Bakü Ticaret Müşavirliği

T.C. BAKÜ BÜYÜKELÇİLİĞİ
TİCARET MÜŞAVİRLİĞİ
BİLGİLENDİRME TOPLANTISI
(KARS, ARDAHAN, IĞDIR, AĞRI)
14-15 Mayıs 2012
Sunum Planı
1. Azerbaycan Cumhuriyeti





Ekonomik ve Sosyal Göstergeler
Enerji Kaynakları
Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYİH)
Dış Ticaret
2. Azerbaycan’ın Dış Ticaret Rejimi ve Uygulanan Vergiler
3. Ülkede Potansiyel Yatırım Alanları ve İş Kurma İmkanları
4. Türkiye - Azerbaycan İlişkileri







İkili Anlaşmalar
İki Ülke Arasındaki Ticaret
Yatırım, Müteahhitlik ve Müşavirlik Hizmetleri
İki Ülke Arasındaki Ticareti Etkileyen Faktörler
5. Öneriler

2
1. Azerbaycan Cumhuriyeti
3
Azerbaycan’a Genel Bakış
4
Azerbaycan Cumhuriyeti (2011 Verileri)
Başkenti
Resmi Dili
Dini
Para Birimi
2011 Yılı Ortalama Döviz
Kuru (Bir ABD doları
karşılığı)
Yüzölçümü (km2)
Nüfus
Yıllık Nüfus Artışı (%)
Bakü
Azerbaycan
Türkçesi
İslam
Manat
0,7897 Manat
(AZN)
86.600
9.235.100
1,36
Nüfus Yoğunluğu
(km2/kişi)
106
GSYİH (Milyar $)
63,4
5
Reel GSYİH Artış Oranı (%)
Kişi Başına Milli Gelir ($)
Enflasyon Oranı (%)
0,1
7003,4
7,9
Dış Ticaret(Milyon$)
İhracat
İthalat
Denge
Türkiye ile Ticaret (Milyon $)
İhracat
İthalat
Denge
Azerbaycan’ın Dış Ticareti
İçinde Türkiye’nin Payı (%)
İhracat
İthalat
26.570,9
9.756,0
16.814,9
455,8
1.302,5
- 846,7
1,72
13,35
Azerbaycan Cumhuriyeti (2011 Verileri)
•
•
•
•
•
•
•
•
Petrol Üretimi (Milyon ton)
Bakü-Ceyhan Boru hattı (Milyon Ton)
Gaz Üretimi (Milyar m3)
Elektrik Enerjisi Üretimi (Milyar KW/H)
Döviz Rezervi (Milyar Dolar)
Dış Borç Stoku (Milyar Dolar)
Yabancı Sermaye (Milyar dolar)
Petrol Dışı Ekonomi (GSYİH’ nın Yüzdesi)
6
45,6
30,7
25,8
20,1
40,0
3,7
2,5
48,3
Gayrisafi Yurtiçi Hasıla (GSYİH)
70
63,4
60
50
46,3
51,8
43,2
40
29,3
30
20,3
20
10
7,1
8,5
2003
2004
12,5
0
7
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Kişi Başına Düşen GSYİH ($)
8000
7000
7003,4
6000
5403,9
5000
5797,8
4874
4000
3473,9
3000
2373,3
2000
1000
880
1041
1517
0
2003
8
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
Azerbaycan’ın Dış Ticareti
Milyon Dolar
60000
47756
50000
40000
30000
26571
21325
20000
10000
0
14699
4347
4200
2005
9
6372
5265
2006
5709
6058
2007
7163
2008
6120
2009
6599
2010
9756
2011
İthalat
İhracat
Azerbaycan’ın İthalatında İlk 5 Ülke (2011 Verileri)
1800
Milyon Dolar
1640,8
1600
1400
1302,5
1200
1000
845,3
800
600
630,5
628,3
ABD
Çin
400
200
0
Rusya
10
Türkiye
Almanya
Azerbaycan’ın İhracatında İlk 5 Ülke (2011 Verileri)
10000
9341
Milyon Dolar
9000
8000
7000
6000
5000
4036,7
4000
3000
1804,6
2000
1000
1187,4
913,2
Rusya
Endonezya
0
İtalya
11
Fransa
ABD
Azerbaycan’ın Dış Ticareti (2011 Verileri)
30000
Milyon Dolar
26571
25000
20000
15776,6
15000
10000
9756
7869,1
3148
5000
2573,5 2925,2
4034,4
0
Ülke Genel
12
AB Ülkeleri
BDT Ülkeleri
Diğer
Ülkeler
İthalat
İhracat
2. Azerbaycan’ın Dış Ticaret Rejimi
ve Uygulanan Vergiler
13
Dış Ticaret Rejimi

Azerbaycan, serbest piyasa ekonomisini benimsemiş olup,
dış ticaret mevzuatını da bu esaslara göre düzenlemiştir.
Yürürlükteki mevzuata göre İthalat ve İhracat serbesttir.
14
Dış Ticarette Uygulanan Vergiler

Azerbaycana yapılan ithalatta %0-15 arasında değişen
oranlarda gümrük vergisi uygulanmaktadır (Bazı mallarda
ise maktu gümrük vergisi uygulanmaktadır.)

Ancak Azerbaycan, Rusya, Ukrayna, Gürcistan, Moldova ve
Kazakistan ile yaptığı Serbest Ticaret Anlaşması uyarınca
bu
ülkelerden
gelen
ürünlerden
alınmamaktadır.

İhracat ise bütün vergilerden muaftır.
15
gümrük
vergisi
Üretimde ve İthalatta Uygulanan Başlıca Vergiler

Gelir Vergisi

Kurumlar Vergisi

Tüketim Vergisi (Aksiz Vergisi)

Katma Değer Vergisi (İlave Değer Vergisi)

Maden Vergisi

Yol Vergisi
16
3. Azerbaycan’da Potansiyel Yatırım Alanları
ve İş Kurma İmkanları
17
Azerbaycan’da Potansiyel Yatırım Alanları


Sanayi

Kimya, metalurji ve enerji sanayileri

Makine sanayi ve inşaat materyallarının üretimi

Gıda ve Hafif Sanayi
Tarım

Tarım sektörünün alt yapısı

Bitkicilik

Hayvancılık

Bilgi ve İletişim Teknolojileri

Turizm
18
Azerbaycan’da İş Kurma İmkanları

Türkiye’deki şirketlerin Azerbaycan’daki ithalatçılara
doğrudan satış yapması veya distribütörlük vermesi,

Türkiye’deki şirketlerin Azerbaycan’da şube açarak
ithalat yapması,

Türkiye’deki şirketlerin Azerbaycan’da üretim yapması.
19
4. Türkiye - Azerbaycan İlişkileri
20
İkili Anlaşmalar









Ticari ve Ekonomik İşbirliği Anlaşması
Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunması Anlaşması
Çifte Vergilendirmeyi Önleme Anlaşması
Uzun Vadeli Ekonomik ve Ticari İşbirliği Anlaşması
Gümrük Alanında İşbirliği ve Karşılıklı Yardımlaşma Anlaşması
Sınai Mülkiyetin Korunması Alanında İşbirliği Anlaşması
Stratejik Ortaklık ve Karşılıklı Yardım Anlaşması
Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi Kuruluşuna Dair
Ortak Açıklama
KEK VI. Dönem Protokolü
21
Türkiye Azerbaycan Yüksek Düzeyli Stratejik
İşbirliği Konseyi 1. Toplantısı

Türkiye ile Azerbaycan arasında Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği
Konseyi'nin ilk toplantısı, 25 Ekim 2011 tarihinde Başbakan Recep
Tayyip Erdoğan, Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev ve ilgili
Bakanların katılımıyla İzmir'de gerçekleştirildi.

Türkiye Azerbaycan arasında "Şahdeniz 2" projesi kapsamında
Azerbaycan ile “Gaz Alım Satım Anlaşması” ve “Gaz Transit
Anlaşması” imzalandı

İzmir’in Aliağa ilçesinde Azerbaycan Devlet Petrol Şirketi (SOCAR)Turcas Enerji A.Ş. tarafından yapılacak Star Rafinerisinin temeli atıldı
(5 milyar dolar yatırım)
22
Türkiye – Azerbaycan Dış Ticareti
(TÜİK Verileri)
2500
Milyon Dolar
2065
2000
1667,5
1399,4
1500
1047,7
1000
928,4
752,8
695,3
1551,1
1388
İthalat
İhracat
865,1
528,1
500
272,3
340,5
329,6
2005
2006
2007
0
23
2008
2009
2010
2011
Türkiye – Azerbaycan Dış Ticareti
(*Ocak-Mart Dönemi Verileri)
TÜRKİYE VERİLERİ (TÜİK)
Yıllar
İhracat
İthalat
Hacim
AZERBAYCAN VERİLERİ (DGK)
Denge
İhracat
İthalat
Hacim
Denge
2004
401
135
537
266
225
183
407
42
2005
524
272
796
252
313
276
589
37
2006
695
341
1.036
355
385
388
773
3
2007
1.048
330
1.377
718
625
1.056
1.681
432
2008
1.668
928
2.596
740
807
626
1.434
181
2009
1.400
753
2.152
647
906
108
1.014
799
2010
1.551
865
2.416
686
771
171
942
600
2011
2.065
1.388
3.453
677
1.302,5
455,8
1758,3
846,7
2011*
403
364
767
39
236,8
48,6
285,4
-188,2
2012*
562
529
1.091
33
310
168,5
478,5
-141,5
24
Milyon Dolar
Türkiye'ye İhraç Edilen Önemli Mal Grupları
Milyon Dolar
Fasıl
2010
Pay %
2011
Pay %
Değişme %
27
Mineral yakıtlar, petrol ve türevleri
107,9
63,1
352,9
77,4
227,1
39
Plastikler ve mamuller
22,2
13,0
47,1
10,3
112,2
29
Organik Kimyasal Maddeler
9,1
5,3
24,6
5,4
170,3
63
Mensucattan Mamul Diğer Eşya
3,9
2,3
12,7
2,8
225,6
41
Ham deriler (kürkler hariç) ve köseleler
11,3
6,6
10,4
2,3
-8,0
74
Bakır ve bakırdan eşya
7,9
4,6
8,9
2,0
12,7
170,9
100
455,8
100
166,7
TOPLAM GENEL İHRACAT
25
Türkiye‘den İthal Edilen Önemli Mal Grupları
Fasıl
Pay %
2011
Pay %
Değ. %
84
Makineler, mekanik cihazlar, yedek.
152,1
19,7
290,4
22,3
90,9
73
Demir ve çelikten eşya
70,4
9,1
165,7
12,7
135,4
85
Elektrikli makina, cihazlar, yedek.
74,4
9,7
143,5
11,0
92,9
39
Plastik ve plastikten mamül eşya
56,4
7,3
114,5
8,8
103,0
87
Motorlu kara taşıtları ve yedek par.
38,5
5,0
65,9
5,1
71,2
94
Mobilya
39,1
5,1
58,0
4,5
48,3
34
Sabun ve muhtahzarları
48,0
6,2
47,0
3,6
-2,1
72
Demir ve Çelik Mamülleri
19,7
2,6
40,8
3,1
107,1
48
Kağıt, karton ve mamulleri
36,1
4,7
40,6
3,1
12,5
16,6
2,2
31,4
2,4
89,2
771,3
100,0
1302,4
100,0
68,9
76
Aluminyum ve Aluminyumdan Eşya
TOPLAM GENEL İTHALAT
26
2010
Milyon Dolar
Azerbaycan Ekonomisinde Türk Şirketleri

1266 Türk firması bulunmakta

6.5 milyar dolar yatırım

25.000 kişilik istihdam yaratılmıştır.

3.5 milyar dolar ticaret hacmi

6.4 milyar dolar tutarında ihale alınmıştır.
27
Müşavirlik ve Müteahhitlik Hizmetleri
Alınan Projeler
1993-2010 Yılları Arası;
Toplam Proje Sayısı (adet)
Toplam Sözleşme Değeri (milyar $)
279
6.3
2011 Yılında;
Toplam Proje Sayısı (adet)
Projenin Toplam Değeri (milyar $)
53
1.1
2012 Yılı Ocak-Nisan döneminde;
Toplam Proje Sayısı (adet)
Alınan Projelerin Değeri (milyon $)
7
100
28
İki Ülke Ticaretini Etkileyen Faktörler

Halkın Türkiye’ye sevgisi

Coğrafi yakınlık

Karşılıklı yatırımların artması

Karşılıklı eğitime bağlı iş fırsatları

Uydu yayınları (televizyon)

Türk malı imajı

Uluslararası alanda ortak çıkarlar

İş adamlarımızın piyasa tecrübesi

Şirketlerimizin teşkilatlı olmaları

Ülkenin kaynak zenginliği
29
İki Ülke Ticaretini Etkileyen Faktörler

Bazı BDT ülkeleri ile STA’lar

Rusya ile geleneksel ilişkiler

Piyasa ekonomisinin tam işlememesi

Ticari anlaşmazlıklar

Bankacılık sisteminin gelişmemiş olması

Sahte malların piyasaya sürülmesi

Nakliyatla ilgili sorunlar

Gümrük uygulamaları

Tekelleşme

Bürokrasi

Vize ve Çalışma İzni
30
5. Öneriler
31
Öneriler

Firmalarımızın Müşavirliğimizle temas kurması,

Ekonomik-Ticaret gündemli ziyaretlerin artırılması,

Ticari ve ekonomik ilişkilerde uluslararası teamüllere
uyulması, “DOSTLUK BAŞKA ALIŞ-VERİŞ BAŞKA”

Sahteciliğe karşı marka tescili yaptırılması
32
Öneriler

Gümrük Muafiyetli Ekonomik Bölgeler Kurulmasının Teşvik
edilmesi,

Lojistik Merkezi; Azerbaycan’ın Orta Asya’ya ve Rusya’ya açılan
bir kapı olarak değerlendirilmesi,

Azerbaycan’ın DTÖ’ye üyeliğinin desteklenmesi,

Serbest Ticaret Anlaşması yapılması.

Taşıma araçlarının ”İkili ve Transit Geçiş Belgeleri”nin sayısının
artırılması veya kaldırılması,

BTK Demir Yolu Hattı’nın tamamlanması.
33
H. Necip YAVUZ
Ticaret Başmüşaviri
TEŞEKKÜRLER
Bakü Ticaret Müşavirliği
Tel
: 00 994 12 441 39 68
Faks
: 00 994 12 441 39 06
e-posta
: baku@ekonomi.gov.tr
34