hepatit b,erkeklerde kısırlık,luteinizan hormon

HEPATİT B
Serum Hepatiti;
Hepatit B virüsü ile meydana gelen karaciğer enfeksiyonudur.
Hepatit B ye bağlı sarılıkların bir kısmı kronikleşir. Altı
aydan uzun süren Hepatit B enfeksiyonu kronikleşmiş kabul
edilir. Kronik Hepatit B enfeksiyonu birçok probleme neden
olur:
Kronik karaciğer iltihabı,
Siroz,
Karaciğer yetmezliği,
Karaciğer kanseri,
Ölüme yol açabilir.
Hepatit B virüsü nasıl bulaşır?
Hepatit B virüsü hasta kişilerle temas ile bulaşır. Hasta yada
taşıyıcı kişilerin vücut çıkartıları hastalığı taşır.
Özellikle:
Kan,
Sperm (Semen),
Vajina salgıları,
Tükürük virüsü bol miktarda taşır.
Bu salgılarla temas etmek ile hastalık bulaşır.
Hepatit B hastalığının en sık bulaşma yolları:
• Cinsel temas,
• Temiz olmayan aletler ile yapılan;
o Manikür,
o Pedikür,
o Dövme,
o Cerrahi müdahale,
o Diş müdahalesi,
o Endoskopi,
• Taşıyıcı kişi ile aynı evde yaşamak en sık görülen
bulaşma yollarıdır.
Hamilelik
sırasında
virüs
bebeğe
bulaşmaz,
ancak
doğum
sırasında doğum kanalından geçerken bebeğe bulaşır. Bu nedenle
hasta yada taşıyıcı anneden doğan bebeklerin doğumdan hemen
sonra aşılanması ile korunması mümkündür. Bütün hamilelerin
doğum öncesinde hepatit B testi yaptırmaları gerekir. Hepatit
B sulardan, gıdalardan, havadan, bulaşmaz.
Kimler Hepatit B için risk altındadır?
Hepatit B virüsü dış ortamda uzun süre canlı kalabilir.
Kişiden kişiye kolayca bulaşabilir.
Hepatit B hastası yada Hepatit B taşıyan kişi ile
cinsel temasta bulunmak,
Kirli aletleri paylaşmak ( diş fırçası, jilet, ustura,
enjektör vb. ),
Hepatit B taşıyan biri ile aynı evi paylaşmak,
Hasta salgıları ile temasın yoğun olduğu meslek
çalışanları,
Laboratuar çalışanları,
Hemşireler,
Doktorlar,
Diş hekimleri,
İtfaiyeciler,
Polisler,
Askerler,
Mahkumlar ve hapishane çalışanları,
Hastane çalışanları,
Hepatit B hastalığının yoğun olarak bulunduğu yerlere
seyahat etmek,
Hemodiyaliz hastaları Hepatit B hastalığı yönünden risk
altındadır. Bu kişilerin aşı ile hepatit B virüsünden
korunmaları gerekir.
Hepatit B belirtileri nelerdir?
Hastalık virüs bulaştıktan 3 ila 6 ay sonra ortaya çıkar.
Birçok hastada hafif gribal şikayet dışında bir şey görülmez.
En sık görülen şikayetler:
Göz aklarında ve ciltte sarılık,
Halsizlik, yorgunluk, çabuk yorulma
sürebilir),
Karaciğer bölgesinde ağrı,
İştah kaybı,
Bulantı, kusma,
Eklem ağrıları,
Hafif ateş,
İdrarda koyulaşma, dışkı renginde açılma,
Kaşıntı,
Döküntü.
(
aylarca
En sık görülen şikayetlerdir. Hastalık genellikle bir iki ayda
kendi kendine düzelir. Altı aydan uzun süren Hepatit B
kronikleşmiş kabul edilir.
Hepatit B nasıl teşhis edilir?
Hastanın şikayetleri ve muayene bulguları teşhise yardımcı
olur. Birçok vakada sarılık görülmediği sadece halsizlik ve
eklem ağrıları görüldüğü unutulmamalıdır. Hepatit B kesin
teşhisi laboratuar incelemeleri ile konur. Hepatit B düşünülen
her hastadan aşağıdaki testler istenir:
HBs Ag,
Anti Hbs,
Anti HBc IgM,
SGOT,
SGPT,
Gama Glutamil Transferaz,
Laktat Dehidrogenaz,
Hemogram,
Protrombin zamanı,
CRP,
Sedimantasyon.
Hepatit B takibi ve karaciğerdeki harabiyetin düzeyi
laboratuar testleri ile takip edilmelidir. Altı aydan uzun
süren Hepatit B kronikleşmiş kabul edilir. Bu durumda tedavi
planlaması amacıyla aşağıdaki testler istenir:
Hepatit B tip tayini,
HBV DNA PCR testleri istenir,
Karaciğer biyopsisi: Kronik hepatit B hastalığında
karaciğerdeki harabiyet karaciğer biyopsisi ile tespit
edilir.
Hepatit B tedavisi:
Akut Hepatit B hastalığının tedavisi yoktur. Ancak semptomlar
ve şikayetlerin tedavisi yapılır. Komplikasyon gelişmediği
sürece akut Hepatit B birkaç ay içinde kendiliğinden iyileşir.
Kronik Hepatit B yakından izlenmeli ve tedavi edilmelidir.
Kronik Hepatit B tedavisinde kullanılan ilaçlar hastalığın
ilerlemesini yavaşlatan, karaciğer yetmezliği, siroz ve
karaciğer kanseri gelişmesini engellemeye çalışan ilaçlardır.
Bu ilaçlar virüsün aktivitesini yavaşlatarak etki etmeye
çalışır. Nadiren bu tedaviler ile tam şifa sağlanabilmektedir
ancak virüsü tamamen öldürerek tam bir şifa sağlayan kesin bir
tedavi şekli henüz yoktur. Kronik Hepatit B hastalığında
aşağıdaki ilaçlar kullanılır:
İnterferon alfa 2b,
Lamivudine,
Adefovir,
Entecavir.
Kronik Hepatit B hastalarının dikkat etmesi gerekenler:
Kronik hepatit b hastalığında karaciğerde kronik iltihap
vardır. Karaciğer sürekli enfeksiyonla mücadele eder. Bur
durumda karaciğer üstüne eklenene her hastalık yada zehirlenme
durumu hızla ağırlaştırır. Virüsün aktivasyonunu ve hastalığın
hızla ilerlemesine yol açar. Özellikle
Alkol,
Sigara,
Hazır gıdalar içinde bulunan koruyucu maddeler,
Karaciğer için toksik ilaçlar,
Baharat,
Küflü gıdalar,
Diğer hepatit enfeksiyonları,
Bitkisel ilaçlar karaciğerdeki hasarı arttırıp
hastalığı hızlandırabilirler.
Hepatit B virüsünün yayılmasını
hastaların yapması gerekenler:
önlemek
amacıyla
Aile bireylerinin test edilerek aşılanması,
Doktorunuz, diş hekiminiz ve her tür tıbbi girişimden
önce Hepatit B hastası olduğunuzu belirtiniz,
Cinsel eşinize ve partnerinize Hepatit B taşıdığınızı
belirtin ve aşılanmasını sağlayın,
Kronik Hepatit B taşıyan çocukları yuva ve kreşlere
göndermeden önce durumu yöneticiye bildirin ve kişilerin
aşılanmasını sağlayın,
Gebe iseniz mutlaka Hepatit B testlerinizi yaptırın,
Hepatit B taşıyıcı ve çocuk sahibi olmak istiyorsanız
bunu doktorunuza söyleyiniz, doğum sonrası çocuğun aşı
ve serumla korunmasını sağlayınız,
Hepatit B taşıyıcısı iseniz kan ve organ bağışı
yapmayınız,
Kronik Hepatit B hastası iseniz tedavinizi
aksatmayınız.
Hepatit B den korunma:
Hepatit B den korunmanın en kolay ve güvenilir yolu aşı
olmaktır. Hepatit B aşısı oldukça güvenli bir aşıdır. Aşı 6 ay
içinde 3 doz olarak yapılmalıdır. Aşı bir kez tutmuş ise ömür
boyu koruyucudur ve tekrarlanmaz. Ancak sigara içenler, 50 yaş
üstü kişiler ve diyaliz hastalarında aşı bir seferde
tutmayabilir. Normalde Hepatit B aşı programı doğumdan
başlayarak uygulanır. Doğumda aşılanmamış kişiler her an test
ile aşılanabilir. Ayrıca aşağıdaki önlemler
Hepatit B virüsünden korunmada yardımcı olur:
Şüpheli cinsel ilişki sırasında kondom kullanmak,
Şüpheli cinsel temastan uzak durmak,
Endoskopi, cerrahi ve diş girişimleri gibi girişimlerin
uygun sterilizasyon şartları altında yapılması,
Tıraş bıçağı, jilet, ustura, diş fırçası gibi aletlerin
paylaşılmaması,
Dövme, manikür, pedikür gibi girişimlerin sterilize ve
kendi aletleriniz ile yapılması sizi hepatit b den
korur.
Hepatit B kaparsam ne yapmalıyım?
Hepatit kaptığınızı düşünüyor iseniz derhal bir enfeksiyon
hastalıkları uzmanına başvurun. Hepatit B virüsü bulaşsa dahi
bu durumda Hepatit B immün globülin ve Hepatit B aşısı ile
korunmak mümkündür.
Hepatit B hastaları delta hepatit virüsünden korunmalıdır.
Hepatit B ve delta virüsü yan yana gelirse hastalık çok hızlı
ilerler ve siroz, karaciğer kanseri ve ölüme yol açar.
Referanslar:
1. American Liver Foundation
http://www.liverfoundation.org/
2. Hepatitis B Foundation
http://www.hepb.org/
3. Canadian Institute for Health Information
http://www.cihi.ca/
4. Canadian Liver Foundation
http://www.liver.ca/
5. Baker CJ, Pickerling LK, Chilton L, et al. Advisory
Committee on Immunization Practices. Recommended adult
immunization schedule: United States, 2011. Ann Intern Med.
2011;154(3):168-173.
6. Braunwald E, Fauci AS, Kasper DL, Hauser SL, Jameson JL,
Longo DL, eds. Harrison’s Principles of Internal Medicine.
15th ed. New York, NY: McGraw-Hill; 2001.
7. Centers for Disease Control and Prevention. Recommended
immunization schedules for persons aged 0-18 years—United
States, 2011. MMWR. 2011;60(5).
8. Centers for Disease Control and Prevention. Sexually
Transmitted Diseases Treatment Guidelines, 2010. MMWR
2010;59(No. RR-12):1-110.
9. Hepatitis B. American Liver Foundation website. Available
at: http://www.liverfoundation.org/education/info/hepatitisb/
. Updated September 2007. Accessed July 1, 2009.
10. Hepatitis B. Centers for Disease Control and Prevention
website. Available at: http://www.cdc.gov/hepatitis/HBV.htm .
Updated April 2009. Accessed July 1, 2009.
11. Hepatitis delta. World Health Organization website.
Available
at:
http://www.who.int/csr/disease/hepatitis/HepatitisD_whocdscsrn
cs2001_1.pdf . Accessed August 24, 201
ERKEKLERDE KISIRLIK
İnfertilite; Kısırlık; Erkeklerde Kısırlık;
Kısırlık ne demektir?
Kısırlık bir yıllık bir denemeyi takiben çocuk sahibi
olamamaktır. Kısırlık şikayetlerinin üçte biri erkeklerden
kaynaklanır. Üçte biri kadınlardan kalan üçte biri ise her iki
taraftan kaynaklanan problemlere bağlıdır.
Erkek kısırlığı aşağıdaki organlardan kaynaklanır:
• Hipofiz bezi ( beyinde yer alır),
• Hipotalamus ( hipofiz bezini kontrol eden beyin
bölümüdür),
• Erkek üreme organları;
o Testisler,
o Vas deferens,
o Epididim,
Bir yıllık korunmasız ve düzenli bir cinsel teması takiben
çocuk sahibi olamamak birçok faktöre bağlıdır:
Aşağıdaki durumlarda erkek kısır kabul edilir:
Sperm sayısı çok az ise,
Sperm var fakat kalitesi düşük ise,
Sperm var ve kalitesi de normal fakat ejekülasyon
problemi var ve sperm dışarı çıkamıyor ise erkek kısır
kabul edilir.
Erkek kısırlığının en sık sebebi nedir?
Sigara,
Genetik hastalıklar ( Klinifelter send. Yada Sertoli –
Leydig hücre sendromu gibi ),
İşyerinde kimyasal maddelere ve ağır metallere maruz
kalmak ( kurşun, kadminyum vb.),
Varikosel ( testislerde varis olması),
Hormonsal dengesizlik,
Enfeksiyonlar,
Fiziksel anormallikler,
Kanser,
Kemoterapi ilaçları,
İlaçlar ( anabolik steroidler vb),
Aşırı alkol tüketimi,
Kronik hastalıklar,
Obezite,
Aşırı fiziksel aktivite,
Anti sperm antikorlarnın varlığı erkeklerde en sık
rastlanan kısırlık sebepleridir.
Ancak kısırlık nedeniyle başvuran hastaların yarısında hiçbir
sebep bulunamaz.
Kısırlığın sebebi nasıl anlaşılır?
Kısırlık teşhisi hastanın şikayetleri ve laboratuar testleri
ile araştırılıp teşhis edilir. Doktorunuza ev ve iş
yaşamınızla ilgili bilgileri vermeniz gerekir. İşyerinizde
maruz kaldığınız kimyasal maddeler şikayetlerinizin sebebi
olabilir. Detaylı muayene ve incelemeler yapılmalıdır.
Kısır demeden önce yapılması gereken laboratuvar
testleri:
Kan testleri:
Testosteron,
Serbest testosteron,
LH ( luteinizan hormon ),
FSH (Follikül Stimulan Hormon ),
Prolaktin seviyesi,
Sperm testleri,
Miktarı,
Kıvamı,
Kalitesi,
Çözülme süresi,
Sperm sayısı,
Sperm hareketi,
Spermlerin şekli,
Sperm kümeleşmesi,
Semende sperm dışı maddeler,
Diğer testler
Ultrason ( testis varikosel varlığı ve anatomik
yapıyı incelemek için),
Fertilizasyon testi (spermin yumurtaya girip
giremediği test edilir),
Biyopsi: testis biyopsisi testislerden
kaynaklanan patolojilerin tespitinde gerekebilir,
Post koital test ( cinsel temas sonrası
spermlerin kadın uterusuna girip giremediğini
ölçer )
Kısırlık tedavi edilebilir mi ?
Evet erkek
planlanır.
kısırlığında
tedavi
sebebe
yönelik
olarak
1- Hayat tarzı değişiklikleri erkek kısırlıklarının
çözümünde önemli yer tutar.
1. Cinsel temas zamanlaması yapmak ( özellikle iki
adet arası günlerde cinsel temas gebelik şansını
2.
3.
4.
5.
6.
arttırır),
Aşırı sıcaktan kaçınmak ( sauna, sıcak jakuzi,
oturma banyoları, hamam ve aşırı sıcak iş
ortamları gibi ortamlardan uzak durmak ),
Aşırı dar kot ve giysiler giymemek,
Aşırı kilolardan kurtulmak,
Günlük olarak antioksidan ilaç ve E vitamini
almak,
Stresi azaltmak erkek kısırlığını azaltan önemli
faktörlerdir.
2- İlaç tedavisi:
a. Hormonsal dengesizliklerin ilaçla düzeltilmesi,
b. Var ise enfeksiyonların tedavisi,
c. Anti östrojen ilaçlar ile birlikte E vitamini
sperm sayısı ve motilitesini arttırır.
3- Cerrahi tedavi:
a. Varikosel var ise cerrahi olara düzeltilir,
b.
Anatomik
bozukluklar
cerrahi
olarak
düzeltilebilir,
c. Vasektomi ( kısırlaştırma ameliyatı ) var ise
ameliyatla geri çevrilebilir, düzeltilebilir.
Ancak her zaman başarılı olmaz.
4- Yardımcı üreme yöntemleri:
Yardımcı üreme yöntemleri yumurta ile spermin yan yana
gelmesini ve embriyo oluşmasını kolaylaştıran teknik
yöntemlerdir.
a. Artifisyel inseminasyon (yapay döllenme): erkekten
alınan sperm özel bir işlemden geçirilerek direk olarak
kadının serviks yada uterusunun içine verilir,
b. İn vitro fertilizasyon ( IVF= Tüp Bebek ): kadından
alınan yumurta laboratuarda erkek spermi ile döllenir.
2- 3 gün laboratuarda yumurtanın embriyo hale gelmesi
beklenir. Daha sonra embriyo ana rahmine yerleştirilir.
c. Gamet yada Zigot transferi ( Gamete or Zygote
intrafallopian transfer ) = GIFT yada ZİFT denir:
anneden alınan yumurta ve sperm laboratuarda döllenir.
2-3 gün beklenir oluşan embriyo annenin fallop tüplerine
yerleştirilir, kendisi oradan rahme iner.
d. Blastokist tüp transferi ( blastocyst intrafallopian
transfer): anneden alınan yumurta ve sperm laboratuar
ortamında blastokist oluşana dek büyütülür. Daha sonra
ana rahmine aktarılır.
e. İntrastoplazmik sperm enjeksiyonu: tek bir yumurta
içine bir spermin enjeksiyon ile sokulmasıdır. Oluşan
embriyo daha sonra ana rahmine aktarılır.
Erkekler için kısırlıktan korunma:
Erkekler için kısırlıktan korunmak amacıyla aşağıdaki önlemler
alınabilir:
Sigara içmemek,
Anabolik steroid ( kas yapıcı ilaçlar ) kullanmamak,
Aşırı sıcaktan kaçınmak ( sıcak banyo, sauna, jakuzi,
hamam, ve sıcak işyeri ortamlarından uzak durmak),
Aşırı alkol kullanmamak,
Cinsel yolla bulaşan hastalıklardan korunmak alınması
gereken önlemlerdir.
Referanslar:
1- American Society for Reproductive Medicine
http://www.asrm.org
2- The Hormone Foundation
http://www.hormone.org/
3- RESOLVE: The National Infertility Association
http://www.resolve.org/
4- Mens Health Centre
http://www.menshealthcentre.net/
5- SexualityandU.ca
http://www.sexualityandu.ca/home_e.aspx/
6- Infertility. American College of Obstetricians and
Gynecologists
website.
Available
at:
http://www.acog.org/publications/patient_education/bp137.cfm .
Published 2007. Accessed July 8, 2008.
7- Infertility. EBSCO DynaMed website. Available at:
http://www.ebscohost.com/dynamed/what.php . Updated July 2008.
Accessed July 7, 2008
8- Jorgensen N, Carlsen E, Nermoen I, et al. East-West
gradient in semen quality in the Nordic-Baltic area: a study
of men from the general population in Denmark, Norway, Estonia
and Finland. Hum Reprod. 2002;17:2199.
9- Male risks. Protect your fertility website. Available at:
http://www.protectyourfertility.org/malerisks.html . Accessed
July 8, 2008.
10- Reproductive health. The National Institute for
Occupational Safety and Health website. Available at:
http://www.cdc.gov/niosh/homepage.html . Accessed July 8,
2008.
11- Swan SH, Brazil C, Drobnis EZ, et al. Geographic
differences in semen quality of fertile US males. Environ
Health Perspect. 2003;111:414.
12- Vasectomy. EBSCO Health Library website. Available at:
http://www.ebscohost.com/thisTopic.php?marketID=15topicID=81 .
Updated May 2008. Accessed July 8, 2008.
13- 9/2/2009 DynaMed Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance : Ghanem H, Shaeer
O, El-Segini A. Combination clomiphene citrate and antioxidant
therapy for idiopathic male infertility: a randomized
controlled trial. Fertil Steril. 2009 Mar 5. [Epub ahead of
print]
14- 2/14/2011 DynaMeds Systematic Literature Surveillance
DynaMeds Systematic Literature Surveillance: Showell M, Brown
J, Yazdani A, Stankiewicz M, Hart R. Antioxidants for male
subfertility. Cochrane Database Syst Rev. 2011;(1):CD007411
LUTEİNİZAN HORMON (LH)
LH; Luteinizan Hormon ;
Beynin hipofiz bölgesinden salgılanır. Erkekte : sperm yapımı
ve testesteron salgılanmasını sağlar, kadında : kadınlık
hormonlarının üretimi ve yumurta olgunlaşmasını sağlar. Adet
sırasında yumurtlamadan hemen önce en yüksek değere çıkar (
ovulasyon dönemi ).
LH için normal değerler:
Erkek: 1.1_7.0 mlu/ml
Kadın:
Ovulasyon : 9.6_ 80 mlu/ml
Faliküler faz:1.5 _ 8.0 mlu/ml
Luteal faz : 0.2 _ 6.5 mlu/ ml
Menopoz: 8_33 mlu/ml
LH seviyesini arttıran sebepler:
Menopoz
Genetik kalıtsal hastalıklar,
Gonadal yetmezlik,
Kısırlaştırma,
Polikistik Over Sendromu ,
Böbrek üstü bezi hastalıkları,
Testiküler yetmezlik Luteinizan Hormon seviyesini
yükseltir.
LH seviyesini azaltan sebepler :
Genetik kalıtsal hastalıklar,
Hipotalamik supresyon,
Beynin hipofiz, hipotalamus bölgesi hastalıkları,
Yeme bozuklukları,
Hiper prolaktinemi,
Gonadotropin supresyon tedavisi Luteinizan Hormon
seviyesini düşürür.