6 - files.eba.gov.tr

5. ÜNİTE: ÜLKEMİZ VE DÜNYA
KONU 1: DÜNYADA NÜFUS VE EKONOMİK
FAALİYETLER
KAVRAMLAR
İklim: Yeryüzünün herhangi bir yerinde hava olaylarına bağlı
olarak gerçekleşen etkilerin uzun yılların ortalamasına
dayanan durumu, abuhava
İskân: 1. Yurtlandırma. 2. Yurtlanma
Nüfus: Bir ülkede, bir bölgede, bir evde belirli bir anda
yaşayanların oluşturduğu toplam sayı, popülasyon
Türkiye'nin Dünya Üzerindeki Yeri (Türkiye’nin
özel konumu)
 Türkiye Asya, Avrupa ve Afrika kıtalarının birbirine en
çok yaklaştığı yerde bulunur.
 Karadeniz'i Akdeniz'e bağlayan İstanbul ve Çanakkale
boğazlarına sahiptir.
 Doğal güzellikleri bakımından zengindir.
 Dünyada en fazla petrol çıkarılan Irak, İran, Azerbaycan
gibi ülkelere komşudur.
 Farklı kültürlerin kurulduğu, Dünya’nın en eski kültür
hazinelerine sahiptir.
 Türkiye genç ve dinamik bir nüfusa sahiptir.
 Türkiye kendi kendine yeten bir ülkedir.
 Üç tarafı denizlerle çevrilidir ve yeryüzü şekilleri
çeşitlidir.
 Yer altı ve yerüstü kaynaklar bakımından oldukça
zengindir.
 Yükseltisi batıdan doğuya doğru artmaktadır.
 Türkiye özel konumu nedeniyle birçok uluslararası
kuruluşa üyedir (Örneğin NATO).
 En uzun kara sınırı Suriye, en kısa kara sınırı
Azerbaycan'ladır.
 Türkiye Avrupa'da Yunanistan ve Bulgaristan, Asya'da
Ermenistan, Azerbaycan, İran, Irak ve Suriye ile komşudur.
İşte bu nedenlerden dolayı;
■ Türkiye'nin stratejik önemi artmıştır.
■ Boğazlardan geçiş ücreti alınarak gelir elde edilmektedir.
■ Ortadoğu petrollerine yakınlığı nedeniyle dünyanın önemli
ülkelerinden biridir,
■ Türkiye'de farklı iklimlerin etkisiyle çeşitli tarım ürünleri
yetişmektedir.
DÜNYADA NÜFUS
 Sınırları belirli bir alan içinde yaşayan insan sayısına
nüfus denir. Bu alan Dünyanın tamamı olabileceği gibi kıta,
ülke, bölge, il, ilçe, köy veya daha dar bir alan da
olabilmektedir.
 İnsanların eseri olan ya da doğal çevreden elde edilen,
işletildiğinde gelir getiren zenginlikler ekonomik kaynak
olarak adlandırılır.
 Ekonomik kaynakların işleniş şekillen, mal ve hizmet etkinlikleri ile bu etkinliklerden doğan ilişkilerin bütününe de
ekonomik faaliyetler denir.
 Nüfus ve ekonomik faaliyetler yeryüzüne eşit ve dengeli
bir şekilde dağılmamıştır. Bunun nedeni yeryüzündeki her
alanın aynı özellikleri taşımamasıdır.
 1 km kare alanda yaşayan insan sayısına nüfus yoğunluğu
denir.
Dünya üzerinde nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin
dağılışını etkileyen faktörler:
Fiziki Faktörler
1) Yeryüzü şekilleri
2) İklim özellikleri
3) Bitki örtüsü
4) Toprak verimliliği
5) Su kaynakları
6) Kara ve denizlerin dağılışı
7) Coğrafi konum
8) Yer altı kaynakları
9) Bakı
Beşerî ve Ekonomik Faktörler
1) Ulaşım
2) Sanayileşme
3) Ticaret
4) Tarım
5) Yer altı zenginlikleri
6) Turizm
7) Tarihî faktörler
8) Göçler
Dünyada Nüfusun Yoğun Olduğu Yerler
Deniz ve akarsu kenarları
Ticaret, ulaşım, sanayi, turizm, tarım ve hayvancılığa uygun
alanlar
 Yer şekilleri ve iklim bakımından insan yaşamına uygun
alanlar
 Yeraltı- yerüstü kaynakları fazla olan alanlar
 İlk medeniyetlerin kurulduğu alanlar
ÖRNEK:
Muson Ülkeleri( Güneydoğu Asya: Hindistan, Çin, Japonya,
Filipinler, Endonezya
Sebebi: Muson ikliminin fazla yağış getirmesi,verimli
topraklar, Japonya sanayisinin gelişmesi
Avrupa: Almanya, İngiltere, Fransa, İtalya
Sebebi: Ticaret, sanayi, ulaşım, hizmet, tarımın gelişmesi,
iklimin elverişli oluşu.
Kuzey Amerika: A.B.D.
Sebebi: Sanayi, ulaşım, ticaret, madenciliğin gelişmesi,
iklim koşulları
Nil Nehri Çevresi( Mısır): Mısır
Sebebi= Nil nehrinin sulamada kullanılması, verimli
topraklar


Dünyada Nüfusun Az Olduğu Yerler
Dağların yüksek kesimleri,
Kuzey ve güney kutup çevreleri,
Bataklık alanlar ve engebeli dağlık araziler,
Ekvatoral bölgedeki Amazon ve Kongo havzaları gibi sık
ormanlık alanlar,
 Asya Kıtası içlerindeki ve dönenceler çevresindeki çöl ve
bozkır alanlarıdır.
NOT: Dünyada nüfusun ve ekonomik faaliyetlerin az olduğu
yerler doğal faktörler açısından insan yaşamı için uygun
koşullar taşımayan yerlerdir.




1
ÖRNEK:
DÜNYA’DA SEYREK NÜFUSLU YERLER
KUTUPLAR= Kuzey Kutbu ve Güney Kutbu( Antarktika)
Sebebi=Buzullar(kar ve buz tabakaları),toprak azlığı ve
verimsizliği, çok soğuk olması, Kuzey Kutbunda Finlandiya,
Norveç, İsveç, Sibirya( Rusya’nın kuzeyi), Grönland Adası,
Kanada’da nüfus azdır. Güney kutbunda ise Antarktika kıtası
vardır ve hiç kimse yaşamaz.
ÇÖLLER=Kuzey Afrika( Sahra Çölü), Güney Afrika
(Kalahari Çölü), Asya ( Taklamakan Çölü), Avustralya.
Sebebi=Gündüzlerin çok sıcak,gecelerin çok soğuk olması
EKVATORAL BÖLGE= Afrika’da Kenya, Zaire, Gine,
Gabon, Kamerun Amerika’da Brezilya’nın kuzeyi Amazon
Ormanları, Ekvador, Kolombiya
Sebebi= Havanın yıl boyunca çok sıcak ve nemli olması,
Gür ormanların olması İnsanlar buralarda yaşamak için
yüksek yerlere çıkarlar.
DAĞLIK ALANLAR= Himalayalar ( Asya),
Alpler(Avrupa), And Dağları( Güney Amerika)
DÜNYA’DA EKONOMİK FAALİYETLER
*Sanayi *Madencilik *Hayvancılık *Tarım
*Hizmet *Ticaret
*Turizm
*Ulaşım
*Teknoloji alanlarında yürütülür.
DİKKAT:
• Hizmet ve sanayi sektörlerinde çalışan nüfusun fazla
olduğu ülkeler gelişmiş ülkelerdir.
• Tarım sektöründe çalışan nüfusun fazla olduğu ülkeler
ise yeterince gelişememiştir.
• Ülkeler geliştikçe tarım sektöründe çalışan nüfus oranı
azalır.
DİKKAT
• ABD, Japonya, İngiltere, Norveç ve Güney Afrika’da
hizmet ve sanayi sektörü çok gelişmiştir. Bu durum
ülkelerin kalkınmışlığını gösterir.
• Arnavutluk, Bangladeş, Jamaika’da tarım nüfusu çoktur.
Bu, gelişmişlik düzeyinin yetersiz olduğunu gösterir.
ANCAK: Gelişmiş ülkelerde tarım nüfusu oranının az oluşu,
tarım nüfusunun az olduğunu göstermez, teknik araçgereçten yararlanılarak bu alanda daha az insanla daha çok
gelir ve verim alındığını gösterir.
Ülkelerin ekonomik alanda öne çıkmalarında;
İklim özellikleri
 Toprak özellikleri
 Doğal kaynaklar
 Devlet politikası
 Yetişmiş insan gücü
 Girişimcilik arayışı etkili olur.
Tüm bu etkinliklerin yanında yaşadıkları ülkenin
kalkınması için insanların;
 Dürüst,
 Çalışkan,
 Vatanı ve milletini seven,
 Sorumluluk duygusu gelişmiş olmaları gerekmektedir.

TÜRKİYE'DE NÜFUS
 Türklerde ilk nüfus sayımı II. Mahmut döneminde yapıldı.
Yalnızca erkekler sayıldı.(Vergi ve askerlik için)
 Türkiye’de ilk nüfus sayımı 1927 yılında, II. si 1935 yılında
yapıldı.
 1990 yılına kadar 5 yılda bir yapıldı. Bundan sonra 10 yılda
bir yapılacaktı ancak seçmen listelerinin güncelleştirilmesi için
1997 ve 2000 yıllarında iki sayım daha yapıldı.
 Bundan sonra adrese dayalı nüfus sayımı ile tüm bilgiler
internet ortamına aktarıldı.
 Türkiye’de nüfus sayımı sonuçlarını Devlet İstatistik
Enstitüsü(DİE) değerlendirmektedir.
1-FAZLA NÜFUSLU YERLER
Çatalca-Kocaeli Bölümü= İstanbul, Kocaeli, Sakarya(
Adapazarı)
Sebebi= Sanayi,ticaret,ulaşım,turizm ve hizmet sektörünün
gelişmiş olması
Ege Bölgesi= İzmir, Manisa, Denizli, Aydın ( Ilıman iklim,
sanayi,ticaret,tarım,turizm)
Çukurova Ve Akdeniz Kıyıları= Adana, Mersin, Antalya,
Hatay
Sebebi= Tarım, sanayi, turizmin gelişmiş olması
Doğu Karadeniz Kıyıları= Rize, Trabzon ( Çay sanayi,
Balıkçılık, yağış, uygun iklim)
İç Bölgeler= Ankara, Kayseri, Konya ( Başkent olması,
Sanayi, tarım)
Alüvyon Ovaları= Çarşamba Ovası, Bafra Ovası ( SamsunKızılırmak ve Yeşilırmak nehirlerinin burada Karadeniz’e
dökülmesi). Büyük Menderes, Küçük Menderes, Gediz
Nehirleri( Ege Bölgesinde) civarında nüfus fazladır.
Alüvyon ova = Akarsuların taşıdığı toprakların denize
dökülürken bir yerde birikmesi sonucu oluşan ovalardır. Çok
verimlidir.
2- AZ NÜFUSLU YERLER
Doğu Anadolu’daki Yüksek Platolar= Yer şekilleri
engebeli oluşu,tarım arazisinin az oluşu,ticaret ve sanayinin
gelişimini engellemiştir.
Hakkari Bölümü= Yerşeklileri dağlıktır,ulaşım
zordur,ekonomik faaliyetler çok azdır. Bu yüzden de nüfus çok
azdır.
Menteşe Yöresi= Ege Bölgesinde fakat çok dağlıktı ur.(
Muğla- Denizli arası) Arazi engebeli ve dağlıktır. Nüfus azdır.
Teke Platosu: Toros Dağları vardır.Burdur,Muğla
,Antalya’nın batısında bulunur. Nüfus azdır.
Taşeli Platosu= Toros Dağları vardır. Akseki( Antalya) ve
Silifke( Mersin) arasında bulunur.
Sebebi=Karstik arazinin bulunması,dağlık olması
Karstik Arazi= Aşınmaya karşı dirençsiz kolay eriyebilen
kayaçlardan oluşan araziye denir.
Tuz Gölü Çevresi=Türkiye’nin en az nüfuslu yeridir.
Topraklarının tuzlu ve verimsiz oluşu, yağışın az oluşu nüfusun
az olmasın sağlamıştır.
Yıldız Dağları Bölümü= Marmara Bölgesinde Trakya
Bölümünde bulunur. Kırklareli ilini kapsar. Arazi çok engebeli ve
dağlıktır. Karasal iklim vardır.
Doğu Karadenizin iç kesimleri
Nüfus Sayımının Yararları:
1-Kadın erkek nüfus oranını belirler.
2
2-Okuryazar oranını belirler.
3-Köy ve kentlerde yaşayan insan sayısını belirler.
4- Hangi iş kollarında ne kadar insan çalıştığını belirler.
5-Çalışan ve çalışmayan nüfus oranını belirler.
6-Okul çağındaki çocuk sayısını, derslik ihtiyacını ve
hastane gibi diğer kurumlara ne kadar ihtiyaç olduğunu
belirtir.
7-Her belediyeye ne kadar bütçe ayrılacağını ve her ilden
kaç milletvekili çıkarılacağını belirler.
KONU 2: KAYNAKLAR VE İHTİYAÇLAR
KAVRAMLAR
Kaynak: Bir suyun çıktığı yer, kaynarca, pınar, memba, göz:
Gelir, kazanç, sağlık vb.ni sağlayıcı öge.
TÜRKİYE’NİN DIŞ TİCARETİ
 Belirli bir kazanç sağlamak amacıyla her türlü mal ve
hizmetin alım satım faaliyetlerine ticaret adı verilir.
 Bir ülkenin sınırları içindeki iç pazara yönelik ticaret iç
ticaret, ülkeler arasında dış pazara yönelik ticaret ise dış
ticaret olarak adlandırılır.
 Ülkeler ürettikleri malların ya da ham maddelerin
fazlasını diğer ülkelere satar. Dış ticaret içinde yer alan bu
faaliyete dış satım (ihracat) adı verilir.
 Dış ticaret ile satılan malların döviz olarak karşılığına dış
ticaret hacmi denir.
 Ülkelerin ihtiyacı olan çeşitli ürünleri diğer ülkelerden
satın alması faaliyetine ise dış alım (ithalat) adı verilir.
 Bir ülkenin ihracatı ve ithalatı üzerinden alınan vergiye
gümrük vergisi denir.
 Devlet gümrük vergisinin alınmasından sorumludur ve
bazı kuruluşları aracılığıyla bu işi yapar.
 Ülkelerin giriş ve çıkışlarında gümrük kapısı olarak
adlandırılan vergi denetiminin yapıldığı yerler vardır.
Türkiye'nin sınır komşuları
Ülke
Başkenti
Gümrük
Kapısı
Türk Cumhuriyetler
Ülke
Şam
Nusaybin,
Cilvegözü, Azerbaycan
Ceylanpınar
Bakü
Irak
Bağdat
Habur
Özbekistan
Taşkent
iran
Tahran
Gürbulak,
Esendere
Kırgızistan
Bişkek
Gürcistan
Tiflis
Sarp
Kazakistan
Astana
Akyaka
Türkmenista
Aşkabat
n
KKTC
Nahcivan
Özerk
Bölge
Dilucu
Yunanistan
Atina
İpsala
Bulgaristan Sofya
TÜRKİYE'NİN DIŞ SATIMI (İHRACATIMIZ)
Ülkemizin dış ticaret hacmi yıllara göre büyümüş olsa da
henüz yeterli düzeyde değildir. Özellikle dış satımımız istenilen
düzeye ulaşamamıştır. Bunda dış pazarlarda yaşanan rekabet
güçleri, hızlı nüfus artışı ve dışarıdan alınan ağır sanayi
ürünlerine ödenen giderlerin fazla olması gibi faktörler etkili
olmuştur.






Türkiye'nin İhraç Ettiği Başlıca Ürünler
Sebze, meyve ve gıda ürünleri
Metal sanayi ürünleri
Kauçuk, Mobilya, Halı
Cam, seramik ve ürünleri
Motorlu kara taşıtları
Tekstil ve giyim ürünleri
Türkiye'nin En Fazla İhracat Yaptığı Ülkeler
Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Irak
TÜRKİYE’NİN DIŞ ALIMI (İTHALATIMIZ)
Türkiye'nin dış ticaretinde ithalatın payı ihracattan fazladır.
Bu nedenle ticarette giderlerimiz gelirlerimizden fazladır.
İthalatımızda da en fazla pay sanayi sektörüne aittir. Türkiye
bir tarım ülkesi olduğu için ithalatta en az pay tarım sektörüne
aittir.
Türkiye'nin İthal Ettiği Başlıca Ürünler
 Ham petrol ve doğalgaz
 Makine ve parçaları
 Motorlu kara taşıtları
 Hava taşıtları ve parçaları
 Maden ve madeni eşya
 Eczacılık ve tıbbi ürünler
 Kâğıt
 Hayvansal ve bitkisel yağlar
Başkent
Suriye
Ermenistan Erivan
Son yıllarda ülkeler arasında belirlenen bazı
merkezlerde gümrük vergisi ödemeden mal alımı ve satımı
yapılan serbest ticaret bölgeleri oluşturulmaktadır.
Türkiye'nin En Fazla İthalat Yaptığı Ülkeler
Rusya, Almanya, Çin, ABD ve İtalya
NOT: Türkiye’nin ithalat ve ihracat yaptığı ülkelerin
başında Türk nüfusundan dolayı Almanya gelir.
İhracata göre ithalatımız daha çok olduğu için dış
ticaret açığı yaşarız. Bu da kalkınma hızının düşmesine
sebep olur.
Lefkoşa
Kapıkule
3
KONU 3: ULUSLAR ARASI İLİŞKİLERİMİZ
KAVRAMLAR
Barış: Uyum, karşılıklı anlayış ve hoşgörü ile oluşturulan
ortam
Medya: İletişim araçları
TÜRKİYENİN DIŞ POLİTİKASI VE ORTA ASYA
TÜRK CUMHURİYETLERİ
 Anadolu ilk çağlardan beri dünyanın en eski yerleşim
merkezlerinden biri olmuştur.
 İklim koşullan, bol su kaynakları, önemli ticaret ve
ulaşım yollarının Anadolu'dan geçmesi buranın yerleşim yeri
olarak seçilmesinde etkili olmuştur.
 Anadolu, konumunun sağladığı özelliklerden dolayı tarih
boyunca farklı kültürlere, medeniyetlere ve devletlere ev
sahipliği yapmıştır. Aynı zamanda ticaret ve kültür
iletişiminin kaynaşma noktası olmasıyla dünyadaki birçok
medeniyetin oluşmasında ve gelişmesinde önemli rol oynamıştır.
 Türkiye Cumhuriyeti kurulduğu ilk günlerden itibaren
dış politikasında barışı esas almıştır. Yabancı ülke
temsilcilerinin ziyareti, elçilik binalarının yapılması,
devletlerarası antlaşmalar, uluslararası örgütlere üyelik gibi
faaliyetler Atatürk dönemi dış politikamıza örnek teşkil
eder.
 Atatürk döneminde (1920 – 1938) yapılan siyasi
antlaşmaların sayısı 70 dolayındadır. Bu yüksek sayı yeni
kurulan Türk devletinin barışçı politikasını antlaşmalara
dayandırmasıyla ilgilidir.
 Atatürk döneminde üç tür anlaşmaya imza atılmıştır:
1. Sınır sorunlarının çözümü ve ilişkilerin düzenlenmesi
(7 adet)
2. Dayanışma amaçlı antlaşmalar (3 adet)
3. Dostluk, iyi komşuluk, tarafsızlık, uyuşmazlıkların
barışçı yollardan çözümüne ilişkin antlaşmalar (60
adet)
Türkiye’nin uluslar arası ilişkilerde belirlediği milli
dış politika ilkeleri:
 Tam bağımsızlık
 Karşılıklılık
 Devletlerin eşitliği
 Komşu devletlerle barış içinde yaşama
 Yurtta barış dünyada barış
 Türkiye, I. Dünya Savaşı'nın ardından uluslararası barış
ve güvenliği sağlamak, adaletli onurlu ilişkiler sürdürmek
amacıyla kurulan Milletler Cemiyeti'ne 1932 yılında üye
olmuştur.

Aynı işleri yürüten ve II. Dünya Savaşı'ndan sonra
kurulan Birleşmiş Milletlere ise 50 asil üye arasında yer
alarak 1945 yılında üye olmuştur

1937 yılında Türkiye, Iran, Irak ve Afganistan,
İtalya'nın doğu ülkelerine yönelik politikalarına karşı iş
birliği içine girdiler ve Sadabat Paktı'nı imzaladılar.
Böylece dört ülke arasında dostluk ilişkilerini
sürdüreceklerine, birbirlerine saldırıda bulunmayacaklarına ve
sınırlarının korunmasına ilişkin anlaşma sağlanmış oldu.
 1934 yılında Yugoslavya, Romanya, Yunanistan ile Balkan
Antant’ı imzaladı. Bu anlaşma Sadabat paktına benzer bir
anlaşmadır.
Bağımsızlığa çok önem veren Atatürk Sovyetler Birliği
egemenliği altında yaşayan Türklerin de bir gün tam
bağımsızlığına kavuşacağını önceden sezmiş ve "Bugün güneşin
ağardığını nasıl görüyorsam, uzaktan bütün Doğu uluslarının da
uyanışlarını öyle görüyorum. Bağımsızlık ve özgürlüğüne
kavuşacak olan çok kardeş ulus vardır. Onların yeniden doğuşu
bütün güçlüklere ve bütün engellere karşı çıkacaklar ve
kendilerini bekleyen geleceğe ulaşacaklardır.
Bizim bu dostumuzun idaresinde dili bir, inancı bir, özü bir
kardeşlerimiz vardır. Onlara sahip çıkmaya hazır olmalıyız. Hazır
olmak yalnız o günü susup beklemek değildir. Hazırlanmak lazımdır.
Milletler buna nasıl hazırlanır? Manevi köprülerini sağlam tutarak.
Dil bir köprüdür... İnanç bir köprüdür... Tarih bir köprüdür...
...Köklerimize inmeli ve olayların böldüğü tarihimizin içinde
bütünleşmeliyiz. Onların (Dış Türklerin) bize yaklaşmasını
beklememeliyiz. Bizim onlara yaklaşmamız gereklidir demiştir.
 Atatürk bu duruma hazır olmamızı ve Türk kardeşlerimize
sahip çıkmamız gerektiğini vurgulamıştır.
 Atatürk’ün belirttiği gibi Sovyetler Birliği 1991 yılında dağılmış
ve Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan, Özbekistan
bağımsızlıklarını kazanmışlardır.
 Ülkemiz bu Türk Cumhuriyetleri ve diğer komşu ülkelerle
ekonomik ve ticari ilişkiler içerisinde bulunmaktadır.
 Ancak özellikle Türk Cumhuriyetleri ile olan ilişkilerine ayrı bir
önem vermektedir. Bu amaçla ülkemizden çok sayıda iş adamı, bu
ülkelerde yatırım yapmakta, ticaret ve işbirliği imkânları geliştirilmeye
çalışılmaktadır. Ayrıca Türk Cumhuriyetleri ve komşu ülkeler arasında
kültürel, sportif, çalışmalarla ilişkilerin güçlendirilmesi
çalışılmaktadır.
TÜRKSOY (Uluslar Arası Türk Kültür Teşkilatı)
 Türkiye, Azerbaycan, Kazakistan, Türkmenistan, Kırgızistan,
Özbekistan arsında 1993 yılında kurulmuştur.
 Resmi dil Türkçe ve merkezi Ankara’dır.
Türksoy’ un amaçları:
 Türk dilini konuşan ülkeler ve topluluklar arasında kültürel
ilişkilerin geliştirilmesi
 Türk kültürünün araştırılması, geliştirilmesi, korunması ve
uluslar arası alanda tanıtılması.
 Tarihi, siyasi, coğrafi koşulların ve dış etkilerin neden
olduğu farklılaşmaların ortadan kaldırılması.
 Dünya uygarlığının oluşmasında önemli bir yer tutan Türk
kültürünün gelecek kuşaklara aktarılması
TİKA (Türkiye İşbirliği Ve Kalkınma İdaresi Başkanlığı)
 TİKA, 24 Ocak 1992 tarihinde Dışişleri Bakanlığına bağlı
olarak kurulmuştur. 1999 yılından itibaren çalışmalarını Başbakanlığa
bağlı olarak yürütmektedir.
 Türkçe'nin yaygınlaştırılması amacıyla TİKA tarafından
dünya çapında 21 üniversitede kurulan Türkoloji bölüm ve
merkezleri, faaliyet gösterdiği ülkelerde ilgi odağı olmuştur.
TİKA’ nın amaçları şunlardır:
4
 Türk dilinin konuşulduğu Orta Asya Türk Cumhuriyetleri,
Türkiye’ye komşu olan ülkeler ve gelişmekte olan ülkelerin
kalkınmalarına yardımcı olmak.
 Bu ülkelerle ekonomik, ticari, teknik, sosyal, kültürel, eğitim,
alanlarında iş birliği yapmak.
 Yukarıdaki amaçlar doğrultusunda TİKA üç kıta ve 37 ülkede görev
yapmaktadır.
TİKA’ nın başlıca görevleri:
 Türk Cumhuriyetleri, Türkiye’ye komşu olan ülkeler ve
gelişmekte olan ülkelerle ekonomik, ticari, sosyal, kültürel ve
eğitim alanında
iş birliği yaparak projeler üretmek.
 Eğitim ve kültür alanlarındaki iş birliği programlarının Türk
Cumhuriyetlerindeki merkezleri aracılığıyla yürütülmesini
sağlamak.
 Görev alanındaki konularda bölgesel konferans, kongre, seminer,
çalışma toplantıları düzenlemek.
KONU 4: YARDIMLAŞMA VE İŞBİRLİĞİ




Kızılay
Kızılhaç
FAO (BM Gıda ve Tarım Örgütü)
WHO ( BM Dünya Sağlık Örgütü)
KONU 5: TOPLUMLAR ARASI ETKİLEŞİM
KAVRAMLAR
Barış: Uyum, karşılıklı anlayış ve hoşgörü ile oluşturulan ortam
Etkileşim: Birbirini karşılıklı olarak etkileme işi.
 Ülkemizde ve dünyanın birçok ülkesinde uluslar arası kültür,
spor, sanat ve fuar etkinlikleri yapılmaktadır. Bu etkinliklere
kültür farkı gözetilmeksizin birçok insan katılmaktadır.
 Bu tür etkinlikler sayesinde insanlar birbirlerinin kültürlerin
tanımakta ve daha iyi anlaşmaktadırlar. Dostluk ve hoşgörü
sayesinde dünya barışına önemli katkıları olmaktadır.
 Uluslar arası organizasyonlar ülkelin tanıtımının yanı sıra
ülke ekonomisine de katkı sağlamaktadır.
KAVRAMLAR
Afet: Çeşitli doğa olaylarının sebep olduğu yıkım
Çevre: Hayatın gelişmesinde etkili olan doğal, toplumsal,
kültürel dış faktörlerin bütünlüğü
Çevre kirliliği: Yaşadığımız ortamın çeşitli nedenlerle
kirlenmesi olayı.
Dayanışma: Bir topluluğu oluşturanların duygu, düşünce ve
ortak çıkarlarda birbirlerine karşılıklı bağlanması, tesanüt.
Küresel sorun: Bütün dünyayı ilgilendiren sorunların genel
adı.
 Yardımlaşma, kendi gücümüzü ve olanaklarımızı,
başkalarının iyiliği için kullanmaktır.
 Dayanışma, topluluğu oluşturan bireylerin bir konuda,
duygu, düşünce ve karşılıklı çıkar birliği içinde olmalarıdır.
 Her ülke doğal afetlerden ve çevre sorunlarından zarar
görenlere yardım etmek amacıyla yardım kurumları
kurmuşlardır.
 Ülkeler tek başlarına çözemeyecekleri doğal afetler ve
çevre sorunlarıyla karşılaştıkları zaman diğer ülkelerden
yardım alırlar.
 Doğal afetlerin ve çevre sorunlarının ortaya çıkması
sonucu birçok ülke, uluslararası yardım kuruluşları ve sivil
toplum örgütleri iş birliği yaparak insanlığa hizmet
etmektedirler.
 Hızlı teknolojik gelişmeler çevre sorunlarını da
beraberinde getirmiştir. Bu sorunlarla başa çıkmak için
ülkeler uluslar arası konferanslar düzenleyip uluslararası
sözleşmeler yapmaktadırlar. Örneğin Kyoto Anlaşması,
gelişmiş ülkelerin sera etkisi yaratan gazların salınımını
2008-2012 yılları arasında %5,2 düşürmelerini
öngörmektedir.
 Yardımlaşma ve işbirliği ile ilgili bazı atasözleri:
***Komşu komşunun külüne muhtaçtır.
***Bir elin nesi var iki elin sesi var.
***Baş başa vermeyince taş yerinden kalkmaz.
Sorunlar karşısında hizmet veren çeşitli uluslar arası
yardım kuruluşlarından bazıları şunlardır:
5