bu yıl uluslararası kooperatifler yılı!

BU YIL
ULUSLARARASI
KOOPERATİFLER YILI!
Birleşmiş Milletler Genel Kurulu; kooperatiflerin sosyo-ekonomik kalkınmaya, özellikle yoksulluğun azaltılmasına, istihdam
yaratılmasına ve sosyal bütünleşmeye
olan katkılarını vurgulayarak 2012 yılını
“Uluslararası Kooperatifler Yılı” (UKY)
olarak ilan etmiştir.
Bu yılın ilanı “Kooperatif İşletmeler Daha İyi
Bir Dünya Kurar” ana temasıyla, tüm dünyada kooperatiflerin kurulması ve gelişmesini
teşvik etmeyi amaçlamaktadır. Ayrıca; bireylerin, toplulukların ve devletlerin Binyıl
Kalkınma Hedefleri gibi uluslararası kabul
görmüş hedeflere ulaşmasına, kooperatif
1
kuruluşlarının katkısının önemine vurgu
yapmaktadır.
A/RES/64/136 sayılı Birleşmiş Milletler Genel Kurul Kararı; Birleşmiş Milletler’in tüm
üye devletlerini ve diğer ilgili paydaşları, kooperatiflerin sosyal ve ekonomik kalkınmaya
olan katkıları konusunda farkındalığın
artırılması, kuruluş ve gelişimlerinin ilerletilmesi için Uluslararası Kooperatifler
Yılı’nı en iyi şekilde değerlendirmelerini
teşvik etmektedir.
Bu kitapçık, BM tarafından hazırlanan kitapçık esas alınarak hazırlanmıştır. (www.social.un.org/coopsyear)
TEMEL HEDEFLER
Birleşmiş Milletler Uluslararası Kooperatifler Yılı’nın üç temel hedefi vardır:
Kooperatifler nedir ve ne yaparlar konusunda genel farkındalığın artırılması;
Kooperatif işletmeler ve kuruluşların büyümesinin sağlanması;
Uygun ve destekleyici ulusal politikaların teşviki.
Bu hedeflere odaklanılmasıyla, kooperatiflerin gelişmesi, genişlemesi ve küresel
kalkınmaya katkıları için güçlü bir temel kurulmuş olacaktır.
Biliyor musunuz? Kooperatifler dünya genelinde 100 milyondan fazla insanı istihdam ediyor.
ANA MESAJLAR
Kooperatifler hakkında kamu farkındalığını artırmak için birçok UKY faaliyeti bilgi
paylaşımına odaklanacaktır. Bu iletişim faaliyetleri, Yıl sloganı olan “Kooperatif İşletmeler
Daha İyi Bir Dünya Kurar” merkezinde olacak ve kooperatif işletmelerin bu rolünü
gerçekleştirmelerini sağlayan önemli yönlerini vurgulayacaktır. Ana sloganı çerçevesinde,
Yıl kapsamındaki etkinlikler şu on ana mesaja dayanmaktadır:
Kooperatif işletmeler daha iyi bir dünya kurar.
Kooperatifler ortakların sahipliğinde, ortaklarına hizmet eden ve ortaklarınca
yönetilen işletmelerdir.
Kooperatifler insanları güçlendirir.
Kooperatifler yaşam şartlarını iyileştirir ve ekonomiyi güçlendirir.
Kooperatifler sürdürülebilir kalkınma sağlar.
Kooperatifler kırsal kalkınmayı geliştirir.
Kooperatifler sosyal ve ekonomik ihtiyaçların her ikisini de dengeler.
Kooperatifler demokratik ilkeleri geliştirir.
Kooperatifler yoksulluktan çıkış yoludur.
Kooperatifler gençlik için sürdürülebilir bir iş modelidir.
KOOPERATİFLER
NEDİR?
Kooperatifler ortak ekonomik, sosyal ve kültürel ihtiyaç ve istekleri müşterek sahip
olunan ve demokratik olarak kontrol edilen bir işletme yoluyla karşılamak üzere gönüllü olarak bir araya gelen insanların oluşturduğu özerk bir teşkilattırlar. (Uluslararası
Kooperatifler Birliği)
Kooperatifler, toplumsal kalkınmayı geliştiren ve ticari işletmeler için temel sağlayan
özgün bir modele dayanmaktadırlar. Bu işletmeler aşağıdaki özellikleri bünyesinde
barındırırlar:
Ortakların sahipliği, ortaklarına
hizmet etme ve ortaklarınca yönetilme
Kendi kendine yetme, kendi kendine sorumluluk, demokrasi, eşitlik,
adalet ve dayanışma birlik
İlkelere dayalı işletmecilik:
1. Gönüllü ve açık ortaklık
2. Ortakların demokratik kontrolü
3. Ortakların ekonomik katılımı
4. Özerklik ve bağımsızlık
5. Eğitim, öğretim ve bilgilendirme
6. Kooperatifler arası işbirliği
7. Topluma karşı sorumluluk
Kooperatiflerin yapısı ve işleyişi ile ilgili detaylı bilgilere şu adreslerden ulaşılabilir:
www.turkiye2012koop.org | www.social.un.org/coopsyear/cooperatives-are.html
KOOPERATİFLER
NELER YAPAR?
Kooperatifler tüm ülkelerde mevcuttur ve
Dünya genelinde 1 milyardan fazla insana
hizmet ettikleri tahmin edilmektedir. Birçok
farklı biçimde ve tüm sektörlerde faaliyet
göstermektedirler.
Kooperatifler; ihtiyaç duyuldukları her yerde
kurulabilmeleri avantajına sahip olmaları
nedeniyle yoksulluğun azaltılmasında etkin
bir araçtırlar. Ayrıca birçoğu, sosyal ve ekonomik destek sistemlerine, eğitim, sağlık,
sigorta, kredi ve diğer gerekli hizmetlere
erişim sağlamada önemli katkılarda
bulunmaktadır.
Kooperatifler; bireylerin, özellikle yoksul
insanların, tek başlarına elde etmeleri zor
olan ürünler ve hizmetler için katma değer
yaratırlar. Bu durum, ortaklara ait kaynakların
birlikte verimli şekilde kullanılmasıyla mümkün olmaktadır.
Kooperatifler ayrıca küresel ekonomik fabrikada önemli bir dişlidir. Ticaret hacimleri,
gelişen ve gelişmekte olan ülkelerin garisafi
yurtiçi milli hasıla rakamlarının % 3-10’u
oluşturmaktadır. Dünyanın en büyük 300
kooperatifine ait bilgilerin derlenmesiyle
oluşturulan ICA Kürsel-300 projesine göre
2008 yılında kooperatiflerin toplam ciroları
1,6 trilyon Dolar’a ulaşmaktadır. Sadece
bu 300 kooperatifin ciro toplamı, dünyanın
9. büyük ekonomisinin garisafi yurtiçi milli
hasıla rakamıyla başa baştır.
Biliyor musunuz? Küresel tarım ürünlerinin %50’sinin kooperatifler aracılığıyla pazarlandığı tahmin ediliyor.
KOOPERATİFLER
KOOPERATİFLER
sürdürülebilir bir iş modelidir.
yerel ekonomileri güçlendirir.
yaşam şartlarını iyileştirir.
insanlara sorumluluk kazandırır.
katılımcıdır.
KOOPERATİF ETKİ
Kooperatifler tüm dünya genelinde yaklaşık 1 milyar ortağa sahiptir.
Dünyadaki en büyük 300 kooperatifin 2008 yılı toplam cirosu 1,6 trilyon dolardır.
Kooperatifler yoksulluktan çıkışın yoludur. Kendine özgü modelleri ile; kadınlar, yerli halk
ve diğer zayıf gruplar için karşılaştırmalı üstünlük sağlar.
Finansal kooperatifler yaklaşık 857 milyon insana ya da dünya nüfusunun % 13’üne
hizmet etmektedir. Bu kooperatifler, dar gelirliler için küresel olarak günlük 2 dolarlık
yoksulluk sınırının altında yaşayan 80 milyon müşteriye hizmet etmektedirler.En büyük
mikro finans hizmeti sağlayıcılarıdır.
Dünya kredi birlikleri konseyi çatısı altında 49.000 kredi birliği 96 ülkede 177 milyon
ortağa hizmet etmektedir.
Kore’de su ürünlerinin %70’ini; Brezilya’da tarımsal ürünlerin %40’ını; Bolivya’da
tasarrufların %25’ini; Kolombiya’da sağlık sektörünün %25’ini; Singapur’da perakende sektörünün %55’ini, Danimarka’da %35’ini ve Macaristan’da %15’ini kooperatifler
karşılamaktadır.
Bangladeş’te kırsal elektrik kooperatifleri 28 milyon insana hizmet sağlamaktadır.
ABD’de 900 kırsal elektrik kooperatifi ülkede elektrik dağıtım hatlarının nerdeyse yarısına
sahiptir ve 37 milyon insana hizmet etmektedirler.
Kooperatifler kırsal kalkınmada büyük bir rol oynarlar tahminlere göre küresel tarım ürünlerinin %50’sinin kooperatifler aracılığıyla pazarlanmaktadır.
Tarımsal kooperatifler, ekonomik üretime kadınların da katılmalarını teşvik ederek gıda
üretiminin ve kırsal kalkınmanın artmasını sağlarlar.
Tarımsal kooperatifler sürdürülebilir tarımsal uygulamalar kullanır ve gıda güvenliğine
katkıda bulunur.
Kooperatifler, karşılıklı sigorta şirketleri aracılığıyla sağlık sigortası, hayat sigortası, mülkiyet/hasar sigortası şeklinde sosyal güvence sağlarlar.
Biliyor musunuz? 2008 finansal krizi süresince, kooperatif bankaları tüm dünyada tasarruf ve kredi
hacmi olarak büyüme göstermişlerdir.
SİZ DE KATILIN!
Uluslararası Kooperatifler Yılı, tüm dünyada kooperatiflerin kurulması ve geliştirilmesini
teşvik etmektedir. Ayrıca; bireylerin, toplulukların ve devletlerin kooperatif kuruluşlarının,
Binyıl Kalkınma Hedefleri gibi uluslararası kabul görmüş kalkınma hedeflerine
ulaşılmasına yardımcı olduklarının kabul edilmesi de teşvik edilmektedir.
Bir araya gelin ve etkinlikler düzenleyin!
UKY’nin amaçlarına ulaşması için yapılacak çalışmaları etkin biçimde sürdürmek üzere
ülkemizde “2012 Uluslararası Kooperatifler Yılı Kutlama Komitesi” oluşturulmuş
ve Sekretaryasını Gümrük ve Ticaret Bakanlığı (Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü)
üstlenmiştir. Kooperatiflerden sorumlu Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ile Çevre
ve Şehircilik Bakanlığı’nın da yer aldığı 11 üyeli Komitede ayrıca, kooperatifler ve diğer
ilgili kamu kuruluşları da temsil edilmekte ve Komite çalışmaları akademisyen ve uzman
üyeler tarafından desteklenmektedir. Komite çalışmalarını bir Eylem Planı ile takvime
bağlamış ve bu çerçevede çalışmaların yürütülmesine karar vermiştir.
Kooperatifler, yerel ve ulusal yönetimler, ilgili sivil toplum kuruluşları, üniversiteler ve diğer
kuruluşlarca Komite ile koordineli olarak UKY’ye ilişkin toplantı, seminer, konferans ve
benzeri faaliyetlerin yürütülmesi mümkün bulunmaktadır.
Bir kooperatife ortak olun ya da bir kooperatif kurun!
KAYNAKLAR
Birleşmiş Milletler Uluslararası Kooperatifler Yılı
www.social.un.org/coopsyear
Facebook : http://www.facebook.com/CoopsYear
Twitter
: http://twitter.com/CoopsYear
Blog
: http://uncoopsyear.wordpress.com
2012 Uluslararası Kooperatifler Yılı Türkiye Komitesi
www.turkiye2012koop.org
Facebook : turkiye2012koop
Twitter
: turkiye2012koop
BM Sosyal Politika ve Kalkınma Bölümü: Kooperatifler
www.social.un.org/cooperatives
BM Sosyal Politika ve Kalkınma Bölümü: Dünya Zirvesi
www.social.un.org/index/Home/WSSD1995.aspx
Birleşmiş Milletler Binyıl Kalkınma Hedefleri
www.un.org/milleniumgoals
Kooperatifleri Geliştirme ve Teşvik Komitesi (COPAC)
http://www.copacgva.org
Kooperatiflerle İlgili BM Karar ve Raporları
http://www.copac.coop/publications/unpublications.html
Kooperatiflerin Teşviki: ILO 193 sayılı Karara ilişkin Kılavuz
http://ilo.org/empent/Publications/WCMS_160221/lang-en/indec.htm
Uluslararası Kooperatifler Birliği (ICA)
http://www.ica.coop
Uluslararası Çalışma Örgütü (ILO)
http://www.ilo.org/global/lang-en/index.htm
Kooperatif Haberler
http://www.thenems.coop