahip iki sporcunun
yaptıkları iş ve güç değerleri farklı olabilir.
Power
Velocity of Shortening
Download