21 Kasım-20 Aralık 2012

ORSAM Konuk
Ortadoğu Güncesi
21 Kasım-20 Aralık 2012
Günce No: 49
Hazırlayan:
Seval KÖK, ORSAM Uzman Yardımcısı
151
Ortadoğu Güncesi
21 Kasım 2012: Filistin Yönetimi lideri Mahmud
Abbas ile Batı Şeria’da bir araya gelen BM Genel
Sekreteri Ban Ki-mun, “Filistin devleti kurulmasının vakti geldi” ifadelerini kullandı.
22 Kasım 2012: Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Aleksandr Lukaşeviç, Türkiye-Suriye sınırına Patriot yerleştirilmesinin bölgeye istikrar
getirmeyeceğini söyledi. Lukaşeviç ayrıca, “Bizim bu konuda Türk mevkidaşlarımıza önerimiz
tamamen farklıdır. Potansiyelinizi, kısa sürede
Suriye’deki taraflar arasında diyalog ortamının
sağlanması için, Suriye muhalefetini etkilemek
üzerine kullanınız” değerlendirmesinde bulundu.
22 Kasım 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey
Lavrov, Suriyeli muhalif liderlerle görüşmeye hazır olduklarını açıkladı. Lavrov, “İstisnasız tüm
muhalif gruplar ve rejimle birlikte çalışıyoruz.
Onlara hep aynı şeyi söylüyoruz; Ülkenizi halkınızı düşünmelisiniz. Ateşkes üzerinde uzlaşmalısınız. Müzakere masasına oturun diyoruz.”
şeklinde konuştu.
23 Kasım 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Suriye Muhalif ve Devrimci Güçler Ulusal
Koalisyonu’nun (SMDK) İstanbul’da bir ofis açacağını belirterek, “Biz bu ofisin başındaki atanmış ofis başkanını da Suriye muhalefetinin, Suriye halkının mümessili olarak muhatap alacağız.
Sürekli temas halinde olacağız. Kurumsallaşma
konusunda Suriye muhalefeti neyi talep ederse,
neyi isterse Türkiye her zaman olduğu gibi haklı
taleplerin yanında yer alacak” dedi.
23 Kasım 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Türkiye’nin NATO’dan Patriot füzesi talebi ile ilgili, hiçbir ülkenin özellikle de Rusya’nın
bu konuda herhangi bir kaygı beyan etmesini gerektirecek bir durum bulunmadığını söyledi.
23 Kasım 2012: Suriyeli Kürtlerin kurmuş olduğu Demokratik Birlik Partisi (PYD) ve Kürt
Ulusal Konseyi, muhalif Özgür Suriye Ordusu’na
(ÖSO) karşı birleşti.
152
23 Kasım 2012: ‘Yeni Firavun’ olmakla suçlanan Mısır Cumhurbaşkanı Mursi protesto edildi.
Mursi’nin ‘Ben tüm Mısırlılar için varım’ dediği
konuşmasının ardından polis göstericilere müdahale etti.
25 Kasım 2012: Türkiye’nin Suriye sınırına konuşlandırmak için NATO’dan istediği Patriot
füzeleri konusunda İran’ın tepkisi devam ediyor. İran Meclisi Milli Güvenlik ve Dış Politika
Komisyonu Sözcüsü Hüseyin Nakavi Hüseyni,
füzelerin yerleştirmesinin bölgesel savaşa neden
olacağını iddia etti.
27 Kasım 2012: Fransa Dışişleri Bakanı Laurent
Fabius, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda bu
hafta yapılacak oylamada Filistin’in devlet olarak
tanınma talebine destek vereceklerini açıkladı.
27 Kasım 2012: Suriye’de Esad güçleri ile muhalifler arasındaki çatışmalar sürerken, altı aydan beri Mesud Barzani’ye bağlı askeri okullarda
eğitim gören Suriyeli Kürtler, resmi kıyafetlerini
giyerek törenle Kürtlerin denetiminde bulunduğu Kamışlı’ya uğurlandılar. Kamışlı’da Kürtler
tarafından karşılanan Peşmergelerin güvenlik
amacıyla gönderildiği ileri sürüldü.
27 Kasım 2012: Irak Başbakanı Nuri Maliki’nin
Kuzey Irak’taki tartışmalı bölgeler için oluşturduğu ‘Dicle Kuvvetler Gücü’ne karşın peşmergeler, Türkmenler’in yoğunlukta yaşadığı
Tuzhurmatu’ya akın etti.
28 Kasım 2012: Fransa Cumhurbaşkanı François Hollande tarafından kabul edilen Rusya Başbakanı Dimitriy Medvedev, Şam rejiminden yana
tutumunu korudu.
28 Kasım 2012: Mısır’da Temyiz Mahkemesi ve
İstinaf Mahkemesi, Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi’nin kendisini yargı denetiminden
muaf tutan kararnamesinin anayasaya uygun
olup olmadığına karar verilene kadar çalışmalarını askıya aldı.
28 Kasım 2012: Suudi Arabistan Kralı Abdullah,
18 Ekim’de geçirdiği ameliyatın ardından ilk kez
Ortadoğu Güncesi
kamuoyu karşısına çıktı. Devlet televizyonunda
görüntüleri yayınlanan Abdullah’ın sağlık durumunun iyi olduğu belirtildi.
dir” dedi. Davutoğlu, “İsrail’in barış sürecini tahrip eden politikalarına güçlü tepkiler verilmesinin zamanı gelmiştir” dedi.
29 Kasım 2012: PKK’nın Suriye’deki uzantısı Demokratik Birlik Partisi’nin (PYD) silahlı
kanadı Halk Savunma Birlikleri (YPG), Kuzey
Irak Bölgesel Kürt Yönetimi Başkanı Mesud
Barzani’nin Suriye’de Kürtlerin birlik olarak Kürt
Ordusu kurulmasıyla ilgili isteğini kabul ettiğini
duyurdu.
1 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakanı Sergey
Lavrov, güç ve kanla demokrasi getirmeye çalışmanın işlemediğini belirtti.
29 Kasım 2012: Filistin, Birleşmiş Milletler Genel Kurulu’nda yapılan tarihi oylamada “Üye
olmayan gözlemci devlet” statüsüne yükseltildi.
Oylamada 138 ülke ‘evet’ oyu kullanırken 9 ülke
‘hayır’ oyu kullandı. 41 ülke ise çekimser kaldı.
29 Kasım 2012: Mısır Anayasa Hazırlık Komisyonu şeriat kurallarının yasamanın ana kaynağı
olduğunu öngören maddeyi kabul etti.
30 Kasım 2012: Mısır’da Müslüman Kardeşler
ile İslamcı ortaklarının ağırlıkta olduğu kurucu
meclis yeni anayasa taslağını onayladı.
30 Kasım 2012: Moskova’da “İç muhalefet” adı
altında aralarında Kürt temsilcilerin de bulunduğu alternatif Suriyeli gruplarla görüşmeler yapan
Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov, Suriye’de
gelişmeler ne olursa olsun Moskova’nın bu ülkede silahlarıyla varlık göstermek niyetinde olmadığını ve bu görüşün başka dış oyuncu ülkeler tarafından da ilke olarak benimsenmesi gerektiğini
açıkladı.
1 Aralık 2012: ABD Senatosu, son bir yıl içinde
üçüncü kez, nükleer programı nedeniyle İran’a
yönelik uygulanan tek taraflı yaptırımları sertleştirme kararı aldı. Karar, ABD’nin “Türkiye’nin
İran’la altın oyununu bozma” girişimi olarak yorumlandı.
1 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “Uluslararası toplum, İsrail hükümetinin
hukuk tanımayan, sorumsuz ve uzlaşmaz tutumunun bölgenin barış, güvenlik ve istikrarını
tehlikeye sokmasına daha fazla izin vermemeli-
2 Aralık 2012: Mısır’da kurucu meclisi dağıtıp
dağıtmama konusundaki kararını vermesi beklenen Anayasa Mahkemesi’nin “yönetimsel” nedenlerle kararını ertelediği açıklandı.
2 Aralık 2012: Türk-Arap İşbirliği Forumu Dışişleri Bakanları 5’inci toplantısının açılışını yapan Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, “İsrail’in
barış sürecini tahrip eden politikalarına güçlü
tepkiler verilmesinin zamanı gelmiştir” dedi.
3 Aralık 2012: Suriye Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Cihad Makdissi’nin muhaliflerin tarafına
geçerek İngiltere’ye kaçtığı öne sürüldü. Suriyeli
diplomatın hükümetin resmi görüşünü yansıtmayan açıklamaları nedeniyle görevinden alındığı da iddia edilmişti.
4 Aralık 2012: Belçika’nın başkenti Brüksel’deki
NATO dışişleri bakanları toplantısının ardından
yapılan Rusya-NATO Konsey görüşmelerinde
Türkiye’ye yerleştirilmesi planlanan Patriot füzeleri hakkında önceki görüşten çok farklı bir tavır
takınan Rusya, “Türkiye’nin kendi savunmasını
sağlamak için attığı adımları engellemek gibi bir
çabamız olamaz” açıklamasını yaptı.
5 Aralık 2012: ABD Dışişleri Bakanı Hillary
Clinton, ülkesinin Türkiye’nin hava savunma sisteminin güçlendirilmesi çalışmalarına katkıda
bulunmayı kararlaştırdığını açıkladı.
5 Aralık 2012: Türkiye ile Rusya’nın önceki gün
İstanbul’da düzenlenen toplantılarda anlaştığı ve
Moskova’nın bundan sonra Suriye Devlet Başkanı Beşar Esad’ı görevini bırakması için ikna etmeye çaba harcayacağı ileri sürüldü.
5 Aralık 2012: Kuveyt Emiri Sabah el-Ahmed elCabir es-Sabah, Şeyh Cabir Mübarek el-Hamad
es-Sabah’ı tekrar başbakanlık görevine getirerek
yeni hükümeti kurmakla görevlendirdi.
153
Ortadoğu Güncesi
5 Aralık 2012: Kuzey Irak’taki bölgesel Kürt yönetiminin sözcüsü, Bağdat Yönetimi’nin Türkiye
Enerji Bakanı Taner Yıldız’a uçuş izni vermemesinin ardında “teknik bir mesele”nin olduğunu
umduğunu söyledi.
10 Aralık 2012: Irak Kürt Bölgesel Yönetimi
(IKBY) Başkanı Mesud Barzani, Başbakan Nuri
el-Maliki ile süren gerginlik nedeniyle Kerkük’ün
girişindeki Leylan’a sevkettiği peşmerge birliklerini ziyaret etti.
6 Aralık 2012: Suriye Dışişleri Bakan Yardımcısı
Faysal Mikdad, NATO’nun Türkiye’ye Patriot füzeleri yerleştirmesine tepki gösterdi. Suriye’nin
Türkiye’ye saldırmasının söz konusu olamayacağını belirten Mikdad, Türk hükümetini de sert
dille eleştirdi.
10 Aralık 2012: Mısır Cumhurbaşkanı Muhammed Mursi orduya ‹sivilleri tutuklama’ yetkisini
resmen verdi.
6 Aralık 2012: Irak Başbakanı Nuri El Maliki’nin
“Arap-Kürt savaşı olur” demecine karşılık, Mesut
Barzani, Irak halkına oyuna gelmeme çağrısında
bulunarak, “Biz savaş istemiyoruz ancak halkımızı ve vatanımızı da korumaya hazırız” dedi.
7 Aralık 2012: Birleşmiş Milletler (BM) Genel
Sekreteri Ban Ki-mun, Türkiye’ye sığınan Suriyelilerin misafir edildiği İslahiye’deki barınma
merkezini ziyaret etti. Ban, ziyaretinin ardından
yaptığı açıklamada Suriye lideri Beşar Esad’ın
kimyasal silah kullanmaya hazırlandığı yönünde
teyit edilmiş bir bilgi olmadığını söyledi.
8 Aralık 2012: Hamas’ın Siyasi Büro Şefi Halid
Meşal, Gazze’de Hamas’ın 25. kuruluş yıldönümü kutlamalarında yaptığı konuşmada, Filistin’deki işgali ve İsrail yönetimini asla tanımayacaklarını söyledi.
8 Aralık 2012: Mısır’daki Müslüman Kardeşler
Teşkilatı Rehberlik Konseyi Başkanı Muhammed
Bedii, Mısır’daki bütün siyasi tarafları “şiddetten
uzak durmaya” davet etti.
10 Aralık 2012: Suriye’de Esad yönetiminin
strateji değiştirerek askeri güçlerini zayıf noktalardan çekip başkent Şam ve diğer önemli noktalara kaydırdığı öne sürüldü.
10 Aralık 2012: İran devlet televizyonu Press
TV, 3 bin ABD askerinin Suriye ve Kuzey Irak’taki son gelişmeler nedeniyle Kuveyt üzerinden
gizlice Irak’a döndüğünü öne sürdü.
&*
11 Aralık 2012: Mısır’da iktidardaki Müslüman
Kardeşler hareketinin liderlerinden Dr. Mahmud
Ghozlan, “Mısır halkı bir diktatörü devirdi. Şimdi, yeni bir diktatörün doğmasına en başta biz
izin vermeyiz” dedi.
12 Aralık 2012: Suriye, Lübnan eski Başbakanı
Saad Hariri ve Hariri’nin liderliğini yaptığı Gelecek Hareketi’nin milletvekillerinden Ukab Sakr
hakkında tutuklama emri çıkardı.
12 Aralık 2012: ABD Başkanı Barack Obama’nın
Suriye’deki muhalefet koalisyonunu Suriye halkının meşru temsilcisi ilan etmesi Rusya’nın sert
tepkisine neden oldu.
13 Aralık 2012: Suriye Dışişleri Bakanlığı “terörist gruplar”a karşı Scud füzesi kullanıldığı haberlerini yalanladı.
13 Aralık 2012: Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mikhail Bogdanov, Suriye’de muhaliflerin
zafere ulaşma ihtimalinin göz ardı edilemeyeceğini, Esad hükümetinin güç kaybetmekte olduğunu söyledi.
13 Aralık 2012: Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) heyeti, nükleer konularda müzakerelerde bulunmak üzere İran’a geldi.
13 Aralık 2012: Bahreyn İçişleri Bakanlığı, ülkedeki gösteri yasağının kalktığını duyurdu.
13 Aralık 2012: Filistin Yönetimi lideri Mahmud
Abbas, geçtiğimiz hafta Gazze’ye yaptığı ziyarette İsrail’i hiçbir zaman tanımayacaklarını söyleyen Hamas lideri Halid Meşal’e tepki gösterdi.
Abbas, “Biz İsrail’i 1993’te tanıdık” diye konuştu.
Ortadoğu Güncesi
14 Aralık 2012: Dışişleri Bakan Yardımcısı Büyükelçi Naci Koru, Patriot füzelerinin Suriye sorununu çözemeyeceğini, dolayısıyla Ankara’nın
sorunun çözümü için müttefikleri ile çalışmayı
sürdüreceğini söyledi. Suriye’de Beşar Esad rejiminin “militan bir güç haline geldiğini” vurgulayan Koru, Suriye’den Türkiye’ye gelen sığınmacı
sayısının 200 bini aştığını, bunların 100 binden
fazlasının kamplarda yaşadığını açıkladı.
15 Aralık 2012: Mısır’daki kritik ve tartışmalı anayasa referandumunda oy kullanma işlemi
başladı.
16 Aralık 2012: Mesud Barzani’nin başkanlığını
yaptığı Irak Kürt Bölgesel Yönetimi, kendi idari
sınırlarına dahil olup olmadığı konusunda Bağdat yönetimiyle sorun yaşadığı, Irak anayasasında ‘Sorunlu bölgeler’ olarak adlandırılan bölgeler için bundan sonra ‘Kürt bölgesinin dışındaki
Kürt toprakları’ ismini kullanacağını açıkladı.
17 Aralık 2012: NATO Genel Sekreteri Anders
Fogh Rasmussen, İran Genelkurmay Başkanı Hasan Firuzabadi’nin, “Patriot’lar dünya savaşına
neden olabilir” açıklamasına sert tepki gösterdi.
Belçika Başbakanı Elio Di Rupo’yla görüşen Rasmussen, düzenlenen ortak basın toplantısında,
İran’ın açıklamalarıyla ilgili “Füze kapasitelerini
saldırı amaçlı kullanma gibi aptal fikirleri olanlar
Patriotlardan kaygılanabilir” dedi.
18 Aralık 2012: Hastaneye kaldırılan Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin beyin kanaması
geçirdiği ortaya çıktı. Başbakan Recep Tayyip
Erdoğan Talabani’nin Türkiye’de tedavi edilmesi
için davette bulunulduğunu açıkladı.
18 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, İranlı yetkililerin patriot füze savunma
sistemiyle ilgili açıklamalarına ilişkin, “Bizim
İran’dan beklentimiz, savunma nitelikli olan
böyle bir sistemin gelmesi konusunda açıklamalar yapmak değil, Suriye rejimine çok açık ve
net mesaj vererek Suriye’deki zulmün durmasını
temin etmek üzere etki gücünü kullanmasıdır”
dedi.
19 Aralık 2012: Geçirdiği beyin kanamasının
ardından yoğun bakımda tutulan Irak Cumhurbaşkanı Celal Talabani’nin sağlık durumunun
iyiye gittiği belirtildi. Talabani’nin tedavisinin
Almanya’da sürdürüleceği açıklandı.
19 Aralık 2012: Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu, Esad rejiminin artık hayatta kalamayacağını, gitmesinin “an meselesi” olduğunu belirterek,
“Daha fazla felaketi önlemek için bu geçiş ve değişimin ne kadar hızlı olacağı uluslararası camiaya kalmış durumda” diye konuştu.
20 Aralık 2012: İHH İnsani Yardım Vakfı,
Suriye’de cezaevinde tutulan iki Türk vatandaşın
serbest bırakıldığı bildirdi.
O
155