BAŞKA BİR OKUL MÜMKÜN DERNEĞİ EKOLOJİK EKSEN DEĞERLENDİRME FORMU Yönetim Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Okulun bir ekoloji/çevre yaklaşım dokümanı ve “ekolojik okul olma” hedefli bir stratejik planı var mı? 0 1 2 3 4 Okulun bir ekoloji/çevre komisyonu var mı? 0 1 2 3 4 Ekolojik/çevresel etki izleme/denetleme mekanizması var mı? 0 1 2 3 4 Yönetim toplantılarında okulla ilgili ekoloji/çevre sorunları ele alınıyor mu? 0 1 2 3 4 Kooperatif yerel ve/veya ulusal çevre örgütleri ile etkileşim içinde mi? 0 1 2 3 4 Kooperatif yerel ve/veya ulusal çevre örgütlerine maddi destekte bulunuyor mu? (bağış, aidat, vs.) 0 1 2 3 4 Okulda yerel çevre sorunlarına yönelik faaliyetler yapılıyor mu? (film, seminer, fotoğraf sergisi, kampanya, vs.) 0 1 2 3 4 Okulda eşya takası yapılıyor mu? Altyapısı kurulu mu? 0 1 2 3 4 Talep tarafı yönetimi yapılıyor mu? (Tüketiciler bilinçlendiriliyor mu?) 0 1 2 3 4 Tasarruflu Ürün Satın Alma Politikaları uygulanıyor mu? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 1 Bina Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Mevcut yapılar ekolojik kriterlere uygun mu? 0 1 2 3 4 Ek binaların üretiminde ekolojik kriterlere dikkat edilmiş mi? 0 1 2 3 4 Beyaz veya Yeşil çatı uygulaması var mı? (Isıyı yansıtma, iklimlendirme maksatlı) 0 1 2 3 4 Duvarlarda ve çatılarda ısıtma ve soğutma yalıtımı var mı? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 2 Enerji Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Sınıflarda gereksiz elektrik kullanımı yapılmamasına dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Kullanılan cihazlar kullanılmadığı zaman tamamen kapatılıyor mu? 0 1 2 3 4 Gereksiz ısıtma ve/veya soğutmaya karşı önlem var mı? 0 1 2 3 4 Isıtma ve/veya soğutma sistemi otomasyonlu mu? 0 1 2 3 4 Camlar çift cam (ısı yalıtımlı) mı? 0 1 2 3 4 Işık kontrolüne uygun perde aksamı var mı? 0 1 2 3 4 Aydınlatma aparatları düşük enerji kullanan türler mi? 0 1 2 3 4 Aydınlatma düğmelerinde dimmer var mı? 0 1 2 3 4 İç aydınlatmalarda, özellikle ortak alanlarda (tuvalet, kütüphane) kullanıma yönelik sensör var mı? 0 1 2 3 4 Dış aydınlatma sensörlü ve/veya zaman ayarlı mı? 0 1 2 3 4 Dış aydınlatmada led’li güneş paneli uygulaması var mı? 0 1 2 3 4 Okul saatleri dışında gereğinden fazla dış aydınlatma (ışık kirliliği) olmamasına dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Enerji tasarrufuna yönelik yeterince uyarı var mı? (“Çıkarken Işığı Kapat!” gibi) 0 1 2 3 4 Kullanılan ampuller enerji tasarruflu mu? 0 1 2 3 4 Su ısıtmada güneş enerjisi kullanılıyor mu? 0 1 2 3 4 Yenilenebilir enerji kullanılıyor mu? 0 1 2 3 4 Yenilenebilir enerji kullanılması hedefleniyor mu? 0 1 2 3 4 Enerji firmalarıyla mukayeseli araştırma/satın alma yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 Enerji tasarruf tedbirleri var mı/uygulanıyor mu? 0 1 2 3 4 BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 3 Geri Dönüşüm Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Gıda dışı satın almalarda çevre etkileri açısından değerlendirme yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda geri dönüşüm istasyonu ve bidonları var mı? 0 1 2 3 4 Ebeveynlerden de bu geri dönüşüm kutularını kullanmaları istenerek atık toplama etkisi büyütülüyor mu? 0 1 2 3 4 Geri dönüşüm kutularında biriken atıklar yerel yönetime ya da ilgili kuruma düzenli olarak veriliyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda ekolojik hassasiyetlere yönelik işaretler/tabelalar var mı? (Su, elektrik kullanımı; atık yönetimi, vs.) 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 4 Gıda Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Yemek için sebze, meyve, bakliyat gibi tarımsal ürünler yerel üreticiden temin ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Yerel Besin Ağ Zincirine dikkat ediliyor mu? (240 km. çap içerisinden tedarik) 0 1 2 3 4 Tarımsal ürünlerin doğal/organik olduğuna dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Üç endüstriyel/rafine beyaz gıda (beyaz un, beyaz şeker, tuz) beslenmeden çıkarılmış mı? 0 1 2 3 4 Bu üç ürünün muadilleri var mı / neler? 0 1 2 3 4 Gıda üretiminde tatlandırıcı, gıda boyası gibi kimyasal maddelerin kullanımı kaldırılmış mı? 0 1 2 3 4 Diğer ürünler çevreye, hayvanlara ve emeğe saygılı üreticilerden temin ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Alışverişler minimum ambalaj içerecek şekilde seçiliyor mu? 0 1 2 3 4 Hazır ürün (konserve, donmuş ürün, vs.) tüketilmemesine dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Yanık yağ için geridönüşüm bidonu var mı? 0 1 2 3 4 Yeşil gıda atıkları kompost yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 İçme suyu için arıtma sistemi var mı? 0 1 2 3 4 İçme suyunun plastik damacanalarla temin edilmesine bir alternatif oluşturulmuş mu? 0 1 2 3 4 Okulda plastik/kağıt bardak, tabak, çatal, bıçak kullanılmasının önüne geçilmiş mi? 0 1 2 3 4 Okulda bir sebze yetiştirme alanı var mı? 0 1 2 3 4 Okulda kantin uygulaması yapılmamaktadır. 0 1 2 3 4 Kafeteryada endüstriyel ürünler satılmamaktadır (bisküvi, çikolata, gazoz, vs.). 0 1 2 3 4 Okul bileşenlerinden doğal gıda temini yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 İhtiyaç fazlası gıda bağışlanıyor mu? 0 1 2 3 4 Sembolik de olsa, yiyecek ihtiyacının bir kısmı BBOM bileşenleri tarafından kurulan/hayata geçirilen gıda ormanlarından karşılanıyor mu? 0 1 2 3 4 BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 5 Su Yönetimi Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Okullarda çeşme ve sifon su damlatma/kaçırma denetimi var mı? 0 1 2 3 4 Musluklar otomatik sensörlü mü? 0 1 2 3 4 Sifonlar 2 (ekonomik/tam) kademeli mi? 0 1 2 3 4 Su tüketimi kontrol/kayıt ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Sulamada damlama sistemi kullanılıyor mu? 0 1 2 3 4 Atık sular arıtılıyor mu? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 6 Kimyasal Kullanımı Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Kullanılan temizlik maddelerinin fosfat içermemesine dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda çamaşır suyu tüketilmemesi sağlanıyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda herhangi bir şekilde/yerde böcek/tarım ilacı kullanılmaması sağlanıyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda kullanılan gübre doğal/organik gübre mi? 0 1 2 3 4 Okulda sentetik/kimyasal gübre kullanılmaması sağlanıyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda başka alanlarda/konularda sentetik/kimyasal madde kullanılmamasına dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Kimyasal kullanımı azaltma planı var mı? 0 1 2 3 4 Okul içinde sigara yasağı var mı? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 7 Dış Mekan Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Hayvan dostu bir okul habitatı var mı? 0 1 2 3 4 Toprak koruma/erozyon planı var mı? 0 1 2 3 4 Yağmur suyu toplanıyor mu? 0 1 2 3 4 Yağmur hendekleri var mı? 0 1 2 3 4 Okulda gereksiz taş/beton kaplama yapılmamasına dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Okuldaki taş/beton kaplama alanlarında su kontrolü (kanal, hendek, vs.) var mı? 0 1 2 3 4 Okuldaki bitkiler yerel türler mi? 0 1 2 3 4 Okulda gereksiz su tüketimi gerektiren (çim, su seven ağaçlar, vs.) bitkiler olmamasına dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda ekilen bitkilerin az su tüketen türler olduğuna dikkat ediliyor mu? 0 1 2 3 4 Dış mekan sınıfları var mı? 0 1 2 3 4 Okulda gölgelendirme için yeterince ağaç var mı? 0 1 2 3 4 Okulda ağaç ekiliyor mu ve/veya ekim planlaması var mı? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 8 Ulaşım Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Bisiklet park aparatı var mı? 0 1 2 3 4 Yerel yönetimlerle toplu ulaşım (dolmuş, otobüs) araçları için görüşme/girişim yapıldı mı? 0 1 2 3 4 Okula ulaşımda araç paylaşımı uygulanıyor mu? 0 1 2 3 4 Okula ulaşımda toplu taşıma (servis) kullanılıyor mu? 0 1 2 3 4 Okula özel arabasıyla gelenlerin gelmeyenlere göre daha az olması sağlanıyor mu? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 9 Eğitim Değerlendirme Ölçeği Sorular Notlar Hayır / Hiç Çok Az Bazen Genel -likle Evet / Her Zaman Çevre/ekoloji konuları müfredata katılıyor mu? (Örneğin su, karbon döngüleri; küresel ısınma; erozyon, vs.) 0 1 2 3 4 Çocuklara karbon ayak izi eğitimi ve ekolojik okur yazarlık eğitimi veriliyor mu? 0 1 2 3 4 Çocukların karbon ayak izleri hesaplanıyor mu? 0 1 2 3 4 Çocuklar ve öğretmenler kullandıkları malzemelerle atık yönetimi yapıyorlar mı? 0 1 2 3 4 Eğitimsel materyalde geri dönüşümden faydalanılıyor mu? 0 1 2 3 4 Çocuklarla okul çevresinin (dışı) çevresel atık temizliği programları yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 Çocuklarla okul dışında çevre savunuculuğu faaliyetleri yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 Okulun çevre kulübü / ekoloji izcileri var mı? 0 1 2 3 4 Okulda ekolojik bilinçlendirme programları yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 Okulda çevre/ekoloji günlerine yönelik faaliyetler yapılıyor mu? (Dünya Çevre Günü, BM Su Günü, Yeryüzü Günü, Dünya Okyanusları Günü, Orman Günü, vs.) 0 1 2 3 4 Okul kütüphanesinde bir ekoloji bölümü var mı? 0 1 2 3 4 Ebeveynlere ve yakın çevreye ekoloji konusunda bilinçlendirme toplantıları yapılıyor mu? 0 1 2 3 4 Notlar BBOM_Ekolojik Eksen Değerlendirme 10