İçindekiler ¡x Kısaltmalar xi Önsöz xiii Prof. Sir Nigel Rodley’in Sunuş’u l Giriş 9 B İR İN C İ B Ö L Ü M Vicdan, Vicdan Özgürlüğü ve A skerlik Hizmetinin Vicdani Reddi 1 2 Vicdan ve Vicdan özgürlüğü 1 2 G e n e l O la r a k V ic d a n T a n ım ı 1 3 V ic d a n ve V ic d a n Ö zg ü rlü ğ ü K a v ra m ın ın T a n ın m a s ı ve K ıs a T a rih ç e 13 İlk Dönem: Ortaçağ’ ın Sonlarına Kadar 16 İkinci Dönem: Rönesans ve Reform ’dan 19 . Yüzyıla 20 Üçüncü Dönem: 19 . Yüzyıldan Günümüze 2 3 Askerlik Hizmetinin Vicdani Reddi 2 3 D in i İn a n ç la ra D a y a n a n V icd a n i R ed 2 9 D in D ışı İn a n ç la ra D a y a n a n V icd a n i R e d 3 7 Vicdani Redci Kategorileri 3 8 T o ta l V ic d a n i R e d c iler 4 0 A lte rn a tifç i ve S ilah sız A sk e rlik H izm etin i S avu n an V ic d a n i R e d c ile r 4 5 Seçici V ic d a n i R e d c iler 55 İK İN C İ B Ö L Ü M Bir İnsan H akkı O larak Vicdani Red 60 Uluslararası Seviye: Birleşmiş Milletler Sistemi 60 İn sa n H a k la n E vre n se l B e y a n n a m e si’ nin 18 . M a d d e si 6 1 İnsan H akları Evrensel Beyannamesi’nin 18 . Maddesinin H azırlık Çalışmaları 66 N ihai Metin: İnsan H akları Evrensel Beyannamesi’nin 18 . Maddesinin Meali 70 M e d e n i ve S iy a si H a k la ra İlişk in U lu sla ra ra sı Sö zleşm e’nin İlg ili M a d d e le ri 7 1 Medeni ve Siyasi H aklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 18 . Maddesinin Hazırlık Çalışmaları 75 N ihai M etin: Medeni ve Siyasi H aklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 18 . Maddesinin M eali 77 Medeni ve Siyasi H aklara İlişkin Uluslararası Sözleşme’nin 8/3 (c)(ii). Maddesinin Hazırlık Çalışm aları 1 9 3 A v ru p a B irliğ i ve V ic d a n i R e d H a k k ı 19 3 Avrupa Birliği Temel H aklar Şartı’nın 10 . Maddesi 19 7 A vrupa Parlamentosu Kararlarında Vicdani Red 20 0 A v ru p a G ü v e n lik ve İşbirliği T e şk ila tı ve İn san i B o y u t K o p e n h a g T o p la n tısı B elgesi’nin V icd a n i R e d H a k k ın a B a k ışı 2 0 4 Sonuç 209 Ü Ç Ü N C Ü B Ö L Ü M Vicdani Red ve Türkiye 2 1 5 Türkiye’ de Askerlik ve Ordu-Millet Miti 2 17 O rd u -M ille t M itin d e A sk e rlik H izm etin in A n la m ı 2 2 3 Türk Hukuk Sistemi ve Vicdani Red 2 2 4 T ü r k A n a y a sa H u k u k u 224 Türkiye Anayasası’nın 90 . Maddesine göre Türk İç Hukuku ile Uluslararası İnsan H aklan Hukuku Arasındaki İlişki 2 34 Türkiye Anayasası’nın 72 . Maddesindeki “ Vatan Hizmeti” nin Anlamı 238 Vicdani Red H akkı 244 Alternatif Sivil Hizmet 2 4 7 V ic d a n i R e d cilere İsn at Edilen S u çlar 2 5 0 V ic d a n i R e d cilere Y ö n e lik D isip lin İşlem leri 2 5 2 H a lk ı A sk e rlik te n S o ğu tm a k 2 5 5 Sivil Ö lü m ü n A n lam ı 2 5 9 E şcin selle r ve “ Ç ü r ü k ” R a p o ru 2 6 4 Türkiye’ nin Vicdani Red Hakkı Konusundaki Uluslararası Yükümlülükleri 2 6 4 U lu s la ra ra s ı H u k u k U y a rın ca T ü r k H u k u k u n d a Y a p ılm a s ı G e re k e n D e ğ işik lik ler 265 Vicdani Red H akkı Tanınmalıdır 272 Alternatif Sivil Hizmetin Tanınması Gereği 274 Yapılm ası Gereken Diğer Değişiklikler 27 9 28 7 291 29 7 Davalar Listesi Antlaşmalar ve Diğer Uluslararası Belgeler Listesi Uluslararası Resmî Belgeler Listesi Türk Hukuku Belgeleri Listesi 299 Kaynakça 3 2 1 Dizin 8 3 Birleşmiş M illetler Genel Kurulu, İnsan H aklan Kom isyonu ve İnsan Hakları Konseyi Tarafından Vicdani Red Hakkının Tanınması 83 B irleşm iş M illetler G en el K ııru lıı 84 İnsan H a k la n K o m isyo n u 92 İnsan H a k la n K o n seyi 93 İnsan Hakları Kom itesi’nin Vicdani Red H akkına İlişkin Yorum ları 93 2 2 sayılı G en el Y o ru m B eyan ı 95 So n u ç G özlem leri ve T a r a f D evletlerin Sun d uğu R a p o r la r 98 İçtihat 98 İlk B aşvurular 10 0 Ayrım cılık İddiaları 10 5 T otal Red 10 7 Y akın D önemdeki B aşvurular 114 Birleşmiş Milletler Keyfi Alıkonm alara İlişkin Çalışm a Grubu ve Vicdani Red 116 Özel Raportörlerin Vicdani Red Konusundaki Raporları 1 1 8 V ic d a n i R e d ve M ü lte c ilik S ta tü sü 1 2 1 Asker Kaçağı veya Bakaya Olmak Sebebiyle Orantısız Ağırlıkta Ceza 12 2 Haklı Sebeple Karşı Çıkm ak 12 3 Uluslararası Toplum Tarafından Kınanan Askeri H arekâtlar 1 3 3 Bölgesel Seviye: Avrupa Sistemi 1 3 3 A v ru p a K o n se y i 1 3 3 Avrupa İnsan H akları Sözleşmesi’nin 9 . Maddesi 13 3 A v ru p a İn san H a k la rı Sö zleşm esi’ nin 9 . M ad d esin in H az ırlık Ç alışm aları 13 7 N ih a i M etin : A vru p a İnsan H a k la rı S ö zleşm esi’ nin 14 4 A v ru p a İn san H a k la rı Sö zleşm esi’ nin 9 . M ad d esin in M eali 4 /3 (b) M ad d esin in H az ırlık Ç a lışm a la rı 14 7 A v ru p a K o n se yi P arlam en terler M eclisi ve B a k a n la r K o m ite si T a ra fın d a n V icd an i R ed H a k k ın ın T an ın m ası 15 5 14 7 Parlam enterler M eclisi K ararlan ve T avsiye K ararlan 15 1 B akanlar K om itesi’nin T avsiye K ararları A v ru p a İnsan H a k la rı K o m isy o n u ve A v ru p a İnsan H a k la rı M a h k e m e si’ nin V icd an i R ed H a k k ın a ilişkin Y o ru m la rı 15 9 Vicdani Red H akkına İlişkin İçtihat 159 162 Erken Tarihli Başvurular: 9 . Maddeye İstisna O larak 4/3 (b) Maddesi Ayrımcılık Yasağının İhlalini İddia Eden Başvurular (9. ve 14. Maddeler) 17 1 Aşağılayıcı Muamele Yasağının İhlalini İddia Eden Başvurular 17 5 Güncel Kararlar (9. ve 3 . Maddeler) 19 1 Avrupa Sosyal Şartı ve Avrupa Sosyal H aklar Kom itesi’nin Vicdani Red H akkına ilişkin Yorumu