ms Doç Dr.Recai Türkoğlu MS hasta Okulu 28.05.2013 ÖZEL DURUMLARDA DEMİYELİNİZAN HASTALIKLAR MULTİPL SKLEROZ-GEBELİK • MS hastalık olarak doğurganlık yada gebelik üzerinde negatif bir etki göstermiyor • Bazı çalışmalar düşük doğum kilolu bebeklere işaret etmekte?? MULTİPL SKLEROZ-GEBELİK • Retrospektif çalışmalar Lohusalık döneminde ataklarda artış olduğunu gösterdi • Gebelik sırasında yıllık atak oranı belirgin düşük. MULTİPL SKLEROZ-GEBELİK • Gebelik öncesi yılda ortalama atak oranı:0.7±0.9 • Üçüncü trimestirde atak oranı 2/3 oranda azalarak 0.2±1.0 • Tersine, Lohusalık ilk 3 aylık dönemde ataklarda artma 1.2±02.0 • Sonrasında gebelik öncesi düzeylerde seyir. MS-GEBELİK-UZUN DÖNEM HASTALIK SEYRİ ÜZERİNE ETKİSİ VAR MI? • Bu konuda sonuçlar çelişkili • MS’in uzun dönem seyri üzerinde gebeliğin etkisi “yoktur” MS-GEBELİK-UZUN DÖNEM HASTALIK SEYRİ ÜZERİNE ETKİSİ VAR MI? • MS’in uzun dönem seyri üzerinde gebeliğin “olumlu bir etkisi vardır” MS-GEBELİK-İMMÜNMODÜLATUVAR TEDAVİLERİN SÜRDÜRÜLMESİ? • MS tedavisinde kullanılan pek çok ilacın bu yönde bilgilerinin hala araştırılmakta olduğunu belirtmek gerek • Bu konuda hekimle sıkı dialog gerekiyor • Deneysel modelde Interferon kullanımı düşük riskinde artışa yol açtığı gösterildi . MS-GEBELİK-İMMÜNMODÜLATUVAR TEDAVİLERİN SÜRDÜRÜLMESİ? RİSKLER: • Düşük veya erken doğum riski • Düşük doğum ağırlıklı bebek. ÖNERİ: • Gebelikte immünmodülatuvar tedaviler kullanılmamalıdır!! • Gebelik planlanırken; 1-3 ay öncesinde ilaçlar kesilmelidir MS-GEBELİK-İMMÜNMODÜLATUVAR TEDAVİLERİN SÜRDÜRÜLMESİ? • A ve B Kategori ilaçlar Gebelikte hekime danışılarak kullanılabilir.İlk 3 ayda kullanılması önerilmez. • C Kategori İlaçlar:Yeterli İnsan çalışması yok,hayvan çalışmalarında ilk üç aylık gebelik döneminde zaralı olduğu görülmüş İnterferonlar • D kategori İlaç :kesinlikle kullanılmamalı İmuran,endoxan,mitoxantrone, MS-GEBELİKİMMÜNMODÜLATUVAR TEDAVİLERİN SÜRDÜRÜLMESİ? Aradığını bilmeyen bulduğunda anlayamaz. MS-GEBELİK-ATAK TEDAVİSİ • Kortikosteroidler placenta’dan geçebilmekte metabolize olup, sonrasında ancak fetusa 1/10 konsantrasyonluk bir kısmı ulaşmakta • Steroid uygulaması ile erken doğum, ölü doğum yada düşük arasında hiçbir ilişki gösterilememiş. • Doğumsal orofasial malformasyonlar ve fetal böbrek üstübezi baskılanması konusunda dikkat! Emzirmede-MS Özel Tedavilerin sürdürülmesi? FİNGOLİMOD • Yeni lisans alan oral tedavi seçeneği • Gebelik üzerine etkisi bilinmemekte.. • Gebelik planlanıyorsa 2 ay önce kesilmeli MS Özel Tedavilerinin Gebelikte Sürdürülmesi? • GEBELİK SÜRESİNCE COPAXONE KULLANIMI 13 kadında, 14 adet gebelik periodu prospektif izlenmiş 13 canlı doğum (biri ikiz) 9 tanesinde tüm gebelik boyunca GA hiç kesilmemiş(çok aktif MS atakları geçiren olgular) SONUÇ: Çok sık ataklı MS hastalarında tedavi gebelik süresince de devam ettirilebilir. MS-GEBELİK-UZUN DÖNEM HASTALIK SEYRİ ÜZERİNE ETKİSİ VAR MI? • Gebelik-MS ilişkisinde mekanizma tam aydınlatılabilmiş değil • Cinsiyet hormonları inltihap, hasar ve tamir mekanizmaları üzerine olan etkilerinden dolayı rol oynayabilecek aday faktörler. • Gebelik ve çocuk doğurma ile oluşan hormonal değişiklikler MS’in ilerlemesini geciktiriyor olabilir • Çocuk sahibi olmanın getireceği yaşam stili değişiklikleri de rol oynayabilir. • D’hooghe MB et al, JNNP 2010 Bildiğini bilenin arkasından git, Bildiğini bilmeyeni uyar, bilmediğini bilene öğret, bilmediğini bilmeyenden uzak dur... MULTİPL SKLEROZ-EMZİRME • Uzun dönemli immün modülatuvar tedavilerin emzirme döneminde kullanılması önerilmemektedir. • Kortizon tedavisi gerekiyorsa tedavi öncesi sütün sağılması önerilmekte. • Kortizon tedavisi sonrası (4—6 saat) tekrar süt verilebilir.Ancak süte geçme ve bebeği etkileme ihtimali var. MULTİPL SKLEROZ-EMZİRME • Emziren hasta ATAK geçirirse? • Metil prednizolon az miktarda da olsa süte geçebilmekte! • Zorunlu değilse steroid açısından seçici davranmalı • Gereklilik halinde; ilaç alımından 4 saat sonra emzirmek • Tedavi öncesi sütünü sağarak biberonla bebeğe vermek. MULTİPL SKLEROZ-EMZİRME • Emziren hastada immünmodülatuvar tedaviler? • Uzun dönemli immün modülatuvar tedavilerin emzirme döneminde kullanılması önerilmemektedir MULTİPL SKLEROZ-EMZİRME • Doğum sonrası dönemde emzirmenin atak riski üzerine bir etkisi gösterilmemiş • Ancak tüm çalışma boyunca emziren kadınların relaps riski düşük bulunmuş (emzirenler MS’i daha hafif seyreden olgular?) MULTİPL SKLEROZ-AŞILANMA • Hepatit B ve tetanus aşıları..ilişki yok • Aşıdan önceki 12 ay ataksız olan hastalarda aşıların atağı tetiklemediği gözlenmiş • Tetanus+poliomyelit yada difteri aşıları…hafif bir ilişki var, istatistiki anlamlılık yok • MS’e dönüşümde…aşılarla ilişki yok??..5.6 yıllık takip MULTİPL SKLEROZ-AŞILANMA • • • • • • • Yeterli bilgi bulunmayan aşılar Kızamık, kızamıkçık Polio Tifo Hepatit A kabakulak pnömokok MULTİPL SKLEROZ-AŞILANMA • SONUÇ: • Genel sağlık kurallarına göre aşılanmayı gerektiren/ endikasyonlarını karşılayan her durumda MS’li hastaya aşılanması önerilebilir…. • Ancak Aşı atak sırasında uygulanmamalı, ataktan en az 4-6 hafta geçmesi beklenmelidir (**tetanus gibi aşılar bu kuralın dışında) MULTİPL SKLEROZ-ANESTEZİ/CERRAHİ GİRİŞİM • Anestezi yöntemlerinin herbiri ile ilgili olumsuz fikirler ortaya atılmıştır • Genel anestezi ve düşük konsantrasyonda lokal anestezik kullanılarak yapılan epidural anestezi güvenli kabul edilmekte