gıda takviyeleri ve mineraller

GIDA TAKVİYELERİ
VE
MİNERALLER
Prof.Dr.Fatih DURMUŞOĞLU
Organogenesis
İLAÇ
-
Fonksiyonları düzeltici etki gösterir.
Tedavi edici veya hastalıkları önleyicidir.
Tıbbi teşhis amacıyla kullanılır
Sağlık Bakanlığı’ndan onaylı
Sağlık Bakanlığı fiyatlandırma reg tabii
Reçeteli/reçetesiz satılır.
Kullanma talimatı bulundurur.
Karekod içerir.
Yan etki profilleri TÜFAM tarafından takip
edilir.
TAKVİYE EDİCİ GIDA
-
Fonksiyonları düzeltici etkisi yoktur.
Tedavi edici nitelikte değildir..
Teşhis amaçlı kullanımı söz konusu değil.
Yalnızca normal beslenmeyi desteklemek amacıyla
yardımcı olarak kullanılır.
Tarım Bakanlığı’ndan onaylı
OTC kategorisinde reçetesiz satılır.
Kullanma talimatı bulundurmaz.
Karekod içermez.
Yan etki izlemi yoktur. Yan etki profilleri ilaçlara
göre daha düşük olarak bilinir.
Usage of TCAM in Developing and Developed Countries
Developing Country
Usage of CAM
Uganda
60%
Tanzania
60 %
Rwanda
70%
India
70%
Benin
80%
Ethiopia
90%
Developed Country
Usage of CAM
Belgium
31%
USA
42%
Australia
48%
France
49%
Canada
70%
Source: WHO Traditional Medicine Strategy 2002─2005, World Health, Organization, Geneva
nedir?
Doğal destek ürünüdür.
Gebelikte ve emzirme döneminde artan besin ihtiyacını karşılar.
Omega-3, vitamin ve mineral içerir.
6
OMEGA YAĞLAR
•
•
•
•
Yağlar yağ asitlerinden meydana gelir.
Yağ asitleri kimyasal yapılarına göre doymuş ve doymamış yağlar olarak
2 ana grupta toplanır.
Vücutta bulunan yağlar; gıdalarla dışarıdan alınır ya da karaciğerde endojen
olarak yapılır.
Omega-3 ve Omega-6 yağ asitleri insan vücudunda sentezlenmedikleri için
dışarıdan zorunlu olarak alınmalıdırlar. Bu yağlara ESANSİYEL YAĞLAR
denilmektedir.
7
OMEGA YAĞLAR
Omega-3 yağı kaynakları:
•
Deniz mahsülleridir (soğuk sularda yaşayan yağlı balıklar)
•
Tohumlar (keten tohumu, çörek otu vb), yeşil yapraklı sebzeler, zeytin yağı, fasulye ve
kabuklu yemişlerde (ceviz, fındık, badem vb.) omega-3 kaynağıdır.
Omega 6 ise, ayçiçeği, mısır, süt ürünleri....
Bu iki essansial yağ asidi vücudumuzda rekabet halindedir.....vücudun ana fonksiyonlarını
sağlıklı yürütebilmesi için bu yağları dengeli bir şekilde tüketmemiz gerekiyor.
 Günümüz beslenme alışkanlıklarında
bu yağları dengeli alamıyoruz
8
OMEGA-3
•
•
Metabolik süreçte ALA, EPA ve DHA’ya dönüştürülür. Ancak bu genellikle yavaş ve çok düşük
oranda olur.
Bu dönüşüm özellikle de infantlarda daha düşük düzeyde gerçekleşmektedir.
OMEGA-3



Fosfolipidlerden zengin,uzun
zincir omega-3 polyunsaturate
esansiyel yağ asitleri(PUFA)
içerir.
Bunlar başlıca
eicosapentaenoic acid (EPA),
docosahexaenoic acid (DHA)
İçerdiği EPA ve DHA serum
trigliserid ve LDL seviyelerini
azaltarak kardiyovasküler
sistem hastalık riskini
azaltmaktadır.
Omega -3 yağ asitleri tanıyalım
Bağışıklık mekanizması
Ekosanoid metabolizm
Gene regulasyonu
Hücresel sinyalizasyon ve membran
organizasyonu
 Omega 3 yağ asitleri enflamasyonu baskılar
 Omega 6 yağ asitleri prostaglandin E3
serisini uyarırlar.Enflamasyonu tetikler.

Omega-3 nerelerde bulunur?




Çok az yiyecek omega 3 içerir
Somon ,sardalye ve Alabalık gibi yağlı balıklar da
Bazı süt , meyve suyu ve yoğurt gibi yiyeceklere
yararları nedeni ile karıştırılmaktadır.
Okyanus ve bazı deniz balıkları çevre kirlenmesi
nedeni ile fazla miktarda Cıva içermektedir.Bu
balıkların bebek ve çocuklara yedirilmesi beyin
gelişimi açısından zararlı olabilir.
Omega 3 yağ asitleri







Trigliserit ve kolesterol düşer,ateroskleroz ve buna bağlı
kalp hastalıkları ve inme azalır
Bağışıklık sistemi güçlenir
Kansere karşı koruma sağlanır.
Beyin retina sperm cilt hücrelerinde güçlenmeyi sağlar.
Kan şekeri düzenlenmesinde ,insulin hassasiyetini
artırarak yardımcı olur.
Kanın akışkanlığını artırarak,pıhtılaşma patolojilerini
azaltır.
Antienflamatuvar etkisi nedeni ile romatizmal
hastalıklarda koruyucu etkisi vardır.
PUFA (OMEGA-3)

EPA ve DHA serum trigliserid ve VLDL
seviyelerini düşürmektedir.

Antienflamatuvar etkileri ile damar endotel
hasarlarını minimalize etmektedir.

Bu şekilde damar tıkanıklığı ve inme
oranlarını azaltmakta veya koruyucu etki
göstermektedir.
Omega-3 ve Omega-6 farkı?
Omega 3 ve Omega 6
oranlarının önemi



Civilizasyon öncesi dönemlerde bu oranın
1:1 veya 1:2 şeklinde olduğu
düşünülmektedir.
Modern yaşamın getirdiği yiyecek
alışkanlıkları bu oranı 1:10 seviyelerine
getirmiştir.
Omega 6 oranlarının omega 3 oranlarının
üstüne çıkması bir çok kronik enflamasyonla
seyreden patalojinin ortaya çıkmasına neden
olmuştur.
Oran:
ω-3 /ω-6
Araşidonik asit
AA
Prostonoidler
2 serisi
Eikosapantaenoikasit
EPA
Prostonoidler
Lökotrienler
3 serisi
4 serisi
1:2 yada 1:4
Antienflamatuar
İmmunomodülatör
Lökotrienler
5 serisi
Lipid raft organizasyonunu
RESEPTÖR
HÜCRE
Omega 3 koruyucu
alanları
Omega yağ asitleri ve gebelik





Gebelik ve emzirme döneminde önemli yapı
taşlarıdır.
En önemli 2 omega yağ asitleri; DHA ve EPA
Gebeliğin ilk aylarında bebeğin göz ve beyin
gelişmesi açısından önem taşımaktadır
Doğum sonu gelişecek olan astma ve allerjik
patalojilerinden koruyucu etkisi vardır.
Lohusalık döneminde oluşan postpartum depresyon
riskini azaltıcı etkisi rapor edilmektedir
GEBELİK / OMEGA-3 TAKVİYESİ

Hamilelikte esansiyel yağ asitlerin anneden fetusa
geçişi annenin yağ asidi durumuna bağlıdır, öz. DHA
plasentadan geçişi ve etkisi olan bir kimyasaldır, yağ
asidlerin düzeyi hamilelik boyunca giderek
azalmaktadır, özellikle de çoğul gebeliklerde. Bu
azalma laktasyon döneminde de devam etmektedir.
21
Gebelikte ne kadar Omega
gereksinimi vardır.



Gebe ve emziren anne gereksinimi 200-300
mg omega-3 günde gereklidir.
İşlenmiş gıda ve kızartmalardan uzak
durmak,omega yağ asitlerinden daha fazla
yararlanmanızı sağlayacaktır.
Balık karaciğerinden temin edilen yağlar
gebelikte kesinlikle kullanılmamalıdır.
Yüksek oran da A vitamini zarar verebilir.
Beslenme bozukluğu ve Gebelik
patalojileri







Modern beslenme ile beraber ortaya çıkan total
yağlarda, doymuş yağlarda ve linoleik asit artışı
proenflamatuvar ortam oluşmasına neden olmuştur.
Enflamasyon bir çok gebelik sorunlarının ortaya
çıkmasına nedendir;
Erken doğum
Erken suların gelmesi
Koriyoamniyoitis
Serebral palsi
Gebelik ve postpartum dönem de depresyon
GEBELİK / OMEGA-3 TAKVİYESİ
Modern beslenme ile beraber ortaya çıkan total yağlarda, doymuş yağlarda ve linoleik asit
artışı pro-inflamatuvar ortam oluşmasına neden olmuştur. İnflamasyon bir çok gebelik
sorunlarının ortaya çıkmasına nedendir;
Gebelik ve postpartum dönemde depresyon,
23 ülkede yapılan klinik çalışmalarda, Anne sütünde yeterli konsantrasyonda DHA
bulunması postpartum depresyonun görülme insidansını azalttığı raporlanmıştır.

Gebelik ve preeklampsia,
Yapılan bir çalışmada, yetersiz omega 3 yağ asitleri içeren olguların 7.6 misli daha fazla
preeklamptik tanı aldıkları ortaya konmuş.

2011 Blackwell Publishing Ltd Maternal and Child Nutrition (2011), 7 (Suppl. 3), pp. 44–65
24
Anneler ve Bebekler






FDA 2002 ylında yeni doğan beslenmesinde omega 3 ve
omega 6 katkı olarak verilmesini uygun görmüştür.
Her iki Omega yağ asitlerinin fötal beyin ve retina
hücreleri gelişimi için önemli bulmuştur
Gebelik süresi günde 2.7 gm balık yağı kullananlarda
ortalama 8,5 gün uzama göstermiştir.Doğum süresinin
artışı.
Araşidonik asid inhibisyonu doğum sancılarının
başlamasını engellemektedir.
Özellikle yeni doğanlarda ilk 4 ayda ek olarak verilmesi
görme fonksiyonlarında belirgin yarar görülmektedir.
Postpartum depresyonda azalma ve koruyucu etki.
Omega-3 ve erken doğum
eyleminde koruyucu etki

Haftada 3 öğün balık
tüketimi 23 hafta öncesi
başlanırsa ERKEN
DOĞUM koruyucu etki.
Hipertansiyon ve preeklampsia


22 preeklamptik ve 40 kontrol olgularında
yapılan bir çalışmada, omega 3 yağ asitleri
yetersiz içeren olguların 7.6 misli daha fazla
preeklamptik tanı aldıkları ortaya konmuş.
Omega yağ asitlerinin TXA2 inhibisyonu
yaptıkları ve aynı zamanda vazodilatasyon
yaparak ve lökosit reaktivitesini,trombosit
agresyonunu azaltarak etkilerini
oluşturdukları düşünülmektedir.
Fötal gelişme ve Omega 3




Fötal gelişme esnasında beyin ve santral sinir
sistemi için omega yağ asitleri ve DHA
(docosahexaenoic acid) vazgeçilmez temel
taşlarıdır.
DHA plasentadan geçişi ve etkisi olan bir
kimyasaldır.
Bu plasental transfer annede DHA eksikliğine
neden olmaktadır.
Anne de oluşan DHA eksikliği perinatal
depresyon nedeni olmaktadır
FETAL & NEONATAL GELİŞİMDE OMEGA-3 YAĞLARININ
ÖNEMİ
Hamilelik döneminde alınan omega 3 yağ asidleri, fetusun gelişimii ve doğum ağırlığıyla
bağlantılı olduğu gösterilmiştir.
Gebelik süresince Omega-3 takviyesi alan annelerin çocuklarında;
•
Kognitif fonksiyonlar; algı; hatırlama; düşünme; muhakeme; yargılama.. Psikomotor
faaliyetlerin gelişiminde artış,
•
Görsel hafıza ve sözel zeka üzerine anlamlı olumlu etkiler,
•
Alerji riskinde düşüş (Atopik hast., Astım... )
ayrıca;
•
Erken doğum riski doğumlarda doğum ağırlığında artış,
•
Preterm ve rekürrent preterm doğum oranlarında azalma (%33’den %21’e gerileme),
•
4-6 güne kadar uzayan gestasyonel dönem,
29
DHA ve EPA / Beyin




DHA ve EPA beyinde enflamasyona karşı koruyucu
etki göstermekte
Nörodejenerasyonda koruyucu etki
DHA ve EPA içeren formulasyon kullanan annelerin
bebekleri intrauterin hayatta veya doğum esnasında
iskemi ve asfiksiye maruz kaldığında, bebek beyinleri
daha az etkilenmekte olduğu görülmüştür.
Doğum esnasında kordon kanında yüksek DHA
seviyeleri tespit olursa ,okul çağında hafıza
fonksiyonları yüksek bulunmuştur.
KILAVUZLAR NE KADAR ÖNERİYOR?
Gıda ve tarım örgütü (FAO) ve WHO klavuzlarında;
Optimal maternal ve fetal gelişimi için omega 3
tüketimini;
0.3 g/ Gün (300 mg/gün) olup ve bunun en azından
0.2 gr/ Gün DHA (200 mg/gün) şeklinde önermektedir
DHA- 1000 mg
EPA- 500 mg
GÜVENLİ
31
Omega 3 eve götür mesajları







Antilipidemik etki,
Antienflamatuvar etki
Antineoplastik etki
Erken doğum ve düşük ağırlıklı bebek
koruyucu etki
Ağrılı adette koruyucu etki
Beyin ve sinir sistemi üzerinde koruyucu ve
yenileyeci etki
Göz sağlığında yararlı etki
VİTAMİNLER
FOLİK ASİT (VİT.B9 )
35
FOLİK ASİT (VİT.B9 )
Folat olarak ta adlandırılan folik asit bir B vitaminidir (Vit B9).
Folik asit yeşil yapraklı sebzeler, baklagiller, fındık ceviz, ıspanak ve
narenciye de doğal olarak bulunur.
Vücudun tüm biyolojik olaylarında yer alan DNA, RNA ve kan hücrelerinden
alyuvar oluşumu, aminoasit metabolizması, hücre büyüme ve yenilenmesi,
kas yapılması için dışarıdan vücuda alınması gereken essansiyel bir
vitaminidir.
(Folik asit özellikle fötal dönemde; Hücrenin bölünme,
gelişme ve farklılaşma evrelerinde önemli rol oynamaktadır)
36
FOLİK ASİT/ GEBELİK
Folik asid kullanılması NTD’i engellemektedir,
•
•
•
İngilterede yapılan çok merkezli, çok uluslu çift kör randomize çalişmada, Folik asidin tek
başına kullanımı NTD vakalarını % 71 oranda azalttiği gösterilmiştir.
Yapılan randomize çift kör ve kohort kontrollü çalışmalarda pre-konsepsiyonel folik asit ve
multivitamin kombinasyn kullanımı;
 Nöral tüp defektlerinde (NTD) %90 ,
 Konjenital defektlerde %50 azalma sağlamaktadır.
 Bu gebelerde bulantı ve kusma gibi gebelik komplikasyonları daha az oranda görülmektedir
Gebelik öncesi folik asid ve multivitamin kullananlarda,
o Menstrüel sikluslar daha düzgün,
o Konsepsiyona kadar geçen süre daha kısa,
o Konsepsiyon oranı %7 artmaktadır.
Am J Clin Nutr 2005;81(suppl):1206S–12S. Printed in USA. © 2005 American Society for Clinical Nutrition
37
KILAVUZLAR NE KADAR ÖNERİYOR?
Besinle alınan Folik asidin %50 az oranda absorbe olurken, gıda takviyesi
olarak alınan Folik asid ise %85 fazla absorbe olmaktadır. (1mcg besin FA=
O.6 mcg FA supp.)
The Institute of Medicine (IOM);
• 14 yaş üstü erkek ve kadınlara,
• Hamilelik öncesi ve hamilelikte günlük 400 mcg FA önermektedir.
*United Kingdom National Institute for Health and Clinical Excellence;
• Günlük 400 mcg, gebeliğin 12. haftasına kadar
*İngiltere Ulusal Sağlık ve Klinik Mükemmellik Enstitüsü
38
REGENESİS MAX
B2 Vitamini
Hücre enerji sistemini
hızlandırmaktadır
Sinir sistemi
yapılanması ve
yenilenmesinde
önemli rol
oynamaktadır.
&VİTAMİNLER
B6 Vitamini
B12 Vitamini
B5 Vitamini
B7 Vitamini
Gebelerde
hipertansiyon ve
preeklampsinin
engellenmesinde rol
oynadıgı
düsünülmektedir
Vitamin B12 Folik
asit ile beraber
alınması nöral tüp
defektleri ve
hidrosefali gibi yeni
dogan
problemlerini
azaltmakta tek
basına folik asit
almaktan daha
etkin oldugu ileri
sürülmektedir.
Koenzim A ve
proteinlerin
sentezinde temel
yapı elemanı
olarak kullanılır.
Lipid ve protein
metabolizmasın
da ve glukoz
çevriminde
önemli rol oynar.
Gebeligin ilk 3
ayında görülen
bulantı ve kusmada
azaltıcı etki
saglamıstır
kullanılmaktadır.
Deri, mukoza ve
saç dokusu
sağlığı için
önemlidi
C
Vitamini
Çok güçlü bir
antioksidan
Kolajen
sentezi,
Fötal kas,
kıkırdak,kemik
ve tendon
gelişimi için
gerekli ve
önemli
E Vitamini
Güçlü bir
antioksidandır.
Lipidlerin
sindirimi ve
emiliminde
görev alır.
Yara iyileşmesi
aneminin
önlenmesi
Demir emilimi
için önemli
Regenesis Max Gerekli Tüm Vitaminleri En Uygun Miktarda
İçerir
39
REGENESİS MAX
&MİNERALLER
İyot
•
İyot bebeğin beyin
gelişiminde önemlidir
Demir
•
Bebeğin büyümesi ve sinir sistemi
gelisiminde çok önemlidir.
•
•
Tiroit hormon
sentezinde çok önemli
temel maddedir
•
Yenidoganın ilk 1 yıl
günde 100-130 mcg
iyot alması önerilir.
•
Laktasyonda çok
önemlidir.
Çinko
•
Takviyesi gebelikte sık görülen demir
eksikligi anemisini engeller.
•
•
Düsük dogum agırlıklı bebek
oranlarında %19 oranında azalmaya
neden olur.
•
Gebelikte ve emzirmede günde 10 mg
ve üstü dozlar tavsiye edilmektedir
•
Bebeğin ilk aylarda gelisimi
açısından önemli olan protein
metabolizmasında önemli rol
oynar
Düşük doğum ağırlıklı ve
büyüme geriliği olan bebeklerde
hastalıklardan koruyucu ve
mortalite düsürücü etki
saglamıstır.
Eksikliginde sindirim sistemi ve
emilim bozuklukları görülür.
Regenesis Max Gerekli Tüm Vitaminleri En Uygun Miktarda İçerir
40
REGENESİS MAX
Bakır
•
Immünstimülan özelligiyle gebelik
döneminde bağışıklığı desteklemek
amacıyla kullanılır.
•
Antibakteriyel etki
&MİNERALLER
Manganez
•
Organizmada bir çok
fonksiyonda yer alan
enzimatik yolaklarda
kofaktör olarak rol
oynamaktadır.
•
Selenyum
İyot ve E vitamini
metabolizmasının
saglıklı çalısması için
gereklidir
Serbest radikallerin
detoksifiye edilmesinde
önemlidi
Regenesis Max Gerekli Tüm Vitaminleri En Uygun Miktarda
İçerir
41
• 30 adet yumuşak kapsül,
• Günde 1 kez yumuşak soft jel kapsül alınır
• Planlı gebelik ise 3 ay öncesinden başlanarak gebelik ve
emzirme süresince kullanılabilir.
• Üretim yeri : Liconsa-İspanya
42
SABRINIZ VE İLGİNİZ İÇİN TEŞEKKÜRLER
FD
Prof. Dr. Fatih DURMUŞOĞLU