Pediatrik KHT Olgu Sunusu Dr. A. Aykan Özgüven İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Onkoloji Bilim Dalı VÖ, erkek, 8 7/12 yaş Tanı: Talasemi majör Şikayeti: Yok Hikayesi: Talasemi majör tanısı ile Siirt ve İTF Çocuk Hematoloji/Onkoloji polikliniğinden takip ve tedavi edilmekte olan hasta allojenik KHT yapılmak amacıyla yatırıldı. Özgeçmiş / Soygeçmiş Özgeçmiş: Desferal kullanmakta Soygeçmiş: Anne talasemi minör Baba talasemi minör 16 ve 10 yaşlarında 2 erkek kardeşi talasemi minör 13 yaşında kız kardeşi talasemi majör+AKİT 1.derece akraba evliliği mevcut Fizik Muayene: Karaciğer: 4-5cm palpabl Dalak: 1-2cm palpabl Kateter giriş yerinde kızarıklık, pürülan akıntı -12. gün Talasemi majör tanılı hasta 14.07.06 MRD dan allojenik kemik iliği transplantasyonu yapılmak üzere KİT Ünitesine kabul edildi. Hastanın yatışı sırasında prodüktif öksürüğünün olması ve kateter giriş yerinde pürülan akıntı olması nedeniyle Çocuk İnfeksiyon ile konsülte edildi. Soru 1 1) 2) 3) 4) 5) T.Major, alloKHT öncesi prodüktif öksürük ve kateter giriş yerinde pürülan akıntı mevcut.Yaklaşımınız ne olur: Kateter kültürü ve kan kültürü alır, akciğer grafisi çeker, glikopeptid başlarım Kateter kültürü ve kan kültürü alır, akciğer grafisi çeker, ikili antibiyotik (karbapenem veya 4. jenerasyon sefalosporin veya üreidopenicillin + Aminoglikozid) başlarım Hemen kateteri çıkartırım. Glikopeptid eklerim. HRCT isterim. Monoterapi (karbapenem veya 4. jenerasyon sefalosporin veya üreidopenicillin) başlarım Antifungal + monoterapi (karbapenem veya 4. jenerasyon sefalosporin veya üreidopenicillin) başlarım Pre Transplant İnfeksiyon De ğ erlendirmesi KHT öncesi mutlaka hastanın ve vericinin infeksiyon geçmişi ve halen bu konudaki durumu değerlendirilmelidir. Uluslararası rehberlere göre, öncelikle hikaye (temas, 4 haftalık süreçteki canlı aşılarla aşılanma, transfüzyon, viral hepatit vb) alınmalı, fizik muayene ve serolojik testler yapılmalıdır. Verici en fazla KHT’den 8 hafta önce değerlendirilmelidir. Vericide, KHT’den en fazla 30 gün öncesinde serolojik testler (HIV-1 ve 2, HTLV-1 ve 2, HBsAg, HBcAg, AntiHCV, CMV antikoru, Sifiliz, gerekirse Toksoplazma, Salmonella, Brucella testleri ve PPD, EBV ve HSV-1 serolojisi) yapılmalıdır. Hastada ise tam hikaye, fizik muayene, serolojik testler (CMV, EBV, HSV-1 ve 2, VZV, HBV, HCV, HIV PPD, gereğinde parazitler, Salmonella, Brucella) yapılmalıdır. Otolog KHT’de (HSV, hepatit virusları ve HIV) bakılmalıdır. -12. gün Hastaya karbapenem + amikasin tedavisi başlandı. Antibiyoterapi öncesi tüm kültürleri alındı. Genel durumunun iyi olması nedeniyle hastanın hazırlama rejimine başlandı. Hastaya profilaktik asiklovir, flukonazol, defibrotid başlandı. Hazırlık Rejimi Kemik iliği nakli hazırlık rejimine uygun olarak (-9) – (-6). günlerde 20 mg/m2 Busulfan, (5) – (-2). günlerde, 1300mg/m2 Siklofosfamid (beraberinde Mesna ile) verildi. (-1). gününde Siklosporin A immunsüpresif olarak başlandı. (+1). gününde 10 mg/m2 MTX, (-7). & (+6). gününde 8 mg/m2 MTX aldı. (-1). günden itibaren haftada bir olacak şekilde 0.5 g/kg (12g) İVİG verilmeye başlandı. - 26 temmuz 2006’da (0. gün) hastaya kardeşinden allojenik kemik iliği nakli yapıldı. - Takibi sırasında ateş yüksekliği olmayan, alınan kontrol kültürlerinde üreme olmayan hastanın antibiyoterapisi 14. gününde sonlandırıldı. +9. gün Karın ağrısı şikayeti ve palpasyonla sağ üst kadran ve epigastrik bölgede hassasiyeti mevcuttu. Bir gün içinde 500g tartı alımı, ağrılı hepatomegalisinin olması nedeniyle venooklüziv hastalık (VOD) düşünüldü. Almakta olduğu defibrotid tedavi dozuna çıkıldı. Batın USG da safra kesesinin duvar kalınlığının artmış ve ödemli izlenmesi nedeniyle kolesistit düşünüldü. Hastaya omeprazol ve hydrotalcit başlandı. Acil cerrahi patoloji düşünülmedi. AB??? +12. gün AST, ALT değerlerinde artış olması nedeniyle flukonazol profilaksisi +12.günde ıv Lipozomal Amfoterisin B’ye (1 mg/kg/gün) değiştirildi. +18. gün Hastanın klinik olarak ateşi olmadı ve GD stabil idi. Lok. : 3000, MNS : 2500, CRP : 0.7 İdrar kültürü: Steril Boğaz kültürü: Steril Burun sürüntüsü: Steril Kateter giriş yeri: Steril Hemokültür: 2 lümen: Kırmızı lümen:Steril Mavi lümen:MRKNS üremesi mevcut Perifer: steril Hemokültür (kateter): steril Kateter ucu kültürü:steril Soru 2 1) 2) 3) 4) 5) T.Major, alloKHT. Hastanın +18. gün hemokültüründe MRKNS üremesi olduğu sonucu verildi. Yaklaşımınız ne olur: Glikopeptid başlarım. Kültürlerini yeniden alır, üremeyi kontaminasyon olarak kabul ederim ve antibiotik başlamadan beklerim. Hemen kateteri çıkartırım ve glikopeptid başlarım. Monoterapi başlarım. İkili antibiyotik + glikopeptid başlarım. +18. gün Kontrol kültürleri alındı. Teikoplanin tedavisi başlandı. Hastanın klinik olarak ateşi olmadı ve genel durumu stabil idi. Hastanın haftalık hemokültür takiplerinde 3 kez MRKNS üremesi devam ettiği için (kateterden alınan örneklerde üreme mevcut) kateteri çekildi ve kontrol hemokültür + kateter ucu kültürü gönderildi. Teikoplanin’e devam edildi. KHT Dönemleri ve İnfeksiyonlar Faz 1: Pre-Engraftman Dönemi (+0-30 gün) Faz 2: Post-Engraftman Dönemi (+30-100 gün) Bu dönemde, hücresel immünite bozuklukları ön plandadır. Bu bozukluğun şekli ve etkinliği GvHH için kullanılan immunsüpresif tedaviye bağlıdır. Faz 3: Geç Post-Engraftman Dönemi (> + 100 gün) Gvhd ile ilişkili KHT ve İnfeksiyonlar I Risk Dönemi Pre-engraftman Bakteriyel Gram (-) Gram (+) Fungal Candida Aspergillus Viral HSV OKHT AlloKHT Kardeş, GvHH (-) AlloKHT Kardeş, GvHH (+) AlloKHT Kardeş, Thücre azaltılmış AlloKHT MUD + +++ + +++ + +++ + +++ + +++ ++ + ++ + ++ + ++ + ++ + +++ +++ +++ +++ +++ KHT ve İnfeksiyonlar II Risk Dönemi Erken postengraftman Bakteriyel Gram (-) Gram (+) Fungal Candida Aspergillus Viral CMV HSV BK OKHT AlloKHT Kardeş, GvHH (-) AlloKHT Kardeş, GvHH (+) AlloKHT Kardeş, Thücre azaltılmış AlloKHT MUD +++ ++ + ++ ++ + ++ - + + ++ ++ ++ ++ +++ +++ + + + + + ++ ++ + ++ +++ + +++ +++ + ++ KHT ve İnfeksiyonlar III Risk Dönemi Geç postengraftman Bakteriyel Gram (-) Gram (+) Fungal Candida Aspergillus Diğer Viral CMV VZV EBV OKHT AlloKHT Kardeş, GvHH (-) AlloKHT Kardeş, GvHH (+) AlloKHT Kardeş, Thücre azaltılmış AlloKHT MUD - - + ++ + + + +++ - - + + + + + + ++ ++ ++ +/++ - + ++ - +++ +++ - +++ +++ + +++ +++ + +33. gün İshal (mukuslu ve orta kıvamda) şikayeti başlanan hastadan dışkı mikroskopi + dışkı kültürü gönderildi Lok. : 6000, MNS : 4900, CRP : 0.8 İdrar kültürü: Steril Boğaz kültürü: Steril Burun sürüntüsü: Steril Kateter giriş yeri: Steril Hemokültür: Steril Dışkı mikroskopisinde PNL (-) C.Difficile, Giardia (-) Rota Ag (-) Soru 3 1) 2) 3) 4) 5) T.Major, alloKHT. Hastanın +33. gün ishal (mukuslu orta kıvamda) şikayeti başladı. Hastanın dışkı mikroskopisi + dışkı kültürü gönderildi. Yaklaşımınız ne olur: Hastanın dışkı incelemesini yapar, diet ayarlar, beklerim Siprofloksasin 25 mg/kg/gün, 2 doz/gün başlarım GvHH’ı düşünür, immunsüpresif tedavi eklerim Barsak dekontaminasyonu için oral Vancomycin eklerim İkili antibiotik (karbapenem veya 4. jenerasyon sefalosporin veya üreidopenicillin + Aminoglikozid) başlarım +33. gün Siprofloksasin 25 mg/kg/gün 2 doz/gün başlandı. Dışkı mikroskopisinde Rota Ag (-) PNL (-) C.Difficile, Giardia (-) tespit edildi. Diyare: İnfeksiyöz olanlar sadece <%15’tir. En sık etkenler Clostridium difficile, adenovirüs, rotavirüs ve koksakivirüstur. Radyoterapi sonrası, tüm hastalarda ilk haftada diyare görülür ve infeksiyon kültürlerle ekarte edilerek semptomatik tedavi edilmelidir. Pediatrik KHT sonrası hepatik ve gastrointestinal komplikasyonları inceleyen retrospektif bir çalışmada, 132 çocukta uygulanan 142 KHT’de diyare görülme oranı %67 bulundu. Bunların %27’i GvHH, %6’sı viral, %8’i Clostridium difficile ve %28’i nedeni bilinmeyen olarak sıralanıyordu. %3.5 vakada tiflit gelişmişti. +38. gün Hastanın sol gözünde şişme ve ağrı başladı. Fizik muayenede konjonktiva normal görünümde ve göz hareketlerinde kısıtlılık yoktu. Ciprofloksasin + teikoplenin alıyor +40. gün Günde 25- 30 kez sulu dışkılama, ateşi: Siprofloksasilin tedavisi kesilip İmipenem başlandı. GvHD ve barsakta CMV? kolonoskopi ve biopsi yapılması planlandı. Batın USG sinde kolon duvar kalınlığı artmış apendiks duvarı ödemli görüldü, kolit olarak yorumlandı. Safralı kusmaları da olan hastanın oral alımı kesildi, nazogastrik dekompresyona alındı. Lok. : 14400, MNS : 11000, CRP : 1.4 Dışkı Rotavirus, C.Difficile, E. histolytica ve Parazit istendi, PNL : (+), Hemokültür (kateter, perifer) : steril Dışkı kültürü : Baskılanmış flora İdrar kültürü : Steril Boğaz kültürü : Normal flora CMV antijeni : (-) Soru 4 1) 2) 3) 4) 5) 6) T.Major, alloKHT. Hastanın +40. gün günde 25- 30 kez sulu dışkılaması (10 litre/gün) oluyordu. Ateşi de yükselen hastanın dışkı incelemeleri gönderildi. Ön tanınız nedir: C.Difficile Rotavirus Akut GvHH Protein kaybeden enteropati Nadir bir başka etken CMV +40.gün Gönderilen dışkı tetkiklerinde E.histolitica antijeni pozitif saptanan hastaya enfeksiyon hastalıkları ile konsulte edilerek 40mg/kg/gün 4 dozda iv metranidazol , 30mg/kg/gün po paromomisin tedavisi başlandı, kolonoskopisi iptal edildi. İzleminde ishallerinde azalma olmayan hastanın bakılan , dışkısında C.Difficile toxin A ve B pozitif saptandı Vankomisin po (6x1 cc) başlandı. +42. gün Göz kapağında şişmeye konjonktivada kızarıklık,aynı taraf maksiler sinüs üstündeki deride ağrı ve şişme de eklendi. Soru 5 T.Major, alloKHT. Hastanın +42. gün göz kapağında şişme, konjonktivada kızarıklık, aynı taraf maksiler sinüs üstündeki deride ağrı ve şişme gelişti. Ön tanınız nedir: 1) Pre/orbital sellülit 2) Sinüs trombozu 3) Akut GvHH 4) CMV 5) Aspergilloz +42.gün Göz hastalıkları ile konsülte edildi. Sinüs trombüsünü de dışlayabilmek için hem kranio-orbital MR hem de kranial MR venografi çekildi. Kranial MR venografide özellik saptanmazken; kranio-orbital MR orbital sellülitle uyumlu saptandı. iv vankomisine + imipenem sürdürüldü. +43. gün Göz bulgularıyla başlayan bol pürülan öksürüklerinin, solunum sıkıntısının olması, fizik muayenede bilateral krepitasyonlarının duyulması ve sol altta matitenin saptanması nedeniyle, AC’de mantar enfeksiyonu olabileceği düşünüldü. Akciğer grafisinde solda efüzyon saptandı. Soru 6 Çocuk KHT hastalarında akciğerde invazif mantar infeksiyonu tanısında aşağıdakilerden hangisi kesin tanı için öncelikle yapılmalıdır? 1. Galaktomannan testi Solunum Fonksiyon Testleri HRCT Akciğer biopsisi BAL 2. 3. 4. 5. +43. gün Çekilen toraks HRCT’de mantar enfeksiyonu ile uyumlu noduler ve kaviter görünümler saptandı. Soru 7 Çocuk KHT hastalarında akciğerde invazif aspergillus infeksiyonu tedavisinde öncelikli seçilecek ilaç hangisidir? 1. Vorikonazol Liposomal Amfoterisin B Kaspofungin Vorikonazol + Liposomal Amfoterisin B Vorikonazol + Kaspofungin Liposomal Amfoterisin B + Kaspofungin 2. 3. 4. 5. 6. +43. gün Lipozomal amfoterisin B dozu yükseltildi mg/kg/gün) Ek olarak iv vorikonazol (4 mg/kg/doz, 2 doz/gün) başlandı (5 +44.gün Ciltte likenoid tarzda döküntüleri ortaya çıkan hastada biopsi sonucu grade 2 akut GvHD saptandı ve 5mg/kg/gün metilprednizolon başlandı. Metilprednizolon sonrası ishalinde azalma olmayan ve döküntüleri devam eden hastaya 3 gün 1g/m2 dozunda iv “pulse” metilprednizolon başlandı, 3 gün “pulse” metilprednizolon sonrasında 5 mg/kg/gün olarak iv tedaviye devam edildi. +45. gün Hastanın imipenem’e bağlı olduğu düşünülen konvulziyonları oldu, eş zamanlı bakılan biyokimyasal parametrelerinde ve kranial BT’de özellik yoktu. 1 gün yoğun bakım izleminden sonra durumu stabilleşince tekrar servise alındı. +45. gün Bu arada gözde şişme, konjonktiva ve göz kapaklarında kızarıklık, alt göz kapağında ektropion gelişmeye başladı. +48.gün Karın ağrısında ve ishalinde azalma olmayan hasta perforasyon açısından yakın takibe alındı ve ağrı için önce Morphin HCl, yanıt alınamayınca transdermal Fentanyl başlandı. 14 gün iv metranidazol ve 8 gün oral paromomisin tedavisi sonrası : Dışkıda amip antijeni negatifleşti C.difficile toksin A ve B pozitifliği oral ve iv vankomisin tedavisine rağmen (+) devam etti GİS semptomları ile Grade IV akut GvHD ile uyumluydu. Tekrarlanan batın USG’lerinde ve batın BT’de enterokolit ile uyumlu görünüm saptandı. Klinik olarak ise ishali günde 14’e (3-4 litre/gün) kadar geriledi. Dışkıda clostridium difficile toksini negatifleşti. +49. gün Lok. : 4100, MNS : 3800, CRP : 129 Dışkı kültürü:patojen bakteri üremedi. Hemokültür:steril İdrar kültürü:steril Burun sürüntü kültürü: stenotrophpmonas maltophilia üredi Boğaz salgısı kültürü: stenotrophpmonas maltophilia üredi Dışkıda rotavirüs: (-) PNL: (-) +49. gün İmipenem 10. günde kesilerek sefoperazonsulbaktam (50mg/kg/doz 3 doz/gün), iv siprofloksasin, iv TM-SMX (20 mg/kg/gün) başlandı. iv steroid dozu immunsupresyonu azaltmak için önce 1 mg/kg/gün’e sonra da kliniğin düzelmemesi üzerine 0.5 mg/kg/gün’e azaltıldı. +50. gün Batın BT’de karaciğer sol lob lateral segmentte 5 mm çaplı hipodens lezyon, sağ lob anteior segmentte portal ven komşuluğunda 4 mm çaplı hipodens alan Bu görünümün yaygın mantar ve/veya psödomonal bir enfeksiyon olabileceği düşünüldü. +54. gün 39-40 dereceye varan dirençli ateşleri, kliniğinde gittikçe kötüleşme, septik embolilerinde hızla artma saptanması nedeniyle sulperazon 12. gününde kesilerek meropenem + targocid başlandı. Cilt nodulleri kontrol altına alınamamış sepsis olarak değerlendirildi, amikasin başlandı. Antifungal tedavide değişiklik yapılmadı. Cilt lezyonlarından biyopsi alındı. Patolojik Tanı Alınan önekler aspergillus ile uyumlu saptandı. KHT sonrası İFİ gelişimi için risk faktörleri Transplantasyon prosedürüne bağlı Hastalık & Hastaya bağlı Çevre Faktörleri & Fungal kolonizasyona bağlı Nötropeni Hematolojik hastalığın tipi Coğrafik faktörler Akut/Kronik GvHH Demir birikimi Mevsimler T-hücre azaltılması Yaş Fungal kolonizasyon CMV KHT öncesi fungal infeksiyon Çevresel faktörler (hava, inşaat & su) VOD Bakteriemi HEPA filtre olmaması SVK’e bağlı Splenektomi Antifungal proflaksi & İmmun rekonstitüsyon için kullanılan ilaçlar +66. gün Solunum sıkıntısı ileri derecede arttı. Kan gazında mikst solunumsal ve metabolik asidozu görüldü. Bikarbonat desteği ile kan gazı düzelmedi. Entübe edilerek 10/38 basınçlarda 30 ventilasyon hızında PC modunda ventile edilmeye başlandı. Eş zamanlı dobutamin,fentanyl,dormicum perfüzyonları başlandı. Bradikardileri gelişti ve kardiak arrest oldu. Toplam 5 kez kardiak arrest gelişen hastaya adrenalin perfüzyonu başlandı. Son kez arrest olan hasta 20 dakika resustasyona, adrenalin ve bikarbonat bolusa yanıt vermedi ve eksitus kabul edildi.