HEMOSTAZ Hemostaz Travma sonucu bütünlüğü bozulan damar veya damarlardan meydana gelen kanamayı durdurmak için organizmanın geliştirdiği bir dizi reaksiyondur. HEMOSTAZ Kanı ait olduğu yerde tutmak Hemostazda rol oynayan faktörler Vazokonstrüksiyon Trombosit tıkaç oluşumu (Primer hemostaz) Sekonder hemostaz Fibrinolizis Vazokonstrüksiyon Kapiller ve orta büyüklükteki damarlardan oluşan kanama bu aşamada durdurulabilir. Küçük damar duvarındaki düz kaslar iki aşamalı kasılma gösterir. Nörojenik spazm 10-30 saniye, myojenik spazm 1 saat sürer. Vazokonstrüksiyon Damar duvarındaki düz kasların kasılmasında serotonin ve tromboxan etkilidir. Daha büyük damarlarda ise kasılma, innervasyon ve norepinefrini de gerektirir. Kanama, damar yaralanmasının şekli ile de ilgilidir, tam keside vazokonstrüksiyon etkili olurken lateral keside kanama devam eder. Trombosit tıkaç oluşumu Endotel hücrelerinden; vWF, plazminojen inhibitör faktör, endotelin, prostasiklin I2, ADP…. Trombosit adhezyonu Subendotelial kollajene vWF Glikoprotein Ib-IX Tromboxane A2, ADP, PAF, Serotonin Trombosit agregasyonu Glikoprotein IIb-IIIa Psödopod Sekonder hemostaz Dolaşımdaki proenzimlerin, aktive proteazlara dönüştüğü enzimatik aktivasyon aşamalarının sonunda protrombinin proteolitik bir enzim olan trombine dönüşme sürecidir. Pıhtılaşma Faktörleri Faktör I Fibrinojen Faktör II Protrombin Faktör III Tromboplastin (doku veya trombosit) Faktör IV Kalsiyum Faktör V Proakselerin Faktör VI Faktör V'in aynı Faktör VII Prokonvertin Faktör VIII Plazma tromboplastin komponenti (Christmas faktör) Faktör X Stuart-Power faktör Faktör XI Plazma tromboplastin antesedan (PTA) Faktör XII Hegeman faktör Faktör XIII Fibrin stabilizan faktör (Laki-Lorand) İntrensek yol Faktör XII damar yüzeyinde ortaya çıkan bazı maddelere bağlanarak aktive olur ve sırasıyla Faktör XI, Faktör IX ve Faktör X’u aktive eder. İntrensek sistem başlangıçta ekstrensek sistem gibi kalsiyuma ihtiyaç göstermez. Ekstrensek yolda Bütün dokularda bulunan ve hücre hasarı oluşunca ortaya çıkan doku tromboplastini (Faktör III), Faktör VII ile birleşerek Faktör X'u aktive eder. Ortak yol Faktör X, Faktör V ile protrombin'i (Faktör II) trombin'e çevirir. Bu da fibrinojen'i (Faktör I) fibrine çevirir. Aktive faktörler daha sonra karaciğerde yıkılır. ENDOJEN YOL EKSOJEN YOL Doku hasarı XII (Hegeman faktörü) Kallikrein HMWK Kollajen Doku Faktörü XIIa Prekallikrein (Tromboplastin) VII XI XIa IX Doku Faktörü IXa VIIa VIII X VIIIa Trombin (IIa) Ca2+ Ca2+ Xa V Va Ca2+ XIII Trombin (IIa) Ca2+ II IIa (Trombin) (Petrombin) Fosfolipid yüzey Ca XIIIa Ca2+ 2+ Aktif İnaktif Fibrinojen(I) ORTAK YOL Fibrin (Ia) Çapraz bağlanmış fibrin Tromboplastin ve kalsiyum dışında tüm koagulasyon faktörleri ve faktör VIII’in büyük kısmı karaciğerde sentezlenir. Faktör II, VII, IX ve X’un yapımı için K vitamini gereklidir Fibrinolizis Koagulasyonun en önemli düzenleyicisidir. Fibrin pıhtısı oluşurken plazminojen fibrine bağlanır. Plazminojen; tPA, ürokinaz ve streptokinaz, F XII ve antitrombin III ile aktive olur. Antiplazmin ise plazminojenin aktivasyonunu önler. Plazmin genellikle 48-72 saat sonra aktive olur. Fibrinolize bağlı hemostaz bozukluğunda ise pıhtı erimesi iki saatten önce gerçekleşir. Fibrinolizis Plazminojen Plazmin (+)tPA (+)Ürokinaz (-) PAI-1 (-)Alfa-2 Antiplazmin Fibrinojen Fibrin Fibrin Yıkım Ürünleri Fibrinolizis - - Aktivasyon tPA, Ürokinaz, Streptokinaz, AT-III İnhibisyon Plazminojen aktivatör inhibitörü 1 Alfa 2 antiplazmin Epsilon aminokaproik asit Pıhtılaşma olayının lokalize kalması için sistemik dolaşımda pıhtılaşmayı inhibe eden en önemli madde AT-III’dür. Heparin, AT-III’e bağlanarak aktivitesini arttırmak suretiyle etkisini gösterir. İNTRAOPERATİF – POSTOPERATİF HEMORAJİ Lokal hemostaz yetersizliği? Kan transfüzyon komplikasyonu? Preop saptanamamış hemostaz defekti? Tüketim Koagülopatisi ve/veya Fibrinoliz? LOKAL HEMOSTAZ - Mekanik Yöntemler Termal Yöntemler Sıcak ve soğuk kompresler Termokoter Elektrokoter Laser Kriyocerrahi Kimyasal Yöntemler Epinefrin Gelfoam Kanama zamanı Trombosit fonksiyonu Kanama zamanı 3.5 dk PT (Protrombin zamanı) Ekstrinsik yol göstergesi 7,5,2,10,trombin Protrombin zamanı 12-14 sn PTT (Parsiyel tromboplastin zamanı ) İntrinsik yol 8,9,11,12 Parsiyel tromboplastin zamanı 45 sn Trombin zamanı (TT) Fibrinogen Trombin zamanı 10 sn Trombositopeniler İTP, TTP, SLE, Hipersplenizm en sık görülenlerdir. Lösemi, üremi, sitotoksik tedavi daha az sıklıkta rastlanır. Aşırı banka kanı kullanılması diğer bir nedendir. 11 ünite depo kan verildikten sonra trombosit sayısı 250.000’den 80.000’ düşer. Heparin immünolojik yoldan trombositopeni yapabilir, %0.6 oranında görülür, heparin verildikten 4-15 gün sonra trombositler ortadan kaybolur. Gaucher, Lenfoma çok daha seyrek rastlanan nedenlerdir. Trombositopeniler Sayı<100.000 <20.000 spontan kanama riski 50.000-100.000 cerrahi sonrası kanama riski >50.000 ise hematolog önerileriyle cerrahi girişim yapılabilir Trombositopeni etyolojisine göre: - Trombosit transfüzyonu (peroperatif) - IV IgG - Steroid Trombositopatiler Konjenital veya akkiz Aspirin, non-steroid antiinflamatuvar ilaçlar, antibiyotikler (penisilin, sefalosporinler), genel anestezikler (halothan), lokal anestezikler, antihistaminikler, furosemid vs. Üremi Adhezyon ve Aggregasyon bozulmuştur Kanama zamanı uzar Cerrahiden en az 3 gün önce ilaç kesilmelidir Acil durumlarda trombosit transfüzyonu HEMOFİLİ A F VIII’in konjenital eks., X’e bağlı resesif, 1/25.000 X kromozomuna bağlı resesif geçiş gösterdiğinden kadınların taşıyıcı olduğu ama erkeklerin etkilendiği hastalıktır. Öykü: - Minör cerrahi sonrası uzamış kanama - Rekürren hemartroz, hematom F VIII düzeyi düşük: %1> Ağır %1-5 Orta %5-20 Hafif HEMOFİLİ A Minör cerrahi öncesi F VIII >%50 olmalı Major cerrahi öncesi F VIII = %80-100 olmalı Replasman: - Kriyopresipitat - Taze donmuş plazma - Rekombinant F VIII Yara iyileşmesi tamamlanana kadar: F VIII = %40-50 olmalıdır. Christmas hastalığı (Hemofili B) F IX’un konjenital eks., X’e bağlı resesif, hemofili A ile benzer ama daha hafif seyirli F IX düzey düşüklüğü ile tanı alır. Replasman: - Taze donmuş plazma Replasman peroperatif dönemde sağlanmalıdır. Tedavide aşırı faktör transfüzyonunun tromboembolizm riski nedeniyle peroperatif dönemde monitörize edilmelidir. Von Willebrandt hastalığı (Psödohemofili) vWF, trombosit adhezyonundan sorumludur. OD geçiş gösterir, Hemofili A ile aynı sıklıkta görülür. vWF, F VIII ile birlikte hareket eden bir proteindir. F VIII:c (prokoagulan) trombositlerin kollajene yapışmasını ve F VIII’in ayrılmasını engeller. Klinik trombosit hastalıklarına benzer: - mukozal kanamalar, epistaksis, peteşi, purpura vb. Von Willebrandt hastalığı Kanama zamanı ile birlikte PTZ uzamıştır, PZ normaldir. Trombosit sayısı normal ancak fonksiyonları kusurludur. Aspirin ömür boyu yasaklanır Preop ve postop dönemde Desmopressin, Kriyopresipitat uygulanabilir. KARACİĞER HASTALIKLARI Karaciğer fonksiyon bozukluğuna bağlı olarak azalmış koagulasyon faktör sentezi K vitamin absorpsiyonunun bilier obstrüksiyona bağlı olarak bozulması sonucu F 2,7,9,10 sentezinin bozulması Portal Hipertansiyon: hipersplenizm ve trombositopeni PT ve/veya PTT uzamıştır Replasman: - Taze donmuş plazma, kriyopresipitat Oral Antikoagulan Kullanımı Coumadin (Warfarin) K vitamini antagonistidir Cerrahi öncesi en az 5-7 gün kesilmelidir. Preop: INR<1.5 olmalıdır. Ekstrensek yol etkilendiğinden PZ uzamıştır Replasman: - K vitamini - Taze donmuş plazma Heparin, - Faktör IX, X, XI ve XII'yi inhibe ederek protrombinin trombine çevrilişini engeller. Bu değişiklik intrensek yolu etkilediği için PTZ uzar. Replasman: Acil durumlarda heparin 100 ünitesine 1 mg protamin sülfat verilerek etkisi nötralize edilir. Aspirin veya nonsteroid antiinflamatuvar ilaçlar Trombosit siklooksigenaz enzimini inhibe ederek tromboxan-A2’ye bağlı trombosit agregasyonunu engeller. Aspirinin trombosit agregasyonu üzerine etkisi kesildikten sonra her gün % 10 azalır. Dolayısıyla aspirin kullanan hastalarda ameliyattan en az beş gün önce ilacın kesilmesi gerekir. Dissemine İntravasküler Koagulasyon Dolaşıma aşırı miktarda prokoagulan madde girişi ile tetiklenen yaygın intravasküler koagulasyon ve sekonder fibrinolizdir. Etyoloji - Sepsis - Fungemi, Viremi - Yanıklar - Travma - Çeşitli Maligniteler - Vaskülitler - Otoimmün hastalıklar - Obstetrik sorunlar - Hemorajik şok Dissemine İntravasküler Koagulasyon Klinik - Peteşi,ekimoz,sızıntı tarzında kanamalar - GIS, Akciğer, İntrakranyal ve mukozal kanamalar - Organ Disfonksiyonu: Hepatik, Renal, Respiratuar Mortalite %31-86 DIC şiddeti, Primer hastalık, Yaş, Organ disfonksiyonu, Heparin uygulaması ?? Dissemine İntravasküler Koagulasyon Tanı - Trombositopeni - Mikroanjiopatik Fragmante Eritrositler - PT ↑↑, PTT ↑↑, KZ ↑↑ - Fibrinojen ↓ - Fibrin Yıkım Ürünleri ↑ - D-Dimer ↑ Dissemine İntravasküler Koagulasyon Tedavi - Primer hastalığın tedavisi - Trombosit konsantreleri - Taze donmuş plazma - Kriyopresipitat - Faktör replasmanı - Heparin infüzyon tedavisi ?? Kan ve Kan Ürünleri Transfüzyonu Kan Şekilli elemanlar: – Eritrosit – Lökosit – Trombosit Plazma: – Albumin, Globulin, Pıhtılaşma faktörleri,... KAN BİR DOKUDUR !!! Kanın görevleri Dokulara O2 transportu sağlayarak doku perfüzyonunu sağlamak Gazların transportu Hücreler için gereken besinlerin sağlanması Hemostazın sağlanması Humoral ve hücresel immünitenin sağlanması Hormon, mediatör ve enzimlerin salınması Hematokrit (Hct) % 55 % 45 Hemoglobin Düzeyi 100 mL (1 dL) kandaki Hemoglobin miktarı (gram). Birimi: g/dL Tarihçe 1665 1667 1668 1800 1900 1939 Köpekten köpeğe Koyun kanı 15 yaşında çocuğa Transfüzyon yasaklandı İnsana sadece insan kanı??? Landsteiner (ABO grupları) Rh grubu %45 %8 Rh (+) Anti D, %85 Rh (-) %15 %4 %43 Dönorde dikkat? 17-66 yaş, en az 50 kg TA ve Ateş normal Hgb: 12.5gr/dL K, 13.5gr/dL E Flebotomi yerinde enfeksiypn İlaç kullanım öyküsü dikkate alınmalı İki bağış arası süre ortalama 55 gün olmalı Tam Kan (Banka Kanı) 450 mL kan + 63 mL koruyucu ACD Acid Citrate Dextrose CPD Citrate Phosphate Dextrose CP2D-A Citrate Phosphate Double Dextrose Adenine ABO – Rh uyumu gereklidir Depolama + 4° C (1° C – 6° C), CPD ile 3 hafta, CP2D-A ile 6 hafta Tam Kan (Banka Kanı) Modern tıpta kullanımı YOK! Htc %35-40 2,3-DPG miktarı süratle azalır Trombositler 24 saat içinde yok olurlar Faktör II, VII, IX ve XI stabil Faktör V ve VIII labil Bekledikçe: – pH düşer, laktik asit, amonyak ve potasyum artar Tam Kan (Banka Kanı) Hastalık nakil riski daha yüksek Genellikle ihtiyaç tek bir elemana (kaynak israfı) Ürünler tam kandan daha uzun raf ömrüne sahip Komplikasyon riski Ürünlerde ABO/Rh uyum sorunu daha az Tam Kan (Taze Kan) Vericiden alınmasını takiben ilk 24 saat içinde alıcıya nakledilen kan ABO - Rh uyumu gereklidir Hastalık nakli açısından riskli Trombosit işlevleri kısmen korunmuştur ancak hiçbir zaman trombosit süspansiyonu kadar etkin olamaz Yetersiz bir Faktör VIII kaynağıdır NEDEN KOMPONENT? 1. Görüldüğü gibi her kullanım amacı farklı bir komponenti gerekli kılmaktadır. Seçilecek uygun kan komponenti, hastaya gereksiz hatta zararlı olabilecek kan bileşenlerinin verilmesini önleyecektir. 2. Tam kan olarak saklandığında kan hızla bazı bileşenlerini (ör: Koagülasyon faktörleri) yitirmektedir. Komponent olarak daha uzun süre depolanabilme olanağı vardır. 3. Her komponent ayrı torbaya alındığından en uygun koşullarda saklanabilmeleri mümkün olmaktadır. 4. Bir ünite kan birden fazla hastada kullanılabilmektedir. 5. Etik olarak komponent kullanımı bir zorunluluktur. 1 Ü Taze Tam Kan İlk 6 saatte santrifüj Trombositten zengin plazma (% 70) Santrifüj Eritrosit Süspansiyonu Trombosit Süspansiyonu Plazma Eritrosit Süspansiyonu (ES) Taze kanın santrifüje edilerek plazmanın uzaklaştırılmasıyla elde edilir 270 – 350 (310) mL 180 mL eritrosit, 100 mL koruyucu, 30 mL plazma Hct % 65-70 ABO - Rh uyumu gereklidir Nakledilen sodyum, potasyum, laktik asit ve sitrat miktarı daha düşüktür Depolama + 4° C (1° C – 6° C) Eritrosit Süspansiyonu (ES) 70 kg bir erişkinde 1 Ü eritrosit süspansiyonu Hct değerini 3, Hb değerini 1g artırır Eritrositlere karşı duyarlık gelişmiş hastalarda Dondurulmuş Eritrosit Süspansiyonu kullanılabilir - 35° C’de 3 sene depolanabilir Yıkanmış / Filtrelenmiş ES Lökosit ve trombosit filtrelerinden geçirilmiş veya serum fizyolojikle yıkanmış eritrosit süspansiyonu Özellikle lökosit ve trombosit verilmesinin kontrendike olduğu durumlarda kullanılır 2 saat içerisinde kullanılmalı +4° C’de 24 saat Trombosit Süspansiyonu Taze tam kanın düşük devirde santrifüje edilmesiyle üstte Trombositten Zengin Plazma kalır Bunun daha yüksek devirli santrifüjü ile elde edilen çökelti Trombosit Süspansiyonudur 1 Ü yaklaşık 50 mL’dir ABO uyumu gerekir? Rh ? Tromboferez yöntemiyle selektif olarak trombosit nakli mümkündür +22 ± 2°, hareketli halde 5 gün Granülosit süspansiyonu Aferez yöntemi ile Çok özel endikasyonlarda Taze Dondurulmuş Plazma (TDP) Taze tam kandan santrifüj yoluyla şekilli elemanların ayrılması sonrası hızla –30 ° C’de dondurulması ile 180 - 400 mL ABO/Rh uyumu gerekir -18° C’de 1 sene depolanabilir + 37 ° veya +4° C’de eritilir ve 24 saat depolanabilir 1mL/kg TDP faktörleri % 1 artırır TEK KULLANIM ALANI PIHTILAŞMA FAKTÖR REPLASMANIDIR!!! Kriyopresipitat TDP +4° C’da eritildiğinde oluşan çökeltidir 10 – 20 mL Fibrinojen, Faktör VIII, XIII, von Willebrandt faktörü içerir Konsantre şekilde fibrinojen içeren tek preparattır Depolama TDP olarak -18° C’de 1 yıl TDP eritildikten sonra 20 – 24° C’de 4 saat Albümin Human Albümin Havuzlanmış plazmadan elde edilir Saflaştırılmış halde Albümin fraksiyonunu içerir % 4 Albümin izoosmotik % 20 Albümin hiperosmotik Human Albümin %4 – Ciddi hipoalbüminemiye bağlı şok – Terapötik plazma değişimi – Açık kalp cerrahisi % 20 – Kritik hastada aşırı düşük albumin düzeyi – Yanıklar – Sirozlu hastada > 6L assit ponksiyonu – Hemodiyaliz Human Albümin TEK İNDİKASYON ACİL PLAZMA ONKOTİK BASINCI SAĞLANMASIDIR ASLA BİR BESLENME SOLÜSYONU DEĞİLDİR Komponent tedavisinin avantajları Gerekli komponentlerin konsantre ve transfüze edilebilmesi, tedavinin başarısını artırır. Sadece gerekli komponentin transfüzyonu, yan etkileri azaltır. Bir ünite tam kan birkaç hastayı tedavi edebilecek komponentlere ayrılabilir. Residüel komponentler daha uzun süre saklanabilir. Kaynağı insan olduğundan kanın çok dikkatli kullanılması ve suistimal edilmemesi gerekir. Gereksiz yere kan transfüzyonu yapılmamalı ve hastada eksik olan yerine konmalıdır. Kan Replasmanı İçin Diğer Yöntemler Otolog transfüzyon, hemodilüsyon Ototransfüzyon – Ameliyatta (Peroperatuar) – Ameliyat sonrasında (Postoperatuar) Transfüzyon komplikasyonları Akut reaksiyonlar: Transfüzyon sırasında veya ilk 24 saat içinde ortaya çıkan reaksiyonlardır. Geç reaksiyonlar: 24 saatten geç (günler aylar yıllar) sonra ortaya çıkan reaksiyonlardır. Akut reaksiyonlar Akut immün hemolitik reaksiyon İmmün olmayan hemolitik reaksiyon Febril hemolitik olmayan reaksiyon Alerjik reaksiyonlar TBAAH (Transfüzyona bağlı akut akciğer hasarı) Akut pulmoner ödem Bakteriyel kontaminasyon Akut reaksiyonlar Hipotansif reaksiyon Sitrat toksisitesi Hipotermi Hiperkalemi-hipokalemi Hava embolisi Geç reaksiyonlar Geç tip hemolitik transfüzyon reaksiyonu – Posttransfüzyon purpura – Greft Versus Host Hastalığı – İmmünomodülasyon – Hemosiderozis Başlıca Semptomlar Ateş Titreme Göğüs,batın,infüzyon yerinde ağrı TA değişiklikleri Solunum sıkıntısı Cilt bulguları Bulantı kusma Akut spazm Anaflaksi Akut immün hemolitik reaksiyon Ag-Ab etkileşimi ABO uyumsuzluğu Yanlış kan transfüzyonu Ig M tipinde,kompleman bağlama(+) Her yaşta görülebilir Fatal 1 / 250.000 – 600.000 Nonfatal 1 / 6.000 – 33.000 Akut immün hemolitik reaksiyon Semptom ve belirtiler: – Enjeksiyon yerinde ağrı – Ürtiker – Ateş,kusma – Solunum güçlüğü – Baş, bel, sırt ağrısı – Hipotansiyon, şok – Sarılık, idrar çıkışında azalma – DIC Akut immün hemolitik reaksiyon Anestezi altında; - Cerrahi bölgesinde kanama - Hipotansiyon - Hemoglobinüri Alerjik Reaksiyon Donör plazmasındaki solübl maddeler ya da beklemiş kandaki mast hücrelerinden histamin Ürtiker Anaflaktik şok İnsidans: - 1 / 333 alerjik reaksiyon - 1 / 20.000-50.000 anaflaktik şok Alerjik Reaksiyon Ürtiker; Ig E aracılığıyla Semptomlar ; -Kızarıklık -Ürtiker -Kaşıntı Anaflaktik reaksiyon; Semptomlar ; -Dispne -Wheezing -Anksiyete -Ateş olmaksızın hipotansiyon -Bronkospazm Alerjik Reaksiyon Ürtiker Tx durdur Antihistaminik Semptomlar gerilerse tx devam Ürtiker öyküsü (+) Tx 30 dakika önce antihistaminik Şiddetli,tekrarlayıcı reaksiyon (+) Yıkanmış eritrosit süspansiyonu Anaflaktik şok: -Adrenalin -Antihistaminik -Hidrokortizon * Lökositten fakir süspansiyon etkisiz * Acil tx için yıkanmış eritrosit süspansiyonu TBAAH: Transfüzyona bağlı akut akciğer hasarı İnsidans 1 / 5.000 Semptomların şiddeti kan volümüyle orantılı Semptom: -Titreme - Ateş -Göğüs ağrısı -Hipotansiyon -Siyanoz -Dispne Mortalite %10 Prognoz TBAAH: Transfüzyona bağlı akut akciğer hasarı Tedavi: -Tx durdur -Oksijenizasyon -YB ve mekanik ventilatör -Kortikosteroid ve antihistaminik Sonraki tx !!! Akut Pulmoner Ödem Volüm yüklenmesine bağlı Semptomlar; -Nefes darlığı -Siyanoz -Hipoksi -Ortopne -Taşikardi -Juguler venlerde dolgunluk -Diğer kardiak yüklenme bulguları Akut Pulmoner Ödem Tedavi: -Tx durdur -Pozisyon -O2 -Diüretik -Flebotomi * Şüphe varsa öncesinde sonrasında diüretik ve yavaş infüzyon Enfeksiyöz Komplikasyon Bakteriyel,viral,parazitik ABD de ortalama 5Ü tx yapılan 1000 / 2,7 Sebep; -İnfüzyonun steril olmaması -Kan torbalarının nonsteril açılması -Donör kanında bakteri olması Semptom: -Titreme -Yüksek ateş -Dispne -Hipotansiyon ve şok Tedavi: Geniş spektrumlu AB Kx sonuçlarına göre Transfüzyona Bağlı Hastalık Bulaşma Oranları HIV 1:3.000 000 HCV 1: 500.000 HBV 1: 100.000 Geç tip hemolitik transfüzyon reaksiyonu Transfüzyondan günler ya da haftalar sonrası donör eritrositlerine karşı Ab Rh ve Kell Sıklıkla ekstravasküler hemoliz Semptomlar; -Hafif ateş -Halsizlik -Semptomatik anemi Laboratuar; -Direkt Coombs testi (+) -LDH -İndirekt bilirübinemi -Haptoglobülin -Retikülosit artışı Posttransfüzyon purpura Tx sonrası bir hafta içinde trombosit sayısında azalma ve yaygın purpura Nadirdir,hemen daima multipar kadınlar Trombosite özgül alloantikorlar (Anti-HPA-la) 2-3 hafta sürer Prognoz ağır Tedavi: -Plazmaferez -IV Ig * Trombosit tx faydasız GVHD:Greft Versus Host Disease TDP ve kriyopresipitat hariç İmmün yetmezlik ve canlı donör T lenfositleri Post tx 10-12 gün Semptomlar; -Ateş -Döküntü -Sulu ve kanlı ishal -Sarılık -Bulantı-kusma -Pansitopeni Risk grubu; -Yeni doğan ve prematüreler -Konjenital immün yetmezlikler -Yoğun KT alanlar -Yakın akrabadan tx GVHD:Greft Versus Host Disease Prognoz sıklıkla fatal Tedavi Işınlanmış kan (2500 cGy) * Lökosit filtresi hayvan deneylerinde etkili Demir yüklenmesi Kr tx ihtiyacı(Talesemi,SCA) 1 Ü eritrosit süsp 150-250 mg Dokularda demir birikmesi; -KC yet. -Cilt renginde koyulaşma -DM -Büyüme ve gelişme geriliği -Aritmi Tedavi: -Desferrioksamin sc inf * Klinik hasar eşiği 400-1000 mg/kg MASİF KAN TRANSFÜZYONU Tek seferde 2500 ml veya 24 saat içinde 5000 ml kan transfüzyonu yapılmasına masif kan transfüzyon denir. Masif kan transfüzyonu sırasında kan gazları, pH, potasyum, koagülasyon testleri, trombosit sayımı yakın takip edilmelidir. Asidozis ve oluşacak defisitler düzeltilmelidir. Masif kan transfüzyonu sonucu problemler Dolaşım yüklenmesi Dissemineintravasküler koagülasyon (DIC) Dilüsyonel trombositopeni veya trombosit fonksiyon bozukluğu Faktör V, VIII, XI eksikliği Banka kanı verilmesi ile oluşacak potasyum yükselmesi (hasta oligürik olmadıkça problem yaratmayabilir.) Banka kanı kullanılması ile volüm tamamlanmadan önce asidoz gelişebilir. Masif kan transfüzyonu sonucu problemler Banka kanında amonyak 5-7 günde artar ve masif transfüzyon hiperamonyemi neden olabilir. Sitrat entoksikasyonu özellikle ağır hipotansiyon ve karaciğer hastalığı olanlarda daha sık görülebilir. Oksijen transportunun bozulması; kan depolanması ile 2, 3-DPG düzeyi süratle düşer Büyük miktarlarda kan verilirken kanın soğuk olması hipotermi Birçok donörden kan kullanılması hemolitik transfüzyon reaksiyonu olasılığını arttırır. Transfüzyon Endikasyonları Genelde sağlıklı bir insanda, akut kan kaybı, Hb: 7 g/dl ve aşağıdakilerden en az ikisi: – Total kan hacminin % 15’inin kaybı (750 mL) – Diyastolik arter kan basıncı ~ 60 mm Hg – Sistolik arter kan basıncında 30 mm Hg düşme – Taşikardi (> 100) – Oligüri, anüri – Mental durumda değişiklikler Transfüzyon Endikasyonları Koroner arter hastalığı ya da akciğer hastalığı olan hastalardaki kan kayıplarında, Hb 10 g/dl ve aşağıdakilerden biri: – Taşikardi (> 100) – Mental durumda değişiklikler – Miyokard iskemisi bulguları – Minimal eforla nefes darlığı – Ortostatik hipotansiyon Transfüzyon Endikasyonları Bilimsel desteği olmayan ve artık kabul görmeyen endikasyonlar: – Yara iyileşmesinin hızlandırılması – Hastanın kendini iyi hissetmesinin sağlanması – Asemptomatik hastada Hb 10 g/dL – Elde fazladan kan kalmış olması