Bilgisayarlı Tasarım, Modelleme ve Tümleşik Üretim

advertisement
Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri
2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya
Bilgisayarlı Tasarım, Modelleme ve Tümleşik Üretim
Yrd.Doç.Dr. A.Muttalip Şahinaslan
İnönü Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Makine Mühendisliği Bölümü, Malatya
atalip@inonu.edu.tr
Özet: Bu çalışmada, Makine Mühendisliğinin temel sorunlarından biri teorik olarak tasarlanan,
modellenen ve statik, dinamik, mukavemet hesapları yapılan bir parça ya da makinede, gerçek
uygulama şartlarında, uyumsuzlukların ve gözden kaçan durumların olmasıdır. Bu durumda, yapılan tüm işlemlerin yeniden başa alınarak tasarımın tekrarlanması gerekir. Bu ise zaman, iş gücü,
malzeme israfına ve üretim maliyetlerinin artışına sebep olmaktadır.
Oysaki yeni nesil son derece hızlı çalışan profesyonel bilgisayar yazılımları kullanılarak, imalatı
düşünülen bir makine ya da parçanın sanal ortamda tasarlanması, modellenmesi, statik, dinamik
ve mukavemet hesaplarının yapılması, üzerine çeşitli yönlerde ve pozisyonlarda yüklerin uygulanması ile son derece güvenilir olarak üretilmesi mümkündür.
Böylece, yazılımların makine teknolojisinde yaygın olarak kullanılmasının ülkemizdeki makine
sanayinin, teknolojik gelişmelere ayak uydurarak, uluslararası rekabete katılabilmesi, kalitenin
yükseltilmesi, maliyetlerin düşürülmesi ve piyasaların genişletilmesi ile geliştirilmesine büyük
katkılar sağladığı yadsınamaz bir gerçektir.
Anahtar Sözcükler: Bilgisayar destekli tasarım ve modelleme, bilgisayarlı tümleşik üretim
Abstract: In this study, one of the basic problems of mechanical engineering is that for a component or machine theoretically designed and modelled there exist discrepancies and overlooked
situations at real working conditions. In this case, the design process has to be repeated. This
causes time, labor and materials waste, and leads to increased production costs.
However, by using new generation professional computer software running extremely fast, machines or components can be designed and modeled virtually and as a result highly reliable components and machines can be manufactured. Thus, contribution of common use of software in machinery technology to the development of machinery industry in our country by keeping pace with technological developments, participate in international competition, increasing quality, lowering costs and expanding markets is an undeniable fact.
Keywords: Computerized Design and Modeling, Computerized Integrated Production
1. Giriş
emeğin boşa gitmesine, malzeme israfına, kalite sorunlarına ve üretim maliyetlerinde artışa
neden olmaktadır.
Teorik olarak tasarlanan, statik, dinamik, mukavemet hesapları yapılan ve modellenen makine ya da parçası gerçek uygulama şartlarında ele alındığında bir takım uyumsuzluklarla
karşılaşılabilmektedir. Bu durum yapılan onca
Modelleme ile üretim arasında yaşanan uyumsuzluklar bazen modelleme ve tasarımda yapılan
hatalardan bazen de gözden kaçırma gibi insan
19
Bilgisayarlı Tasarım, Modelleme ve Tümleşik Üretim
A.Muttalip Şahinaslan
hatalarından kaynaklanabilmektedir. Oysa günümüzde bilgi teknolojilerinin sunduğu sistemler
ve profesyonel bilgisayarlı tasarım uygulamaları
kullanılarak imalatı düşünülen bir makine ya da
parçanın sanal ortamda tasarlanması, modellenmesi, statik, dinamik ve mukavemet hesaplarının
yapılması, üzerine çeşitli yön ve pozisyonlarda
yüklerin uygulanması yapılabilmektedir. Böylece tasarım ile üretim arasındaki uyumsuzluklar
mümkün olan en az düzeye indirgenebilmekte,
daha az maliyette son derece güvenilir ve kaliteli üretim yapmak mümkündür.
Günümüzde bir yandan artan nüfus ve günümüz ihtiyaç ve beklentilerinin farklılaşması,
artan insan ihtiyaçları yanında, bilgi düzeyi artan toplum ve kalite ihtiyacı, bilişim teknolojilerindeki yenilikler ve buluşlar bilgisayar destekli üretimin gelişmesi için büyük bir etkendir.
Buna karşın sanayileşmenin bir gereksinimi
olan hızlı makineleşme ihtiyacı, üretimde hız
ve kalite artış beklentileri bilgisayar destekli
seri üretim ihtiyaçlarını beraberinde getirmektedir. Özellikle bilgi teknolojileri ve elektronik
alanındaki gelişmeler; seri üretim sistemlerinin
gelişmesine ivme kazandıran en büyük etken
olarak karşımıza çıkmaktadır.
Bilgisayar destekli tasarım yazılımların diğer
alanlarda olduğu gibi makine teknolojisinde
yaygın olarak kullanılması ülkemizdeki makine sanayinin, teknolojik gelişmelere ayak
uydurarak, uluslararası rekabete katılabilmesi,
kalitenin yükseltilmesi, maliyetlerin düşürülmesi ve piyasaların genişletilmesi ile geliştirilmesine büyük katkılar sağladığı yadsınamaz
bir gerçektir.
Bilgi teknolojileri; gittikçe boyutları küçük
kapasiteleri ve marifetleri büyük, istenilen bir
zamanda ulaşılabilen, farklı beklentileri karşılayabilecek şekilde programlanmış akıllı uygulamalarla hayatın her alanına girmekte ve her
geçen gün daha da önemli hale gelmektedir.
Aynı zamanda bugün üretilen bilgisayarların
fiyatlarında yaşanan daha düşük maliyetlerde bu teknolojilerin kullanımını ve kullanım
alanlarının hızla gelişmesini tetiklemektedir.
Öyle ki yakın gelecekte ev ve iş yerlerinin
süpürülmesinden size çay, kahve, pasta gibi
şeyler yapmada hizmet eden yapay insanlar
yani robotların hayatımıza girdiğini göreceğiz. Bu ancak makine ile bilişimin entegre bir
şekilde uyumlu çalışabilmesinin sonucunda
olabilmektedir. Bilgi teknolojileri sayesinde,
makineler daha zeki, daha hızlı ve daha kaliteli olabilmektedir. Buna en güzel örnek olan robotlar çağımızın en etkin endüstri aracı olarak
karşımıza çıkmakta, yapa zeka yöntemleriyle
insan gibi düşünebilme yolunda ilerleten bir
robot endüstrisi gelecekte pek çok yeni kullanım alanları oluşturacaktır. Makine endüstrisi ile bilgi teknolojisinin birlikte uyumlu bir
şekilde kullanıldığında nelerin başarıldığına
güzel bir örnektir.
2. Bilgi Teknolojileri ve Makine
Bilgi teknolojileri sunduğu hizmetler her geçen
gün daha farklı alanlarda kullanılabilmekte,
kullanılan alanlarda insan hatalarından kaynaklı
kalite kusurları azalmakta, ticari rekabette farklılaştırma ve pek çok avantajlar sunmaktadır.
Uluslararası rekabet her geçen gün eskiye
oranla daha da sert ve yaşamsal hale gelmektedir. Bu rekabette başarılı olmanın sırrı, her zaman olduğu gibi, üretim maliyetlerini düşürerek, kaliteyi yükseltmek ve müşteri isteğine, en
kısa sürede cevap verebilmekten geçmektedir.
Bütün bunları yapabilmek için ise, yeni teknolojilerin üretim sistemlerine uyarlanmasından
başka bir yol görülmemektedir.
Makine ve parçalarının imalatında, ucuz
işçiliğin(ya da diğer bir değişle; ucuz gibi görünen işçiliğin) aslında pek bir avantajı olmadığı herkes tarafından kabul edilebilirken diğer
taraftan esnek imalat sistemleri ile başarının
elde edilmesi tek çözüm olarak görülmektedir.
3. Bilgisayar Makine Entegrasyonu
Bilgi teknolojileri üretimin hemen hemen bütün aşamalarında bir yönetim ve kontrol ele-
20
Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri
2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya
manı olarak da kullanılabilmektedir Makinelerle elektronik ve yazılım olarak bütünleşmiş
entegre bilgisayarlar bir beynin vücudu kontrol
etmesi gibi mükemmel bir şekilde üretim gerçekleştirebilmektedir.
İşletme birimleriyle bilgisayar destekli üretim
ortamları arasındaki entegrasyonu sağlamaya
yönelik üretim kaynak planlama uygulama yazılımları geliştirilmiştir. Bu tür uygulamalarla üretim yapan şirketlerde üretim ile yönetim arasındaki bilgi akışı daha hızlı ve sağlıklı olmaktadır.
Bilgisayarlı tümleşik üretimde; üretim ve bilgisayar ayrı ayrı birer sistem bileşeni değil,
sistemi oluşturan ve birbirinin tamamlayan
unsurlardır.
Şekil-1: Bilgisayar Makine
Entegrasyonu Bilgi İletim Hattı
Bilgisayarlar bu entegrasyonda makineler
üzerinde yer alan elektronik aksamlar aracılığıyla makinelere istenilen işlemi yaptırabilmektedir. Çünkü bilgisayarlar üzerinde
koşturan programlar/uygulama yazılımları
ancak bilgisayar gibi aynı dili kullanabilen
ve programlanabilen elektronik cihazlarda
işlev görebilir. Bu durum bilgisayarlı entegre bir makine sisteminin kurulmasında ilgili
tüm yerlerde elektronik aksam kullanılması
mecburiyetini doğurmaktadır. Bilgisayarlar
ancak makinelerin elektronik aksamla donatılması durumunda makineye hükmeder ve
programlandığı şekilde verilen görevi yerine
getirebilir. Aksi halde normalde bilgisayarların makineye doğrudan bir etkisi yoktur. Bilgisayar ilk önce elektronik aksamla iletişim
kurar, ardından elektronik aksama bir dizi komutlarla emirler vererek, elektronik aksamaların makineyi çalıştırmasını sağlar. Makine
böylece bilgisayarın verdiği kararlar doğrultusunda istenilen işlemi gerçekleştirir. Bilgisayarlarda eninde sonunda insanların verdiği
komutlara göre hareket ederler. Bilgisayarda
kullanılan programlar, makinenin hareketinde
rol oynayan ikinci unsurdur. Bu durum Şekil
1’de gösterilmektedir.
Bu çevirimde makine ile bilgisayar arasında
yer alan elektronik aksam bir nevi tercüman
rolünde çalışmaktadır. Bilgisayar tarafından
0-1’lerden oluşan sayısal bilgiye ilişkin komut elektronik aksam tarafından yorumlanarak
analog bilgiye dönüştürülerek makinenin anlayacağı bir bilgiye dönüşür. Analog bilgi aslında elektriğin gerekli miktar ve biçimde hareket
enerjisine dönüşmesidir. Elektronik aksama
gelen bilgiler doğrultusunda çok daha yüksek
voltajları ya da daha düşük voltajları kontrol
ederek makineye gereken işlemleri yaptırır. Bu
sayede makineye gereken emirler verilmiş ve
istenilen hareket sağlanmış olur.
Bilgisayar, elektronik aksam ve makineden
oluşan bu üçlü otomatik yapı yerine makineye hareket mekanik bir yapı ile de sağlanabilir.
Ancak bu mekanik yapı maliyeti, ergonomik
açıdan verimsizliği, enerji kaybı ve fiziksel
güç gerektiriyor olması gibi pek çok dezavantajı üzerinde barındırmaktadır.
Bilgisayar destekli bir entegrasyonda; görsel
veya işitsel duyulara hitap edebilir olması,
kumanda merkezinden çalıştırılabilme esnekliği gibi avantajlara sahiptir. İnsanlar genelde
21
Bilgisayarlı Tasarım, Modelleme ve Tümleşik Üretim
A.Muttalip Şahinaslan
makinelerden uzak kalmak ve işleri kumanda
ederek yürütmek isterler. Bilgisayar çok uzaktayken bile kablolu veya kablosuz iletişim
araçlarını kullanarak elektronik aksama hükmedebilmektedir. Bu esneklik sayesinde insanlar makinelerden uzak hatta belki de dünyanın
diğer bir köşesinden makinelere hükmedebilmekte örneğin işten eve gitmeye hazırlanırken
bir yandan internet üzerinden evdeki fırının çalışmasını başlatıp evine vardığında sıcak taze
pişmiş yemeğini karşısında bulabilmektedir.
lar, mikro bilgisayarlar, kişisel bilgisayarlar,
programlanabilir otomasyon cihazları, bilgisayar nümerik kontrollü tezgâhlar, robot kontrolcüler ve iş istasyonları gibi tipleri bulunabilir.
Girdi-Çıktı: Üretim içinde bilgisayarlarla birlikte yazıcılar, klavyeler, monitörler ve çizicilerin yanı sıra, çeşitli girdi ve çıktı cihazları ile
bunlar arasında arabirim oluşturacak bir yapıya
da ihtiyaç vardır.
Robot: Değişik programlar yardımıyla malzeme, parça, takım ya da özel cihazları taşımak
ya da hareket ettirmek amacıyla tasarlanan,
yeniden programlanabilir, çok fonksiyonlu cihazlardır ve bilgisayarlı tümleşik üretim süreci
içinde en önemli elemanlardan biridir.
“Yapılan her icat insanlığın hizmetine sunulan
bir faydadır, ama bu aracın doğru kullanılmaması onu zararlı bir konuma sürükleyebilir.”
4. Bilgisayarlı Tümleşik Model
Malzeme İletimi: Takımların, üretilecek parçaların, tezgâh parçalarının vs. taşınması bu
sınıfa girer. Bunun da kontrolü bilgisayarlarla
yapılabilir.
Bilgisayarlı tümleşik üretim çoğu bilim adamı
tarafından farklı tanımlanabilmektedir. Bu, bilgisayarlı tümleşik üretim sistemlerine birden fazla
açıdan bakılabilmesinden ileri gelmektedir. Bu
farklı bakış açıları fabrika düzeyi, otomasyon,
iş ortamı, üretim yönetimi, bilgisayar destekli
mühendislik ve yönetim bilgi sistemleridir. Ancak her ne açıdan bakılırsa bakılsın, bilgisayarlı
tümleşik üretimin hiçbir zaman değişmeyen ortak noktası bütünleşme yani entegrasyondur.
Bilgisayar Destekli Fonksiyonlar: Bunlar,
bilgisayar kontrollü takım tezgâhları, robotlar
ve yine bilgisayar kontrollü malzeme iletim
cihazları dışında, amaca özel tekrar programlanabilir cihazlardır.
• Üretim planlama ve kontrol
• Bilgisayar destekli test
• Bilgisayar destekli üretim
Tümleşik üretim, tarihsel olarak dört safhadan
geçmiştir. Bunlar sırasıyla; el ile üretim, mekanizasyon, otomasyon ve tümleşme’dir.
Bilgisayarlı tümleşik üretimin amacı, üretimde
esnekliği ve yüksek verimliliği sağlamaktır. Bu
yüzden proseslerin daha az karmaşık olması
gereklidir.
Bilgisayarlı tümleşik üretim; mamul, proses ve
iş hedeflerinde başarı sağlamak amacıyla doğru
bilgiyi, gereken yere ve gerektiği zaman temin
ederek, üretime bilgisayar teknolojisinin uygulanması olarak ta tarif edilebiliriz. Operasyonel
olarak bilgisayarlı tümleşik üretim, bilgisayar
destekli mühendislik ve bilgisayar destekli üretim olmak üzere iki alt grupta ele alınır.
Bilgisayarlı tümleşik üretimi benimsemiş her
fabrikada bir ana bilgisayar vardır. Diğer bilgisayarlar ve tezgâhlar bu ana bilgisayara bağlı
çalışırlar. Her tezgâhta ise hiyerarşik kontrol
sistemine göre çalışan birkaç işlemci düzeyi
vardır.
Bilgisayarlı tümleşik üretimin bileşenleri aşağıda verilmiştir. Bunlar;
Bilgisayarlı tümleşik üretim, tamamen otomatik bir fabrika oluşturmaktan çok, değişik teknolojileri kullanarak otomasyon ve insan bü-
Bilgisayar: Bilgisayarlar, tümleşik üretimin temel elemanıdır. Ana sistemler, mini bilgisayar-
22
Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri
2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya
tünlüğünü sağlayarak maksimum karla çalışan
bir fabrika oluşturmaktır.
Buna göre; Bilgisayarlı tümleşik Üretim Sistemi, beş ana alt sistemin oluşturduğu bir bütün
olarak düşünülebilir.
Bilgisayarlı tümleşik üretimin amaçları şöyle
sıralanabilir;
• Müşteri servisini arttırmak
• Kaliteyi geliştirmek
• Rekabeti arttırmak
• Toplam maliyeti düşürmek
• Ürün temin sürelerini azaltmak
• Akış zamanının azaltmak
• Envanter düzeyini azaltmak
• Yeni ürün pazarlama süresini arttırmak
• Üretim program performansını arttırmak
• Daha fazla esneklik
• Daha fazla uzun-dönemli kar elde etmek
• Müşteri temin süresini kısaltmak
• Üretim prodüktivitesini arttırmak
• Yarı mamul envanterini azaltmak.
Genel olarak Bilgisayar Destekli Tasarım
(CAD), temelde bir grafik terminalinden oluşan, tasarıma yönelik ortaya çıkan analitik ve
ekonomik problemlerin çözümüne yardımcı
olacak, çeşitli bilgisayar yazılım paketleri ile
karmaşık bilgisayar grafik tekniklerini kullanan
bir tasarım prosesidir. Tasarlanan parçanın teknik çizimi bilgisayar ekranında görülebilir ve
klavye, tablet gibi araçlarla çizim yapılabilir.
Diğer bir ifadeyle CAD, bir ürünü renkli ekranda gösteren, üzerinde değişiklikler yapılabilen
bir yazılım olarak düşünülmektedir. CIM’in
en köklü geçmişe sahip yapıtaşlarından biri
CAD’dir. Bu gün birçok fabrikada CIM uygulaması olmamasına rağmen, CAD tek başına
kullanılmaktadır.
Bilgisayarlı tümleşik üretimin avantajları sadece
parasal alanda değil, işletmeye daha birçok alanda kazanç sağlar. Bunlar sıralayacak olursak;
• Hammadde kullanımı azalır
• Bakım harcamaları düşürülür
• Sermaye harcamaları azalır
• İşçilik maliyetleri düşer
• Üretim kalitesi artar
• Zamanında üretim için zemin hazırlanır
• Daha hızlı üretim sağlar
• Daha esnek üretim sağlar
• Üretim hataları azaltılır
Bilgisayarlı Tümleşik Üretimin(BTÜ) bazı yapıtaşları Şekil-2’de şematik olarak gösterilmiştir.
CIM açısından bakılınca, CAD daha değişik
görünmektedir. Çünkü, CIM içinde CAD’nin
görevi bir ürünün tasarımını yapmak ve üretim
için gerekli olan veri tabanını oluşturmaktır.
Renkli bir ekranda ürünü görmek, onun üzerinde değişiklikler yapabilmek CAD’nin bir parçasıdır. Ama CIM içinde düşünüldüğümüzde,
CAD bir veri kaynağıdır. Üretilecek parçanın
fiziksel boyutları, ürün işleme esasları vb. ile
ilgili bütün bilgiler CAD yazılımının oluşturacağı veri tabanında saklanır ve bu veri gerekli
olduğu zaman CIM’in diğer yapıtaşları tarafından kullanılır.
Şekil-2: Bilgisayarlı tümleşik
üretimin (CIM) Yapıtaşları
Şirketler CIM sistemlerini, bilinçli bir şekilde
uygulandıklarında önemli yararlar sağladığı görülmektedir. Bu sistemi uygulayarak başarı sağlayan BYJC firması Çin Halk Cumhuriyeti’nin
en büyük freze tezgâhı üreticisidir ve 300 kadar
farklı tipte ve boyutta freze tezgâhı üretmektedir. Bu makinalarını 50 farklı ülkeye ihraç
edilmektedir. 1990 yılında şirket yöneticileri
rekabet güçlerini artırmak ve dünya pazarından daha büyük bir pay alabilmek için kalite,
maliyet, teslimat zamanı gibi faktörleri iyileş-
23
Bilgisayarlı Tasarım, Modelleme ve Tümleşik Üretim
A.Muttalip Şahinaslan
tirmeleri gerektiğini, bunun da bir Bilgisayarlı
Tümleşik Üretim sistemiyle mümkün olabileceğini saptadılar ve üç farklı sistemin tümleşik
hale getirmekle işe başladılar [3]:
• Bilgisayar Destekli Tasarım (CAD)/ Bilgisayar Destekli Üretim Planlama (CAPP)
sistemi,
• İmalat Kaynakları Planlama sistemi,
• Esnek Üretim Sistemi.
• Fabrikalarında bu değişiklikleri yaptıktan
dört yıl sonra (1994) yaptıkları tespitlerde
şu verileri elde ettiler;
• 1990’da büyük bir sayısal denetimli freze tezgâhının tasarım süresi 6 ay iken, bu
süre 1994’de 1-3 aya düşmüştür.
• Aynı dönemde karmaşık parça üretim süresi yetmiş saatten sekiz saate inmiştir.
• Tekrar işlenmesi gereken karmaşık parçalara uygulanan tekrar işlemi 25’ten hemen
hemen sıfıra düşmüştür.
uzman ekip ise, kendi bilgisini (know-how)
kullanarak bu işi tamamlayabilmektedir. Para
kaynakları kısıtlı, gelişmekte olan ülkelerde
deneyimli uzman ekipler bulmak kolay değildir. Bilgi (know-how) bu ülkeler tarafından,
gelişmiş ülkelere nazaran, daha fazla para ödeyerek ithal edilmektedir. Bu durum karşısında
gelişmekte olan ülkelerin izleyebilecekleri en
uygun yol, kendi uzman ekiplerini oluşturmak
üzere, bu konu üzerinde yapılan araştırmaları
desteklenmesidir. Bu tür araştırmaların yapılması ve insan yetiştirilmesi için en uygun ortam da üniversiteler olarak görülmektedir.
Bu gerçek uygulama verileri de Bilgisayarlı
Tümleşik Üretiminin işletmelere önemli bir
kazançlar sağladığını göstermektedir. Stok
kontrolünden maliyet analizine kadar değişik alanlarda, CAD tarafından üretilen veriler
kullanılmakta, dolayısıyla bazı gereksiz harcamalar kısılabilmektedir. Örneğin; standart parçalar kullanma seçeneği getirebilen yazılımlar sayesinde bir ürünün parçaları da standart
olabilmekte, dolayısıyla tasarlanan üründen,
özel üretim gerektiren bazı parçalar dışlanmış
olmaktadır. Bunların yerine de her zaman bulunabilen ve ucuz olan standart parçalar kullanılabilmektedir
CIM gerçekten yüksek teknoloji ürünlerini gerektiren bir uygulama olup, ilk yatırım maliyetleri yüksek olsa da, getirdikleri kazançlar göz
ardı edilemez. Yol açacağı sorunlar da insanların olaya adapte olması ile çözülecektir. Sanayileşme çabası içinde olan Türkiye’de de yakın
zaman içinde CIM çalışmalarına başlanamazsa, ilerisi için Türk ekonomisinde önemli sorunların ortaya çıkması kaçınılmaz olacaktır.
Bu nedenle bizde en kısa sürede bilinçlenmeli
ve ondan faydalanmalıyız.
Gelişmiş ülkelerde CIM örnekleri vardır. Aynı
zamanda buralarda CIM’le ilgili problemler
görülmüş ve çözüm yolları önerilmiştir. Dolayısıyla Türkiye’de CIM uygulamalarına daha
bilinçli gidilebilecektir. Bu da Türkiye için bir
avantajdır.
5. Kaynaklar
[1] Anlağan, Ö. ve İ. Kılınç, 1992, “Bilgisayar
Tümleşik Üretim”, Mühendis ve Makina, Cilt
33, Sayı 384, 1992
4. Sonuçlar
CIM üretim alanında yeni bir kavram. Fakat
hızla kendini kabul ettirmekte ve uygulamaları
endüstride gözlenmektedir. Birçok açıdan bakıldığı zaman CIM geleceğin üretim teknolojisi olarak görülmektedir. Dolayısıyla rekabet
şansını yitirmek istemeyen kuruluşlar en kısa
sürede kendilerini CIM’e adapte etmelidirler. Bu adaptasyon, bu konuda deneyimli uzman bir ekip tarafından yapılabilmektedir. Bu
[2] Aydın, Nevin,1998, Grup Teknolojisi İmalat Sistemleri Tasarımı İçin Bir Metodoloji Ve
Bu Metodolojinin Endüstri’ De Uygulanması,
İ.T.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü Doktora Tezi
[3] Chung, C., and I. Chen, 1990, “Managing
the Flexibility of Flexible Manufacturing
Systems for Competitive Edge”, (in) Selecti-
24
Akademik Bilişim’11 - XIII. Akademik Bilişim Konferansı Bildirileri
2 - 4 Şubat 2011 İnönü Üniversitesi, Malatya
on and Evaluation of Advanced Manufacturing
Technologies, Ed. Liberatore, M.J., Springer
Verlag, Berlin, 1990
[6] Maleki, R. A., Flexible Manufacturing
Systems:The Technology and Management,
Prentice-Hall, Inc., 1991
[4] Gupta, D., 1993, “On Measurement and Valuation of Manufacturing Flexibility”, Int. J. of
Production Research, Vol. 31, No. 12, 1993
[7] TÜBİTAK, 1996, Esnek Üretim/Esnek
Otomasyon Sistem ve Teknolojileri, Bilim ve
Teknoloji Stratejisi ve Politika,Ankara.
[5] Kasap, Gülay Çoşkun, 1998 Esnek Üretim
Sistemine Geçiş Aşamasında Yönetimin Rolü
ve Değerlendirilmesi, Uludağ Üniversitesi
İBBF Dergisi
[8] Vesey, J.T., “Speed-To-Market Distinguishes The New Competitors”., Research and
Technology Management, November / December, 1991
25
Download