KIRGIZİSTAN TÜRKİYE MANAS ÜNİVERSİTESİ Edebiyat Fakültesi Türkoloji Bölümü DERS İZLENCESİ www.manas.edu.kg Ders Kodu TUR-104 Ders Adı (Kırgızca) Ders Adı (Türkçe) НЕГИЗГИ ТИЛДИН ТАРЫХЫ (ТҮРК ТИЛДЕРИНИН ТАРЫХЫ) TEMEL DİL TARİHİ (TÜRK DİLİ TARİHİ) Yarıyıl Haftalık Kredisi AKTS Saat 2 3+0 3 5 Seviyesi Lisans Ders Türü Zorunlu Koordinatörü Yrd.Doç.Dr. Nurdin USEEV Ders Veren Yrd.Doç.Dr. Nurdin USEEV Ders Dili Türkçe Yardımcılar Dr. Negizbek Şabdanaliev Derslik İİBF 521 Dersin Amacı Türklerin ve Türkçenin en eski çağlardan bugüne geçirdiği önemli safhaları öğrencilere anlatmak, bu yolla öğrencilere Türkoloji hakkında genel bir bilgi vermek, öğrencileri Türkoloji bilmine ve bu bilim çerçevesinde verilecek derslere hazırlamaktır. Türk dilinin tarihî gelişimi, dönemleri ve önemli eserlerinin öğretilmesi. Türk Dilinin en eski dönemlerinden bugüne kadar yaşadığı fonetik, morfolojik, leksikolojik farklıkların kavratılması. Türk dilinin tarihî gelişimin öğretilmesiyle eş zamanlı olarak Türkçenin konuşulduğu sahalar ve bu bölgelerde kurulan devletler hakkında öğrencilerin bilgi edinmesini sağlamak. Dersin Kaynakları Kaynak Kaynak Türü 1 Ahmet B. Ercilasun, Türk Dili Tarihi, Akçağ 2004. Kitap 2 T. Tekin, M. Ölmez, Türk Dilleri Giriş, İstanbul 2003 (3. baskı). Kitap 3 Tarihî Türk Şiveleri, çev. M. Akalın, Ankara, 3. Baskı, 1998. Kitap 4 BURAN, A., ALKAYA, E. Çağdaş Türk Lehçeleri, Akçağ Yay.. Ankara 2003, XVII + 427 s. Kitap Dersin Öğrenme Çıktıları 1 Ders sonunda öğrenciler Türkçenin dünya dilleri arasındaki yerini, tarihi devirlerini ve bu devirlere ait eserleri öğrenmiş olacaktır. Özellikle, Köktürkçe, Eski Uygurca, Karahanlıca, Çağatayca, Eski Oğuzca gibi tarihi Türk lehçeleri arasındaki dil farlılıklarını öğrenerek, Türkçenin genel özelliklerini kavrayacaklardır. Haftalık Ders İçeriği Hafta Dersin Konusu 1. Hafta Türkçenin dünya dilleri içindeki yeri, Ural-Altay dil grubu. Türkçenin belli-başlı özellikleri. 2. Hafta Türk dilinin tarihi gelişimi. Türkçenin konuşulduğu coğrafya. Türkçenin mevcut lehçeleri. Türk dilinin tarihi devirleri ve bunlara ait görüşler. Türkçe üzerinde yapılan tasnifler. 3. Hafta Sümerler ve Sümerler ile Türklerin ilgisi. Sümerce ile Türkçe arasındaki ortak sözler ve ses denklikleri. Sakalar ve onlardan kalan edebî miras. Alp Er Tonga destanı 4. Hafta Hunlar ve Hunlardan kalan edebî miras. Eski Bulgar Türkçesi. 5. Hafta Köktürkler kimdir? Kurmuş oldukları devletin özellikleri. Köktürk harfli yazıtlar ve bunların bilim dünyasınca tanınması 6. Hafta Köktürk yazısı. Köktürk harfli yazıtlarda anlatılan konular. Köktürkçe’nin özellikleri 7. Hafta Eski Uygular. Eski Uygurlara ait edebi miras. Eski Uygurca metinlerin keşfi ve araştırılması 8. Hafta Vize Sınavı 9. Hafta Eski Uygurca metinlerin konusu. EskiUygurca’nın özellikleri 10. Hafta Karahanlılar. Karahanlılardan kalan edebi miras: keşfi ve araştırılması. Kutadgu-Bilig Haftalık Ders İçeriği 11. Hafta Mahmud Kaşgari ve Divanü-Lügati’it Türk. Karahanlı Türkçesi’nin özellikleri 12. Hafta Harezm ve Kıpçak Türkçesi ve bu dillerle yazılmış metinler. Batı Türkçesinin oluşumu 13. Hafta Eski Anadolu Türkçesi. Belli-başlı şahıslar ve eserler. Eski Anadolu Türkçesi’nin özellikleri. 14. Hafta Çağatay ve Osmanlı Türkçesi. Belli-başlı şahıslar ve eserler. Çağatay ve Osmanlı Türkçesi’nin özellikleri 15. Hafta 19. yüz yılın sonu ve 20. yüz yılın başındaki Türkçenin durumu 16. Hafta Final Sınavı Ölçme Değerlendirme Biçimi Değerlendirme Aracı Adet Katkı (%) Katkı Yüzdesi Vize 1 40 100 Final 1 60