TUKMOS TIPTAUZMANLIKKURULU MÜFREDATOLUŞTURMAVESTANDARTBELİRLEMESİSTEMİ ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARI UzmanlıkEğitimiÇekirdekMüfredatı 11.12.2014 2 İÇİNDEKİLER 1. GİRİŞ 3 2. MÜFREDATTANITIMI 3 3. TEMELYETKİNLİKLER 4 4. ÖĞRENMEVEÖĞRETMEYÖNTEMLERİ 13 5. EĞİTİMKAYNAKLARI 16 6. ROTASYONHEDEFLERİ 18 7. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME 19 8. KAYNAKÇA 19 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 3 1. GİRİŞ Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları (ÇERSAH) uzmanlığı; tıp bilgisinin ruhsal, bedensel ve sosyal konuları kapsayan bilgilerle bütünleştirilmesini gerektiren bir tıbbi bilim dalıdır. ÇERSAH uzmanlık alanının bilimsel içeriğine bakıldığında; genetik, fizyolojik, biyokimyasal, nöroendokrin yapıyı doğum öncesi ve sonrası gelişimsel özellikleri incelemesi açısından ‘biyolojik bir bilim’dir. Çok erken dönemlerden başlayarak, insanlar arasıilişkileriveetkileşimbiçimleriniinceleyenbir‘insanbilimi’;çocukyetiştirmeyeilişkin tutumları, ailesel ve çevresel etmenleri araştırmasıyla bir ‘toplum bilimi’dir. Ayrıca, çocuklar, ergenler ve ailelerin davranışlarının değerlendirilmesi, biçimlendirilmesi açısından bir ‘eğitim, gelişim ve davranış bilimi’ ortaya çıkan ruhsal nitelikli sorunların, çocuklukta yerleşmeden, yaygınlaşmadan ele alınıp düzeltilmesi, sağlıklı bireylerin yetişmesi için gerekli önlemlerin planlanması yönünden bir ‘koruyucu hekimlik bilimi’dir. ÇERSAH uzmanlık eğitimi güncel uluslararası psikiyatrik sınıflandırma sistemlerince tanımlanmış olan çocuk ve ergenlere ilişkin psikiyatrik ve nörogelişimsel durumların ayaktan ve yatırılarak incelenmesi, takibi, tanı konması ve sağaltımını kapsar. ÇERSAH uzmanlığı bebekler, çocuklar, ergenler, aileler ve toplumun ilgili kurumlarıyla çalışmayı gerektirmektedir. 2. MÜFREDATTANITIMI 2.1. MüfredatınAmacıveHedefleri ÇERSAH uzmanlık eğitiminde amaç; bu alanda yetişecek hekimlere bebek, çocuk ve ergenlerin aile ve toplum içinde ruhsal yönden sağlıklı gelişmelerini desteklemek, ortaya çıkan ruhsal hastalık belirtilerini ve bozuklukları tanımak, ayrıştırmak, sağaltmak ve önlemek için gerekli ve yeterli bilgi, beceri ve tutum donanımını kazandırmaktır. Müfredatın hedefleri; ÇERSAH uzmanlık eğitiminin çekirdek standardını oluşturmak ve eğitiminkalitesiniiyileştirmektir. 2.2. MüfredatÇalışmasınınTarihselSüreci MüfredatAvrupaTıpUzmanlarıBirliği(ATUB-UEMS)ÇocukveErgenPsikiyatrisiBölümünce belirlenenstandartlartemelalınarakTürkiyeÇocukveGençPsikiyatrisiDerneği(çocukve ergenruhsağlığıvehastalıklarıuzmanlarınınmeslekkuruluşu)ÇocukveErgenPsikiyatrisi YeterlikKurulutarafındanhazırlanmıştır. İlk müfredat çalışmaları Yeterlik Kurulu içinde yer alan Eğitim Üst Kurulu adına Prof. Dr. Bahar Gökler ve eğitilenler adına Dr. Yasemen Işık tarafından birlikte düzenlenmiştir (Mayıs, 2000). Hazırlanan ana metin 30.11.2005 tarihinde Çeşme’de yapılan Uzmanlık EğitimiKurullarıToplantısındagözdengeçirilmişvedüzeltmeleryapılmıştır. 2010 yılı Ocak ayında Sağlık Bakanlığı Tıpta Uzmanlık Kurulu Müfredat Oluşturma ve StandartBelirlemeSistemi(TUKMOS)çalışmalarınabaşlamıştır.Buçalışmalarkapsamında, her bir uzmanlık dalı için müfredat oluşturmak ve standartları belirlemek üzere TUKMOS altındabirkomisyonoluşturulmuştur.BuhazırlanançekirdekmüfredatTürkiye’deÇERSAH uzmanlık eğitimi veren anabilim dallarında genişletilerek yaygın olarak uygulanmaya başlanmıştır. Yeterlik sınavlarında başarılı olanlara, 2011 yılından itibaren yeterlik (qualification) belgesi verilmeye başlanmıştır. 2013 Nisan ayında 2. Dönem TUKMOS (toplantıya katılan üyelerle) Komisyonunca v.2.0 çekirdek müfredatı oluşturulmuştur. 01.12.2014tarihindeProf.Dr.FevziyeToros,Prof.Dr.AyşenCoşkun,Prof.Dr.Elvanİşeri, 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 4 Prof.Dr.FüsunÇuhadaroğluÇetin,Doç.Dr.NursuÇakınMemik,Doç.Dr.OsmanAbalı,Doç. Dr.ÖzgürÖner,Doç.Dr.SabriHergüner,Prof.Dr.SühaMiral,Doç.Dr.ŞahbalAras,Prof. Dr.TümerTürkbaytarafındanv.2.1çekirdekmüfredatıtaslağıhazırlanmıştır. 2.3. UzmanlıkEğitimiSüreci Tıpta Uzmanlık Sınavı’nı (TUS) bu uzmanlık alanı için belirlenen ölçütler üzerinden kazanmaklabaşlar.ÇERSAHuzmanlıkeğitimininsüresidörtyılolarakbelirlenmiştir.ATUB 2014düzenlemelerinegöretoplameğitimsüresininrotasyonlarharicikısmınınasgari3yılı ÇERSAHuzmanlıkeğitimbirimindegeçmelidir. 2.4. KariyerOlasılıkları ÇERSAH uzmanlık eğitimini tamamlayanlar kamu ve özel sektörde meslekleri ile ilgili alanlardaçalışırlar.Akademikkariyeryapabilirler. 3. TEMELYETKİNLİKLER Yetkinlik, bir uzmanın bir iş ya da işlemin gerektiği gibi yapılabilmesiiçinkritikdeğer taşıyan, eğitim ve öğretim yoluyla kazanılıp iyileştirilebilen, gözlenip ölçülebilen, özellikleri daha önceden tarif edilmiş olan, bilgi, beceri, tutum ve davranışların toplamıdır. Yetkinlikler 7 temel alanda toplanmışlardır. Şekil1-TUKMOS’unYeterlilikÜçgeni(Yeditemelyetkinlikalanı) Herbirtemelyetkinlikalanı,uzmanınayrıbirrolünütemsileder(Şekil1).Yedincitemelalan olanHizmetSunucusualanınaaityetkinliklerklinikyetkinliklervegirişimselyetkinliklerolarak ikiye ayrılırlar. Sağlık hizmeti sunumu ile doğrudan ilişkili Hizmet Sunucusu alanını oluşturan yetkinlikler diğer 6 temel alana ait yetkinlikler olmadan gerçek anlamlarını kazanamazlar ve verimli bir şekilde kullanılamazlar. Başka bir deyişle 6 temel alandaki yetkinlikler, uzmanın “HizmetSunucusu”alanındakiyetkinliklerinisosyalortamdahastavetoplummerkezliveetkin bir şekilde kullanması için kazanılması gereken yetkinliklerdir. Bir uzmanlık dalındaki eğitim sürecinde kazanılan bu 7 temel alana ait yetkinlikler uyumlu bir şekilde kullanılabildiğinde yeterliliktenbahsedilebilir.Butemelyetkinlikalanlarıaşağıdalistelenmiştir; 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 5 3.1. Yönetici 3.2. EkipÜyesi 3.3. SağlıkKoruyucusu 3.4. İletişimKuran 3.5. DeğerveSorumlulukSahibi 3.6. ÖğrenenveÖğreten 3.7. HizmetSunucusu Hizmetsunucusutemelyetkinlikalanındakiyetkinlikler,kullanılışyerlerinegöreikitürdür: KlinikYetkinlik:Bilgiyi,kişisel,sosyalve/veyametodolojikbecerileritıbbikararlarkonusunda kullanabilmeyeteneğidir; GirişimselYetkinlik:Bilgiyi,kişisel,sosyalve/veyametodolojikbecerileritıbbigirişimler konusundakullanabilmeyeteneğidir. Klinik ve girişimsel yetkinlikler edinilirken ve uygulanırken Temel Yetkinlikalanlarındabelirtilendiğer yetkinliklerleuyumiçindeolmalıve uzmanlığa özel klinik karar süreçlerinikolaylaştırmalıdır. 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 6 3.7.1. KLİNİKYETKİNLİKLER Uzman Hekim aşağıda listelenmiş klinik yetkinlikleri ve eğitimi boyunca edindiği diğer bütünleyici“temelyetkinlikleri”eşzamanlıveuygunşekildekullanarakuygular. KLİNİKYETKİNLİKİÇİNKULLANILANTANIMLARVEKISALTMALARI DİKKATEKSİKLİĞİHİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU DİKKATEKSİKLİĞİHİPERAKTİVİTE BOZUKLUĞU YIKICI,DÜRTÜKONTROLVE DAVRANIMBOZUKLUKLARI KARŞITOLMA-KARŞIGELME BOZUKLUĞU, DAVRANIMBOZUKLUĞU ARALIKLIPATLAYICIBOZUKLUK, PİROMANİ, KLEPTOMANİ OTİZMSPEKTRUMBOZUKLUĞU İLETİŞİMBOZUKLUKLARI ZİHİNSELYETERSİZLİK ÖZGÜLÖĞRENMEBOZUKLUĞU MOTORBOZUKLUKLAR OTİZMSPEKTRUMBOZUKLUĞU DİLBOZUKLUĞU, FONOLOJİKBOZUKLUK, KEKELEME, TOPLUMSALİLETİŞİMBOZUKLUĞU ZİHİNSELYETERSİZLİK, GENELGELİŞİMSELGECİKME, SINIRDAZİHİNSELİŞLEVSELLİK OKUMABOZUKLUĞUİLEGİDEN, YAZILIANLATIMBOZUKLUĞUİLE GİDEN, MATEMATİKBOZUKLUĞUİLEGİDEN TİKBOZUKLUKLARI(TOURETTE BOZUKLUĞU,KRONİKMOTORYADA VOKALTİKBOZUKLUĞU,GEÇİCİTİK BOZUKLUĞU), Yöntem KLİNİKYETKİNLİK Kıdem Düzey Klinikyetkinlikleriçin;üçanadüzeyveikiadetekdüzeytanımlanmıştır.Öğrencininulaşması gereken düzeyler bu üç ana düzeyden birini mutlaka içermelidir. T ve TT düzeyleri A ve K ile birlikte kodlanabilirken B düzeyi sadece K düzeyi ile birlikte kodlanabilir. B, T ve TT düzeyleri birbirlerinikapsadıklarıiçinbirliktekodlanamazlar. B:Hastalığa ön tanı koyma ve gerekli durumda hastaya zarar vermeyecek şekilde ve doğru zamanda,doğruyeresevkedebilecekbilgiyesahipolmadüzeyiniifadeeder. T:Hastayatanıkoymavesonrasındatedaviiçinyönlendirebilmedüzeyiniifadeeder. TT:Ekipçalışmasınıngerektirdiğidurumlardışındaherhangibirdesteğegereksinimduymadan hastanıntanıvetedavisinintümsüreciniyönetebilmedüzeyiniifadeeder. Klinik yetkinliklerde bu düzeylere ek olarak gerekli durumlar için A ve K yetkinlik düzeyleri eklenmektedir: A:Hastanın acil durum tanısını koymak ve hastalığa özel acil tedavi girişimini uygulayabilme düzeyiniifadeeder. K:Hastanınbirincil,ikincilveüçüncülkorunmagereksinimlerinitanımlamayıvegerekli koruyucuönlemlerialabilmedüzeyiniifadeeder. TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 2 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 KAYGIBOZUKLUKLARI Yöntem DIŞAATIMBOZUKLUKLARI Kıdem Düzey 7 TT,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,K 2 YE-UE-BE 1 YE-UE-BE 1 YE-UE-BE 1 YE-UE-BE 1 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE ERKENBAŞLANGIÇLIŞİZOFRENİ PİKA, RUMİNASYONBOZUKLUĞU, KAÇINGAN/KISITLIYİYECEKALIMI BOZUKLUĞU TT,A,K 2 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE ANOREKSİYANERVOZA TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK BASMAKALIPHAREKETBOZUKLUĞU, GELİŞİMSELKOORDİNASYON BOZUKLUĞU ENÜREZİS, ENKOPREZİS AYRILMAKAYGISIBOZUKLUĞU, ÖZGÜLFOBİ, SOSYALKAYGIBOZUKLUĞU, PANİKBOZUKLUĞU, AGORAFOBİ, YAYGINKAYGIBOZUKLUĞU SEÇİCİKONUŞMAZLIK OBSESİFKOMPULSİFBOZUKLUK VEİLİŞKİLİBOZUKLUKLAR TRAVMAVESTRESÖRLEİLİŞKİLİ BOZUKLUKLAR BİPOLARVEİLİŞKİLİ BOZUKLUKLAR DEPRESİFBOZUKLUKLAR ŞİZOFRENİSPEKTRUMUVE PSİKOZLAGİDENDİĞER BOZUKLUKLAR BESLENMEVEYEME BOZUKLUKLARI OBSESİFKOMPULSİFBOZUKLUK, BEDENALGISIBOZUKLUĞU, BİRİKTİRİCİLİKBOZUKLUĞU, TT,K TRİKOTİLLOMANİ, DERİYOLMABOZUKLUĞU TRAVMASONRASISTRESBOZUKLUĞU, AKUTSTRESBOZUKLUĞU, UYUMBOZUKLUKLARI, TT,A,K TEPKİSELBAĞLANMABOZUKLUĞU, SINIRSIZTOPLUMSALKATILIM BOZUKLUĞU BİPOLARIBOZUKLUĞU, BİPOLARIIBOZUKLUĞU, TT,A,K SİKLOTİMİBOZUKLUĞU YIKICIDUYGUDURUMU DÜZENLEYEMEMEBOZUKLUĞU, MAJORDEPRESİFBOZUKLUK, TT,A,K DİSTİMİ, PREMENSTRÜELDİSFORİBOZUKLUĞU ŞİZOFRENİ, SANRISALBOZUKLUK, KISAPSİKOTİKBOZUKLUK, ŞİZOFRENİFORMBOZUKLUK, ŞİZOAFFEKTİFBOZUKLUK BULİMİYANERVOZA, TIKINIRCASINAYEMEBOZUKLUĞU 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 NÖROBİLİŞSELBOZUKLUKLAR DELİRYUM BEDENSELBELİRTİVEİLİŞKİLİ BOZUKLUKLAR BEDENSELBELİRTİBOZUKLUĞU, HASTALIKKAYGISIBOZUKLUĞU, KONVERSİYONBOZUKLUĞU YAPAYBOZUKLUK(KENDİNE YÜKLENEN,BAŞKASINAYÜKLENEN) DİSOSİYATİFBOZUKLUKLAR MADDEKULLANIMIİLEİLİŞKİLİ BOZUKLUKLARVEBAĞIMLILIK BOZUKLUKLARI Yöntem UYKUSUZLUKBOZUKLUĞU, AŞIRIUYKULULUKBOZUKLUĞU, NARKOLEPSİ NONREMUYKUDANUYANMA BOZUKLUKLARI(UYURGEZERLİK, UYKUDAKORKUDUYMA), KARABASANBOZUKLUĞU,REM UYKUSUNDADAVRANIŞBOZUKLUĞU, HUZURSUZBACAKSENDROMU Kıdem UYKU-UYANIKLIKBOZUKLUKLARI KLİNİKYETKİNLİK Düzey 8 TT,K 2 YE-UE-BE TT,K 2 YE-UE-BE TT,A,K 1 YE-UE-BE TT,A,K 2 YE-UE-BE TT,K 2 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE 2 YE-UE-BE DİSOSİYATİFKİMLİKBOZUKLUĞU, DİSOSİYATİFAMNEZİ, TT,AK DEPERSONALİZASYON/DEREALİZASYON BOZUKLUĞU MADDEKULLANIMBOZUKLUKLARI, MADDENİNYOLAÇTIĞIBOZUKLUKLAR (ENTOKSİKASYONVEYOKSUNLUK, TT,A,K MADDENİN/İLACINYOLAÇTIĞIRUHSAL BOZUKLUKLAR) NİKOTİN,ALKOL,KAFEİN,KANNABİS, HALLUSİNOJEN,İNHALAN,OPİOİD, SEDATİF-HİPNOTİK-ANKSİYOLİTİK, TT,A,K STİMULAN,TÜTÜNVESENTETİK MADDELERİLEİLİŞKİLİBOZUKLUKLAR MADDEYLEİLİŞKİLİOLMAYAN BOZUKLUKLAR(KUMAROYNAMA TT,K BOZUKLUĞU,İNTERNET BAĞIMLILIĞI….) CİNSELKİMLİĞİNDENHOŞNUT OLMAMA CİNSELKİMLİĞİNDENHOŞNUT OLMAMA TT,K 2 YE-UE-BE KİŞİLİKBOZUKLUKLARI KİŞİLİKBOZUKLUKLARI TT,K 2 YE-UE-BE BİYOLOJİKPSİKİYATRİ SİNİRSİSTEMİNİNGELİŞİMİ, İŞLEVSELNÖROANATOMİ, NÖRONLARINUYARILARI ELEKTROKİMYASALVEFİZYOLOJİK İŞLEMEMEKANİZMALARI, NÖROKOGNİTİFGELİŞİM, PSİKONÖROİMMÜNOLOJİ, PSİKONÖROENDOKRİNOLOJİ, B 1 YE-BE 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 SOSYALPSİKİYATRİ KLİNİKİLGİODAĞIOLABİLECEK DİĞERDURUMLAR Yöntem GELİŞİMİVERUHSAL SORUNLARIETKİLEYEN PSİKOLOJİKETKENLER Kıdem Düzey 9 B 2 YE-BE B 2 YE-BE PSİKİYATRİKEPİDEMİYOLOJİ B 2 YE-BE KORUYUCURUHSAĞLIĞI B 2 YE-UE-BE KLİNİKYETKİNLİK NÖROGENETİK, NÖROPSİKİYATRİİLEİLİŞKİLİ KAVRAMLARVENÖROPSİKİYATRİK DEĞERLENDİRMEGEREKTİREN DURUMLAR GELİŞİMSELVARYASYONLARVE NORMALGELİŞİMSELSORUNLAR(0-1 YAŞ,1-3YAŞ,3-6YAŞ,7-12YAŞ, ERGENLİKDÖNEMİ) GELİŞİMKURAMLARI(PSİKANALİTİK KURAMLARINTEMELİLKELERİVE PSİKOSEKSÜELGELİŞİMKURAMI,EGO PSİKOLOJİSİKURAMIVEKENDİLİK PSİKOLOJİSİKURAMI,NESNEİLİŞKİLERİ KURAMI,PSİKOSOSYALGELİŞİM KURAMI,ÖĞRENMEKURAMLARI, MİZACINGELİŞİMEETKİSİ) TARİHSELGELİŞİMİÇİNDEÇOCUKVE ERGENPSİKİYATRİSİUYGULAMALARI İLİŞKİSORUNLARI(ANNE-BABAÇOCUK İLİŞKİSİSORUNU,KARDEŞİLİŞKİSİ SORUNU,ANABABADANAYRI BÜYÜME,ANNEBABAİLİŞKİSİNDEKİ SIKINTILARDANETKİLENME,AYRILMA YADABOŞANMAİLEAİLENİN DAĞILMASI) EĞİTİMİLEİLGİLİSORUNLAR B 2 YE-BE TT,K 1 YE-UE-BE TT,K 1 YE-UE-BE YAŞAMEVRESİSORUNU(OKULA BAŞLAMA/BİTİRME,KİMLİK SORUNLARI,ERGENLİKSORUNLARI…) TT,K 1 YE-UE-BE ÇOCUĞAFİZİKSEL/CİNSEL/DUYGUSAL İSTİSMAR TT,A,K 2 YE-UE-BE ÇOCUĞUİHMAL TT,A,K 2 YE-UE-BE AYRILIKLAR,KAYIPLAR,YAS TT,A,K 2 YE-UE-BE TOPLUMDAN DIŞLANMA/ÖTEKİLEŞTİRİLME AYRIMCILIK/ZULMEUĞRAMA TRAVMAVEŞİDDETGÖRME EŞİTSİZLİKLER,AFETEMARUZKALMA TT,A,K 2 YE-UE-BE 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 KLİNİKYETKİNLİK Düzey Kıdem Yöntem 10 YENİBİRKÜLTÜREALIŞMASORUNLARI TT,K 2 YE-UE-BE TEDAVİYEUYUMSAĞLAMAMA TT,K 2 YE-UE-BE KENDİNEZARARVERMEDAVRANIŞI TT,A,K 2 YE-UE-BE ÇOCUKYADAERGENANTİSOSYAL DAVRANIŞI TT,A,K 2 YE-UE-BE 3.7.2. GİRİŞİMSELYETKİNLİKLER UzmanHekimaşağıdalistelenmişgirişimselyetkinlikleriveeğitimiboyuncaedindiğidiğer bütünleyici“temelyetkinlikleri”eşzamanlıveuygunşekildekullanarakuygular. GİRİŞİMSELYETKİNLİKİÇİNKULLANILANTANIMLARVEKISALTMALARI GirişimselYetkinlikleriçindörtdüzeytanımlanmıştır. 1: Girişimin nasıl yapıldığı konusunda bilgi sahibi olma ve bu konuda gerektiğinde açıklama yapabilmedüzeyiniifadeeder. 2:Acilbirdurumda,kılavuzveyayönergeeşliğindeveyagözetimvedenetimaltındabugirişimi yapabilmedüzeyiniifadeeder. 3:Karmaşıkolmayan,sıkgörülentipikolgulardagirişimiuygulayabilmedüzeyiniifadeeder. 4:Karmaşıkolsunveyaolmasınhertürolgudagirişimiuygulayabilmedüzeyiniifadeeder. HEKİMHASTAİLİŞKİSİNİN TEMELİLKELERİVETEMEL İLETİŞİM PSİKİYATRİKGÖRÜŞME, ÖYKÜALMAVERUHSAL DURUMMUAYENESİ BİREY,AİLEVEÇEVRENİN İŞLEVVEKAYNAKLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ BİYOPSİKOSOSYAL FORMÜLASYONVEAYIRICI TANIYAPABİLME İNTİHARRİSK DEĞERLENDİRMESİVB. UYGULAMALAR ADLİPSİKİYATRİK Yöntem BEBEK,ÇOCUKVEERGEN PSİKİYATRİKDEĞERLENDİRMESİ GİRİŞİMSELYETKİNLİK Kıdem Düzey 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 BEBEK,ÇOCUKVEERGEN PSİKİYATRİKTANIUYGULAMALARI NÖROPSİKOLOJİKDEĞERLENDİRME YARDIMCITANISALUYGULAMALAR PSİKİYATRİKDURUMAÖZGÜRESMİ İŞLEMLER TANIYADAYALITEDAVİPLANLAMA VEUYGULAMA BİYOLOJİKTEDAVİYÖNTEMLERİ PSİKOTERAPİLER Yöntem SİSTEMİKVENÖROPSİKİYATRİK DEĞERLENDİRME Kıdem Düzey 11 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 2 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 2 2 YE-UE-BE 2 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE İLAÇDIŞIBİYOLOJİK TEDAVİLER 2 2 YE-UE-BE İLAÇTEDAVİLERİ 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE DİNAMİKYÖNELİMLİ PSİKOTERAPİLER 3 2 YE-UE-BE BİLİŞSELDAVRANIŞCI TERAPİ 3 2 YE-UE-BE GİRİŞİMSELYETKİNLİK DEĞERLENDİRME GELİŞİMİN DEĞERLENDİRİLMESİVE NÖROLOJİKMUAYENE ÇOCUKVEERGEN PSİKİYATRİSİNDETANI SINIFLANDIRMA SİSTEMLERİNİKULLANMA YAPILANDIRILMIŞVEYARI YAPILANDIRILMIŞKLİNİK GÖRÜŞME ÖZBİLDİRİMÖLÇEKLERİ, GÖRÜŞMECİNİN DEĞERLENDİRDİĞİ ÖLÇEKLER OBJEKTİFVE PROJEKTİFTESTLER,ZEKA TESTLERİ NÖROPSİKOLOJİK DEĞERLENDİRME YARDIMCITANISAL UYGULAMALARI ENDİKASYONLARINAGÖRE KULLANMA EPİKRİZ,BELGEVERAPOR YAZMA,KONSÜLTASYON, KAYITTUTMA,ADLİ RAPORLAMA TEMELBİYOPSİKOSOSYAL TEDAVİ BEBEK,ÇOCUKVE ERGENLERDETEMEL PSİKOTERAPİİLKELERİVE UYGULAMALARI DESTEKLEYİCİPSİKOTERAPİ, PSİKOEĞİTİM 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 Kıdem Yöntem Düzey 12 OYUNTERAPİLERİ 3 2 YE-UE-BE AİLETERAPİLERİ 2 2 YE-UE-BE 2 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 1 YE-UE-BE 4 2 YE-UE-BE 3 2 YE-UE-BE ARAŞTIRMAMETODOLOJİSİ 3 2 YE-UE-BE İSTATİSTİK 1 2 YE-UE-BE GİRİŞİMSELYETKİNLİK DİSİPLİNLERARASIİŞBİRLİĞİVE BÜTÜNLEYİCİYAKLAŞIM ARAŞTIRMALAR GRUPTERAPİSİNİNTEMEL İLKEVETEKNİKLERİ OKULKONSÜLTASYONU, SOSYALKURUMLARVE ADLİBİRİMLERLEİŞBİRLİĞİ VETOPLUMTEMELLİ ÇALIŞMALAR KONSÜLTASYONLİYEZON UYGULAMALARI ACİLDURUMLARA MÜDAHALE KRİZVEAFET DURUMLARINDA MÜDAHALE YATARAKTEDAVİ,GÜNDÜZ HASTANESİVE REHABİLİTASYON UYGULAMALARI KLİNİKYÖNETMEVE YÜRÜTMEBECERİLERİ ÇOCUKveERGENLERDE ADLİPSİKİYATRİ UYGULAMALARI ÇOCUKHAKLARINIVE HASTAÇOCUKHAKLARINI GÖZETME MESLEKİUYGULAMALARDA ETİKYAKLAŞIM EĞİTİCİDANIŞMANLIĞINDA ARAŞTIRMALARAKATILMA LİTERATÜRTARAMAVE YAYINLARABİLİMSEL DEĞERBİÇME 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 13 4. ÖĞRENMEVEÖĞRETMEYÖNTEMLERİ Çekirdek müfredat hazırlama kılavuzunda belirtilen öğrenme ve öğretme yöntemleri kullanılmaktadır. TUKMOS tarafından önerilen öğrenme ve öğretme yöntemleri üçe ayrılmaktadır: “YapılandırılmışEğitimEtkinlikleri”(YE),“UygulamalıEğitimEtkinlikleri”(UE)ve“Bağımsızve KeşfederekÖğrenmeEtkinlikleri”(BE). 4.1. YapılandırılmışEğitimEtkinlikleri(YE) 4.1.1. Sunum Bir konu hakkında görsel işitsel araç kullanılarak yapılan anlatımlardır. Genel olarak nadir veya çok nadir görülen konular/durumlar hakkında veya sık görülen konu/durumların yeni gelişmeleri hakkında kullanılan bir yöntemdir. Bu yöntemde eğitici öğrencide eksik olduğunu bildiği bir konuda ve öğrencinin pasif olduğu bir durumda anlatımda bulunur. Sunum etkileşimli olabilir veyahiçetkileşimolmayabilir. 4.1.2. Seminer Sık görülmeyen bir konu hakkında deneyimli birinin konuyu kendi deneyimlerinideyansıtarakanlatmasıveanlatılankonununkarşılıklı soru ve cevaplar ile geçmesidir. Sunumdan farkı konuyu dinleyenlerin de kendi deneyimleri doğrultusunda anlatıcı ile karşılıklı etkileşim içinde olmasıdır. Seminer karşılıklı diyalogların yoğun olduğu, deneyimlerin yargılanmadan paylaşıldığı ve farklı düzeylerde kişilerin aynı konu hakkında farklı düzeydeki sorular ile eksikyanlarınıtamamlayabildikleribireğitimetkinliğidir. 4.1.3. Olgutartışması Bir veya birkaç sık görülen olgunun konu edildiği bir küçük grup eğitim aktivitesidir. Bu eğitim aktivitesinin hedefi, farklı düzeydeki kişilerin bir olgunun çözümlenmesi sürecini tartışmalarını sağlayarak, tüm katılımcıların kendi eksik veya hatalı yanlarını fark etmelerini sağlamak ve eksiklerini tamamlamaktır. Bu olgularda bulunan hastalık veya durumlar ile ilgili bilgi eksikliklerinin küçük gruplarda tartışılması ile tamamlanması veya yanlış bilgilerin düzeltilmesisağlanır.Ayrıcaaynıdurumileilgiliçoksayıdaolgunun çözümlenmesi yoluyla aynı bilginin farklı durumlarda nasıl kullanılacağı konusunda deneyim kazandırır. Olgunun/ların basamaklı olarak sunulması ve her basamak için fikir üretilmesi ile sürdürülür.Eğiticiherbasamaktadoğrubilgiyiverirvedoğrukararı açıklar. 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 14 4.1.4. Makaletartışması Makalenin kanıt düzeyinin anlaşılması, bir uygulamanın kanıta dayandırılması ve bir konuda yeni bilgilere ulaşılması amacıyla gerçekleştirilenbirküçükgrupetkinliğidir.Makalenintümbölümleri sırası ile okunur ve metodolojik açıdan doğruluğu ve klinik uygulamaya yansıması ile ilgili fikir üretilmesi ve gerektiğinde eleştirilmesiilesürdürülür.Eğiticiherbasamaktadoğrubilgiyiverir ve doğru kararı açıklar. Uzman adayına, benzer çalışmalar planlayabilmesi için problemleri bilimsel yöntemlerle analiz etme, sorgulama, sonuçları tartışma ve bir yayın haline dönüştürme becerisikazandırılır. 4.1.5. Dosyatartışması Sık görülmeyen olgular ya da sık görülen olguların daha nadir görülen farklı şekilleri hakkında bilgi edinilmesi, hatırlanması ve kullanılmasını amaçlayan bir eğitim yöntemidir. Eğitici, dosya üzerinden yazı, rapor, görüntü ve diğer dosya eklerini kullanarak, öğrencinin olgu hakkında her basamakta karar almasını sağlar ve aldığıkararlarhakkındageribildirimverir.Geribildirimleröğrencinin doğrukararlarınıdevamettirmesivegelişmesigerekenkararlarının açık ve anlaşılır bir biçimde ifade edilerek geliştirmesi amacıyla yapılır. 4.1.6. Konsey Olgunun/larınfarklıdisiplinlerilebirliktedeğerlendirilmesisürecidir. Olgunun sık görünürlüğünden çok karmaşık olması öğrencinin karmaşık durumlarda farklı disiplinlerin farklı bakış açılarını algılamasınısağlar. 4.1.7. Kurs Birkonuhakkındabellibiramacaulaşmakiçindüzenlenmişbirden fazla oturumda gerçekleştirilen bir eğitim etkinliğidir. Amaç genellikle bir veya birkaç klinik veya girişimsel yetkinliğin edinilmesidir. Kurs süresince sunumlar, küçük grup çalışmaları, uygulamaeğitimleribirbiriileuyumiçindegerçekleştirilir. 4.2. UygulamalıEğitimEtkinlikleri(UE) 4.2.1. Yatanhastabakımı 4.2.1.1. Vizit Farklı öğrenciler için farklı öğrenme ortamı oluşturan etkili bir eğitim yöntemidir. Hasta takibini yapan ve yapmayan öğrenciler vizitten farklı şekilde faydalanırlar. Hastayı takip eden öğrenci hasta takibi yaparak ve yaptıkları için geribildirim alarak öğrenir, diğer öğrenciler bu deneyimi izleyerek öğrenirler. Vizit klinikte görülen olguların hasta yanından çıktıktan sonra da tartışılması ve olgunun gerçek ortamda gözlemlenmesiyleöğrenmeyisağlar. 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 15 4.2.1.2. Nöbet Öğrencinin sorumluluğu yüksek bir ortamda derin ve kalıcı öğrenmesine etki eder. Olguyu yüksek sorumlulukdurumundadeğerlendirmeköğrencininvar olan bilgisini ve becerisini kullanmasını ve eksik olanı öğrenmeye motive olmasını sağlar. Nöbet, gereken yetkinliklere sahip olunan olgularda özgüveni arttırırken, gereken yetkinliğin henüz edinilmemiş olduğu olgularda bilgi ve beceri kazanma motivasyonunu arttırır. Nöbetlerde sık kullanılması gerekenyetkinliklerin1’incikıdemyetkinlikleriarasında sınıflandırılmışolmalarıbuaçıdanönemlidir. 4.2.1.3. Girişim Tanı ve tedaviye yönelik tüm girişimler, eğitici tarafından gösterildikten sonra belli bir kılavuz eşliğinde basamak basamak gözlem altında uygulama yoluylaöğretilir.Heruygulamabasamağıiçinöğrenciye geribildirimverilir.Öğrencinindoğruyaptıklarınıdoğru yapmaya devam etmesi, eksik ve gelişmesi gereken taraflarınıdüzeltebilmesiiçinöğrenciyezamanında,net ve yapıcı müdahalelerle teşvik edici ve destekleyici ya da uyarıcı ve yol gösterici geribildirimler verilmelidir. Hergirişimiçinöğrenciyeöncedenbelirlenmişyetkinlik düzeyineulaşacaksayıdatekraryaptırılmasısağlanır. 4.2.1.4. Ameliyat (Çocuk ve Ergen Ruh Sağlığı ve Hastalıkları uzmanlık dalındakullanılmamaktadır.) 4.2.2. Ayaktanhastabakımı Öğrenci gözlem altında olgu değerlendirmesi yapar ve tanı, tedavi seçeneklerine karar verir. Öğrencinin yüksek/orta sıklıkta görülen acil veya acil olmayan olguların farklı başvuru şekillerini ve farklı tedavi seçeneklerini öğrendiği etkili bir yöntemdir. Ayaktan hasta bakımında sık kullanılması gereken yetkinliklerin 1’inci kıdem yetkinlikleri arasında sınıflandırılmış olmalarıbuaçıdanönemlidir. 4.3. BağımsızveKeşfederekÖğrenmeEtkinlikleri(BE) 4.3.1. Yatanhastatakibi Yatarak takip edilen bir olgu hakkında yeterliğe erişmemiş bir öğrencinin gözetim ve denetim altında, yeterliğe ulaşmış bir öğrencinin gözlem altında yaptığı çalışmalar sırasında eksikliğini fark ettiği konularda öğrenme gereksinimini belirleyerek bunu 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 16 herhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir.Bueğitim kaynaklarınındoğruvegüvenilirolmasındaneğiticisorumludur. 4.3.2. Ayaktanhasta/materyaltakibi Ayaktanbaşvuranacilveyaacilolmayanbirolguhakkındagereken yetkinlik düzeyine erişmemiş bir öğrencinin gözetim ve denetim gözlem altında, eğitici eşliğinde ve gereken yetkinlik düzeyine ulaşmış bir öğrencinin yüksek gözlem altında yaptığı çalışmalar sırasında eksikliğini fark ettiği konularda öğrenme gereksinimini belirleyerek bunu herhangi bir eğitim kaynağından tamamlaması sürecidir. Bu eğitim kaynaklarının doğru ve güvenilir olmasından eğiticisorumludur. 4.3.3. Akranöğrenmesi Öğrencinin bir olgunun çözümlenmesi veya bir girişimin uygulanması sırasında bir akranı ile tartışarak veya onu gözlemleyereköğrenmesisürecidir. 4.3.4. Literatürokuma Öğrencininöğrenmegereksinimiolankonulardaliteratürokuması veklinikuygulamaileilişkilendirmesisürecidir. 4.3.5. Araştırma Öğrencinin bir konuda tek başına veya bir ekip ile araştırma tasarlamasıvebusıradaöğrenmegereksiniminibelirleyerekbunu herhangibireğitimkaynağındantamamlamasısürecidir. 4.3.6. Öğretme Öğrencinin bir başkasına bir girişim veya bir klinik konuyu öğretirkenbukonudafarklıbakışaçılarını,dahaöncedüşünmediği soruları veya varlığını fark etmediği durumları fark ederek öğrenme gereksinimi belirlemesi ve bunu herhangi bir eğitim kaynağındantamamlamasısürecidir. 5. EĞİTİMSTANDARTLARI 5.1. EğiticiStandartları Eğitici standartları mevzuatla belirlenmiş olmakla beraber, aşağıdaki ifadeler iyi bir eğitim verebilmekamacıylaönerilenstandartlardır: • Uzmanlıkeğitimiverenbirimdeeğiticisayısınınenazüçolması, • Bireğiticiyeenfazla5uzmanlıköğrencisiverilmesi, • Eğitimkliniğindekieğiticilerinhepsinineğiticieğitimindengeçmişolması, • Eğiticieğitimleriçeşitliüniversitelerdeyapılmaktadırvegerektiğindemeslekörgütleride eğitici eğitimi kursu açma yetkisine sahiptir. Bu eğitimlerle özellikle yetişkin eğitimi ilkelerinin öneminin anlaşılması, usta-çırak ilişkisi yerine koçluk-göstererek öğretme tekniklerinin yerleştirilmesi, soru hazırlama ve yeni değerlendirme yöntemlerinin öğrenilmesiveolumlugeribildiriminbirtutumolarakbenimsenmesihedeflenmektedir. 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 17 Eğiticiolabilmekiçin: -Enazikiyıluzmanlıkyapmışolmak, - Uzmanlık derneklerince yapılan Yeterlik sınavına girmiş ve “Yeterlik Belgesi” almış olmak, -Eğiticieğitimisertifikasıalmışolmak, - Sağlık Bakanlığı’na bağlı hastanelerde başasistan kadrosunda ya da üniversitelerde öğretimgörevlisiveyaöğretimüyesikadrosundaçalışıyorolmak, -MeslekalanıylailgiliyayınlarıizleyebilmekiçinenazbiryabancıdiliçinTOEFL,YDSvb. sınavlardageçerlipuanalmışolmak. Yine eğiticilerden beklenen bir başka konu ise temel veya çok önemli kuramsal konulardauzmanlıköğrencilerininkonuyadoğrubirbakışaçısıylagirişyapmalarınısağlamak içinkendilerininbizzatuzmanlıköğrencisineyönelikderslerhazırlayıpanlatmalarıvekendini geliştirmesiiçinkaynaklistesivermeleritavsiyeedilmektedir. 5.2. MekanveDonanımStandartları MekanAsgariStandartları: -Muayeneodalarınpencereli,güneşışığınıalanve/veyaaydınlıkmekânlarolması, -Odasıcaklığınısağlıkaçısındanenuygundurumdatutabilecekbirısıtmasistemibulunması, -Herhekime1görüşmeodasınınbulunması, -Çokamaçlıeğitimodası(birimbünyesinde), -Yeterlisayıda,uygunkapsamveçeşitlilikteoyuncak, -Kütüphane(birimdeyadakurumda) MekanÖnerilenStandartları: -TıbbigözetimvetedavibakımındanyeterlidonanımasahipbirÇERSAHyataklıservisin bulunması, -Yataklıbirimolmayandurumlardagündüzhastanesiuygulamasıgerçekleştirilebilir. -Açılabileceközelleşmişpoliklinikleriçinyeterinceodaolması -Bebekpolikliniği -Ergenpolikliniği -Yemebozukluklarıpolikliniği -OtizmSpektrumBozukluğupolikliniği -Adlipoliklinik -Konsültasyon-Liyezonpolikliniği -DikkatEksikliğiHiperaktiviteBozukluğupolikliniği -Özeleğitimiçindeğerlendirmeveizlempolikliniği -Sesvegörüntükayıtsistemidonanımlıaynalıoda/dijitalsistemligözlemodası -Grupodası -Oyunodası DonanımAsgariStandartları: Dizüstübilgisayaryadamasaüstübilgisayar DonanımÖnerilenStandartları: -Sağlıkhizmetlerindeveeğitimhizmetlerindegörevalacakyeterlisayıdavenitelikteekip elemanları(psikolog,sosyalhizmetuzmanı,çocukgelişimuzmanı,hemşire,özeleğitim uzmanı…), -Kayıtodası,TV,video,kayıtcihazı, -Barkovizyon,yansıtmaperdesi, -Çocukveergenpsikiyatrisitemelkitaplarınıiçerenkütüphane, 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 18 -Tammetinbilimselmakalelerinolduğusanalkütüphanelereulaşılabilecekİnternetebağlı bilgisayarlar, -Herdoktoriçin,içindebirçalışmamasasıvesandalyesi,birküçükyazımasasıve2sandalyesi (muayeneedilecekçocuklariçin),bilgisayar,muayeneiçingereklioyuncak,boyakalemi,kâğıt vekalembulunanbiroda, -Yaşdönemlerineözgüzekâtestleri,nöropsikolojiktestler,yapılandırılmışveyarı yapılandırılmışgörüşmeölçekleri,özbildirimölçekleri… 6. ROTASYONHEDEFLERİ ROTASYONSÜRESİ/AY 3AY 9AY ROTASYONDALI ÇocukNörolojisi RuhSağlığıveHastalıkları ÇOCUKNÖROLOJİROTASYONU KLİNİKYETKİNLİKHEDEFLERİ YetkinlikAdı Epilepsi Hareketbozuklukları Nörodejeneratifhastalıklar Kafatravması Enfeksiyonlar Tümörler Nörolojik hastalıklara bağlı delirium, psikotik bozukluklar, duygudurum bozukluklarıveanksiyetebozuklukları Nörolojik hastalıklara eşlik edebilen depresyon, anksiyete ve diğer psikiyatrikbozukluklar GİRİŞİMSELYETKİNLİKHEDEFLERİ YetkinlikAdı Nörolojik izlemde hasta-hekim ilişkisinin temel etik ilkelerini gözeten bir yaklaşımsergileme Çocukveergenhastalardanörolojikmuayene ÇocukveergenlerdeEEG Çocukveergenlerdenöropsikolojikdeğerlendirmevetestler YetkinlikDüzeyi T,A,K T,A T,A T,A T,A T,A TT,A,K TT,A,K YetkinlikDüzeyi 4 3 1 2 RUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIROTASYONU KLİNİKYETKİNLİKHEDEFLERİ YetkinlikAdı Depresyonbozuklukları Bipolarveilişkilibozukluklar Şizofrenispektrumuvepsikozlagidendiğerbozukluklar Kaygıbozuklukları Obsesifkompulsifbozuklukveilişkilibozukluklar YetkinlikDüzeyi T,A T,A T,A T,A T,A 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1 19 Bedenselbelirtiveilişkilibozuklukları(Yapaybozukluk) Dissosiyatifbozukluklar Maddeileilişkilibozukluklarvebağımlılıkbozuklukları Deliryum Kişilikbozuklukları Aileiçişiddet GİRİŞİMSELYETKİNLİKHEDEFLERİ YetkinlikAdı Psikiyatrikizlemdehasta-hekimilişkisinintemeletikilkelerinigözetenbir yaklaşımsergileme Yetişkinhastalardapsikiyatrikmuayene Yetişkindepsikometrikdeğerlendirmevetestler Yetişkinlerdekişiliktestleri Yetişkinlerdenöropsikolojiktestler Psikiyatridetanısalsınıflandırmasistemleri T,A T,A T,A T,A T,A T,A YetkinlikDüzeyi 4 3 2 2 2 1 7. ÖLÇMEVEDEĞERLENDİRME Eğiticininuygungördüğüölçmedeğerlendirmeyöntemleriuygulanmaktadır. 8. KAYNAKÇA TUKMOS,TIPTAUZMANLIKKURULUMÜFREDATOLUŞTURMAVESTANDARTBELİRLEME SİSTEMİ,ÇekirdekMüfredatHazırlamaKılavuzu,v.1.1,2013 11.12.2014’denitibarengeçerlidir.TUKMOS,ÇOCUKVEERGENRUHSAĞLIĞIVEHASTALIKLARIÇEKİRDEKMÜFREDATIv.2.1