Komünitede Türler Arasındaki Simbiyotik İlişkiler, Likenler

Komünitede Türler Arasındaki Simbiyotik İlişkiler, Likenler
Simbiyoz terimi “birlikte yaşama” demektir. İki farklı türe ait bireyin ya da popülasyonun birlikte
yaşamasına simbiyoz adi verilir. Simbiyotik ilişkilerin en önemlileri mutualizm, kommensalizm ve
parazitizmdir.
Mutualizm
Mutualizm, iki ayrı türün karşılıklı yarar sağladıkları ortak yaşam şeklidir. Mutualizm, genellikle, farklı
olan gereksinimlerini birbirinden tamamlayan organizmalar arasında görülür. Mutualizmin
örneklerinden biri likenlerdir. Likenler, bir mantar ile algin (su yosununun) oluşturduğu birlikteliktir.
Mantar alge, su ve mineral madde sağlamanın yani sıra bir yere tutunma ve korunma imkanı verir.
Alg ise fotosentez yoluyla Hem kendisi Hem de mantar için besin üretir. Yine geviş getiren
memelilerin sindirim sistemindeki mikroorganizmalar, bu canlıların yediği besinlerdeki selülozun
sindirimini sağlar. Buna karşılık mikroorganizmalar besin ve barınağa sahip olur. Bunlar zorunlu
mutualizm örnekleridir. Türler arasında zorunlu olmayan ve gevşek mutualizm denilen örneklere de
rastlanır.
Kommensalizm
Kommensalizmde türlerden biri bu birliktelikten yarar görürken diğeri ne yarar ne de zarar görür.
Örneğin insan ve çoğu hayvanların sindirim sisteminde yaşayan Escherichia coli bakterisi sindirim
artıklarından faydalanır. Bu organizma normal şartlarda içinde bulunduğu canlıya fayda ya da zarar
vermez.
Parazitizm
Bir canlının üzerinde veya içinde yaşadığı başka bir canlıya zarar vermesiyle ortaya çıkan simbiyotik
ilişkidir. Bu ilişkide zarar gören birey konak olarak adlandırılır. Parazitler genellikle hızlı ürerler. Çoğu
parazitin duyu ve tutunma organları iyi gelişmiştir; ancak enzim ve sindirim sistemleri iyi gelişmediği
için konağa bağımlı olarak yaşarlar. Parazitlerin bir Hücreli olanları dışında, bitkisel ve hayvansal
olanları da vardır.
Bir Hücreli parazitlere bakterilerin, amiplerin, kamçılıların bazıları ve sıtma mikrobu olan plazmodyum
örnek olarak verilebilir.
Bitkisel parazitler, yari parazitler ve tam parazitler olmak üzere ikiye ayrılır. Yari parazit bitkiler
fotosentez yaparlar. Bunlar “emeç” denilen uzantılarını üzerinde yaşadıkları ağaçların ksilemine
uzatarak onlardan su ve suda erimiş mineral maddeleri alırlar. Yari parazit bitkilere ökse otu örnek
olarak verilebilir. Tam parazit bitkiler fotosentez yapamazlar. Yaprakları küçük olan bu bitkiler
emeçlerini üzerinde yaşadıkları konağın iletim sistemine uzatarak organik ve inorganik besinlerini
ondan sağlarlar. Tam parazit bitkilere küsküt otu ve canavar otu örnek olarak verilebilir.
Hayvansal parazitler, dış parazitler ve iç parazitler olmak üzere ikiye ayrılır. Diş parazitler
(ektoparazitler), konağın dış yüzeyinde yaşarlar. Bunlarda sindirim sistemi bulunur, ancak çoğunda
sindirim enzimi salgılanmaz. Uyuz böceği, kene, bit diş parazit örnekleridir. İç parazitler
(endoparazitler), konağın içerisinde yaşarlar. Çoğunlukla sindirim sistemi içermezler ve konağın
sindirilmiş besinlerini emerek kullanırlar. Tenya, karaciğer kelebeği, kancalı kurt iç parazitlerden
bazılarıdır.
Liken Birlikteliklerine Ait Görseller:
http://www.biyolojidersnotlari.com