Alkan DEMİR - Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü

Sayı: 11
Nüsha: 18
Aralık 2010
BĠTKĠSEL ATIK YAĞLAR
Berrin TAġKAYA TOP/TEAE
Artan dünya nüfusu ile orantılı olarak artan tüketim miktarı hızla doğal kaynakların
tüketimine neden olmaktadır. Bu hızı düşürmek amacıyla geri kazanılabilen
(atıkların özelliklerinden yararlanarak içindeki bileşenlerin fiziksel, kimyasal ve
biyokimyasal yöntemlerle başka ürünlere veya enerjiye çevrilmesi işlemi) atıkların
yönetimi, doğal kaynakların korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi, atık miktarının
azalması, enerji tasarrufu sağlanması ve ekonomiye katkı sağlaması açısından son
derece önemlidir.
T.E.A.E - BAKIġ
RIMSAL EKONOMĠ ARAġTIRMA ENSTĠTÜSÜ
1. GiriĢ
Türkiye’de her yıl tüketilen yaklaşık 1,5 milyon ton bitkisel yağın evsel ve
endüstriyel kullanımı sonucu yaklaşık 350 bin ton civarında atık yağ oluştuğu tahmin
edilmektedir. Atık bitkisel yağlar ekotoksik özelliklerinden dolayı çevreyle uyumlu
olarak yönetilmesi gereken atıklar arasında yer almaktadır. Bu atıkların yönetiminin
uygun şekilde sağlanması amacıyla Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından hazırlanan
“Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında,






Bitkisel ham yağ ve rafine sanayinden çıkan soap-stock: Ham yağlardan
serbest yağ asitlerinin giderilmesi sırasında ele geçen bir yan üründür.
Genellikle ham yağın %3-20’si oranında oluşan sabun fazıdır.
Tank dibi tortu: Yağ üreten tesislerin ham bitkisel yağ depolarında dibe
çöken ve yağ ihtiva eden tortulardır.
Yağlı topraklar: Yemeklik bitkisel yağ rafinasyonu sonucu ortaya çıkan
topraklardır.
Kullanılmış kızartmalık yağlar: Otel, motel, restoran, yemek fabrikaları, fast
food, konut vb noktalardan kaynaklanmaktadır.
Çeşitli tesislerin yağ tutucularından çıkan yağlar: yağ tutucular atık sulardaki
yağın fiziksel yöntemler ile giderilmesi amacıyla imal edilen yağ ayırma
cihazlarıdır.
Kullanım süresi geçmiş olan bitkisel yağlar,
bitkisel atık yağ olarak tanımlanmaktadır (1).
2. Bitkisel Atık Yağların Kullanım Alanları
ISSN 1303–8346
Bitkisel atık yağlar; hayvan yeminin kalitesini artırmak ve bağlayıcı olarak görev
yapması amacıyla hayvansal yem sanayinde, sabun, kozmetik sanayi, biyodizel yakıt,
elektrik enerjisi elde edilmesinde, endüstriyel yağ yapımında ve insan sağlığı açısından
son derece tehlikeli olmasına rağmen kaçak olarak gıda sektöründe kullanılmaktadır.
Avrupa Parlamentosu, 2001 yılında yayınladığı bir direktifle kullanılmış kızartma
yağlarının hayvan yemi üretiminde kullanılmasını yasaklayarak, sözkonusu toksik
maddelerin gıda zincirinden çekilmesini sağlamıştır. Bu direktif aynı zamanda;
kızartma yağının; çevreye uygun yönetimi, geri kazanımı, gıda güvenliği ve kalite
TEAE-BAKIġ
Bitkisel Atık Yağlar
kontrolü, tüketiciyi bilgilendirme ve eğitimi konularını da içermektedir (2). Aynı zamanda Avrupa
Birliği’nde atık yağların sabun ve kozmetik sanayinde kullanılması da yasaklanmıştır.
Türkiye’de de 2005 yılında yürürlüğe giren Çevre ve Orman Bakanlığı’nın “Bitkisel Atık Yağların
Kontrolü Yönetmeliği” uyarınca atık yağların sadece biyodizel ve elektrik enerjisi elde edilmesinde ve
endüstriyel yağ yapımında kullanılması öngörülmüştür. Kullanılmış kızartmalık yağların canlılar üzerindeki
kanserojen etkileri nedeniyle, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın 2005/24 sayılı tebliği ile yem sanayinde
kullanılması, Sağlık Bakanlığı’nın 15.02.2006 tarih ve 1697 sayılı yazısı ile de sabun üretiminde
kullanılması yasaklanmıştır (3). Ancak, yetkisiz (izinsiz) kişiler tarafından toplanan kullanılmış yağlar,
yasaklandığı halde, hayvansal yem, sabun, kozmetik sanayi ve gıda sektöründe kullanılarak ve piyasaya
sürülerek, insan sağlığını tehdit etmeye devam etmektedir.
3. Atık Yağların İnsan Sağlığı ve Çevre Üzerindeki Etkileri ve Gıdadan
Çekilme Süreci
Sanayide veya sanayi dışı alanlarda belli bir süre kullanılan yağ, fiziksel ve kimyasal özelliklerini
kaybederek atık yağ haline gelmektedir. Oluşan bu atık yağlar, ekotoksik olmalarının yanında içerdikleri
ağır metal ve klor bileşiklerinin yakılmaları sonucu atmosfer kirliliğine sebep olmakta ve insan sağlığına
zarar vermektedir. Bu nedenle atık yağlar güvenli bir şekilde bertaraf edilmeli veya insanlar için zararlı
olmayacak biçimde geri kazanılmalıdır (4).
Atık yağlar, kontrolsüz olarak alıcı ortama atıldığında çevreye önemli ölçüde zarar vermektedir. Nitekim;
yer altı sularına karışarak içme sularını kirletmektedir (1 litre atık yağ, 1 milyon litre içme suyunu
kirletmektedir). Evsel su kirliliğinin %25’i atık yağlardan kaynaklanmaktadır. Denize, akarsuya ve göle
ulaşan bitkisel atık yağlar, su yüzeyini kaplayarak, havadan suya oksijen transferini önlemekte, zamanla suda
bozularak, sudaki oksijeni tüketmektedir. Bu ortamlarda yaşayan canlı türlerinde zincirleme zarar görmektedir.
Lavaboya döküldükleri zaman dren sistemine sıvanmakta,
kanalizasyon borusunun iç yüzeyine diğer atıkların yapışmasına ve
zamanla borunun daralmasına neden olmaktadır. Bu şekilde
tıkanıklıklara ve taşmalara neden olarak kanalizasyon sistemine ve
arıtılması gereken atık yükünü arttırarak atık su arıtma tesislerine
zarar vermekte, bakım ve işletme maliyetini arttırmaktadır (5).
2
TEAE-BAKIġ
Bitkisel Atık Yağlar
Diğer yandan, bitkisel atık yağlar zamanında besin zincirinden
çekilmediği durumda, kanserojen etkisi nedeniyle insan sağlığını
tehdit etmektedir. Kızartma yağlarının toplam polar madde (TPM)
içerikleri, meydana gelen bozunma reaksiyonlarının miktarı
hakkında sağlıklı değerlendirmeler vermektedir. Birçok ülkede
kızartma yağlarının kullanımdan çekilmesi için TPM içerikleri için
sınırlayıcı değerler belirlenmiştir. Bu değer birçok Avrupa ülkesi
için %24-25’tir. Bazı ülkeler ise bu değere ek olarak oligometrik
madde içerikleri için %10-16 gibi yasal sınırlamalar getirmişlerdir (4).
Türkiye’de de, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nca 28.08.2007
tarihinde Kızartma Amacıyla Kullanılan Katı ve Sıvı Yağların
Kontrol Kriterleri Tebliği yayınlanarak, kızartmalık yağ olarak
kullanılacak bitkisel yağların kanserojen etki açısından toplam
polar madde oranı sınırı ≤%25, dumanlama noktası ise >170
olarak belirlenmiştir (3). Kızartmalık bitkisel yağların bu oran
aşılmadan kullanımın terk edilmesi hem insan sağlığının, hem de
biyodizel yapmaya uygun hammadde kaynağının korunmasını
sağlayacaktır (Biyodizel üretimi için, polar madde oranının
%75’i geçmemesi gerekmektedir).
Ancak, dünyada kızartma amaçlı kullanılan 20 milyon ton civarında bitkisel ve hayvansal yağın büyük bir
kısmı endüstriyel işletmelerde tüketildiği halde, yağların kullanımdan çekilmesi ve geri dönüşümünün
sağlanması çok kolay olmamaktadır. Çünkü yağ, hem ham halde hem de atık olarak ekonomik bir değere
sahiptir ve piyasada yasal olan ve olmayan yollardan değerlendirilme imkanı bulabilmektedir. Bu nedenle,
bitkisel atık yağ yönetiminde bitkisel atık yağ üreticilerinin atıklarını, valilikten geçici depolama izni almış
toplayıcı firmalara ve taşıma lisansı almış taşıyıcı firmalara vermeleri ve atık yağın Çevre ve Orman
Bakanlığı’ndan çevre lisansı almış firmalarca geri kazanımının yapılarak, standardı olan nihai ürünlere
dönüşümünün sağlanması gerekmektedir. Çevre kirliliğini önlemek, çevre ve insan sağlığını korumak için
oluşan bitkisel atık yağın tamamının, bitkisel atık yağ toplama sistemine dahil edilmesi gerekmektedir.
Ancak Türkiye’de atıkların türlerine göre ayrı toplanması bilinci yerleşmediğinden özellikle konutlardan
toplanması zor olup geri kazanım maliyetleri yüksek olmaktadır (1).
Bu amaç doğrultusunda “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” kapsamında Büyükşehir
Belediyeleri ve Belediyelere 2008 yılından itibaren kullanılmış kızartmalık yağların hanelerden toplanması
için gerekli sistemi kurmak, halkı bu konuda bilgilendirerek atık yağ toplama faaliyetlerini 2008 yılı
itibariyle başlatmakla ilgili olarak görev ve yetki verilmiştir. Ayrıca Çevre ve Orman Bakanlığınca “çevre
denetim birimi” kuran Belediyelere ilgili yönetmeliğin 8. Maddesi gereğince; sınırları dahilindeki bitkisel
atık yağ üreten otel, lokanta, yemek fabrikaları, sanayi mutfakları ve benzeri yerleri denetleyerek
kullanılmış kızartmalık yağların kanalizasyona dökülmesini önlemek, kızartmalık yağ üreten işletmelerin
lisanslı geri kazanım tesisleriyle veya valilikten geçici depolama izni almış toplayıcılarla yıllık sözleşme
yapmalarını sağlamak, buna ilişkin kayıtları ilgili valiliğe bildirmek, ve 2872 sayılı Çevre Kanunu 12.
Maddesi gereğince gerekli cezai işlemleri uygulamak amacıyla yetki devri yapılmaktadır (1) Yemeklik
bitkisel yağ üreticileri de; piyasaya sürülen kızartmalık yağ miktarlarını yıllık olarak Bakanlığa bildirmek ve
kızartmalık yağ ambalajlarının etiketlerinde çevre bilgisine yer vermekle yükümlüdürler. Çevre
Bakanlığı’ndan bitkisel atık yağ toplama lisansı almış olan geri kazanım tesisleri ile sözleşme yapan 65 adet
belediye bulunmaktadır (6).
3
Bitkisel Atık Yağlar
TEAE-BAKIġ
4. Dünyada Bitkisel Atık Yağlar
Ülkelerin atık yağ potansiyelleri göz önüne alındığında dünyada atık yağ kontrolünün ne kadar önemli
olduğu görülmektedir. Toplanan atık kızartma yağlarının miktarı yaklaşık Avrupa Birliği’nde 700.0001.000.000 ton, Kanada’da yıllık 120 bin ton, ABD’de 1,2 milyon ton, Japonya’da ise 400-600 bin ton’dur
(7).
Tablo 1. Bazı Avrupa Birliği Ülkelerinde Tespit Edilen ve Toplanan Atık Yağ Miktarları (1000 ton/yıl)
Avust.
Bel.
Fr.
Alm.
Ġrlanda Ġtalya Port.
Ġsp.
Ġng.
OluĢan Atık Yağ Miktarı
37
230
60
300
12
150
20
48
-
Toplanan Atık Yağ Miktarı
13
152
20
110
5
25
2
28
100
35,14
66,09
33,33
36,67
41,67
16,67
10,00
58,33
-
Toplanan Atık Yağ Oranı (%)
Kaynak: (7)
1) Almanya ve İtalya rakamları ortalama rakamlardır.
2) Toplam rakamın %80'i mezbahalardan toplanan hayvansal yağı içermektedir.
Tablo 1’de bazı Avrupa Birliği ülkelerinde oluşan atık yağlar ve toplama miktarları verilmiştir. Belçika
%66,09, İspanya %58,33’lük oranla oluşan atık yağların toplanmasında ilk sıralarda yer almaktadır.
ABD’de soya yağından sonra en çok kullanılan biyodizel hammaddesi restaurant atık yağlarıdır. ABD’nin
New York eyaletinde ürettiği atık yağı bir toplayıcıya teslim ettiğini belgelemeyen şirketlere eyalet
hükümeti tarafından ek vergilendirme getirilmesi planlanmaktadır. Aynı zamanda bu eyalette kızartma
amaçlı kullanılan bitkisel yağların iki defadan fazla kullanılmaması önerilmektedir (7). Avrupa'da ise ayda
100 kg yağ kullanımı karşılığında 30 kilosunun geri dönüşüm firmasına verildiğinin raporla belgelenmesi
gerekmektedir.
Atık yağların toplanmasına ilişkin dünyadaki uygulamalar incelendiğinde; Almanya’da 60 civarında atık
yağ toplayıcı, arıtma ve işleme tesisi mevcuttur. Atık yağlar için 50-200 lt arasında değişen hacimde plastik
ve metal kaplar kullanılmaktadır. Toplama aralığı 1 hafta ile 2 ay arasında değişmektedir. Fransa’da 15
civarında atık yağ toplayıcısı bulunmaktadır ve yağlar 1-200 lt arasında değişen kaplarla toplanmaktadır.
Toplama sadece yüksek potansiyele sahip restaurant ve endüstriyel şirketlerden yapılmakta, küçük
kapasiteli işyerleri ve hanelerden ise atık yağ toplanmamaktadır. Avusturya’da 660 civarında atık yağ
toplayıcısı bulunmaktadır. Restaurant ve endüstriyel kuruluşlardan yağların toplanmasında 60-220 lt
arasında değişen hacimde plastik ve metal konteynırlar kullanılmaktadır. Evlerde oluşan atık yağların
toplanması için ise 3 lt. hacimli kaplar hanelere dağıtılarak, kaplar dolduğunda belirli bölgelere kurulan atık
toplama merkezlerindeki ısıtıcılı tanklara boşaltılması istenmektedir (7).
5. Türkiye’de Bitkisel Atık Yağlar
Türkiye’de yılda yaklaşık 950 bin ton likit, 550 bin ton margarin, 200 bin ton civarında da yem, boya ve
sabun sanayi ihtiyacı olmak üzere 1,7 milyon ton bitkisel yağ tüketimi vardır. Yağ rafinasyon prosesi
sonucu ve elde edilen yağın tüketimi sonucu yaklaşık 350 bin ton bitkisel atık yağ oluştuğu tahmin
edilmektedir (5).
4
Bitkisel Atık Yağlar
TEAE-BAKIġ
Türkiye’de 2005 yılında iş yerlerinden (lokantalar, sanayi mutfakları, oteller, tatil köyleri, motel ve
yemekhaneler, hazır yemek üretimi yapan firmalar vb.), 2008 yılında ise konutlardan atık bitkisel yağların
toplanmasına başlanmıştır.
2008 yılı itibariyle belediyelerin konutlardan kullanılmış kızartmalık yağ toplama faaliyetlerini başlatması
ile birlikte atık yağ toplama rakamlarında artış görülmüştür. Nitekim, 2006 yılında toplanan kızartmalık yağ
miktarı 1.700 ton iken 2009 yılında 4,5 kat artarak 7.700 tona yükselmiştir. Buna bağlı olarak toplanan
toplam bitkisel atık yağ miktarında da artış kaydedilmiştir. Ancak, Türkiye’de her yıl yaklaşık 350 bin ton
bitkisel atık yağ oluştuğu dikkate alındığında bu rakamların istenilen düzeyde olmadığı görülmektedir.
Nitekim; 2009 yılında oluşan atık yağların ancak %26,77’si toplanabilmiştir.
ġekil 1. Türkiye’de Toplanan Atık Yağ Miktarı (Ton/Yıl)
ġekil 2. Türkiye’de Toplanan Kızartmalık Yağ Miktarı (Ton/Yıl)
Kaynak: (5)
Kaynak: (5)
Türkiye’de kullanılmış kızartmalık yağ toplayarak biyodizel üretimi yapan lisans almış 9 adet, soap-stock,
tank dibi tortu ve yağlı toprak toplamak ve geri kazanımını sağlamak için ise 14 adet geri kazanım tesisi
faaliyet göstermektedir. Geçici depolama izni olan 27 adet toplayıcı ve 154 adet lisanslı araç bulunmaktadır
(5).
Bitkisel atık yağların yönetiminin uygun şekilde sağlanması amacıyla Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından
hazırlanan “Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği” 19.04.2005 tarih ve 25791 sayılı Resmi
Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmiştir.
Yönetmeliğin amacı, bitkisel atık yağların üretiminden bertarafına kadar, çevreye zarar verecek şekilde
doğrudan veya dolaylı bir biçimde alıcı ortama verilmesinin önlenmesini, bu atık yağların yönetiminde
gerekli teknik ve idari standartların oluşturulmasını, geçici depolama, geri kazanım ve bertaraf tesislerinin
çevreye uyumlu yönetimi için buna yönelik prensip, politika ve programların belirlenmesi amacıyla hukuki
ve teknik esasların düzenlenmesini sağlamaktır.
Yönetmelik, bitkisel atık yağların geçici depolanması, toplanması, taşınması, geri kazanılması, bertarafı,
ticareti, ithalat ve ihracatı ile transit geçişine ilişkin yasak, sınırlama ve yükümlülükleri, alınacak önlemleri,
yapılacak denetimleri, tabi olunacak hukuki ve cezai sorumlulukları düzenlemektedir. Ayrıca yönetmelik,
genel ilkeler ile atık bitkisel yağ üreticisine, tüketicisine, toplayıcısına, geri kazanımcısına, Kamu kurum ve
kuruluşlara ve belediyelere yetki görev ve sorumluluklar getirmiştir.
5
TEAE-BAKIġ
Bitkisel Atık Yağlar
Türkiye’de atık yağların yönetimine ilişkin ilkeler şunlardır:







Atık yağların ithali yasaktır. İhracatı ve transit geçişiyle ilgili kurallar Tehlikeli Atıkların Kontrolü
Yönetmeliği hükümlerine tabidir.
Atık yağlar ile bu yağların işlenmesi sonucu oluşan atıkların çevreye zarar verecek şekilde
depolanması, taşınması, doğrudan veya dolaylı bir biçimde yüzey suları ile yeraltı suyuna,
denizlere, kanalizasyona, drenaj sistemleri ile toprağa verilmesi ve mevcut düzenlemeler ile
belirlenen sınır değerleri aşarak hava kirliliğine neden olacak şekilde yakılması yasaktır.
Kullanılmış kızartmalık yağların doğrudan veya dolaylı olarak yemeklik yağlara, ham yağlara,
mineral yağlara karıştırılması, yem ve kozmetik sanayinde kullanılması, doğrudan yakıt olarak
kullanılması yasaktır.
Atık yağların kaynakta ayrı depolanması esastır.
Atık yağların yarattığı çevresel kirlenme ve bozulmadan doğan zararlardan dolayı, atık yağ
üreticileri, toplayıcıları, taşıyıcıları, geri kazanım ve bertarafçıları kusur şartı aranmaksızın
sorumludur.
Atık yağlar, toplama lisanslı geri kazanım tesisleri ile geçici depolama izni almış toplayıcılar
tarafından toplanır. Bunun dışındaki gerçek ve tüzel kişiler tarafından atık yağlar toplanamaz, alınıp
satılamaz.
Kullanılmış kızartmalık yağ üreten lokanta, yemek fabrikaları, otel, motel, yemekhaneler, turistik
tesisler ve tatil köyleri ile diğer benzeri tesisler, bu yağların toplanması için lisanslı geri kazanım
tesisleriyle veya toplayıcılarla yıllık sözleşme yapmakla yükümlüdürler. Bu yağların ücretsiz olarak
geri kazanımcıya veya toplayıcılara teslim edilmesi esastır (1).
6. Genel Değerlendirme
Bitkisel atık yağların çevre ile uyumlu yönetiminin sağlanması ile insan ve çevre sağlığı korunabilecek,
geri kazanımı ile ekonomik değeri olan ürünler üretilerek ülkemiz ekonomisine katkı sağlanacak; çevresel
bir problem çevresel avantaja dönüşebilecektir.
Kullanılmış atık yağların yönetmeliklere uygun olmayan şekilde bertaraf edilmesi sonucunda insan ve çevre
sağlığı tehdit edilmektedir. Türkiye’de atık yağ toplama konusunda faaliyet gösteren 5 firma bulunmaktadır.
Firmaların topladıkları atık yağ miktarı, yaklaşık olarak 350 bin ton bitkisel atık yağın oluştuğu
düşünüldüğünde oldukça sınırlı kalmaktadır. Oysaki oluşan atık yağlar kanalizasyona dökülmeyip biyodizel
üretimi için geri kazanılabilirse, yılda 350 bin ton biyodizel ve yan ürün olarak 35 bin ton gliserin üretilerek
ülke ekonomisine önemli bir kaynak sağlanmış olacak ve bu yağların gıda zincirinden çıkarılmasında
önemli katkılar sağlayacaktır. Ayrıca kullanılmış bitkisel ve hayvansal yağların geri kazanılması ile evsel
atık suların %25 oranında daha az kirlenmesi sağlanmış olacak ve bu da atık su arıtma yöntemlerinde ortaya
çıkabilecek işletme problemlerini minimize ederek maliyet açısından bir avantaj sağlayacaktır (4).
Türkiye’de bitkisel atık yağların geri kazanım oranının yükseltilebilmesi için; kızartma yağlarının gıdadan
çekilme sürecini anında belirleyecek hızlı test yöntemleri belirlenmeli, kontrol ve denetimleri yapılmalı,
atık yağların risk analizleri yapılmalı, geri kazanım tesisi işletmecileri ve personeli için yönetmelikler
konusunda eğitimler verilmeli, toplum ve atık üreticileri bilgilendirilmeli, toplama ve geri kazanım teşvik
edilerek yerel yönetimlerin daha aktif olması sağlanmalıdır (2).
6
Bitkisel Atık Yağlar
TEAE-BAKIġ
Kaynaklar
1. Anonim 2010. Bitkisel Atık Yağlar. Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü
Yayını, Nisan 2010.
2. Demir, C. 2008. Bitkisel Atık Yağların Kullanım Yerlerine Göre Gerekli Standartlar ve Kontrol
Yöntemleri. Atık Bitkisel Yağların İnsan Sağlığı ve Çevreye Etkileri, Biyodizelin Önemi
Sempozyumu, İstanbul 2008.
3. Erdem, M. 2008. Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği, Atık Bitkisel Yağların İnsan Sağlığı
ve Çevreye Etkileri. Biyodizelin Önemi Sempozyumu. İstanbul 2008.
4. Keskinler, B. 2008. Atık Bitkisel Yağların Çevresel Etkileri, Atık Bitkisel Yağların İnsan Sağlığı ve
Çevreye Etkileri, Biyodizelin Önemi Sempozyumu, İstanbul 2008
5. Anonim, 2010. Bitkisel Atık Yağlar. Yağlı Tohumlu Bitkiler ve Bitkisel Yağlar Konferansı, Çevre
ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü, İstanbul 2010.
6. http://cevreonline.com/
7. Çanakçı, M. 2008. Kullanılmış Kızartmalık Yağlarla İlgili Dünyadaki Uygulamalar. Atık Bitkisel
Yağların İnsan Sağlığı ve Çevreye Etkileri, Biyodizelin Önemi Sempozyumu, İstanbul 2008.
TARIMSAL EKONOMİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Kampüsü
Eskişehir Yolu 9.Km 1 No’lu Kapı
06530 Lodumlu/Ankara
Tel: 0 312 287 58 33
Faks: 0 312 287 54 58
Web: http://www.aeri.org.tr
e-mail: aeri@aeri.org.tr
7
TEAE-BAKIġ
Bitkisel Atık Yağlar
8