MİYOPATİLER Dr. Cavit BOZ Kas fibrillerinde ve destek dokuda oluşan patolojik, biokimyasal ve elektrofizyolojik değişikliklerin oluşturduğu semptomlara veya fizik bulgulara myopati denilmektedir. Miyopatiler, duyusal ve otonomik bozukluğa yol açmaksızın sadece motor sendromlarla karşımıza çıkar. Yakınmalar genellikle bilateraldir ve özellikle proksimal kaslar etkilenir. Miyopatiler genetik veya kazanılmış nedenlere bağlıdır. Ancak çoğu miyopati genetik bir nedene bağlıdır. Nedenleri tabloda özetlenmiştir. Kazanılmış Herediter 1. 2. 3. 4. Müsküler distrofiler Distal miyopatiler/MD Distrofik miyotoniler Non-distrofik miyotoni/kanalopatiler 5. Konjenital miyopatiler 6. Metabolik miyopatiler 7. Mitokondrial miyopatiler İnflamatuar – – – – – – Dermatomyozit/Polimyozit Eozinofilik myopati Sarkoid İnklüzyon cismi myopatisi Behçet hastalığı İnfeksiyonla ilişkili inflamatuar miyopatiler Endokrin – Paratiroid fonksiyon bozukluğu – – Tiroid fonksiyon bozukluğu Adrenal bez bozukluğu İlaclara bağlı/Toksik Diğer sistemik hastalıklarla ilişkili – – – – – Elektrolit dengesizliği Kritik hastalık miyopatisi Malignensi MG/LEMS Stiff-person sendromu 1 Kas membran proteinleri Distrofin-glikoprotein kompleksi distrofin Merozin/laminin İntegrinler Disferlin Kaveolin Miyogibriler proteinler Nuklear membran proteini Emerin 1. MUSKÜLER DİSTROFİLER Musküler distrofiler progresif kas güçsüzlüğü ve kas lifi dejenerasyonu ile giden genetik geçişli myopatilerdir. Distrofinopatiler Duchenne Becker – – Limb girdle musküler distrofiler LGMD 1 OD LGMD 2 OR – – • Sarkoglikanopatiler (LGMD 2C, 2D, 2E, 2F) Konjenital müsküler distrofiler Merozin + ve merozin – Fukuyama Kas-göz-beyin hastalığı – – – Fasiyoskapulohumeral MD Emery-Dreifuss MD 2 a) DUCHENNE MUSKULER DISTROFI Duchenne (Dr. Guillaume Benjamın Amand kalarak, kolları ile kendisini yukarı itip Duchenne, 1806-1875) 1868’de bu hastalığı gövdesinide tanımlamıştır. Duchenne muskuler distrofi kendine tırmanarak ayağa kalkar ( Gower’s (DMD) en sık gorulen MD tipidir. X’e bagli belirtisi). Hastalık ilerileyicidir ve ortalama 10 resesif geçiş gösterdiği için erkeklerde görülür. yıl içinde yürüme yeteneği azalır ve hastalar Prevalansı 4000 yeni doğan erkekte 1’dir. X tekerlekli sandalyeye bağımlı hale gelirler. kromozomunun Xp21 Hastalığın ilerlemesi ile erektör spinal kasların lokalizasyonunda yer alan distrofin genindeki da tutulması ile lordoz gelişir. Multiple mutasyon sonucu oluşurlar. Olguların %30 kontraktürler, deformiteler tipik olarak hastanın kadarı ortaya ikinci dekatta yatağa bağımlı hale gelmesine ve X sebep olur.. Kalp kası da tutulur. Sıklıkla olan entellektüel bozulma vardır. Hastalar ikinci taşıyıcı veya üçüncü dekatta kardiyak yetmezlik veya yeni çıkmaktadır. kromozonu kızlarda kısa mutasyonlar Turner Xp21 da kolunda, de sonucu Sendromu translokasyon görülebilir. Bazen kadınlarda hafif klinik bulgular görülebilir. araya Hastalık distrofin geninin yokluğu sonucu kaybedilirler. ekstansiyona giren getirerek, enfeksiyonlar adeta nedeniyle oluşur. Distrofin kas membran fonksiyonlarının stabilizasyonunu sağlayan ve kas iskelet yapısında yer alan bir proteindir. Yokluğunda kas harabiyetine çocuklar eğilim doğumda ve artar. erken Etkilenen gelişim basamaklarında normaldir. En sık görülen başlangıç semptomları yürümede bozulma, ördekvari yürüyüş, sık düşmeler, yaşıtlarına Tanı: 1. Kas enzimleri:Serum kreatin kinaz kalmadır. (CK), aldolaz, LDH, AST ve ALT Semptomlardaki sıklıklar 4 yaşından önce enzimler artar. Semptomlar yokken, başlar, ancak nadiren 7-8 yaşlarına kadar sinsi hatta doğumdan itibaren CK değerleri göre hareketlerde geri kalabilir. İlk tutulan kaslar pelvik ve pektoral bölge kaslarıdır. Proksimal kaslardaki yüksektir. Hastalığın ilerlemesiyle enzim yüksekliği daha az olmaya kuvvetsizlik nedeniyle çocuk ayağa kalkmakta başlar. Kreatinüri ve myoglobinüri de zorlanır. Özellikle gastroknemius kaslarında görülebilir. belirgin olan pseudohipertrofiler gelişir. Önce düzeyleri yüksek olabilir. prone pozisyona gelip, ellerini ve dizlerini kendine çekerek, sadece elleri ve ayakları yerde Taşıyıcılarda da CK 2. Erken yaşlardan itibaren taşikardi, sağ dal bloğu, R dalgasında voltaj 3 yükselmesi gibi EKG anormallikleri b) BECKER MUSKULER DISTROFI görülebilir. X’e bağli resesif geçişli MD nin hafif incelemede, sinir formudur. Becker ve Keiner (1955) bu hastalığı normaldir. İğne tanımlamıştır. İnsidans 3-6/100.000, prevalans EMG' si myojenik tutulumu gösterir. 1/100.000 (canli doğan erkek çocuk) dir. Kısa boylu, kısa süreli, polifazik, erken Distrofin eksikliği vardır. Klinik bulguları rekruitment DMD’ ye benzer, ancak daha geç yaşlarda 3. Elektrofizyolojik iletileri genellikle yapmiş MÜP’ler başlar ve hafif seyreder. Solunum yetmezliği kaydedilir. 4. Kas biopsisinde kas lifi atrofisi ve bağ dokudaki artış görülebilir. 5. Distrofin eksikliğinin nadirdir. Erken dönemde kardiyak tutulum olmaz. Çoğu hastada zeka normaldir. Çoğu ve genetik hasta 3.-4. dekata kadar ambulatuar kalır. defektin gösterilmesi ile kesin tanı EMERY-DREİFUSS MUSKÜLER konur. Tedavi: DISTROFI Duchenne musküler distrofi için özel bir tedavi X’ e bağlı resesif geçişlidir. Erken dönemde seçeneği yoktur. eklem kontraktürleri, humeroperoneal bölge ve Fizik tedavi ve destek programı ile erken bazen de yüz kaslarında yavaş seyirli kas kontraktürler engellenebilir. Gerekirse tendon tutulumları ile karakterizedir. Erken çocukluk serbestleştirme operasyonları yapılır. döneminde başlar, 4-5. dekatlarda hızlanır. Hasta ve hasta yakınlarının psikolojik destek Yavaş progresyon gösterir. tedavisi almaları yaralı olabilir. Kortikosteroidler 0.75 mg/kg dozunda 6 ay FASİOSKAPULOHUMERAL DİSTROFİ boyunca veya 10 gün tedavi ve 10 gün ara Otozomal şeklinde daha uzun süre verilebilir. Myoblast 1/100.000dir. 1885 yılında Dejerine tarafından transplantasyonu ve gen transferi gibi henüz tanımlanmıştır. Hastalıktan sorumlu gen 4q’ya yararı kesinleşmemiş araştırmalar da vardır. lokalize Genetik danışmanlık önemlidir. Aileye sonraki değişikliklerin doğumlarda da risk olabileceği söylenmelidir. değişiklikler de olabilir. Birinci veya ikinci Taşıyıcılarda CK seviyeleri yüksek olabilir. dekatta başlar. Önce alt yüz kasları, daha sonra Taşıyıcıların trapezius ve pektoral kaslar tutulur. ve prenatal dönemdeki dominant edilmiştir. geçişlidir ve Kaslarda yanında sıklığı distrofik inflamatuar Spinal mutasyonların saptanması DNA analizi ile kasların tutulmasıyla lumbar lordoz görülebilir. yapılabilir. İleri dönemlerde pelvik kaslar tutulabilir ve deve hörgücü görüntüsüne neden olabilir. 4 Yavaş seyirlidir. Kalp kası tutulmaz, zeka kuşağı kaslarının tutulumu ile başlar. Daha normaldir. sonra üst ekstremite kuşak kasları tutulur. Tanı: Hastalığın aktif dönemlerinde kas Yavaş seyirlidir. enzimleri yükselebilir. EMG ile miyopatik Kalp kası ileri dönemlerde tutulabilir, zeka tutulum desteklenir. Kas biopsisi ile tanı konur. normaldir. Tedavi: Tanı: Hastalığın aktif dönemlerinde kas Destek tedavisi ve genetik danışmanlık önemlidir. enzimleri yükselebilir. EMG ile miyopatik SKAPULOPERONEAL MUSKÜLER tutulum desteklenir. DİSTROFİ: Tedavi: Destek tedavisi önemlidir. Otozomal dominant geçişlidir. Üst 2. DİSTAL MİYOPATİLER/ MUSKÜLER ekstremitede proksimal, alt ekstremitede distal DİSTROFİLER. kaslar tutulur. Yavaş seyirlidir. Kalp kası ileri Primer olarak el ve ayak kaslarını etkileyen dönemlerde tutulabilir, zeka normaldir. bir grup hastalıktır. Adult ve juvenil formları Tanı: hastalığın aktif dönemlerinde kas vardır. Yavaş seyirlidir ve hayat süresini enzimleri yükselebilir. EMG ile miyopatik etkilemez. tutulum desteklenir. Kas biopsisi nonspesifik Tanı: Hastalığın aktif dönemlerinde kas miyopatik değişiklikleri gösterir. enzimleri yükselebilir. EMG ile miyopatik Tedavi: Destek tedavisi ve genetik tutulum desteklenir. danışmanlık önemlidir. Tedavi: Destek tedavisi önemlidir. OKÜLOFARİGEAL DİSTROFİ: Geç başlangıçlı tip 1 (Welander) OD Otozomal dominant geçişlidir. Tipik olarak 40- Geç başlangıçlı tip 2 (Markesbery) 50 yaşlarda bilateral pitozis ile başlar. Daha sonra yutma zorluğu ve yüz kaslarında OD kuvvetsizlik eklenir. Ekstraoküler göz kasları Erken adult başlangıçlı (Nonaka) OD tamamen paraliziye gidebilir. Yavaş seyirlidir. Erken adult başlangıçlı (Miyoshi) OR Myastenia Gravis ve mitokondrial miyopatiler ayırıcı tanıda düşünülmelidir. Destek tedavisi 3-4 MiYOTONİ İLE GİDEN KAS önemlidir. Gerekirse hastalarda pitozis cerrahi HASTALIKLARI: Distrofik&Non-distrofik olarak düzeltilebilir. miyotoniler/kanalopatiler LİMB-GİRDLE MUSKÜLER DİSTROFİ Miyotoni; istemli kontraksiyon, perküsyon (ekstremite-kuşak tipi): veya elektriksel uyarı ile oluşturulan kaslardaki Otozomal resesif geçişlidir. 2. veya 3. uzamış kasılma durumunu tanımlar. Miyotonik Dekatlarda, genelde asimetrik olarak kalça distrofi, miyotonia konjenita, paramiyotonia 5 konjenita ve hiperkalemik periyodik paralizilerde görülebilir. atrofi nedeniyle tipik yüz görüntüsü ve pitozis karakteristik bulgularıdır. Kas atrofileri ilerleyince miyotoni azalabilir. Sertlik ve miyotoni soğukta artar. Diğer organ sistemleri Distrofik miyotoniler – – de tutulur. Miyotonik distrofi Kalpte mitral kapak prolapsusu ve atrial flutter Proksimal miyotonik miyopati görülebilir, hatta ani ölümlere yol açabilir. Non-distrofik miyotoniler/kanalopatiler – – – – Katarakt olguların %90’ında gelişir. Klor kanalopatileri (miyotonia konjenita) Mental retardasyon görülür. Na kanalopatileri (hiperkalemik periyodik paralizi) gonadal atrofi ve empotans görülür. Diyabete Ca kanalopatileri (hipokalemik periyodik paralizi) bozuktur. Paramiyotonia konjenita, K ile artan miyotoni görülür. Endokrin sistemler de tutulabilir. Primer eğilim artmıştır ve sıklıkla glukoz tolerans testi Erkelerde erken dönemlerde frontal kellik İşitme kayıpları ve bazı hastalarda polinöropati nadiren görülebilir. a) MYOTONİK DİSTROFİ: Otozomal dominant geçişlidir. 19.kromozomda defektli gen saptanmıştır. Sarkolemmal membran fonksiyon bozukluğu vardır ve klor kanallarında geçirgenlik azalmıştır. İnsidansı 4.9-11/100.000’dir. Multisistem bir bozukluktur. İlerleyici kas güçsüzlüğü ve miyotoniye, katarakt, kardiyak tutulum, testikuler atrofi, frontal kellik gibi sistemik tutulum bulguları da eşlik eder. Klinik bulgular 20 yaş civarında başlar (20-50). İlk bulgu genellikle miyotonidir ve üst ekstremite distallerinden başlar, daha sonra diğer kaslara yayılır. Kas atrofileri önce elleri, ön kol kaslarını etkiler, daha sonra yüz ve alt ekstremite kaslarına yayılır. Yüz kaslarındaki 6 b)MYOTONİA KONJENİTA Otozomal dominat geçen ve benign karekterli formu Thomsen hastalığı olarak, Otozomal resesif geçen ve daha ağır formu Becker tipi miyotonia konjenita olarak bilinir. Miyotoni Tanı: genelde tüm kasları tutar, göz kapağında Ellerin birkaç dakika soğukta kalması miyotoniyi artırabilir. Serumda CK normal kasları veya hafif artmıştır. belirgindir, soğukta artar, egzersizle azalır. Dil EMG de distrofik kas belirtileri yanında etkilendiğinde konuşma bozulur. Başlangıç 6-7 yaşlarında olup, puberte sonrası durağan seyreder. Kas hipertrofileri yaygındır. Kardiyak tutulum olmaz. pike yapan uçak veya uzaklaşan motosiklet Tanı ve tedavi basamakları miyotonik distrofi sesine benzeyen tipik miyotonik boşalımlar gibidir. gözlenir. Çogu olguda EKG'de kalp blokları. c)SODYUM KANALOPATILERI: Kas biopsisi ve genetik çalışmalar ile Thomsen, Becker ve miyotonik distrofide klor tanı desteklenebilir. kanallarında patoloji varken, paramiyotonia konjenita, hiperkalemik periyodik paralizi, Tedavi: miyotonia fluktuans ve asetazolamid’e cevaplı Miyotoni tedavisinde fenitoin, prokainamid, miyotonilerde sodyum asetazolamide ve kinin etkilidir. Prokainamid genetik sorun vardır. yan etki olarak kalp bloğu yapabilir. Son Paramiyotinia yıllarda mexiteline'le miyotonide iyi sonuçlar konjenitadan farkli olarak egzersizle şikayetler bilinmektedir. artmaktadır. Otozomal dominant geçişlidirler. kanalları ile ilgili konjenita: Miyotonia 7 Periyodik paralizi ve nondistrofik miyotonilerin klinik özellikleri Hipokelemik Hiperkalemik Paramyotonia Miyotonia Jeneralize periyodik periyodik konjenita konjenita miyotoni paralizi paralizi Periyodik paralizi + + + Miyotoni - + + + + Soğuk Soğuk Güçsüzlüğü artıran Soğuk, etken karbonhidratlar Güçsüzlüğü Potasyum Karbonhidratlar Karbonhidratlar iyileştiren etken Asetazolamid Asetazolamid Asetazolamid Kas katılığı - + +++ +++ +++ Genetik OD, 1q OD, 17 q OD 17 q OR, 7 q OR, 7 q İlgili kanal Ca Na Na Cl Cl Tedavi Atak Atak Soğuk Mexiletine tedavisinde: oral tedavisinde: ortamdan Fenitoin KCL kalsiyum kaçınma Prokainamide Proflakside: glukonat, NaCı, asetozolamid, Proflakside: düşük asetozolamid karbonhidratlı verilir geçiş/kromozom Asetazolamide diyet, yüksek K lu diyet 5 KONJENİTAL MUSKÜLER Nemalin miyopatisi, minikor miyopati, DİSTROFİLER Mitokondrial Doğumdan itibaren kas güçsüzlüğü, hipotoni ve miyopati gibi bir çok heterojen gruptan oluşurlar. ilk 1 yıl içinde artrogipozis gelişmesi ile karakterize bir grup distrofik kas hastalıklarıdır. KAZANILMIŞ MİYOPATİLER Klinik gidiş ilerleyici değildir ve hastalık İNFLAMATUAR MİYOPATILER: adolesan çağda stabilleşebilir. Myozit; Çocukluk çağının musküler distrofisi, Santral kor hastalığı, otozomal resesif kasın patolojik olarak inflamatuar hücrelerle infiltrasyonudur. Klinik olarak ağrı, hassasiyet ve kuvvet kaybı ile giden kas hastalığıdır. 8 Idiopatik EMG de miyojenik MÜP ler, artmış giriş aktivitesi ve fibrilasyonlar görülür. Polimiyozit-Dermatomiyozit (PM-DM) Granulomatoz miyozit Tedavi: Otoimmun bir hastalık olduğundan Inkluzyon cismi miyoziti tedavide Eozinofilik miyozit kullanılır. Erken ve uygun tedavi önemlidir. immun supresyon yapan ilaçlar Prenizolon 100 mg/gün dozunda 4 hafta Enfeksiyoz miyopatiler: Viral süre ile verilir. Daha sonra klinik cevaba Fungal göre doz azaltılır ve idame tedavisi Bakteriyel yapılır. Steroid tedavisi olguların % Parazitik 50'sinden fazlasında iyileşme sağlar. IVIG: Tedavide ikinci seçenektir. Bu a) POLIMİYOZIT Polimiyozitis; kaslarda dejenerasyon tedavinin ve daha etkili olduğu enflamasyonla giden, proksimal myopati, bazen bildirilmektedir. Aynı zamanda steroid disfaji tedavisi de devam edebilir. ve boyun kaslarında güçsüzlükle karakterize bir hastalıktır. Erişkinlerde görülür. İmmunsupresif tedavi: Steroid ve IVIG Etiyolojisi ve patogenezi tam bilinmemektedir tedavisine ancak antijene bağlı sitotoksisite nedeniyle T methotrekxate gibi immuosupresif ilaçlar hücrelerinin kullanılır. neden olduğu otoimmun bir cevap yoksa azotiopirin, reaksiyon düşünülmektedir. Kas biopsisinde kas b) DERMATOMİYOZİT liflerinde Karakteristik deri döküntüsünün eşlik ettiği nekroz ve inflamatuar hücre infiltrasyonu görülür. Hastalık genelde ikinci ilerleyici bir miyopatidir. dekattan kas Çocuklarda ve erişkinlerde görülen formları güçsüzlüğüne miyalji ve kaslarda hassasiyet vardır. Diğer otoimmun hastalıklar ve malignite eşlik eder. Yutma kasları da tutulabilir. Diğer ile birlikteliği olabilmektedir. Karakteristik olarak otoimmun hastalıklar ile birlikte görülebilir. göz İnsidansı 5/1.000.000'dir. Kadınlarda iki kat parmaklarda eritemli kabarık erupsiyonlar ile daha sıktır. Genetik yatkınlık gösterilememiştir. karakterizedir. Bu lezyonlar ışığa maruz kalmakla Tanı: artar. Kas güçsüzlüğü proksimal kaslardan başlar. CK, aldolaz ve miyoglobulin düzeyi artmış Kas ağrıları görülür. olabilir. Tanı ve tedavi polimiyozitteki gibidir. Kas sonra görülür. biopsisinde rejenerasyon yanında Proksimal dejenerasyon perivasküler endomisyal lenfosit infiltrasyonu görülür. kapaklarında heliotropik döküntü ve ve c) İNKLÜZYON BODY MİYOZİTİ ve Yavaş seyirli, iskelet kası stoplazması ve nukleusunda inklüzyon cisimcikierinin görülmesi 9 ile karakterize kronik bir miyopatidir. Genelde Bu yaşlı erkeklerde görülür. mitokondri anormalliği gösteren “ragged red” METABOLIK VE ENDOKRIN lifler olan birçok hastalığı içermektedir. MİYOPATILER Kearns-Sayre sendromu: Kronik, progresif a) CUSHİNG SENDROM VE STEROİD oftalmopleji, retinal dejenerasyon, kalp bloğu ve MYOPATİ: Cushing sendromunda % 50-80 BOS’da protein artışı ile karakterize hastalıktır. hastada MELAS: Mitokondrial miyopati, ensefalopati, proksimal kaslarda belirgin olan miyopati görülür. b) PRIMER heterojen grup, ortak özellikleri kas laktik asidoz, strok benzeri epizodlar vardır. HIPERALDOSTERONISM: MERRF: (Miyoklonik epilepsi, ragged red fibers Periyodik paralizi oluşur. Addison hastalığında görülür. yaygın kas güçsüzlüğü gelişebilir. g) PERİYODIK PARALİZİLER c) HIPERTIROIDI proksimal kasları tutan Sebebi miyopatiye neden olabilir. güçsüzlük atakları, refklekslerin alınamaması ve d) bağlı HIPOTIROIDIYE miyopati: tam olarak bilinmeyen, tekrarlayıcı elektriksel uyarıya periferik sinirlerin yanıt konjenital veya spontan olabilir. Kas güçsüzlüğü vermediği ve görülürler. Patogenezi tam bilinmemekle birlikte kramplarla gider. Hormon replasman familyal memranlarında hastalıklardır. iyon Gençlerde tedavisine iyi cevap verir. kas transportunda bir e) GLIKOJEN VE LIPID DEPO hastalıkları tutulum olabilir. Serum potasyum degerlerine da miyopatiye neden olabilir. göre hipo, normo ve hiper kalemik tip diye adlandırılırlar. En sık görülen hipokalemik tiptir. f) MITOKONDRIAL MİYOPATİ ve ENSEFALOMİYOPATİLER Paralizi atakları bir kaç güne kadar devam edebilir. DTR'ler azalır veya kaybolur. Solunum kasları ve kranial kaslar etkilenmez. İLACA BAĞLI MYOPATİLER: Genelde proksimal kas tutulumu olur. En sık neden kortikosteroidlerdir. 1. İlaclara bağlı Kortikostroidler Kolesterol düşürücüler Klorokin Alkol Amiodarone Carbimazole Chloroquine Cimetidine Clozapine Colchicine Cyclosporin D-penicillamine Emetine Altın tuzları Growth hormone Interferon-alpha-2b Labetalol Omeprazole Perhexiline Phenybutazolidine Phenytoin Propylthiouracil Retinoidler Tranilast Vincristine Zidovudine 10 Herediter myopatiler 1. Distrofinopatiler Becker X-Resesif Duchenne 2. Emery-Dreifus MD 3. Distal myopatiler 4. Fasioskapulohumeral distrofi 5. Okülofaringeal MD 6. Skapuloperoneal MD 7. Limb girdle 8. Myotonik distrofi 9. Desmin myopati 10. Konjenital myopatiler Santral kor Desmin body miyofibriler Minikor Nemalin X-resesif miyotubuler 9. Metabolik Myoadenylate deaminase Glikojenoz Asit maltaz eksikliği Myofosforilaz eksikliği Kas fosfofruktokinaz eksikliği Lipogenez Karnitin palmitoil transferaz eksikliği Karnitin asetil karnitin transferaz eksikliği Orta zincirli asetil CoA dehidrogenaz eksikliği Mitokondrial miyopatiler Progresif eksternal oftalmopleji Kearns-Sayre sendromu MELAS(Mitochondrial encephalomyopathy, lactic acidosis, and strokelike ) MERF(Myoclonus epilepsy with ragged-red fibers) 10. Kanalopatiler İlaca bağlı miyastenik sendromlar Malign hipertermi Periyodik paraliziler Kazanılmış myopatiler 2. İnflamatuar Dermatomyozit Polimyozit Eozinofilik myopati İnklüzyon cismi myopatisi Viral myopatiler 3. Otoimmun MG LEMS Stiff-person sendromu 4. Endokrin Paratiroid fonsiyon bozukluğu Tiroid fonsiyon bozukluğu ile miyopati 5. İlaclara bağlı Kortikostroidler Kolesterol düşürücüler Klorokin Alkol Amiodarone Carbimazole Chloroquine Cimetidine Clozapine Colchicine Cyclosporin D-penicillamine Emetine Altın tuzları Growth hormone Interferon-alpha-2b Labetalol Omeprazole Perhexiline Phenybutazolidine Phenytoin Propylthiouracil Retinoidler Tranilast Vincristine Zidovudine 11