TUKMOS TIPTAUZMANLIKKURULU MÜFREDATOLUŞTURMAVESTANDARTBELİRLEMESİSTEMİ NEFROLOJİ UzmanlıkEğitimiÇekirdekMüfredatı 27.07.2016 2 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 3 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 4 2. MÜFREDATTANITIMI 4 3. TEMELYETKİNLİKLER 6 4. ÖĞRENMEVEÖĞRETMEYÖNTEMLERİ 18 5. EĞİTİMSTANDARTLARI 22 6. ROTASYONLAR 23 7. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME 24 8. KAYNAKÇA 24 9. ÖNERİLER 24 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 4 1. GİRİŞ Böbrekler yaklaşık 150 gram ağırlıklarına rağmen, vücudun hemen tüm organ ve sistemlerini etkileyen yaşamsal önemli işlevlere sahip organlardır. Böbrek sağlığının bozulması sonucu başta kardiyovasküler olmak üzere tüm sistemlere ait önemli sorunlar ortayaçıkmakta,aynızamandaböbreklerbirçoksistemikhastalıktanetkilenmektedir. Böbrek hastalıkları tüm dünyada adeta salgın halini almış olan önemli bir halk sağlığı sorunudur. Türk Nefroloji Derneği’nin gerçekleştirdiği büyük bir tarama çalışmasında (CREDIT)ülkemizdeerişkinlerin%15.7’sindeçeşitlievrelerdeböbrekhastalığıbulunduğu saptanmıştır. Sık görülmesinin dışında, böbrek hastalıkları morbiditesi ve mortalitesi yüksek olan ve yaşam kalitesini ciddi olarak bozan hastalıklardır. Aynı zamanda, birçok böbrekhastalığınınortaksonucuolansondönemböbrekyetmezliği,uygulanmasıgereken yüksekmaliyetlidiyalizveböbrektransplantasyonutedavileriileülkeekonomisiüzerinde debüyükbiryükoluşturmaktadır.Ülkemizdesağlıkbütçesininyaklaşık%5’i,sayısı75.000 civarında olan son dönem böbrek yetmezlikli hastaların tedavisi için harcanmaktadır. Bu nedenlerle, ülkemiz koşullarına uygun, kaliteli hizmet veren, yeterli donanıma sahip nefrolojiuzmanlarınınyetiştirilmesibüyükönemarzetmektedir. Nefroloji böbreğin dahili hastalıklarını konu alan bir yan dal uzmanlık alanıdır. Nefroloji uzmanlık eğitimi böbrek hastalıklarının önlenmesi, erken tanısı ve uygun şekilde tedavi edilmesine yönelik bilgi, beceri, tutum ve davranışların edinilmesini kapsar. Bu müfredat nefroloji yan dal uzmanlık eğitimine ve eğitim kurumlarına ilişkin olmazsa olmaz standartları belirlemek üzere hazırlanmıştır. Bu program nefroloji yan dal uzmanlık öğrencilerini,eğiticileri,eğitimverenkurumlarıveilgilipaydaşlarıkapsar. 2. MÜFREDATTANITIMI 2.1. MüfredatınAmacıveHedefleri Böbrek hastalıklarının önlenmesi, tanısı ve tedavisi konularında temel yetkinliklere sahip uzmanların yetiştirilmesi için nefroloji yan dal uzmanlık eğitimine, eğiticilere ve eğitim kurumlarınailişkinolmazsaolmazstandartlarıbelirlemekveülkemizdenefrolojiuzmanlık eğitiminindüzeyiniyükseltmek. 2.2. MüfredatÇalışmasınınTarihselSüreci Ülkemizde nefroloji uzmanlık eğitimi müfredatı ve standardizasyonu çalışmaları Türk Nefroloji Derneği tarafından başlatılmış ve uluslararası kılavuzlar ve örnekler de dikkate alınarak Nefroloji Uzmanlık Eğitimi İlkeleri ve Nefroloji Eğitimi İçin Çekirdek Müfredat Programıhazırlanarakderneğinwebsitesinde(www.tsn.org.tr)yayınlanmıştır. DahasonraTUKMOSçatısıaltındanefrolojimüfredatkomisyonuoluşturulmuşveilkolarak Ocak 2010’da Antalya’da yapılan çalıştayda nefroloji uzmanlık eğitimi çekirdek müfredat oluşturma çalışmalarına başlanmıştır. Daha sonra Haziran 2011’de Ankara’da bir çalıştay yapılmış ve müfredat komisyonu tarafından nefroloji uzmanlık eğitimi çekirdek müfredatı vestandartlarınınilktaslağı(v.1.0)oluşturmuştur.9-10Mayıs2013tarihlerindeAnkara’da yapılançalıştaydaisenefrolojiuzmanlıkeğitimiçekirdekmüfredatıv.2.0hazırlanmıştır. 17.05.2016 tarihinde ise 3. Dönem TUKMOS komisyon üyelerince v.2.1 çekirdek eğitim müfredatıçalışılmıştır. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 5 2.3. UzmanlıkEğitimiSüreci •Nefroloji yan dal uzmanlık eğitimine İç Hastalıkları uzmanları başvurabilir ve uzmanlık eğitimsüresi3yıldır. •Nefroloji yan dal uzmanlık öğrencileri, uzmanlık eğitimi süresince 1 ay süreyle Radyoloji rotasyonuyaparlar. •Nefroloji yan dal uzmanlık öğrencileri, eğitimleri sırasında aşağıda belirtilen bölümlerde belirtilen asgari sürelerde eğitim almalıdır. Transplantasyon uygulaması bulunmayan kurumlardaeğitimgörenuzmanlıköğrencilerinin,bueğitimibelirtilenasgarisüredebaşka kurumlardaalmalarıvebunubelgelendirmelerizorunludur: Yataklıservis 9ay Nefrolojivehipertansiyonpolikliniği 6ay Hemodiyaliz 6ay Peritondiyaliz 3ay Transplantasyon 3ay •Nefrolojiuzmanlıköğrencileriuzmanlıkeğitimisırasındaheryılenazbirseminerveenaz ikiliteratürsunmalıdır. •Nefrolojiuzmanlıköğrencilerinineğitimkaydıtutulmalıvekarneileizlenmelidir.Uzmanlık öğrencisinineğitimyeterlikleri6aydabirdeğerlendirilmelidir. 2.4. KariyerOlasılıkları Nefrolojiuzmanlarıaşağıdakikariyerolasılıklarınasahiptir: Üniversitelerde öğretim görevlisi ve üyesi, Sağlık Bakanlığı Eğitim ve Araştırma Hastanelerindeeğitimgörevlisiveyaeğiticiolarakçalışmak, Kamuveözeltümsağlıkkurumlarındanefrolojiuzmanıolarakçalışmak, TransplantasyonveDiyalizMerkezlerindeçalışmak, Ar-Geünitelerindeçalışmak, Yurtdışındaçalışmak. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 6 3. TEMELYETKİNLİKLER Yetkinlik, bir uzmanın bir iş ya da işlemin gerektiği gibi yapılabilmesiiçinkritikdeğer taşıyan, eğitim ve öğretim yoluyla kazanılıp iyileştirilebilen, gözlenip ölçülebilen, özellikleri daha önceden tarif edilmiş olan, bilgi, beceri, tutum ve davranışların toplamıdır. Yetkinlikler 7 temel alanda toplanmışlardır. Herbirtemelyetkinlikalanı,uzmanınayrıbirrolünütemsileder (Şekil1).Yedincitemelalan olanHizmetSunucusualanınaaityetkinliklerklinikyetkinliklervegirişimselyetkinliklerolarak ikiye ayrılırlar. Sağlık hizmeti sunumu ile doğrudan ilişkili Hizmet Sunucusu alanını oluşturan yetkinlikler diğer 6 temel alana ait yetkinlikler olmadan gerçek anlamlarını kazanamazlar ve verimli bir şekilde kullanılamazlar. Başka bir deyişle 6 temel alandaki yetkinlikler, uzmanın “HizmetSunucusu”alanındakiyetkinliklerinisosyalortamdahastavetoplummerkezliveetkin bir şekilde kullanması için kazanılması gereken yetkinliklerdir. Bir uzmanlık dalındaki eğitim sürecinde kazanılan bu 7 temel alana ait yetkinlikler uyumlu bir şekilde kullanılabildiğinde yeterliliktenbahsedilebilir.Butemelyetkinlikalanlarıaşağıdalistelenmiştir; 3.1. Yönetici Şekil1-TUKMOS’unYeterlilikÜçgeni(Yeditemelyetkinlikalanı) 3.2. EkipÜyesi 3.3. SağlıkKoruyucusu 3.4. İletişimKuran 3.5. DeğerveSorumlulukSahibi 3.6. ÖğrenenveÖğreten 3.7. HizmetSunucusu Hizmetsunucusutemelyetkinlikalanındakiyetkinlikler,kullanılışyerlerinegöreikitürdür: KlinikYetkinlik:Bilgiyi,kişisel,sosyalve/veyametodolojikbecerileritıbbikararlarkonusunda kullanabilmeyeteneğidir; GirişimselYetkinlik:Bilgiyi,kişisel,sosyalve/veyametodolojikbecerileritıbbigirişimler konusundakullanabilmeyeteneğidir. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 7 Klinik ve girişimsel yetkinlikler edinilirken ve uygulanırken Temel Yetkinlikalanlarındabelirtilendiğer yetkinliklerleuyumiçindeolmalıve uzmanlığa özel klinik karar süreçlerinikolaylaştırmalıdır. 3.7.1. KLİNİKYETKİNLİKLER Uzman Hekim aşağıda listelenmiş klinik yetkinlikleri ve eğitimi boyunca edindiği diğer bütünleyici“temelyetkinlikleri”eşzamanlıveuygunşekildekullanarakuygular. Klinikyetkinlikleriçin;dörtanadüzeyveikiadetekdüzeytanımlanmıştır.Öğrencininulaşması gerekendüzeylerbuüçanadüzeydenbirinimutlakaiçermelidir.T,ETTveTTdüzeyleriAveK ile birlikte kodlanabilirken B düzeyi sadece K düzeyi ile birlikte kodlanabilir. B, T, ETT ve TT düzeyleribirbirlerinikapsadıklarıiçinbirliktekodlanamazlar. B: Hastalığa ön tanı koyma ve gerekli durumda hastaya zarar vermeyecek şekilde ve doğru zamanda,doğruyeresevkedebilecekbilgiyesahipolmadüzeyiniifadeeder. T:Hastayatanıkoymavesonrasındatedaviiçinyönlendirebilmedüzeyiniifadeeder. TT:Ekipçalışmasınıngerektirdiğidurumlardışındaherhangibirdesteğegereksinimduymadan hastanıntanıvetedavisinintümsüreciniyönetebilmedüzeyiniifadeeder. ETT: Ekip çalışması yaparak hastanın tanı ve tedavisinin tüm sürecini yönetebilme düzeyini ifadeeder. Klinik yetkinliklerde bu düzeylere ek olarak gerekli durumlar için A ve K yetkinlik düzeyleri eklenmektedir: A: Hastanın acil durum tanısını koymak ve hastalığa özel acil tedavi girişimini uygulayabilme düzeyiniifadeeder. K:Hastanınbirincil,ikincilveüçüncülkorunmagereksinimlerinitanımlamayıvegerekli koruyucuönlemlerialabilmedüzeyiniifadeeder. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 8 SIVIVEELEKTROLİTDENGE BOZUKLUKLARI ASİT-BAZDENGEBOZUKLUKLARI GENELSEMPTOMVEBULGULAR Yöntem NORMALBÖBREKYAPIVEİŞLEVİ Kıdem Düzey BÖBREKLERİNANATOMİSİ VEHİSTOLOJİSİ B 1 YE-BE RENALFİZYOLOJİ B 1 YE-BE HİPOVOLEMİ TT,A,K 1 YE-UE-BE HİPERVOLEMİ TT,A,K 1 YE-UE-BE HİPONATREMİ TT,A,K 1 YE-UE-BE HİPERNATREMİ TT,A,K 1 YE-UE-BE HİPOPOTASEMİ TT,A,K 1 YE-UE-BE HİPERPOTASEMİ TT,A,K 1 YE-UE-BE KALSİYUMDENGE BOZUKLUKLARI TT,A,K 1 YE-UE-BE FOSFORDENGE BOZUKLUKLARI TT,A,K 1 YE-UE-BE MAGNEZYUMDENGE BOZUKLUKLARI TT,A,K 1 YE-UE-BE METABOLİKASİDOZ TT,A,K 1 YE-UE-BE METABOLİKALKALOZ TT,A,K 1 YE-UE-BE SOLUNUMSALASİDOZ T 1 YE-UE-BE SOLUNUMSALALKALOZ T 1 YE-UE-BE MİKSTASİT-BAZDENGE BOZUKLUKLARI TT,A,K 1 YE-UE-BE ÖDEM TT,K 1 YE-UE-BE HEMATÜRİ TT,A 1 YE-UE-BE PROTEİNÜRİ TT 1 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 Kıdem Yöntem Düzey 9 PİYÜRİ TT 1 YE-UE-BE SİLENDİRÜRİ TT 1 YE-UE-BE OLİGÜRİVEANÜRİ TT,A 1 YE-UE-BE POLİÜRİ TT,K 1 YE-UE-BE DİZÜRİ TT 1 YE-UE-BE RENALKOLİK,YANAĞRISI ETT 1 YE-UE-BE NOKTÜRİ-POLLAKÜRİ TT 1 YE-UE-BE T 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE RENALAKUTBÖBREK HASTALIĞI TT,A,K 1 YE-UE-BE EZİLMESENDROMU ETT,A, K 1 YE-UE-BE ETT,A 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE NEFROTİKSENDROM TT,A,K 1 YE-UE-BE MİNİMALDEĞİŞİKLİK HASTALIĞI TT 1 YE-UE-BE MEZANGİALPROLİFERATİF GLOMERÜLONEFRİT TT 1 YE-UE-BE FOKALSEGMENTAL GLOMERÜLOSKLEROZ TT 1 YE-UE-BE MEMBRANÖZNEFROPATİ TT 1 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK AKUTBÖBREK HASTALIĞININTANISIVE SINIFLAMASI PRE-RENALAKUTBÖBREK HASTALIĞI AKUTBÖBREKHASTALIĞI POST-RENALAKUTBÖBREK HASTALIĞI AKUTBÖBREK HASTALIĞININ KOMPLİKASYONLARI PRİMERGLOMERÜLERHASTALIKLAR 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 KLİNİKYETKİNLİK Kıdem Yöntem 10 Düzey MEMBRANOPROLİFERATİF GLOMERÜLONEFRİT TT 1 YE-UE-BE IgANEFROPATİSİ TT 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE C1qNEFROPATİ TT 1 YE-UE-BE FİBRİLER GLOMERÜLONEFRİT TT 1 YE-UE-BE HIZLIİLERLEYEN GLOMERÜLONEFRİTLER TT,A 1 YE-UE-BE ANTİ-GLOMERÜLERBAZAL MEMBRANHASTALIĞI TT,A 1 YE-UE-BE TT,A 1 YE-UE-BE TT,A 1 YE-UE-BE DİYABETİKNEFROPATİ TT,A,K 1 YE-UE-BE AİLEVİAKDENİZ ATEŞİ/AMİLOİDOZLAR TT,A,K 1 YE-UE-BE SİSTEMİKLUPUS ERİTEMATOZUS ETT,A 1 YE-UE-BE TT,A 1 YE-UE-BE ETT,A 1 YE-UE-BE MİKROSKOBİKPOLİANJİTİS ETT,A 1 YE-UE-BE POLİARTERİTİSNODOZA ETT,A 1 YE-UE-BE MİKSTKRYOGLOBÜLİNEMİ TT,A 2 YE-UE-BE ORAKHÜCRENEFROPATİSİ ETT,A 2 YE-UE-BE POST-İNFEKSİYÖZ GLOMERÜLONEFRİTLER TT,K 1 YE-UE-BE POST-STREPTOKOKSİK GLOMERÜLONEFRİT İMMÜNKOMPLEKSARACILI KRESENTİK GLOMERÜLONEFRİT PAUCİ-İMMÜNKRESENTİK GLOMERÜLONEFRİT SEKONDERGLOMERÜLER HASTALIKLAR HENOCH-SCHÖNLEİN PURPURASI GRANULOMATOZ POLİANJİİTİS(WEGENER GRANÜLOMATOZU) 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 HEREDİTERBÖBREKHASTALIKLARI Yöntem BÖBREKLERİETKİLEYENSİSTEMİK HASTALIKLARVEBOZUKLUKLAR KLİNİKYETKİNLİK Kıdem Düzey 11 İLAÇLARABAĞLI GLOMERÜLERHASTALIKLAR TT,K 1 YE-UE-BE DİABETESMELLİTUS TT,A 1 YE-UE-BE LİPİDMETABOLİZMA BOZUKLUKLARI TT,K 1 YE-UE-BE MALNUTRİSYON TT,K 1 YE-UE-BE KARDİYORENAL SENDROMLAR TT,A,K 1 YE-UE-BE PARAPROTEİNEMİLER T,A 2 YE-UE-BE ALPORTSENDROMU TT,K 2 YE-UE-BE FABRYHASTALIĞI TT,K 2 YE-UE-BE İNCEBAZALMEMBRAN HASTALIĞI TT,K 2 YE-UE-BE NAİL-PATELLASENDROMU TT,K 2 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE JÜVENİLNEFRONOFİTİZİVE MEDÜLLERKİSTİKHASTALIK TT,K 2 YE-UE-BE MEDÜLLERSÜNGER BÖBREK TT,K 2 YE-UE-BE BÖBREĞİNBASİTKİSTLERİ T 2 YE-UE-BE EDİNSELKİSTİKHASTALIK T 2 YE-UE-BE BÖBREĞİNDİĞERKİSTİK HASTALIKLARI T 2 YE-UE-BE TT,A 2 YE-UE,BE OTOZOMALDOMİNANT POLİKİSTİKBÖBREK HASTALIĞI OTOZOMALRESESİF POLİKİSTİKBÖBREK HASTALIĞI BÖBREĞİNKİSTİKHASTALIKLARI TÜBÜLOİNTERSTİSYELHASTALIKLAR AKUTTÜBÜLOİNTERSTİSYEL NEFRİT 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 Kıdem Yöntem 12 Düzey KRONİK TÜBÜLOİNTERSTİSYEL NEFRİTLER TT,K 2 YE-UE-BE ANALJEZİKNEFROPATİSİ TT,K 2 YE-UE-BE 1 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE KRONİKPİYELONEFRİTVE REFLÜNEFROPATİSİ TT,K 1 YE-UE-BE ALTÜRİNERSİSTEM ENFEKSİYONLARI TT,K 1 YE-UE-BE ÜRİNERTÜBERKÜLOZ ETT,K 2 YE-UE-BE HEMOLİTİKÜREMİK SENDROMVETROMBOTİK TROMBOSİTOPENİK PURPURA TT,A,K 2 YE-UE-BE SKLERODERMA ETT,A 2 YE-UE-BE RADYASYONNEFRİTİ TT,K 2 YE-UE-BE RENALARTEROKLÜZYONU T,A,K 2 YE-UE-BE RENALVENTROMBOZU TT,A,K 2 YE-UE-BE T 2 YE-UE-BE ATEROEMBOLİKBÖBREK HASTALIĞI TT,A,K 2 YE-UE-BE GEBELİKTERENAL ANATOMİVEFİZYOLOJİ B 1 YE-UE-BE ETT,A, K 1 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK KONTRASTNEFROPATİSİVE DİĞERTOKSİK TT,A,K NEFROPATİLER TÜBÜLERTRANSPORT BOZUKLUKLARI(FANKONİ, TT,K AMİNOASİDÜRİ, GLUKOZÜRİVEDİĞERLERİ) AKUTPİYELONEFRİT ÜRİNERSİSTEMENFEKSİYONLARI BÖBREĞİNMİKROVASKÜLER HASTALIKLARI BÖBREĞİNVASKÜLERHASTALIKLARI GEBELİKTEBÖBREKHASTALIĞIVE HİPERTANSİYON RENALARTER ANEVRİZMASI PRE-EKLAMPSİVE EKLAMPSİ 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 Yöntem HİPERTANSİYON Kıdem Düzey 13 GESTASYONEL HİPERTANSİYON TT,A,K 1 YE-UE-BE GEBELİKTEAKUTBÖBREK HASTALIĞI ETT,A, K 1 YE-UE-BE GEBELİKTEKRONİKBÖBREK HASTALIĞI ETT,A, K 1 YE-UE-BE PRİMERHİPERTANSİYON TT,A,K 1 YE-UE-BE RENALPARANKİMAL HİPERTANSİYON TT,A,K 1 YE-UE-BE RENOVASKÜLER HİPERTANSİYON TT,A,K 1 YE-UE-BE SEKONDER HİPERTANSİYONLAR TT,A 1 YE-UE-BE KALSİYUMTAŞLARI ETT,A, K 2 YE-UE-BE ÜRİKASİTTAŞLARI ETT,A, K 2 YE-UE-BE SİSTİNÜRİ ETT,A, K 2 YE-UE-BE ENFEKSİYONTAŞLARI ETT,A, K 2 YE-UE-BE T,A 2 YE-UE-BE T 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE MİNERAL-KEMİK BOZUKLUKLARI TT,A,K 1 YE-UE-BE KARDİYO-VASKÜLER HASTALIKLAR ETT,A, K 1 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK BÖBREKTAŞHASTALIĞI ÜRİNERSİSTEMOBSTRÜKSİYONU KRONİKBÖBREKHASTALIĞI OBSTRÜKTİFNEFROPATİ KRONİKBÖBREK HASTALIĞININTANISIVE SINIFLAMASI KRONİKBÖBREK HASTALIĞININRİSK FAKTÖRLERİ KRONİKBÖBREK HASTALIĞININ PROGRESYONU RENALANEMİVEDİĞER HEMATOLOJİK BOZUKLUKLAR 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 Kıdem Yöntem 14 Düzey ETT,A, K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE HEMODİYALİZİNTEMEL PRENSİPLERİVEGEREÇLERİ B 1 YE-UE-BE SUARITMASİSTEMİ B 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE B 2 YE-UE-BE B 2 YE-UE-BE B 2 YE-UE-BE TT,K 2 YE-UE-BE TT,A,K 2 YE-UE-BE BEYİNÖLÜMÜKRİTERLERİ B 1 YE-UE-BE TRANSPLANTASYON İMMÜNOLOJİSİ B 2 YE-UE-BE TT,A,K 2 YE-UE-BE PRİMERHASTALIĞIN REKÜRRENSİ TT,K 2 YE-UE-BE KRONİKALLOGREFT FONKSİYONBOZUKLUĞU TT,K 2 YE-UE-BE ETT,A, K 2 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK NÖROLOJİK KOMPLİKASYONLAR BESLENMEBOZUKLUKLARI ÜREMİKSENDROM HEMODİYALİZ HEMODİYALİZYETERSİZLİĞİ HEMODİYALİZİNAKUT KOMPLİKASYONLARI HEMODİYALİZİNKRONİK KOMPLİKASYONLARI PERİTONDİYALİZİNİN FİZYOLOJİSİ PERİTONDİYALİZİ PERİTONDİYALİZİNİN GEREÇLERİ PERİTONDİYALİZİNİN TİPLERİVEKLİNİK KULLANIMI PERİTONDİYALİZİ YETERSİZLİĞİ PERİTONDİYALİZİNİN KOMPLİKASYONLARI BÖBREKTRANSPLANTASYONU AKUTGREFTFONKSİYON BOZUKLUĞU TRANSPLANTHASTASINDA ENFEKSİYON 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 Düzey Kıdem Yöntem 15 TT,K 2 YE-UE-BE RENALHÜCRELİKARSİNOM T 2 YE-UE-BE BÖBREKPELVİSTÜMÖRLERİ T 2 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE TT,A,K 2 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE B 1 YE-UE-BE B 1 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK TRANSPLANTASYONUN KRONİK KOMPLİKASYONLARI BÖBREKTÜMÖRLERİ YAŞLANMAVEBÖBREK YOĞUNBAKIMNEFROLOJİSİ BÖBREKHASTALIKLARINDAİLAÇ REÇETELEMESİ YAŞLANMAİLEBÖBREKTEKİ ANATOMİKVEFİZYOLOJİK B DEĞİŞİKLİKLER YAŞLILARDAMİNERALVE ELEKTROLİTDENGE TT,A,K BOZUKLUKLARI YAŞLILARDABÖBREK HASTALIKLARI YOĞUNBAKIM HASTALARINDAAKUT BÖBREKHASTALIĞI BÖBREKYETMEZLİĞİNİN İLAÇMETABOLİZMASINA ETKİSİ DİYALİZLEATILANİLAÇLAR 3.7.2. GİRİŞİMSELYETKİNLİKLER UzmanHekimaşağıdalistelenmişgirişimselyetkinlikleriveeğitimiboyuncaedindiğidiğer bütünleyici“temelyetkinlikleri”eşzamanlıveuygunşekildekullanarakuygular. Girişimselyetkinlikleriçindörtdüzeytanımlanmıştır. 1:Girişiminnasılyapıldığıkonusundabilgisahibiolma ve bu konuda gerektiğinde açıklama yapabilmedüzeyiniifadeeder. 2:Acilbirdurumda,kılavuzveyayönergeeşliğindeveyagözetimvedenetimaltındabugirişimi yapabilmedüzeyiniifadeeder. 3:Karmaşıkolmayan,sıkgörülentipikolgulardagirişimiuygulayabilme düzeyiniifadeeder. 4:Karmaşıkolsunveya olmasın,hertürolgudagirişimiuygulayabilmedüzeyiniifadeeder. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 16 Kıdem Yöntem Düzey 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 3 2 YE-UE-BE 2 1 YE-UE 2 1 YE-UE 4 1 UE 4 1 YE-UE-BE AYAKTANKANBASINCI MONİTORİZASYONU 4 1 YE-UE-BE BESLENMEDURUMUNUN DEĞERLENDİRİLMESİ 3 1 YE-UE-BE SUKISITLAMATESTİ 4 1 YE-UE-BE PERİOPERATİFHASTA DEĞERLENDİRME 4 2 YE-UE-BE KAPTOPRİLSUPRESYON TESTİ 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 3 1 YE-UE-BE 2 2 YE-UE-BE 3 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 3 2 YE-UE-BE GİRİŞİMSELYETKİNLİK TAMİDRARANALİZİVE İDRARMİKROSKOBİSİ KLİRENSÖLÇMEVE GLOMERÜLERFİLTRASYON HIZINIHESAPLAMA NATİVVETRANSPLANT BÖBREKİĞNEBİYOPSİSİ ÜRİNERSİSTEM ULTRASONOGRAFİSİ TANIYAYÖNELİKGİRİŞİMLER TEDAVİYEYÖNELİKGİRİŞİMLER DOPPLER ULTRASONOGRAFİ KANGAZIANALİZİİÇİN ARTERİYELKANÖRNEĞİ ALINMASI DİYALİZÖNCESİHASTA EĞİTİMİ DAMARERİŞİMYOLU YÖNETİMİ KAFSIZHEMODİYALİZ KATETERİYERLEŞTİRİLMESİ VEÇIKARILMASI KAFLI-TÜNELLİ HEMODİYALİZKATETERİ YERLEŞTİRİLMESİ PERİTONDİYALİZİKATETERİ YERLEŞTİRİLMESİ HEMODİYALİZEHASTA ALINMASI BÖBREKHASTALIKLARINDA PLAZMAFEREZ UYGULAMASI 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 Düzey Kıdem Yöntem 17 PERİTONDİYALİZİİÇİN HASTASEÇİMİ 4 1 YE-UE-BE PERİTONDİYALİZİ REÇETELEME 4 2 YE-UE-BE PERİTONDİYALİZİ SOLÜSYONDEĞİŞİMİ 4 2 UE ÜRETRAL KATETERİZASYON 3 1 UE NEFROSTOMİKATETERİ YERLEŞTİRME 1 1 YE-UE-BE HEMODİYALİZREÇETELEME 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 3 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE GİRİŞİMSELYETKİNLİK DİYALİZYETERLİK TESTLERİNİUYGULAMAVE DEĞERLENDİRME ALTERNATİFHEMODİYALİZ UYGULAMALARI(EV,GECE UZUN,GÜNLÜKKISA) SÜREKLİYAVAŞDİYALİZ YÖNTEMLERİUYGULAMA ENTOKSİKASYONLARDA EKSTRAKORPOREALTEDAVİ TRANSPLANTASYONİÇİN HASTAVEDONÖR HAZIRLIĞI İMMÜNSÜPRESİFTEDAVİ YÖNETİMİ BÖBREKYETMEZLİĞİNDE İLAÇDOZLARININ HESAPLANMASI 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 18 4. ÖĞRENMEVEÖĞRETMEYÖNTEMLERİ Çekirdek müfredat hazırlama kılavuzunda belirtilen öğrenme ve öğretme yöntemleri kullanılmaktadır. TUKMOS tarafından önerilen öğrenme ve öğretme yöntemleri üçe ayrılmaktadır: “YapılandırılmışEğitimEtkinlikleri”(YE),“UygulamalıEğitimEtkinlikleri”(UE)ve“Bağımsızve KeşfederekÖğrenmeEtkinlikleri”(BE). 4.1. YapılandırılmışEğitimEtkinlikleri(YE) 4.1.1. Sunum Bir konu hakkında görsel işitsel araç kullanılarak yapılan anlatımlardır. Genel olarak nadir veya çok nadir görülen konular/ durumlar hakkında veya sık görülen konu/durumların yeni gelişmeleri hakkında kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde eğitici öğrencide eksik olduğunu bildiği bir konuda ve öğrencinin pasif olduğu bir durumda anlatımda bulunur. Sunum etkileşimli olabilir veyahiçetkileşimolmayabilir. 4.1.2. Seminer Sık görülmeyen bir konu hakkında deneyimli birinin konuyu kendi deneyimlerinideyansıtarakanlatmasıveanlatılankonununkarşılıklı soru ve cevaplar ile geçmesidir. Sunumdan farkı konuyu dinleyenlerin de kendi deneyimleri doğrultusunda anlatıcı ile karşılıklı etkileşim içinde olmasıdır. Seminer karşılıklı diyalogların yoğun olduğu, deneyimlerin yargılanmadan paylaşıldığı ve farklı düzeylerde kişilerin aynı konu hakkında farklı düzeydeki sorular ile eksikyanlarınıtamamlayabildikleribireğitimetkinliğidir. 4.1.3. Olgutartışması Bir veya birkaç sık görülen olgunun konu edildiği bir küçük grup eğitim aktivitesidir. Bu eğitim aktivitesinin hedefi, farklı düzeydeki kişilerin bir olgunun çözümlenmesi sürecini tartışmalarını sağlayarak, tüm katılımcıların kendi eksik veya hatalı yanlarını fark etmelerini sağlamak ve eksiklerini tamamlamaktır. Bu olgularda bulunan hastalık veya durumlar ile ilgili bilgi eksikliklerinin küçük gruplarda tartışılması ile tamamlanması veya yanlış bilgilerin düzeltilmesisağlanır.Ayrıcaaynıdurumileilgiliçoksayıdaolgunun çözümlenmesi yoluyla aynı bilginin farklı durumlarda nasıl kullanılacağı konusunda deneyim kazandırır. Olgunun/ların basamaklı olarak sunulması ve her basamak için fikir üretilmesi ile sürdürülür.Eğiticiherbasamaktadoğrubilgiyiverirvedoğrukararı açıklar. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 19 4.1.4. Makaletartışması Makalenin kanıt düzeyinin anlaşılması, bir uygulamanın kanıta dayandırılması ve bir konuda yeni bilgilere ulaşılması amacıyla gerçekleştirilenbirküçükgrupetkinliğidir.Makalenintümbölümleri sırası ile okunur ve metodolojik açıdan doğruluğu ve klinik uygulamaya yansıması ile ilgili fikir üretilmesi ve gerektiğinde eleştirilmesiilesürdürülür.Eğiticiherbasamaktadoğrubilgiyiverir ve doğru kararı açıklar. Uzman adayına, benzer çalışmalar planlayabilmesi için problemleri bilimsel yöntemlerle analiz etme, sorgulama, sonuçları tartışma ve bir yayın haline dönüştürme becerisikazandırılır. 4.1.5. Dosyatartışması Sık görülmeyen olgular ya da sık görülen olguların daha nadir görülen farklı şekilleri hakkında bilgi edinilmesi, hatırlanması ve kullanılmasını amaçlayan bir eğitim yöntemidir. Eğitici, dosya üzerinden yazı, rapor, görüntü ve diğer dosya eklerini kullanarak, öğrencinin olgu hakkında her basamakta karar almasını sağlar ve aldığıkararlarhakkındageribildirimverir.Geribildirimleröğrencinin doğrukararlarınıdevamettirmesivegelişmesigerekenkararlarının açık ve anlaşılır bir biçimde ifade edilerek geliştirmesi amacıyla yapılır. 4.1.6. Konsey Olgunun/larınfarklıdisiplinlerilebirliktedeğerlendirilmesisürecidir. Olgunun sık görünürlüğünden çok karmaşık olması öğrencinin karmaşık durumlarda farklı disiplinlerin farklı bakış açılarını algılamasınısağlar. 4.1.7. Kurs Birkonuhakkındabellibiramacaulaşmakiçindüzenlenmişbirden fazla oturumda gerçekleştirilen bir eğitim etkinliğidir. Amaç genellikle bir veya birkaç klinik veya girişimsel yetkinliğin edinilmesidir. Kurs süresince sunumlar, küçük grup çalışmaları, uygulamaeğitimleribirbiriileuyumiçindegerçekleştirilir. 4.1.8. On-lineeğitim 4.2. UygulamalıEğitimEtkinlikleri(UE) 4.2.1. Yatanhastabakımı 4.2.1.1. Vizit 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 20 Farklı öğrenciler için farklı öğrenme ortamı oluşturan etkili bir eğitim yöntemidir. Hasta takibini yapan ve yapmayan öğrenciler vizitten farklı şekilde faydalanırlar. Hastayı takip eden öğrenci hasta takibi yaparak ve yaptıkları için geribildirim alarak öğrenir, diğer öğrenciler bu deneyimi izleyerek öğrenirler. Vizit klinikte görülen olguların hasta yanından çıktıktan sonra da tartışılması ve olgunun gerçek ortamda gözlemlenmesiyleöğrenmeyisağlar. 4.2.1.2. Nöbet Öğrencinin sorumluluğu yüksek bir ortamda derin ve kalıcı öğrenmesine etki eder. Olguyu yüksek sorumlulukdurumundadeğerlendirmeköğrencininvar olan bilgisini ve becerisini kullanmasını ve eksik olanı öğrenmeye motive olmasını sağlar. Nöbet, gereken yetkinliklere sahip olunan olgularda özgüveni arttırırken, gereken yetkinliğin henüz edinilmemiş olduğu olgularda bilgi ve beceri kazanma motivasyonunu arttırır. Nöbetlerde sık kullanılması gerekenyetkinliklerin1’incikıdemyetkinlikleriarasında sınıflandırılmışolmalarıbuaçıdanönemlidir. 4.2.1.3. Girişim Tanı ve tedaviye yönelik tüm girişimler, eğitici tarafından gösterildikten sonra belli bir kılavuz eşliğinde basamak basamak gözlem altında uygulama yoluylaöğretilir.Heruygulamabasamağıiçinöğrenciye geribildirimverilir.Öğrencinindoğruyaptıklarınıdoğru yapmaya devam etmesi, eksik ve gelişmesi gereken taraflarınıdüzeltebilmesiiçinöğrenciyezamanında,net ve yapıcı müdahalelerle teşvik edici ve destekleyici ya da uyarıcı ve yol gösterici geribildirimler verilmelidir. Hergirişimiçinöğrenciyeöncedenbelirlenmişyetkinlik düzeyineulaşacaksayıdatekraryaptırılmasısağlanır. 4.2.1.4. Ameliyat(UZMANLIKEĞİTİMİNDE KULLANILMAMAKTADIR.) İçindeçoksayıdakararvegirişimbarındıranmüdahale süreçleridir. Her karar ve girişimin ayrı ayrı gereken yetkinlik düzeylerine ulaşması amacıyla en az riskli/karmaşık olandan en riskli/karmaşık olana doğru olacak şekilde ameliyat sürecinin tüm basamakları yüksek gözlem altında öğretilir. Öğrencinin tüm 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 21 basamaklardagerekenyetkinlikdüzeyineulaşmasıiçin yeterlisayıdatekraryaptırılmasısağlanır. 4.2.2. Ayaktanhastabakımı Öğrenci gözlem altında olgu değerlendirmesi yapar ve tanı, tedavi seçeneklerine karar verir. Öğrencinin yüksek/orta sıklıkta görülen acil veya acil olmayan olguların farklı başvuru şekillerini ve farklı tedavi seçeneklerini öğrendiği etkili bir yöntemdir. Ayaktan hasta bakımında sık kullanılması gereken yetkinliklerin 1’inci kıdem yetkinlikleri arasında sınıflandırılmış olmalarıbuaçıdanönemlidir. 4.3. BağımsızveKeşfederekÖğrenmeEtkinlikleri(BE) 4.3.1. Yatanhastatakibi Yatarak takip edilen bir olgu hakkında yeterliğe erişmemiş bir öğrencinin gözetim ve denetim altında, yeterliğe ulaşmış bir öğrencinin gözlem altında yaptığı çalışmalar sırasında eksikliğini fark ettiği konularda öğrenme gereksinimini belirleyerek bunu herhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir.Bueğitim kaynaklarınındoğruvegüvenilirolmasındaneğiticisorumludur. 4.3.2. Ayaktanhasta/materyaltakibi Ayaktanbaşvuranacilveyaacilolmayanbirolguhakkındagereken yetkinlik düzeyine erişmemiş bir öğrencinin gözetim ve denetim gözlem altında, eğitici eşliğinde ve gereken yetkinlik düzeyine ulaşmış bir öğrencinin yüksek gözlem altında yaptığı çalışmalar sırasında eksikliğini fark ettiği konularda öğrenme gereksinimini belirleyerek bunu herhangi bir eğitim kaynağından tamamlaması sürecidir. Bu eğitim kaynaklarının doğru ve güvenilir olmasından eğiticisorumludur. 4.3.3. Akranöğrenmesi Öğrencinin bir olgunun çözümlenmesi veya bir girişimin uygulanması sırasında bir akranı ile tartışarak veya onu gözlemleyereköğrenmesisürecidir. 4.3.4. Literatürokuma Öğrencininöğrenmegereksinimiolankonulardaliteratürokuması veklinikuygulamaileilişkilendirmesisürecidir. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 22 4.3.5. Araştırma Öğrencinin bir konuda tek başına veya bir ekip ile araştırma tasarlamasıvebusıradaöğrenmegereksiniminibelirleyerekbunu herhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir. 4.3.6. Öğretme Öğrencinin bir başkasına bir girişim veya bir klinik konuyu öğretirkenbukonudafarklıbakışaçılarını,dahaöncedüşünmediği soruları veya varlığını fark etmediği durumları fark ederek öğrenme gereksinimi belirlemesi ve bunu herhangi bir eğitim kaynağındantamamlamasısürecidir. 5. EĞİTİMSTANDARTLARI 5.1. EğiticiStandartları -Enazikieğiticibulunmalıdır. -Eğiticilerinenazbiri,enazdoçentunvanınasahipolmalıdır. -Eğiticibireğitimkurumundaenazikiyılnefrolojiuzmanıolarakçalışmışolmalıdır. -Eğiticibaşınaenfazla2uzmanlıköğrencisiplanlanabilir. 5.2. MekanveDonanımStandartları A -BağımsızveyaİçHastalıklarıAnabilimDalı/Kliniğibünyesindeenaz10yataklıservis, -Düzenlihastaizlemiyapılanbağımsızpoliklinikodası/ları, -Programaözeleğitimodası, -Programaözelgirişimvelaboratuvarodası, -Kronikhemodiyalizünitesi, -Peritondiyaliziünitesi, -Kurumbünyesindeçokluorganyetmezliklihastalarınizlenebileceğiyoğunbakımünitesi, -Kurumbünyesindeultrasonografi,bilgisayarlıtomografi,anjiografivepatolojiüniteleri, -Nefrolojikhastalıklarıntanısındavetedavitakibindegereklitetkiklerinyapılabileceği laboratuvarolanakları, -Vaskülergirişimlerinyapılabileceğicerrahiservisler, -Kurumbünyesindebeslenmevediyetbölümü, -Enaz10adethemodiyalizcihazı, -Işıkmikroskobu -Santrifüjcihazı -Ayaktankanbasıncıizlemaletleri -Acilmüdahaleiçingereklidonanımlar(laringoskop,ambu,monitör,defibrilatör,aspiratör gibi) -Ultrasonografi,(Dopplerözellikli) 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 23 6. ROTASYONLAR ROTASYONSÜRESİ/AY 1 AY ROTASYONDALI Radyoloji RADYOLOJİROTASYONU GİRİŞİMSELYETKİNLİKHEDEFLERİ YetkinlikAdı YetkinlikDüzeyi ÜRİNERSİSTEMUSG 2 DOPPLERUSG 2 NEFROSTOMİKATETERİYERLEŞTİRME 1 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1 24 7. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME Eğiticininuygungördüğüölçmedeğerlendirmeyöntemleriuygulanmaktadır. 8. KAYNAKÇA TUKMOS,TIPTAUZMANLIKKURULUMÜFREDATOLUŞTURMAVESTANDARTBELİRLEME SİSTEMİ,ÇekirdekMüfredatHazırlamaKılavuzu,v.1.1,2013 TürkNefrolojiDerneğiNefrolojiUzmanlıkEğitimiİlkeleri(www.tsn.org.tr) NefrolojiUzmanlıkEğitimiİçinÇekirdekMüfredatProgramı(www.tsn.org.tr) 9. ÖNERİLER •Transplantasyonünitesininvarlığıarzuedilenbirdurumdur.Buüniteninbulunmadığı kurumlardaeğitimgörenler,bueğitimibaşkabirkurumdaUzmanlıkEğitimSüreci’nde tanımlanansüredeyapmakvebunubelgelendirmekzorundadırlar. •Nefrolojiuzmanlıköğrencilerininyıldaenazbirulusal(sözlüveyaposterbildiriile)vebir uluslararasıbilimseltoplantıyakatılmasıarzuedilir. •NefrolojiuzmanlıköğrencilerininuzmanlıkeğitimisırasındaSCIveyaSCI-expanded tarafındantarananuluslararasıdergilerdeyayımlanmışveyayayımlanmaküzerekabuledilmiş enazikiaraştırmayapmalarıarzuedilir. 27.07.2016’danitibarengeçerlidir.TUKMOS,NEFROLOJİÇEKİRDEKMÜFREDATI,v.2.1