1 denetim masası

1 DENETİM MASASI
Denetim masası bilgisayarın hemen hemen bütün ayarlarının ve kontrollerinin yapıldığı araçları
içeren bir penceredir. Pencere içerisinde yer alan araçlara başka yollardan da ulaşılabilir.
Bilgisayarda denetim masasına başlat menüsü →ayarlar sekmesinden ulaşılır.
Denetim masasının iki görünümü vardır. Klasik görünüm ve Kategori görünümüdür. Genellikle
klasik görünüm daha çok kullanılır.
Kategori görünüm
Klasik görünüm
Klasik görünüme baktığımızda ağ bağlantılarıyla başlayan alfabetik sırayla listelenmiş araçları
görüyoruz. Bu görüntü bilgisayara yüklü ek programlar ve donanımlara göre değişiklik
gösterebilir. Ekran kartının yönetimsel araçları da burada yer alabilir.
1
Ağ bağlantıları
Ağ bağlantıları bilgisayarın internete veya yerel ağlara bağlanırken kullanılan işlemleri ve ayarları
yapmaya yarayan araçları içerir.
Bu resimde LAN (Local Area Network) Yerel ağ bağlantısıyla bağlı olan bir bilgisayarın ağ
bağlantıları görünmektedir. Bunlara ek olarak çevirmeli bağlantı, bluetooth bağlantısı, kablosuz
bağlantılar gerçekleşmiş ise bu bağlantılar da görülecektir.
Sağ tuşla tıklayıp bu bağlantıyı yenilemek, kesmek ve özeliklerden ayarlarına ulaşmak
mümkündür.
Özelliklerden ulaşılan pencere yandaki gibi
görülür. Burada internet iletişim
kurallarından ayarlara ulaşılabilir. TCP/IP
(Transmission Control Protocol/Internet
Protocol) ayarlarına ulaşılır.
Bilgisayarlar ister bir ağ üzerinde isterse
internet üzerinde bulunsun mutlaka bir ip
numarasına sahiptirler. İnternette her
bilgisayarın farklı bir ip numarası vardır.
2
TCP/IP ayarları yapılan pencerede ip
numarasının statik mi yoksa otomatik mi
alınacağı belirlenir. Bu bağlantı şekilleri
bilgisayarın bulunduğu ağ yöneticisi
tarafından belirlenir. Bu ayarlarla ilgili
bilgiler ağ yöneticisinden alınabilir.
Genellikle yerel ağlarda ip numarası
otomatik olarak alınır. Üniversite gibi
yerel ağlara sahip ortamlarda belli bir ip
havuzunda yer alan ip numaraları
bilgisayar açıldığı andan boş bir tanesi
alınır ve bağlantı sağlanır.
Denetim masasında yer alan bu araç yerel
ağlar veya kablosuz ağlar gibi ortamlarda
bağlantı kurulmasını sağlayan kontrolleri içerir.
Ayrıca bir ev ortamında iki bilgisayarı birbirine
bağlamak için gerekli önerileri ve ayarların
yapılması için gerekli ayarları yapar.
Bu seçenekler bilgisayardaki dil para birimi
ondalık işaretler gibi ayarların yapılmasında
kullanılır.
Bu pencerede dil ve bu dile bağlı tarih, saat
ayarlarını değiştirmek mümkündür.
Yan tarafta görülen pencerede özelleştir tuşu
ile sayılara ve diğer özelliklere ulaşılabilir.
3
Ondalık simgesini buradan değiştirebilir. Bu
özellik özellikle Excel de 1,3 veya 1.3
arasındaki farkı belirtir. Eğer burada nokta
ondalık simgesi olarak ayarlanmışsa, klavyenin
numerik tuşundaki virgül e bastığımızda 1.3
olacaktır. Diğer durumda ise 1,3 olacaktır. Bu
özellikle exceldeki nokta-virgül karışıklığının
düzeltilmesinde başvuracak ayarlardan biridir.
Ayrıca para birimi, saat şekli ve tarihin
görüntü farklılıkları buradan ayarlanır.
Denetim masasında donanım ekle seçeneği
bilgisayara yeni bir donanım eklerken
kullanılacak bir araçtır. Çoğunlukla Windows
XP bu seçeneği otomatik olarak çalıştırır ve
buradan çalıştırmaya gerek kalmaz.
Bu seçenek özellikle engelliler için gerekli olan
ses ve görüntü uyarılarının ayarlarını
yapmamızı sağlar. Kulağı işitmeyen birine yazı
ile uyarı gelmesi gibi ayarlar yapılabilir.
4
Fare ile ilgili özellikleri bu seçenekten ayarlanır.
Sağ veya sol elle kullanım imleç hızı gibi
ayarlara bu seçenekten ulaşabiliriz.
Düğme yapılandırması seçeneğinden sağ veya
sol elle kullanım ayarları yapılır.
İşaretçiyi (imleç) istediğimiz şekilde
değiştirebiliriz.
İmlecin hızı ve yazarken gizleme seçenekleri
buradan ayarlanabilir.
Fare üzerindeki tekerleğin bir dönüşte alacağı
yol veya ilerleyeceği sayfa ayarlarını bu
sekmeden yapılır.
5
Görev Çubuğu ve Başlat Menüsü seçeneklerinde
bilgisayarın görünümünü ve başlat menüsünde yer
alan programların kaldırılması veya yeniden
konulmasına ilişkin ayarlar yapılabilir.
Başlat menüsünün açılışını klasik tipte veya
Windows XP ile birlikte gelen kolay erişim stilinde
olacak şekilde yapılandırılabilir. Özelleştir
butonuna bastığımızda yandaki pencere açılır.
Bu pencerede açılan pencerelerin gruplandırılması,
kilitlenmesi, hızlı başlat menüsünün açılıp
açılmaması ile ilgili ayarlar yapılır. Saat i gösterip
kaldırabiliriz. Başlat menüsü sekmesi menüde yer
alan programları ekleyip kaldırmak gibi ayarları
yapabiliriz.
Görüntü seçeneği ekran görünümünü ve ekran
kartı ile ilgili ayarlara ulaşabileceğimiz menüleri
içerir. Bu menüye masaüstünde sağ tuşla tıklayıp
özellikler seçeneğinden de ulaşabiliriz.
6
Pencerelerin görünümünü Windows XP
şeklinde veya klasik görünümlü haline
getirebiliriz.
Masaüstü görünümünü bu sekmeden yapabiliriz
masaüstüne istediğimiz resmi veya var olanlardan
seçip değiştirebiliriz
Ekran koruyucu zamanı ve şeklini bu sekmeden
değiştirebiliriz
Ekran çözünürlüğü ayarları ve ekran kartının diğer
ayarlarına buradan ulaşabiliriz. Gelişmiş sekmesi
bize ekran kartı hakkında bilgi verir (örneğin
bellek büyüklüğü veya gelişmiş ayarları)
7
Pencerelerin renk ve büyüklüklerini görünüm
sekmesinden ayarlanır.
Güç seçenekleri bilgisayarın kullandığı elektrik
gücünün kullanılması belli bir zaman sonra
gücün kesilmesi gibi ayarların yapıldığı
seçenektir. Masaüstü veya notebook
bilgisayarlara göre güç seçenekleri vardır.
Bu pencereden güç düzenlerinden hangi
bilgisayarla çalışılıyorsa (notebook, masaüstü)
ona uygun güç ayarlarının yapılmasını sağlar
ayrıca güç düzeni ayarları da istediğimiz
şekilde yapılır. Sunum yapılacaksa ve
notebook bilgisayar kullanılıyorsa sunum
seçeneği seçilir.
Güvenlik merkezi Windows XP işletim
sistemine SP2 yamasıyla gelen bir
uygulamadır. Firewall dediğimiz hackerlara
karşı bir filtreleme programını da içeren
güvenlik merkezi virüs programının olup
olmamasını ve diğer güvenlik ayarlarının
yapıldığı yerdir.
8
Güvenlik merkezi penceresinde otomatik
güncelleştirmeler virüs programı ve güvenlik
duvarı için gerekli ayarlar görülmektedir.
Buradan hepsinin açık olduğunu görüyoruz.
Diğer durumlarda bilgisayar risk altında
olabilir.
İnternet seçenekleri İnternet Explorer
tarayıcısının kullanımındaki ayarları
yapmamızı sağlar
Genel sekmesinde giriş sayfasının ayarlarını
yapabiliriz. İstediğimiz web sayfasını İnternet
Explorer açılış sayfası yapabiliriz. Göz atma
geçmişinde sil seçeneğinden gerekli olmayan
ve geçici internet dosyalarını temizleyebiliriz.
Bu temizleme bilgisayarımızda biriken
gereksiz dosyaları sileceğinden sabit diskte
yer kazanımı sağlar.
Eğer internet Explorer 7 kullanıyorsak
buradan sekmelerle ilgili ayarlar ve menüde
yer alan varsayılan arama programını
değiştirebiliriz.
Klasör seçenekleriyle klasörlerin; Liste, film
karesi, küçük resimlerler gibi görünüm şeklini
değiştirebiliriz.
9
Genel sekmesinde klasörlerin görünümünü
değiştirmek için gerekli ayarları içerir
Görünüm menüsünde ayrıntılı ayarlar
yapılabilir. Burada gizli dosyaları göster ve
gösterme seçeneği özellikle bazı dosyaların
kopyalanması sırasında sorunları ortadan
kaldırabilir.
Bir dosya uzantısının (.doc .xls .ppt gibi) hangi
programla açılacağını belirleyen ayarlar Dosya
Türleri sekmesiyle yapılır.
Bu pencerede doc uzantılı bir dosyanın
Microsoft Office Word ile açılacağı ayarlanmış
durumda görüyoruz.
Klavye ile ilgili ayarların yapılmasında bu
seçenek kullanılır.
10
Bu pencerede klavyede bir harfe basılı
tuttuğumuzda yineleme hızını ve imlecin
yanıp sönme hızını ayarlayabiliriz
Kullanıcı hesapları bir bilgisayarı birden çok
kişi kullanıyorsa herkesin kendi kişisel
ayarlarını yapmasında ve şifre koymasında
kullanılan ayarları içerir.
Bu pencereden yeni hesaplar eklenebilir ve
bunlara şifre konulabilir. Bilgisayardaki
yönetici bütün hesaplara ulaşabilir. Ancak
diğer kullanıcılar izin verilen yerlere ve
kendi özellikleriyle oluşturdukları
ortamlara ulaşabilirler.
Bütün bunların ayarlarını yönetici yapar ve
kontrol eder.
Windows XP sürekli olarak internet
üzerinden güncellenen yazılım hatalarını
düzelten yamalara ihtiyaç duyar. Bu
güncelleştirmeler hayati olabilir ve eğer
yüklenmez ise bilgisayarın çökmesine
neden olabilir.
11
Otomatik güncelleştirmelerin açık olması
önerilen bir seçenektir. İnternete bağlı
olduğu durumlarda gerekli yamalar için
aramalar yapılır ve bulunan
güncelleştirmelerin yüklenmesi için
uyarılarda bulunur.
Posta ayarları varsayılan posta programı
(Outlook. Outlook Express v.b.) ile ilgili
ayarların yapılmasını sağlar.
Bilgisayara yüklenen programların düzgün
olarak kaldırılmasında kullanılan yönetim
aracıdır. Buradan kaldırmak istediğimiz
programı seçip uygun bir şekilde
bilgisayardan kaldırma işlemini yaparız.
Bu pencerede Bilgisayarımızdaki yüklü
programları görüyoruz. Bazı durumlarda
biz istemesek de gereksiz programlar
bilgisayarımıza yüklenebilir. Gereksiz
olduğunu düşündüğümüz programları
buradan kaldırmak ve zaman zaman
kontrol etmek bilgisayarımız sağlıklı
çalışması için gereklidir.
Bilgisayardaki ses araçlarını ve bunların
özelliklerini kontrol etmek için bu araç
kullanılır. Sesi kesmek veya ses
kontrollerin araç çubuğunda göstermek
gibi ayarları da buradan yapabiliriz.
12
Bilgisayar sitemiyle ilgili bilgilere
ulaşabiliriz
Bilgisayarın bir çeşit kimlik kartı olan
geneli bilgilerine bu pencereden
ulaşabiliriz.
Bu bilgisayarda Windows XP Home edition
ve SP 2 olduğun görüyoruz. İşlemci hızı
2.66 GHz ve 768 Ram olduğu anlaşılıyor.
Bilgisayarın tarih ve saat ayarları bu
seçenekten yapılır.
13
Bulunan saat dilimi ayarları ve yaz saati
uygulamasına göre otomatik olarak saat
ayarlaması seçenekleri bu pencereden
yapılır.
İnternete bağlı olduğu sürece bilgisayarın
saati kontrol etmesi ve eşitlemesi sağlanır.
14
MİCROSOFT GÖREV YÖNETİCİSİ
Microsoft görev yöneticisi bilgisayarda çalışan programları izlemek için kullanılan bir seçenektir.
Bu pencere hangi programların aktif olduğunu ne kadar işlemci ve bellek kullandığını ayrıntılı
olarak görmemize yarar.
Microsoft görev yöneticisini açmak için çeşitli yollar kullanılır. Birincisi görev çubuğu üzerine
gelip sağ tuşla tıklamaktır. Açılan seçeneklerden görev yöneticisi seçilir. İkincisi klavyede
Ctrl+Alt+Del tuş üçlüsünü kullanmaktır. Ayrıca Ctrl+Shift+Esc tuşları da görev yöneticisini açar.
Windows Görev
yöneticisinde
Uygulamalar, İşlemler,
Performans, Ağ iletişimi ve
kullanıcılar sekmeleri yer
alır. Uygulamalar
sekmesinde bilgisayarın
perde arkasında çalışan
programların dışında
kullanıcının açtığı
uygulamalar görülür. Bir
program herhangi bir
nedenle kilitlendiğinde bu
uygulamanın yanında
cevap vermiyor seçeneği
çıkar. Bu programı görevi
sonlandır diyerek
kapatabiliriz.
Pencerenin alt kısmında
bilgisayarın çalıştırdığı
toplam işlem sayısı işlemci
kullanım yüzdesi ve bellek
kullanımı görünmektedir.
15
İşlemler sekmesinde bilgisayarda o an çalışan bütün işlemler gösterilir. Bellek kullanımı üzerine
iki kez tıklayarak sütün sıralanır ve en yüksek bellek kullanan programlar incelenir. Özellikle
bilgisayar yavaşladığı durumlarda işlemler kontrol edilirse hangi programın bilgisayarı yavaşlattığı
görülebilir.
Bu örnekte windows’un içinde çalışması gereken bir sistem dosyası (svchost.exe) en yüksek
belleği kullanmaktadır. Word programı (WINWORD.EXE) açık olmasına rağmen kullandığı bellek
daha azdır. Ne kadar çok program açılırsa bellek kullanımı o kadar artacak ve bilgisayar
yavaşlayacaktır. Ayrıca virüs bulaşması durumlarda da tanımlanamayan dosyaların burada çok
bellek ve işlemci (CPU) kullandığı görülebilir.
16
Performans sekmesi bilgisayarın bir çeşit kalp atışlarını gösteren grafiklerin yer aldığı penceredir.
Görünen pencerede bilgisayar çift çekirdekli bir işlemciye sahip olduğu için CPU kullanımı iki
bölme halinde görüntülenmiştir. Bu şekilde işlemciye sahip olmayan bilgisayarlarda tek CPU
grafiği bulunmaktadır.
CPU kullanımı yüzdesini gösteren penceredeki oranlar programların çalışmasına göre değişiklik
gösterir. Bazı durumlarda bu oran %99 a kadar çıkabilir. Virüs bulaşması veya bir programın
çalışması buna neden olabilir. Bu durumda bilgisayar çok yavaşlar ve istediğiniz işlemleri
yapamaz. Yukarıdaki resimde bilgisayarda bir işlem yapılmadığı için CPU kullanımı %0 olarak
görünmektedir.
SD kullanımı bellek kullanımı anlamına gelir. Bilgisayarda o an kullanılan belleği rakamsal olarak
gösterir. İşlemci kullanımı gibi çok yükseldiğinde bilgisayar yavaşlar ve işlemlerin bitmesi zaman
alır.
17