Windows 95`in Tarihçesi

Windows 95’in Tarihçesi
Windows95 Piyasaya 1995 yılının Ağustos ayında tüm dünyada aynı anda piyasaya sürülmüş bir işletim sistemidir. Microsoft Firmasının Masa üstü İşletim Sistemi ürünlerinden sonuncusudur. Kullanımı son derece kolay
ve anlaşılırdır. Eski ürün işletim sistemlerinin bir takım kısıtlamaları ve eksiklilerinin ortadan kaldırılmış olması
Windows95 açısından ayrıca bir avantaj sağlamaktadır.
Microsoft firmasının işletim sistemleri tarihçesine baktığımızda ilk olarak MS-DOS (Microsoft Disk İşletim
Sistemi) ile başlayan süreçte MS-DOS’un gelişmesi ve sonunda Windows 1.0 gibi görsel bir işletim sistemi kabuğunun oluşturulması olduğunu görürüz. Ancak Windows 1.0’dan sonra Windows 3.1 olarak piyasaya sunulan işletim sistemi hala MS-DOS tabanlı bazı kısıtlamaları içerir. Bu açıdan tam bir işletim sistemi değil bir işletim sistemi kabuğu olarak görülür. Yeni Windows bu açıdan tam bir işletim sistemidir çünkü dosya yapısı kendine göredir.
Ayrıca DOS işletim sistemine de ihtiyaç duymaksızın da çalışabilir. Yine de tam olarak eski DOS tabanlı programlara destek vermek için DOS’tan kalıntı bazı işlevleri desteklemek zorundadır.
Microsoft bu yeni işletim sistemi ile IBM uyumlu PC’lerin gücü ve yaygınlığı ile Macintosh uyumlu Bilgisayarların kullanım kolaylığını desteklemeyi hedeflemiş bunda büyük oranda da başarılı olmuştur. Ayrıca ilk çıktığı günlerde oldukça geniş ve yoğun bir reklam bombardımanı ile de Pazar payını büyütme amacını da oldukça iyi
bir şekilde sürdürmüştür.
21
Windows 95’in Temelleri
Özellikleri
 32 bitlik bir işletim sistemidir. Dolaysı ile daha yüksek bir performans sergilemektedir. Ancak 16 bitlik
Yazılımları da 32 bit’e göre taklit (Uygulama 32 bitmiş gibi işletilir) ettiği için bu uygulamalarda daha
yavaş çalıştığı söylenebilir.
 Var olan 8+3 isimlendirme sınırını kaldırılmıştır (Bu sınır artık 255 karakterdir).
 Windows 3.1 için oluşturulmuş bütün uygulamalar ile tam bir uyum içinde çalışabilir ancak performans
düşüklüğü gösterir.
 Masa üstü denilen alan daha kullanışlı ve daha derli toplu bir çalışma sağlar. Ancak istenirse eski Program Yöneticisi usulü ile çalışma yapılabilir.
 Fare üzerinde çift tıklama, zorlukla karşılaşan insanlar için kaldırılmış durumda (isterseniz kullanmaya
devam edebilirsiniz). Alternatif olarak her nesne ve simge için sağ tıklama ile yeni bir menü açma ve bu
menü üzerinde o nesneye ilişkin yapılabilecek tüm komutlar izlenebilir ve kullanılabilir.
 Çok Görevli (Multi Tasking) -Aynı anda birden fazla programı çalıştırıp takip edebileceğiniz- bir işletim
sistemidir.
 Tak & Kullan Özelliği sunan bir işletim sistemidir. Tak ve Kullan kartınızı veya donanımınızı bilgisayarınıza takmanız yeterlidir. Bilgisayarınızı yeniden açtığınızda Windows donanımınızı algılar ve sizin için
otomatik olarak ayarlar ve yazılımını yükler.
 Microsoft Exchange ile Elektronik Posta ve faks hizmetleri Windows içerisinde entegre olarak sunulmaktadır. Ağ bağdaştırıcı veya modeminizin sisteminizde yar almasıyla birlikte isteğinizle orantılı olarak email ve faks hizmetleri otomatik olarak kurulur.
Kullanılan Temel İfade ve öğeler
 Fare (Mouse): Windows95 ekranı üzerinde bazı öğeleri seçmek, işaretlemek, taşımak vb işlemlerde kullanmak üzere bulunan donanımsal bir öğedir. Bu donanımın ekran üzerindeki göstergesi bizim için daha
önemli bir unsurdur. Fare derken biz genellikle bu göstergeyi kastedeceğiz.
 Masa üstü (Desktop): Windows95’in açılışından itibaren ekran üzerinde bizi karşılayan ortamdır.
 Görev Çubuğu (Task Bar): Widows95’in açılışından itibaren Masa üstünde ekran kenarlarından bir üzerinde bulunan Gri renkli (Farklı olabilir) çubuktur.
 Simge (Icon): Masa üstünde yer alan (Genel de Sol Hat üzerinde) küçük resimciklerdir. Dosyalamada da
her bir dosyayı ifade eder.
 Pencereler (Windows):Windows adından da anlaşılacağı gibi her uygulamayı bir pencere ortamında yürütür. Bu pencerelerin yönetimi, büyüklük ve diğer bir takım özellikleri kullanıcı tarafından değiştirilebilir.
 Menüler: Üzerinde bir takım komutların bulunduğu listelerdir. Windows ortamında bir çok komut klavyeden girilmek yerine muhtelif noktalardaki menülerden seçilerek çalıştırılır.
 Başlat Menüsü: Masa üstünde ulaşılamayan bir takım programların bulunduğu özel menüdür. Diğer sık
kullanılan programların yerleştirildiği menü konumunda olacağı için programları başlatmak için sıkça
kullanılacaktır.
 İletişim Kutusu (Diyalog Box): Bilgisayar ile kullanıcı arasında diyalog oluşturan ve bu diyalog sonucunda kullanıcı isteklerini bilgisayar üzerinde uygulayan pencere benzeri kontrollerdir. Bunların içerisindeki kontrolleri ilerleyen konularda göreceğiz.
 Uygulamalar (Application): İşlerimizi bilgisayar aracılığı ile yapmamızı sağlayan her bir program (Ticari,
çizim, Paket programları gibi) için verilen isimdir.
22
Windows’a Giriş
Özel Betim Bilgisayar Dershanelerinin uygulama sınıfındaki herhangi bir bilgisayardan giriş yapmak için bilgisayarı açmanız gerekecektir.
Derslikteki tüm bilgisayarlar
bir ana bilgisayar (Windows
NT Server) tarafından kontrol
edildiği için sisteme girebilmek için ilk evvela Kullanıcı
bilgisi soran ekrandan Kullanıcı Adı ve Parolasını hocanızın belirteceği şekilde giriniz
Şekil 1 Kullanıcı Bilgisinin sorulduğu ekran
(Bakınız Şekil 1).
Bu Kullanıcı adı ve parolayı her sisteme giriş isteminde kullanmak zorunda kalacaksınız. Eğer bu sistemi ilk defa
kullanıyorsanız Windows 95
terminali Bu bilgisayarda ilk
defa oturum başlattığınızı ve
masa üstü ayarlarını saklamak
isteyip istemediğinizi soracaktır. ‘Evet’ düğmesini tıklayıp
(Bakınız Şekil 2) size ait dosya,
klasör ve masa üstü ayarlarının
tutulduğu masa üstüne geçecekŞekil 2 Size özel Masaüstü ayarları oluşturulacak mı?
siniz. Bundan sonra ileride notlarımızda anlatılan ve hocanızın anlatacağı konular
doğrultusunda uygulama yapabileceksiniz. Bu bilgisayara ilk girişiniz olacağı için verdiğiniz parolanın Windows 95 tarafından saklanmasını sağlamak
için bu parolayı onaylamanız gerekecektir. Yani,
parolayı bir kere daha yazıp ‘Tamam’ düğmesine
tıklayınız (Bakınız Şekil 3).
Şekil 3 Parola Doğrulama iletişim kutusu
Fare kullanımı.
Fare Windows ile çalışırken en fazla kullanılan donanımlardan biri olma özelliğindedir. Bu nedenle
fareyi iyi kullanırsanız, iyi bir Windows kullanıcısı olursunuz. Fare ile yapabileceğimiz bir takım
işlemleri şimdi sıralayacağız. Bu işlemleri bir Windows95 bilgisayarında uygulayarak kullanırsanız
daha rahat öğrenebilirsiniz. Farenizin hareketini sağlayabilmek için uygun düz bir zemin kullanmaŞekil 4 Fare lısınız. Yan taraftaki şekilde bir farenin ekran üzerindeki görüntüsü verilmiştir.
Göstergesi
Konuşlandırma (Point): Fare göstergesini Masa üstü veya herhangi bir pencere üzerindeki
nesnenin ki bunlar menü, komut, kutucuk, simge vb. öğeler olabilir üzerine konuşlandırma anlamındadır. Bu işlem
için fareyi düz bir zemin üzerinde gezdirmek ve karşılığını ekran üzerinde takip etmek yeterli olacaktır.
Tıklama veya sol tıklama (Click): Fareyi istenilen nesnenin üzerine götürdükten sonra farenin sol tuşuna basılıp bırakılmasıdır.
Çift tıklama (Double Click): Fareyi istenilen nesnenin üzerine götürdükten sonra farenin sol tuşuna iki kez
seri bir şekilde basılıp bırakılmasıdır. Bu işlem sırasında fareyi yerinden oynatmamaya özen gösteriniz. Bu işlemin
yapılma hızı bir bilgisayardan ötekine değişkenlik gösterebilecektir. Bu konu hakkında ileride ‘Denetim Masası’
bölümünde daha detaylı bilgiler alabilirsiniz.
Tutup sürükleme (Drag and Drop): Fareyi sürüklenecek nesnenin üzerine götürünüz. sol tuşa basınız ve bırakmadan nesneyi istediğiniz yere hareket ettiriniz. İstenilen yere gelince sol tuşu bırakınız. Bu işlemi oldukça sık
23
bir şekilde kullanacaksınız. Simge, dosya v.b. öğelerin taşınmasında, bu öğelerin birden fazla olması durumlarında
seçilmesinde, bazı nesnelerin büyütülüp küçültülmesinde kullanılacaktır.
Sağ tıklama (Right Click): Herhangi bir öğe üzerinde iken fare üzerindeki sağ tuşun tıklanmasıdır. Sağ tıklama ile bu nesne üzerinde bir menü açılacaktır. Bu menü o nesne üzerinde yapılabilecek işlemleri gösteren komutları içeren bir menüdür.
Farenin üzerinde Windows95 ve diğer programların çoğu tarafından kullanılabilen bir çift tuş bulunmaktadır. Normal olarak bunlardan soldaki Primary yani birincil sağdaki ise Secondary yani ikincil olarak adlandırılır.
Kullandığınız fare 3 tuşlu ise ortadaki tuş sadece bir takım özel programlarda çalıştırılır ve Windows95 ortamında
herhangi bir görevi bulunmaz.
Fare göstergesi ekran üzerinde farklı şekiller alabilir. Ancak genelde fare göstergesi sol üst tarafa bakan bir
ok görünümündedir. (Bakınız Şekil 4). Karşılaşabileceğiniz diğer görünümler aşağıda sıralanmıştır:
Kum Saati: Windows’un işlemi bitirmesini bekleyiniz. Windows95 şu anda bir işlem ile meşgul ve
bu işlemin bitmesini beklemek durumundayız (Şekle Bakınız).
Kum Saati ve Sol üste bakan Ok: Windows bir işlem ile meşgul ama siz yinede bir taraftan kendi
işinizi yapabilirsiniz. Bu tür bir imkan Windows’un Çok Görevlilik (Multi Tasking) özelliğinden
kaynaklanır (Şekle Bakınız).
Çift başlı ok: Pencere çerçeveleri üzerinde iken fare göstergesi farklı konumlar için
dört farklı (yatay, dikey, 45° sola, 45° sağa eğimli) görünümde olabilir (Şekle Bakınız).
Windows95’in Masa üstü (Desktop) kullanımı:
Windows95
başladığında sizi karşılayan
ortama (Eğer Başlangıçta ağ parolası ya da
Windows oturumu parolası soran bir diyalog
kutusu ile karşılaşılmamışsa) Masa üstü
denir. Bu masa üstünde
kısayol veya Program
Simgeleri, Görev çubuğu ve diğer Araç Çubukları (seçimlik) bulunmaktadır. Bu alanda
Fareyi hareket ettirerek
ve diğer fare hareketlerini kullanarak (bir önceki bölümde incelenmişti) işlemlerinizi yapabileceksiniz. Tabii ki
Şekil 5 Bir Masa üstü görünümü
Masa üstü’nüz her zaman aynı olmayacağı
gibi arkadaşınızın Masa üstü görünümü sizin masa üstünüze uymayacaktır. Çünkü bu masa üstü kullanıcılara özel
olup değiştirilmesi tamamen kontrol altında olacaktır.
Düz bir zemin üzerinde farenizi hareket ettirdikçe Ekranda karşılığı olan göstergenin de (Fare Göstergesi)
hareket ettiğini göreceksiniz. İşte fare sizin için ekran üzerindeki göstergesi ile özdeştir.
Görev Çubuğunun (Task Bar) kullanımı
Şekil 6 Görev Çubuğu görünümü
24
Üzerinde Başlat düğmesinin bulunduğu çubuk Görev Çubuğudur.
Genel olarak ekranın en alt satırını işgal eder. Ancak istenirse üst satır, en sağ kenar veya en sol kenara da alınabilir. Görev çubuğu üzerinde Başlat düğmesi haricinde isteğe bağlı olmakla birlikte kullanılan klavyenin dil özelliği,
saat vb. bazı bilgiler yer alır. Ayrıca bazı özel programlar Görev çubuğunun sol tarafına özel işaret veya semboller
bırakabilir.
Görev çubuğunu ekran üzerinde size göre daha kullanışlı bir konuma almak için fareyi kullanabilirsiniz. Fare ile görev çubuğunu tutup istediğiniz bir yere bırakınız. Ancak görev çubuğu mutlak surette ekranın kenarları
üzerinde bir yerde bulunmak zorundadır. Bu nedenle tutup sürükleme sonrasında Görev Çubuğunun istenilen konuma değil de Windows’a göre uygun konuma bırakıldığını göreceksiniz. İstenirse görev çubuğu daha geniş veya
yerine göre daha yüksek bir hale de getirilebilir.
Her yeni çalıştırılan uygulama yani açılan pencerenin bir karşılığı görev çubuğu üzerine konuşlandırılır. Yani görev çubuğuna bakarak hangi uygulamaların çalıştığını takip edebilirsiniz. Buradaki düğmelerin sırası uygulamaların çalıştırılma sırasını da belirler. Dolayısıyla sizin çalışan sonsuz uygulamanız bulunabilir. Ancak bunlardan
sadece biri kullanıcı ile yüz yüzedir. Diğerleri arka planda (Background) çalışıyordur. Windows95’in bize sağladığı bu imkana daha önceden de bahsedildiği gibi Multi Tasking yani Çok Görevlilik denir. Arka planda çalışan herhangi bir görevi, görev çubuğu üzerinde tıklayarak ekran üzerine yani göz önüne alabilirsiniz.
Çalışan tüm uygulama pencerelerini ekranımız üzerinde görebilsek bile bunlardan sadece bir tanesi doğrudan kullanıcı ile (bizimle) muhataptır. Diğer uygulamaya geçebilmek için görev çubuğunu kullanabileceğimiz gibi
ekranımız üzerinde o uygulamanın penceresi üzerinde tıklayarak ta onu ön plana alıp diğerini arka plana atabiliriz.
Bu konuyla ilgili olarak Pencerelerin kullanımı konusunda daha detaylı bilgiler verilmiştir.
Simgelerin Kullanımı
Windows95 ortamında tüm uygulama ve dosyalar simgelerle ifade edilirler. Bizler bu simgelerin şekillerine
bakarak dosyamızın veya programımızın ne ile ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Ancak her simgenin altındaki isim
bizim için yine de önemlidir. Örnek olarak aşağıdaki şekil ve açıklamalarımızı okumanızı tavsiye ederiz.
Paylaştırılmış Klasör Sembolü
Paylaştırılmamış Klasör Sembolü
DOS Uygulaması Programı
BAT Komut dosyaları
SYSTEM Dosyaları
Windows95 tarafından tanınmayan Dosya
Bit Eşlem Resim Dosyası
Metin Dosyası
25
EXCEL Dosyaları
WORD Dosyaları
Tablo 1 Dosya Simgelerinin Anlamları
Pencerelerin kullanımı
Şekil 7 Bir Pencere Örneği (Bilgisayarım)
Windows kelime anlamı olarak pencereler demektir. Windows’ta her bir uygulama bir pencere ile ifade edilir. Yani çalıştıracağınız her bir uygulama -program- kendisine özel bir pencere oluşturacak ve bu pencere üzerinde çalışacaktır. O halde Windows’ta pencere kullanımını iyi bilmeliyiz. Bu amaçla bir pencereyi ve onun öğelerini daha
yakından tanıyacağız.
Başlık Çubuğu (Title Bar) (1): Pencerenizin en üst satırındaki üzerinde çalışan uygulamanızın veya pencerenizin adını yazan çubuk. Bu çubuk üzerinde farenizle tutup çekerseniz pencereyi istediğiniz yere taşırsınız. Bu çubuk üzerinde çift tıklama yaparsanız pencereniz ekranı kaplar.
Simge Halinde Küçült düğmesi (Minimize Button)(2): Pencerenin sağ üst köşesindeki düğme gurubunda en
soldaki düğme (Üzerinde ‘’ bulunan). Bu düğmeyi kullanarak pencerenizi minimize edersiniz ve Görev Çubuğu
üzerine konuşlandırırsınız.
Ekranı Kapla düğmesi (Maximize Button)(3): Pencerenin sağ üst köşesindeki düğme gurubunda ortadaki
düğme (üzerinde ‘’ bulunan). Bu düğmeyi kullanarak pencerenizin tüm ekranı kaplamasını sağlarsınız.
Eski haline getirme düğmesi (Restore Button): Ekranı kaplamış olan pencerenin sağ üst köşesindeki düğme
gurubunda ortadaki düğme (üzerinde ‘’ bulunan). Bu düğme maksimize işleminden sonra maksimize düğmesi
yerine gelmiştir. Bu düğmeyi kullanarak pencerenizi eski haline döndürebilirsiniz.
Kapatma Düğmesi (Close Button)(5): Pencerenin sağ üst köşesindeki düğme gurubunda en sağdaki düğme
(üzerinde ‘’ bulunan). Bu düğmeyi kullanarak pencerenizi ve dolayısıyla uygulamanızı kapatabilirsiniz.
Çerçeveler (Borders)(6): En büyük hale gelmemiş pencerenin etrafındaki çerçevelerdir. Bu çerçeveler pencerenizin sınırlarını belirler. Bu çerçeveleri kullanarak pencerenizi istediğiniz büyüklüğe ulaştırabilirsiniz. Fareniz
ile pencere çerçevesinin alt veya üst çizgisi üzerine gelince fareniz ‘’ şeklini alacaktır. Tutup aşağı yukarı sürükleyerek büyütüp küçültebilirsiniz. Fareniz ile pencere çerçevesinin sağ veya sol çizgisi üzerine gelince fareniz ‘’
şeklini alacaktır. Tutup sağa-sola sürükleyerek büyütüp küçültebilirsiniz. Eğer pencerenin köşelerinden tutup çekerseniz hem enlemesine hem de boylamasına büyütüp küçültürsünüz.
26
Yatay kaydırma çubuğu (Horizontal scroll bars): Pencerenizin alt kenarı boyunca uzanan ve pencerenizin
boyunu büyütmeden daha sağında veya daha solunda var olan bilgilerimizi gösterir. Eğer penceremiz yatay düzlem
üzerinde daha fazla bilgi içermiyorsa penceremizde bu çubuklar yer almaz.
Dikey kaydırma çubuğu (Vertical scroll bars): Pencerenizin sağ kenarı boyunca uzanan ve pencerenizin boyunu büyütmeden daha aşağısında veya daha üstünde var olan bilgilerimizi gösterir. Eğer penceremiz dikey düzlem üzerinde daha fazla bilgi içermiyorsa penceremizde bu çubuklar yer almaz.
Durum çubuğu (Status Bar)(7): Pencere içinde o anda seçili bir nesneye ilişkin bir takım özet bilgileri veya
kullanılan uygulamanın durumuna bağlı olarak bir takım başka özet bilgiler sunabilen son satırdır. Penceremizdeki
yatay kaydırma çubuğu varsa bu çubuğun daha altındaki satırdır. Her pencerede olmayabilir. Ancak pencereler
üzerindeki menü çubuğu üzerinde ‘Görünüm’ komutu içerisindeki ‘Durum Çubuğu’ komutu üzerinde tıklayarak
durum çubuğunun getirilmesini sağlayınız. Eğer durum çubuğunuz zaten pencere üzerinde ise ‘Durum Çubuğu’
komutu önünde bir çentik bulunacaktır.
Menu Çubuğu( Menu Bar)(8): Bir çok pencere üzerinde bulunur. Başlık çubuğunun hemen altında yer alan
üzerinde birtakım komutların yer aldığı satırdır.
Ayrıca başlık çubuğunun sol tarafında uygulamanın simgesini gösterir resim üzerinde tıklarsanız bu pencereye ilişkin bir takım komutların yer aldığı bir popup menüsü açılacaktır. Bu menü üzerindeki her bir komutun karşılığı aslında şu ana gördüğümüz komutlarla aynıdır.
Şekil 8 Windows Gezgini
Bazı pencereler (Windows Gezgini gibi) iki bölümden oluşur. Bu pencerelerde fazladan bir de orta bölme bulunur.
Bu bölmeden de pencerenizi tutup bölüm genişliklerini değiştirebilirsiniz.
Bir pencere kaydırma çubuk düzeneği şu alt öğelerden oluşur:
Kaydırma kutucuğu (Scroll box): Kaydırma çubuğu üzerinde bulunan bir kutucuk. Tutup sürükleyerek pencerenin içeriğinin hareket etmesini sağlar.
Kaydırma oku (Scroll Arrow): Kaydırma çubuğunun üzerinde sağ ve sol (Alt ve üst) tarafında bulunan birer
ok şeklinde kutucuklardır. Tıklayarak pencere içeriğinin sağa veya sola (aşağı veya yukarı) hareketini sağlayabilirsiniz.
27
Şekil 9 Pencere Kaydırma Düzeneği
Menülerin Kullanımı
Komut listesi gibi düşünülecek bir Windows öğesidir. Üç değişik şekilde ekranlarımızda menülerle karşılaşırız. Bunlar Pencereler üzerinde bulunan Menü Çubukları, her hangi bir öğe üzerinde sağ tıklanınca ortaya çıkan
menüler (Bunlara Popup Menüleri de denilebilir) ve Başlat Menüsü.
Bu menülerin her biri üzerinde hareket ederek istenilen komut üzerine gelinir ve rengi değişen (genellikle
mavi) komut üzerinde tıklanarak bu komut işletmeye alınır. Menü ezber olayını azaltan daha görsel olan ve gerekirse klavye katkısı ile de hızlandırılan (kısayol tuşları ile) bir özelliğe sahiptir.
Menülerimiz üzerindeki bazı komutların bazen Mat -Pasif- olduğunu görürüz. Bunun anlamı o komutu o anda kullanamayacağımız şeklindedir. Bu komutun normal diğer komutlar gibi kullanıma açılabilmesi için bir takım
şartların yerine getirilmesi gerekmektedir. Bu şartlardan yeri geldikçe bahsedeceğiz. Bunun yanı sıra menümüz
üzerinde şu tür durumlara dikkat ederek kullanımda ön bilgiler edinebiliriz.
Menü üzerindeki herhangi bir komutun yanında yer alan ‘...’ (üç nokta yan yana) sembolü bu komutun kullanımından yani seçilmesinden sonra bir diyalog kutusuyla karşılaşacağımız anlamına gelir.
Menü üzerindeki herhangi bir komutun yanında yer alan ‘’ (üçgen şekil) sembolü Bu komutun üzerine
gelmenizle yeni bir alt menü açılacağı anlamına gelir.
Menü üzerindeki komutun yanında hiçbir şey olmaması ise komutun kullanımından sonra doğrudan bir
programın çalışacağı veya o komutun uygulanacağı anlamına gelir.
Windows95 ortamında karşılaşabileceğiniz tüm menüleri yeri geldikçe daha detaylı olarak değişik konu başlıkları altında inceleyeceğiz.
Her hangi bir nesne üzerinde (Simge, Masa üstü, Görev çubuğu vb.) sağ tıklama yaparak veya her hangi bir
uygulamaya ait menü çubuğu üzerindeki menü komutu üzerinde sol tıklama yaparak bir popup menüsünün açılmasını sağlayabilirsiniz. Bu menü üzerinde fare ile dolaşmanız seçebileceğiniz komutu görmeniz bakımından yeterli
olacaktır.
Başlat Menüsü
Windows95 ortamında programları çalıştırmak için masa üstündeki simgeler kullanılmaktadır. Ancak tüm
programlar Bu masa üstündeki simge sayıları ile sınırlı değildir. Çünkü kullanmak zorunda kalabileceğiniz programlar masa üstündekilerden daha fazla olabilecektir. Bu programları nereye yerleştirebilir ve nereden kullanabilirim? Bu sorumuzun cevabı Başlat Menüsüdür. Yani bu tür programlarımızı Başlat Menüsü içerisine yerleştirip
kullanmamız mümkün olabilecektir. Kullanımı genel menülerde olduğu gibidir. Tek fark öncelikle bu menüyü çalıştırabilmek için (veya açabilmek için) Görev Çubuğu üzerindeki Başlat düğmesini tıklamanız olacaktır.
28
Başlat Menüsü
Başlat Düğmesi
Şekil 10 Başlat Düğmesi ve Başlat Menüsü
Bu menünün ilk yedi komutu sabittir ve değiştirilemez. Bu nedenle karşılaşacağınız her hangi bir
Windows95 ekranının Başlat Menüsünün en azından
bu komutları aynı olacaktır.
Eğer Başlat menüsünden herhangi bir komut çalıştırmadan kapatmanız gerekirse Masa üstünde simge bulunmayan bir alan üzerinde sol tıklama yapmanız ya da ‘ESC’ tuşuna basmanız yeterli olacaktır. Başlat menüsü
otomatik olarak kapatılacaktır.
İletişim Kutusu kullanımı.
Windows ortamında kullanıcı ile programın tamamen
karşı karşıya olduğu, Windows95’in sorduğu ve kullanıcının cevap vermesi, seçme yapması gerektiği pencere benzeri kutulardır. Bu pencere benzeri kutular içerisinde bir takım kontroller yer alır. Bu kontrolleri detaylı olarak göreceğiz ve bunları şekil üzerinde anlatacağız.
Şekil 11 Bir İletişim Kutusu Örneği (Çalıştır)
Bu kutuları pencereden ayıran en önemli özellik
pencerenin büyüyüp küçülebilir olmasına karşın bunların bu özelliği göstermemesidir. Ayrıca bu diyalog kutuları açık ve çalışır iken Görev Çubuğu üzerinde her-
hangi bir düğme oluşturmazlar.
İletişim kutusu içindeki kontroller ve kullanımları
Onay kutusu: Küçük bir karecik ve onun yanında herhangi bir kelimeden veya ifadeden
oluşur. Bir grup onay kutusu bulunan bölümde aynı anda birden fazla kutu onaylanabilir.
Kutunun içerisinde ‘’ veya ‘’ sembolleri varsa bu seçenek onaylanmıştır. Onaylama
veya onaylamanın kaldırılması seçenek üzerinde sol tıklama ile olmaktadır.
Şekil 12 Onay Kutusu
Komut düğmesi: Üzerinde komut yazan dörtgen biçimindeki düğme. Uygulayabilmek için
üzerinde sol tıklama yapılması gerekecektir.
Şekil 13 Komut
Düğmesi
29
Liste kutusu: İçerisinde liste şeklinde bir grup öğenin bulunduğu bir
kutudur. Bazı durumlarda bu kutunun sağ tarafında ‘’ şeklinde bir
kutucuk bulunur ve bu da listenin açılabilir olmasını sağlar. Liste belirlenmiş alana sığmıyorsa liste kutusunun sağ yanında kaydırma çubukları bulunur.
Şekil 14 Liste Kutusu (Combo Box)
Şekil 15 Liste Kutusu
Seçenek düğmesi: Bir daire ve onun yanındaki bir kelime veya ifadeden oluşur. Bir grup seçenek düğmesi içerisinden sadece bir tanesini seçmeniz mümkündür birini seçince (Farenin sol tıklamasıyla) bu seçenek içine siyah bir nokta bırakılır ve diğer seçenek düğmeleri boşaltılır.
Şekil 16 Seçenek Düğmesi
Yazı kutusu: İçerisine yazı yazılabilecek boş bir kutudan oluşur. Yazı yazmak için fare ile kutu üzerine geliniz ve tıklayınız. Kutu içerisinde bir İmleç (Cursor) belirecektir. Artık bu
kutu içerisine yazı yazabilirsiniz. Bir takım yazı kutularının
sağ tarafında ‘’ işareti bulunabilir. Bu tip yazı kutularının
içine sayısal değer girilir ve var olan sayısal değerler ‘’
sembolü üzerine tıklanarak arttırılabilir veya ‘’ işareti üze-
Şekil 17 Yazı Kutusu
rine tıklanarak azaltılabilir.
Şekil 18 Sekmeler
Sekmeler: Bazı diyalog kutuları içerisinde bir sayfadan fazla sayfaya ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda diyalog kutusu içerisinde sekme dediğimiz ve
bir bakıma klasör ayraçlarına benzeyen öğeler yerleştirilmiştir. Bu sekmeler üzerinde sol tıklama yaparak diyalog kutusunun diğer bir sayfasına geçebilirsiniz.
Windows95’te bir program çalıştırma
Masa üstündeki her bir Simge bir programı ifade eder. Bu
bağlamda bu programı çalıştırmak için bu simge üzerinde çift
tıklama yapın. Örneğin ‘Bilgisayarım’ üzerinde çift tıklama
yapın. Ya da bu nesne üzerinde iken sağ tıklama ile bir menü
açılmasını sağlayın. Bu menüden ‘Aç’ (Bakınız Şekil 20 Sağ
Tıklama Menüsü) komutunu seçin. Dikkat edilirse bu komut
diğerlerine göre biraz daha kalın veya koyu yazılmıştır. Çünkü
bu komut bu nesne üzerinde çift tıklama ile elde edeceğiniz
sonucu verir.
Şekil 19 Bilgisayarım
30
İkinci bir yöntem olarak bir program çalıştırmak için Başlat düğmesinden yola çıkınız. ‘Başlat’ düğmesine basınız menüden ‘Programlar’
seçeneğini oradan da ‘Donatılar’ seçeneğini ve oradan da ‘Hesap Makinesi’ seçeneğini seçerek (Bakınız Şekil 22 Başlat Menüsünden herhangi bir programın -Hesap Makinesi- Çalıştırılması) Windows’95 donatılarından (aksesuarlarından) hesap makinesini çalıştırınız.
Şekil 20 Sağ Tıklama Menüsü
Üçüncü bir yöntem olarak bir program çalıştırmak için Windows Gezgini’ni veya (C:) dolap bilgisi dosya adı ile birlikte kullanacağız.
‘Başlat’ düğmesine basınız menüden ‘Programlar’ seçeneğini
oradan da ‘Windows Gezgini’ seçeneğini seçerek Windows gezginini çalıştırınız. Bu yöntemde, çalıştıracağınız programın bulunduğu yeri çok iyi bilmeniz gerekiyor. Artık fare ile diskiniz üzerinde gezebilirsiniz. Bulabileceğiniz yerde programı bulun üzerine
gidip çift tıklama yaparak bu programı çalıştırınız.
Bu şekillerden herhangi biri ile çalıştıracağınız programların
her biri bir pencere üzerinde karşımıza çıkacaktır. Bunların her
birinin görev çubuğu üzerinde birer düğme karşılıklarının olduğuna dikkat edin aynı anda tüm programları çalıştırma yeteneğini ve
bu imkanı takip edin.
Şekil 21 Hesap Makinası
Windows Gezgini bir bütün olarak Windows’95 işletim sistemi üzerinde bulunan tüm öğeleriniz üzerinde dolaşım sağlar. Bu
öğeler; C sürücüsü, A sürücüsü, Geri Dönüşüm Kutusu, Masa üstü, Denetim Masası, Yazıcılar,
Evrak Çantası öğeleridir.
Bunlardan C sürücüsü,
A sürücüsü, Denetim Masası,
Yazıcılar ve bilgisayarınızın
diğer sürücülerini takip etmek
isterseniz
‘Bilgisayarım’
Programını kullanabilirsiniz.
Bilgisayarınız üzerindeki A
sürücüsü üzerinde dolaşmak
istiyorsanız ‘3 ½ Disket (A:)’
seçeneğini seçebilirsiniz. Diğer sürücüler için ilgili ismi
seçmeniz yeterli olacaktır.
Eğer birtakım genel tanım ve
ayarları
değiştirecekseniz
‘Denetim Masası’ programını
çalıştırabilirsiniz. Yazıcı taŞekil 22 Başlat Menüsünden herhangi bir programın -Hesap Makinesi- Çalıştırılması nımlaması veya tanımlanmış
yazıcınızın ayarlarını değiştirebilmek için ‘Yazıcılar’ program öğesini ‘Bilgisayarım’ Program öğesi içinden seçiniz ve çalıştırınız.
Çalıştırılan bir programın sonlandırılması
Windows95’te her program bir pencere içerisinde çalışmakta idi. O halde açık bulunan bir pencere çalışan
bir programı belirtmektedir. Bu şekildeki programlarımızı da Görev Çubuğu üzerinde takip edebiliriz. Eğer bir
programı kapatmak istiyorsak penceresi üzerindeki kapat düğmesini kullanabiliriz.
31
İleri Düzey Windows 95
Bir Windows95 kullanıcısı olarak yukarıdaki işlemleri kullanma konusunda problemlerimiz yok ise ve bilgiler konusunda bir eksiğimiz kalmamışsa bir takım Windows püflerini öğrenebiliriz. Artık özel anlamda hangi komut ne işe yarar sorularına cevap verebilecek düzeyde özel bilgiler öğreneceğiz.
Başlat Menüsündeki komutların tanıtımı
Oturumu Kapat (Shut Down): Windows95 ortamından çıkmak ve bilgisayarı kapatmak isterseniz eski MSDOS kurallarından hariç olarak Başlat düğmesi içerisindeki ‘Oturumu Kapat’ komutunu seçmeniz gerekecektir.
Öncellikle yazılımınızı kapatalım. Peşinden ‘Şimdi Bilgisayarınızı kapatabilirsiniz’ mesajını görünce bilgisayarınızı kapatabilirsiniz. (Diyalog Kutusu için Bakınız Şekil 32)
Çalıştır (Run): Masa üstü veya Başlat menüsü içerisinde bulunmayan diğer programların çalıştırılmasını
sağlayan komuttur. Gezginden Program Çalıştırmaktansa kullanılabilecek bir başka yöntem olup oldukça benzemektedir. (Bakınız, Şekil 30)
Yardım (Help): Windows95 hakkında yardım sunan komuttur. ‘İçindekiler’, ‘Dizin’ ve ‘Bul’ sekmelerinden oluşmuştur. Hemen Hemen Aradığınız tüm başlıklar hakkında yardım konusu bulabileceksiniz. Daha geniş
bilgi için Yardım Komutunun Kullanılması (Help) konulu başlığa bakınız.
Ayarlar  (Settings ): Bilgisayarınıza ilişkin genel tanımları yapabileceğiniz alt komutların bulunduğu
bir komuttur. ‘Denetim Masası’, ‘Yazıcılar’, ‘Görev Çubuğu’ komutlarından oluşur. Görev Çubuğu komutu Görev çubuğu tanımlarının veya Başlat menüsü programlarının değiştirilmesini sağlar. Windows95’in ayarlarının nasıl değiştirileceğini ilerdeki konularda göreceğiz. Daha geniş bilgi için Ayarlar Komutunun Kullanılması (Settings)
konulu başlığa bakınız.
Belgeler  (Documents ): Son olarak çalışılan belgelerden 15 tanesini görebileceğiniz bir komuttur. Buradaki belgelerden bir tanesini seçerek ilgili uygulamayla birlikte açılmasını sağlayabilirsiniz. Buraya her yeni çalıştığınız belge ilave edilecektir. Eğer ilave edilen belge on altıncısı ise en evvelden çalışılan belgelerden bir listeden silinecektir. Ancak bu belgenin disk üzerinden silinmesi anlamına gelmez. Belge asıl olarak disk üzerinde siz
silinceye kadar yer alacaktır. Buradaki referans ya da başvurunun silinmiş olması bir şey ifade etmeyecektir. Bu
listenin tamamen boş olması mümkündür. Bu listenin tamamen boşaltılabilmesini sağlamak için takip edilecek
adımları öğrenmek için Belgeler Menüsünün Temizlenmesi konulu başlığa bakınız.
Programlar  (Programs ): Diğer Windows95 programlarına ulaşmanızı sağlayan bir komuttur.
Başlat komutu içerisinde bulunan ve buraya kadar gördüğümüz komutların yerini ve sırasını değiştirme şansınız yok. Doğrudan, Başlat menüsü içine yerleştirilecek programları bu ‘Programlar’ komutunun daha üstüne
yerleştiririz veya Programlar Komutunun içerisindeki alt menüye yerleştirilir.
Ayarlar Komutunun Kullanılması (Settings)
Bilgisayarınızın bazı ayarlarını değiştirebileceğiniz bir komuttur. Bu ayarlar Şunlardan İbarettir:
 Görev Çubuğu Özellikleri (Bakınız Belgeler Menüsünün Temizlenmesi ve Görev Çubuğu -Task BarÜzerinde Yapılabilecek İşlemler.)
 Denetim Masasından Bilgisayar ve diğer yan birimlerin Ayarları. (Bakınız Bilgisayarda bazı ayarların
değiştirilmesi, bu amaçla Denetim Masasının kullanılması.)
 Yazıcı Ayarları, Tanımları Ve değişik Belirlemeler. (Bakınız Yazıcılar (Printers))
Bu başlıklar altında Windows95’e ait bazı ayarlamalar bu komut ile yapılmaktadır. Bu konunun detaylarının
ilerleyen konu başlıklarında bulabiliriz.
Bul Komutunun Kullanılması (Find)
Tüm bilgisayar sisteminde bir dosya, klasör veya bir bilgisayar arayan komuttur. Eğer bilgisayarımız tek başına çalışan bir makine ise bu komut içerisinde sadece dosya ve klasörler yer alacaktır. Eğer bir ağ sistemde çalışan
bir bilgisayar ise ayrıca sistem üzerinde bilgisayar aramanızı da sağlayacaktır.
32
Dosya Ve Klasörler
Bilgisayarınız üzerinde yar aldığını düşündüğünüz her hangi bir dosyanın herhangi bir kritere göre aranması
ve varsa bulunmasını sağlayan bir komuttur. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Bul-Dosya ve Klasörler’ komut zincirini
takip etmeniz gerekecektir. Üç sayfadan oluşur.
Ad ve Konum (Name & Location): Dosyanın biliniyorsa adını ilk yazı kutucuğuna veriniz. Arama işlemine
başlanılacak olan kılavuz adını ikinci yazı kutucuğuna veriniz. Aramanın diğer alt kılavuzlarda yapılmasını istiyorsanız ‘Alt Kılavuzlar dahil’ onay kutucuğunu onaylayınız. Bu sayfayı kullanırken aranan dosyanın adı (veya bir
kısmı) belli ise bu sayfayı kullanarak dosyalar bulunabilir.
Şekil 23 Bul İletişim Kutusu ilk Sayfası
Tarih (Date Modified): Eğer dosyanın adı veya bulunabileceği yer tam olarak bilinemiyorsa ancak oluşturulduğu tarih hakkında bilgimiz varsa bu sekme kullanılabilir. ‘Tüm Doyalar’ seçeneğinde tarih bilgisi verilemez.
Bu sayfada dosyanın değiştirilme tarihi bir aralık olarak belirtilebilir veya daha önceki XX ay veya XX gün boyunca oluşturulan dosyaları bulabiliriz.
Şekil 24 Bul İletişim Kutusu ikinci Sayfası
Gelişmiş (Advanced): Eğer dosyanın ne adı ne de oluşturulduğu tarih hakkında bilgimiz yoksa ancak içinde
geçen herhangi bir kelime veya ifadeyi biliyorsak veya dosyanın türü belli ise ya da (imkansız bir durum gibi
ama...) dosyanın takribi uzunluğu biliniyorsa, bu sekmeden faydalanarak dosyanın aranıp bulunmasını sağlayabiliriz.
33
Şekil 25 Bul İletişim Kutusu üçüncü Sayfası
Bilgisayar
Eğer Bilgisayarınız Bir Ağ ortamında çalışıyorsa Ağ üzerinde her hangi bir Bilgisayarın Bulunmasını sağlayan Komuttur.
Şekil 26 Bilgisayar Bul İletişim Kutusu
Yardım Komutunun Kullanılması (Help)
Windows95 hakkında yardım sunmayı sağlayan komutumuzdur. Bu komut ile Windows 95 hakkında Türkçe
olarak gerek kullanım, gerekse ayarlar hakkında yardım alınabilir. Kullanımı oldukça basit ve anlaşılırdır. Toplu 3
sayfada (sekmeden) oluşur ve her birinin kullanım şekli ve amaçları şu şekildedir:
34
Bölüm Başlıkları
Alt Konular
içermektedir
Konu Başlıkları
Şekil 27 İçindekiler Yöntemine Göre Konu Bulma
Üç farklı yöntemle Yardım alınabilir. Bunlardan herhangi bir diyalog kutusu içerisindeki sekmelerden seçilebilir.
Eğer kitabın içindekileri bilgisinden faydalanıp yardım alacaksanız ilk sayfa olan ‘İçindekiler’ i kullanmanız gerekecektir. Bu içindekiler sayfasında Kitap sembolü olanlar ana konu başlığını gösterirler diğer sayfa içerisindeki
Soru işareti Sembolleri tek başına bir konuyu gösteririler. Konuyu seçip üzerinde çift tıklayınız veya konu seçiminden sonra ‘Göster’ komut düğmesini tıklayın.
Eğer edinilecek bilgiye dizin aracılığı ile ulaşılacaksa bu komutun ikinci sekmesi olan ‘Dizin’ kullanılabilir.
Şekil 28 Dizin Yöntemine Göre Konu Bulma
35
Buradaki aranan ifadesi yerine aramayı düşündüğünüz kelime veya ifadeyi yazarak dizin üzerinden hızlıca bulunabilir. Karşımıza çıkan dizin listesinden uygun konu başlığını seçip ‘Göster’ komutunu seçebiliriz.
Şekil 29 Bul yöntemine göre konu arama
Eğer yardım içindeki herhangi bir kelimeye ya da ifadeye göre bir bilgi aranıp bulunulacaksa ‘Bul’ komutu
kullanılabilir. ‘Bulmak istediğiniz sözcükleri yazın bölümüne arayacğınız ifadeyi yazınız. Karşımıza çıkan konu
başlıklarından uygun biri seçilip ‘Göster’ komut düğmesi tıklanırsa aradığımız konuya göre bir yardım almış oluruz.
Çalıştır Komutunun Kullanılması (Run)
Şekil 30 Çalıştır Diyalog Kutusu
lecektir.
36
Windows Masa üstünde veya Başlat menüsü
içine getirilmemiş programlar Windows Gezgini
haricinde Çalıştır komutu ile de çalıştırılabilir.
Çalıştır komutu tıklanınca karşınıza çıkan diyalog kutusu (Bakınız Şekil 30) içerisindeki yazı
kutusuna çalıştırılacak programın adını yazınız.
Eğer bu adı bilmiyorsanız ‘Gözat’ komut düğmesini kullanarak Gezgin (Bakınız Şekil 31)
aracılığı ile programı bulup seçiniz. Bu program
adı tam olarak yazı kutucuğuna otomatik getiri-
Şekil 31 Gözat Diyalog Kutusu
Oturumu Kapat Komutunun Kullanılması (Shut Down)
Sistemin kapatılmasını sağlayan komuttur. Diyalog kutusunda karşılaştığımız ilk seçenek sistemin
tamamen kapatılmasını, ikincisi kapatılıp açılmasını, üçüncüsü kapatılıp DOS modunda açılmasını
sağlayacaktır. Varsa dördüncü seçenek sistemdeki kullanıcıyı sistemden çıkarıp başka bir kullanıcı için sistemi Windows düzeyinde yeniden başlatacaktır.
Şekil 32 Bilgisayarınızın Kapatılması aşamasında kullanılacak
iletişim kutusu
Windows95’in diğer aksesuar ve programları ve kullanılması
Windows 95 Programını almanız ile birlikte İşletim sisteminiz ile bir bütün teşkil eden bir takım aksesuar
programlarınız da beraberinde gelir. Bu programlarınıza genel olarak Başlat komut düğmesinden ulaşabilirsiniz.
Ancak Bunların Bazıları Sisteminizde yer almayabilir. Bu tamamen sisteminizi takılı donanımlar ölçüsünde olacaktır. Bunları şöylece özetleyebiliriz.
CD Okuyucu (CD Player)
Sisteminiz üzerinde CD-ROM sürücü varsa CD sürücünüzden Disk çalar gibi faydalanmanızı sağlayacak bir
programdır. Bu program Çoklu ortam program grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-ProgramlarDonatılar-Çoklu Ortam-CD Okuyucu’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Windows 95’in multimedya
destekli bir işletim sistemi olmasını sağlayan programlardan biridir.
Ortam yürütücüsü (Media Player)
Herhangi bir medya dosyasının ki bunlar; ses dosyası, hareketli resim (video) dosyası olabilir, çalınmasını
sağlar. Bu program aracılığı ile bu dosyalar üzerinde kısmen oynamada yapabilirsiniz. Bu program Çoklu Ortam
program
grubu
içerisindedir.
Erişebilmeniz
için
‘Başlat-Programlar-Donatılar-Çoklu Ortam37
Ortam yürütücüsü’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Yine CD okuyucusunda olduğu gibi Windows
95’in multimedya araçlarındandır.
Disk Birleştirici (Disk Defragmenter)
Bilgisayar sisteminiz üzerinde bulunan Hard Disk (Sabit disk)’iniz dosyaları parçalanmış olarak saklar. Bu
parçalanmışlık zaman içerisinde artar. Bu artış ile beraber sistemin genel performansı düşer. Bu amaçla bu dosyaların bazı zamanlar derlenip toparlanması gerekir. Bu program bu işlevi yerine getiren bir program olup eğer gerekiyorsa (Parçalanmışlık belli bir oranın üzerine çıkmışsa) Birleştirme yapacaktır. Bu program Sistem Araçları
program
grubu
içerisindedir.
Erişebilmeniz
için
‘Başlat-Programlar-Donatılar-Sistem AraçlarıDisk Birleştirici’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Oldukça uzun sürebilecek bir işlemdir. Çünkü
harddisk bir baştan sona kadar taranıp yeniden düzenlenecektir.
ScanDisk
Şekil 33 Çalişan bir Scandisk Programı
isterseniz de soru sormasını mukabil giderebiliriz.
38
Zaman içerisinde kullanılan disk üzerinde bir takım fiziksel ve mantıksal
hatalar oluşabilir. Bu hataların tespit edilmesi, düzeltilmesi, işlerini bu program
halledecektir. Bu program
Sistem Araçları program
grubu içerisindedir. Erişebilmeniz
için
‘BaşlatProgramlar-DonatılarSistem Araçları-ScanDisk’
komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Yine çalışması uzun sürebilecek bir
programdır. Hata Denetimi
hem Sabit Disk hem de Disket üzerinde gerçekleştirilebilir. Bunu belirledikten
sonra sınamanın türü belirlenir. ‘Tam’ ifade edilen
yüzey sınamasını da kapsar.
Hataları isterseniz otomatik
olarak giderebileceğiniz gibi
Hesap Makinesi (Calculator)
Büro içerisinde bir takım
işlerinizi yaparken masa üstünde, el altında bir hesap
makinesi bulundurursunuz.
Windows ortamında bu işlemi elde etmek için Hesap
makinesi görevini bu program üstlenir. Bu program
Donatılar program grubu
içerisindedir. Erişebilmeniz
için ‘Başlat-ProgramlarDonatılar-Hesap Makinesi’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Normal
bir aksesuar programı olup
ufak tefek hesaplar yapmanızı sağlayacaktır.
Bu program da bir
pencere içerisinde gelecektir. Ancak bu pencere şu ana
Şekil 34 Bilimsel modda bir Hesap Makinası
kadar gördüklerimizden biraz farklı olacaktır. Şöyle ki: çerçeve üzerinde durulduğunda büyütme veya küçültme yapmanızı sağlayacak çift
başlı oklardan alamayacaksınız. Bunun nedeni Hesap Makinesi gibi bir programın daha büyük bir pencereye ihtiyacı olmadığı gibi daha küçük bir ekrana da sığmayacaktır. Bu nedenle bu pencere büyütülüp küçültülemez. Ancak
‘Görünüm’ komutu içerisindeki seçeneklerden birinin seçilmesi ile değişik boyutlarda hesap makineleri elde edilebilecektir (Bakınız Şekil 21 ve Şekil 34)
Hyper Terminal
Eğer sisteminiz üzerinde Fax-Modem kartınız varsa bazı durumlarda ofis dışındaki bilgisayarlara ulaşıp bilgi
alış-verişi yapmanız gerekebilir. Modeminiz bu amaçla kullanabilmeniz için bağlantıyı kurup size bu hizmeti sağlayacak bir programa ihtiyacınız olacaktır. Windows 95 ortamında bu program Hyper Terminaldir. Bu program
Donatılar program grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Programlar-Donatılar-HyperTerminal’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir.
Not Defteri (Notepad)
Metin belgeler üzerinde işlem yapıp bunları düz, biçimsiz bir şekilde saklayan bir yazım programıdır. Grafik
tabanlı değildir. Bir takım ‘TXT’, ‘INI’, ‘BAT’ vb. uzantılı sistem dosyaları üzerinde işlem ve değişiklik yapmanızı sağlar. Daha detaylı bilgiyi bir sonraki başlıklarda bulabilirsiniz. Bu program Donatılar program grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için‘Başlat-Programlar-Donatılar -Not Defteri’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir.
Daha geniş bilgi ve kullanım notları için Not Defterinin kullanımı konulu başlığa bakınız.
Paint
Çeşitli çizimler veya resimler yapmanızı, var olan resim veya çizim dosyaları (BMP ve PCX uzantılı) üzerinde değişiklik yapmanızı sağlayan bir aksesuar programıdır. Daha detaylı bilgiyi sonraki ana başlıklarda bulabilirsiniz. Bu program Donatılar program grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Programlar-Donatılar Paint’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Daha geniş bilgi ve kullanım notları için Paint’in kullanımı konulu başlığa bakınız.
Numara Çeviricisi (Phone Dialer)
Yine modeminiz varsa bir takım telefon numaralarının otomatik olarak çevrilmesini sağlayan ve sizi telefon
numarası çevirme zahmetinden kurtaran bir programdır. Bu program Donatılar program grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Programlar-Donatılar -Numara Çeviricisi’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir.
39
WordPad
Mektup, Tez, Rapor vb. belgeler üzerinde çalışma yapmanızı sağlayan bir yazım programıdır. Not Defterin’
den farkı grafik tabanlı olması ve dokümanların istenildiği şekilde biçimlendirilebilmesidir. ‘DOC’ uzantılı dosyalar oluşturur. Daha detaylı bilgiyi sonraki ana başlıkta bulabilirsiniz. Bu program Donatılar program grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Programlar-Donatılar -WordPad’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Daha geniş bilgi ve kullanım notları için Word Pad’in kullanımı konulu başlığa bakınız.
MS-DOS Komut İstemi (MS-DOS Prompt)
Windows95 üzerinde çalışırken kimi DOS tabanlı programları çalıştırabilmek için DOS ortamına ihtiyacınız
olabilecektir. Bu amaçla bu komutu kullanarak açılan DOS penceresinde istediğiniz DOS komut veya programını
çalıştırabilirsiniz. Daha detaylı bilgiyi sonraki ana başlıklarda bulabilirsiniz. Bu program Programlar grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Programlar-Donatılar-MS-DOS komut istemi’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Daha geniş bilgi ve kullanım notları için MS-DOS Komut istemi (MS-DOS Prompt) konulu başlığa bakınız.
Windows Gezgini (Windows Explorer)
Windows 95 öğelerinin herhangi biri üzerinde gezinmenizi ve gerekirse birtakım değişikliklerin yapılmasını
sağlar. Bu program Programlar grubu içerisindedir. Erişebilmeniz için ‘Başlat-Programlar-Donatılar -Windows
Gezgini’ komut zincirini takip etmeniz gerekecektir. Hemen Sonraki konuda ile daha geniş açıklamalar bulabileceksiniz.
40
Windows95’te Dosyalama Sistemi
Bilgisayar ortamında yapılan tüm çalışmalar isteğiniz dahilinde dosyalarda saklanır. Bu dosyaların nerede
saklanacağı, nasıl oluşturulacağı gibi hususları bilmek bizim için oldukça faydalı olacaktır.
Her şeyden önce masa üzerinde gördüğümüz her bir simgenin dahi bilgisayar ortamında bir dosya olarak
saklandığını bilmemiz gerekir. Masa üstü bile Windows Gezgini üzerinde bir klasör olarak yer alır. Bilgisayarınızın çalışmasını sağlayan programlardan tutun da uygulama programlarına kadar ve onların yardımcı elemanlarına
kadar her bilgi bilgisayar üzerinde bir dosya olarak saklanır. Dosyalama veya dosya ile ilgili işlemlerin öğrenilmesi
ve kullanılması için öncelikle Windows Gezginini kullanmayı öğrenelim.
Klasör ve Dosya arasındaki farklar
Klasör: İçerisinde bilgi olarak başka dosya veya kendi gibi klasörler saklayabilen elemanlardır. Bunları gerçek anlamda bürolarımızda kullandığımız klasörler gibi düşünebilirsiniz. İçleri boş olabileceği gibi genellikle başka bazı dosya ve klasörler yer alır.
Dosya: İçerisinde bilgi olarak sadece net bilgiler bulunduran ancak başka dosya vb öğe bulundurmayan elemanlardır. Dosyalama sisteminin en temel birimidir. Bilgilerden oluşur.
Bilgisayar üzerindeki tüm dosya ve klasörler üzerinde Gezgin aracılığı ile kopyalama, silme, taşıma, ad değiştirme, işlemleri yapılabilir. Bu amaçla dosya veya klasör üzerinde sağ tıklama yapmak yeterli olacaktır. Açılacak sağ tıklama menüsü üzerinde seçilecek değişik komut kombinasyonları ile yukarıda adı geçen işlemler yapılabilecektir.
Bu dosya ve klasörlerin her birinin değişik özellikleri bulunmaktadır. Bu özelliklerinden bizim için en önemlisi adı, bulunduğu yer, dosyanın oluşturulduğu tarih, saat, dosyanın disk üzerinde kapladığı alan vb bilgilerdir.
Windows Gezgininin Kullanımı
Windows Gezgini daha önceki konularda da gördüğümüz gibi ikiye bölünmüş bir pencere
üzerinde çalışır. Bu pencerelerden sol taraftaki bölüm üzerinde sadece klasör ve klasör gibi
kulanılabilen sürücü vb (İçerisinde başka klasör ve dosyalar bulunduran öğeler) elemanlar bulunur. Bu elemanlardan Bazılarının yanında ‘+’ işareti bazılarının yanında ‘-‘ işareti bulunur. Bazılarının yanında ise herhangi bir işaret bulunmaz. Sağ taraftaki pencere üzerinde ise sol tarafta
seçilen klasörlerin içerisindeki tüm dosya ve klasörler görüntülenir.
Bu işaretlerden ‘+’ şeklinde olanlar bu klasörlerin içerisinde başka klasörlerin veya klasör
özelliği gösteren dosyaların bulunduğunu belirtir. Bu artılar üzerine sol tıklama yapılarak bu klasörün içerisindeki klasörler hemen alta açılabilirler. Eğer bu klasörlerden biri üzerinde sol tıklanırsa sağ pencere üzerinde bu klasörün içindeki tüm dosya ve klasörler görüntülenir.
Eğer herhangi bir klasörün önünde ‘-‘ işareti görünüyorsa bu klasörün alt klasörleri de altına açılmış demektir. ‘-‘ işaretine tıklayarak bu açılan klasör listesinin ekrandan kaldırılmasını sağlayabilirsiniz.
Gezgin kullanınca disk üzerinde herhangi bir klasöre (veya dosyaya) ulaşmak için aşırı sayıda dosya açmanız gerekmeyecektir. Tek bir Pencere içerisinde, tüm dosya ve klasörlerin, hiyerarşik yapısını da görerek, kolayca
tüm işlemleri yapmamızı sağlayacaktır.
41
Dosyalara ait özellikler
Şekil 35 Windows Gezgini
Dosyaların, adı,türü vb bir takım özellikleri bulunmaktadır. Çoğu zaman bu özelliklerine göre dosyalarla ilgili işlem yaparız. Bu özellikleri şu şekillerde incelemeniz mümkün olacaktır.
Öncelikle Windows Gezginini çalıştıralım
‘Görünüm’ komutunda ‘Ayrıntılar’ komutunu seçelim. Sol taraftaki bölümde Windows klasörünü seçelim. Sağ taraftaki bölüme sadece Windows Klasörünün içeriği açılacaktır. İşlemler sonucunda elde
edeceğiniz görünüm Şekil 35’teki gibi olacaktır.
Bu Penceredeki her bir başlığın büyüklüğü değiştirilebilir ve anlamları şunlardır:
Adı: Dosyanın adını belirtir.
Boyut: Dosyanın disk üzerinde kapladığı alanı belirtir.
Tür: Dosyanın türünü belirtir.
Değiştirilme: Dosyanın en son değiştirildiği
tarih ve saati belirtir.
Ayrıca bir dosyanın özellikleri ile ilgili olarak dosya üzerinde sağ tıklamadan sonra ‘Özellikler’ komutunu seçerek daha detaylı bilgiler alınabilir (Bakınız Şekil 36).
Şekil 36 Bir Dosyanın Genel Özellikleri
Simgelerin Görünümü ile İlgili olarak
Herhangi bir pencere içerisinde dosyalarınızı sembolize eden simgelerin değişik şekillerde görünmesi mümkündür. Bu işlemi yapabilmek için her pencere içerisinde var olan ‘Görünüm’ komutunda ‘Büyük Simgeler, Küçük
42
Simgeler, Liste veya Ayrıntılar’ komutlarından birini seçebilirsiniz her birini deneyerek sonucun ne olacağını siz
görünüz.
Dosya ve Klasör Yaratma
Windows Gezginini kullanarak yeni klasör veya yeni dosya yaratacağınız bölüme geçiniz. Örneğin Gezginin
sol bölümü üzerinde (C: ) sürücüsünü seçelim. Sonra sað pencere üzerinde sað týklayýp (zemin üzerinde) açýlan
menüden ‘Yeni‘ komutunu seçelim. Bu komut üzerine geldiðimizde zaten þu alt seçenekler belirecektir.
Bu alt komutlardan ‘Klasör’ Yeni bir Klasör,
Metin Belgesi, Microsoft Word Belgesi ve diðerleri
istenilen türde yeni birer dosya oluþturur. Burada
klasör seçeneðini seçelim ve bu klasöre hemen yeni
bir isim verelim.
Gezgin üzerinde sol taraftan bu klasörü seçelim
sað tarafta açýlan boþ bölümün üzerinde sað
týklayarak yeni bir dosya ‘Metin Belgesi’ oluþturalým.
Bu belgeyede bir isim verelim artýk bize ait bir klasör
ve bir dosya bulunmaktadýr. Bu dosya içerisine bir
bilgi yazmak gerekirse üzerinde çift týklayýp ya da
sað týklayýp ‘Aç’ komutunu seçerek bu dosyayý
açalým artýk içerisine bilgilerimizi yazabiliriz.
Şekil 37 Yeni komutu ile açılan alt komutlar
Dosya Kopyalama
Öncelikle dosya kopyalama için birden fazla yöntem olabileceğini düşünmemiz gerekecektir. Bu yöntemlerden belki de sadece birkaçını örnekleyebileceğiz.
1.
Tutup Sürükleme Yöntemi ile
a)
Öncelikle Kopyalanacak dosyanın konumu Gezginden de faydalanılarak bulunur.
b)
Gezgin sağ tarafındaki pencerede dosya bulunmuş olarak beklerken sol tarafta bu dosyanın kopyalanacağı klasör sadece ‘+’ ve ‘-‘ işaretleri tıklanarak bulunur.
c)
Sağ taraftaki dosya fare ile tutularak sürüklenir ve hedef klasör üzerine götürülür. Ancak Bu dosya
bir Program dosyası ise Gezgin bir Kısayol kopyalamaya teşebbüs edecektir. Eğer bu bir Dosya ise
bu dosya komple hedef klasör üzerine taşınmaya çalışılacaktır. Bu açıdan bu dosyayı hedef klasör
üzerinde bırakmadan klavye üzerinde ‘Ctrl’ tuşunu kullanmanız gerekecektir. Bu haldeyken Sürüklenen dosya üzerinde bir ‘+’ işareti belirecektir. Bu Kopyalama anlamına gelen bir işaret olacaktır.
Dosya
2.
Kopyala
Yapıştır
Clipboard
Dosyanın Kopyası
Sağ tıklama menülerini veya menü çubuğunu kullanarak.
a)
Öncelikle Kopyalanacak dosyanın konumu Gezginden de faydalanılarak bulunur
b)
Bu dosya üzerinde Sağ tıklama yapılır (veya ‘Düzen’ komutu tıklanır) ve açılan menüden ‘Kopyala’ komutu seçilir. Bu komutun seçilmesi ile ekranda herhangi bir değişiklik görülmez. Ancak bu
komut ile bu dosyanın bir kopyası Clipboard denilen özel bir alana aktarılır.
c)
Daha sonra bu dosyanın kopyalanacağı hedef klasör yine gezginin kuralları kullanılarak bulunur.
Bu klasör üzerinde sağ tıklama yapılır ve menü (veya menü çubuğu)üzerinde ‘Yapıştır’ komutu seçilir.
43
Dosya Taşıma
Öncelikle dosya taşıma işleminde de kopyalama da olduğu gibi birden fazla yöntem olabileceğini düşünmemiz gerekecektir. Bu yöntemlerden belki de sadece birkaçını örnekleyebileceğiz.
1.
2.
Tutup Sürükleme Yöntemi ile
a)
Öncelikle Kopyalanacak dosyanın konumu Gezginden de faydalanılarak bulunur.
b)
Gezgin sağ tarafındaki pencerede dosya bulunmuş olarak beklerken sol tarafta bu dosyanın kopyalanacağı klasör sadece ‘+’ ve ‘-‘ işaretleri tıklanarak bulunur.
c)
Sağ taraftaki dosya fare ile tutularak sürüklenir ve hedef klasör üzerine götürülür. Ancak bu dosya
bir program dosyası ise Gezgin bir Kısayol kopyalamaya teşebbüs edecektir. Eğer bu bir veri dosyası ise bu dosya komple hedef klasör üzerine taşınmaya çalışılacaktır. Ancak Bu taşıma işlemi bir
sürücüden bir diğer sürücüye gerçekleştirilecek ise Bilgisayar tarafından Kopyalama olarak algılanacaktır. Bu açıdan bu dosyayı hedef klasör üzerinde bırakmadan klavye üzerinde ‘Shift’ tuşunu
kullanmanız gerekecektir. Bu haldeyken sürüklenen dosya üzerinde kesinlikle taşınmış olacaktır.
Sağ tıklama Menülerini Kullanarak.
a)
Öncelikle taşınacak dosyanın konumu gezginden faydalanılarak bulunur
b)
Bu dosya üzerinde Sağ tıklama yapılır (veya ‘Düzen’ komutu tıklanır) ve açılan menüden ‘Kes’
komutu seçilir. Bu komutun seçilmesi ile ekranda bu dosyanın renginin silikleştiği görülecektir.
Yani bu dosya yarı yarıya silinmiş olacaktır. Ancak bu komut ile bu dosyanın bir kopyası
Clipboard denilen özel bir alana aktarılmış olur.
c)
Daha sonra bu dosyanın kopyalanacağı hedef klasör yine gezginin kuralları kullanılarak bulunur.
Bu klasör üzerinde sağ tıklama yapılır ve (veya ‘Düzen’ komutu tıklanır) menü üzerinde ‘Yapıştır’
komutu seçilir.
Dosya
Kes
Yapıştır
Clipboard
Dosyanın Kendisi
Dosya Silme ve Yeniden Adlandırma
Herhangi bir dosyayı yeniden adlandırmak veya diğer bir ifade ile adını değiştirmek için şu yöntemlerden birini kullanabilirsiniz.
Öncelikle adını değiştireceğimiz dosyayı Gezgini kullanarak buluruz. Sonra ister klavyeden ‘F2’ tuşuna basarak isterseniz de sağ tıklama menüsünden ‘Yeniden Adlandır’ komutunu seçebilirsiniz.
Herhangi bir dosyanın silinmesi için öncelikle tüm diğer işlemlerde olduğu gibi bu dosyanın Gezgin aracılığı
ile bulunması gerekecektir. Dosyanın bulunmasından sonra aşağıdaki üç yöntemden o an için kolay ve kullanışlı
olanı tercih ederek dosyayı silebilirsiniz.
1. Dosya seçili iken Klavye üzerinde ‘DELETE’ tuşuna basabilirsiniz. Bu işlemden sonra Windows95 size
bu işlemi (silme işlemi) gerçekten yapmak isteyip istemediğimizi soracaktır.
2. Dosya üzerinde sağ tıklama (veya ‘Düzen’ komutu üzerinde tıklama) yapınız. Karşımıza çıkacak menüden ‘Sil’ komutunu seçerek bu dosyayı ‘Geri Dönüşüm Kutusuna’ gönderebilirsiniz. Bu işlem yapılırken
de yine bize Emin olup olmadığımız hakkında soru sorulacaktır.
3. Silinmek istenen dosya tutup sürüklenerek Masa üstündeki geri dönüşüm kutusu üzerine bırakılarak silinebilir. Bu işlemde kullanıcıya soru sorulmayacaktır. Dosya doğrudan Geri Dönüşüm Kutusuna atılacaktır.
Yukarıdaki yöntemlerden biriyle silinen herhangi bir dosya gerçekte silinmez ve sadece Ger Dönüşüm Kutusuna atılır. İstenirse bu dosya Geri Dönüşüm Kutusunun özellikleri kullanılarak geri getirilebilir: Bu konuyla ilgili
olarak Windows 95 ortamında silinmiş herhangi bir öğenin geri getirilmesi isimli başlığa bakınız.
44
Kısayol Tanımları
Kısayol: Bazen Dosyalar doğrudan saklanmak yerine bir takım referanslar ile gösterilirler. Örneğin Başlat
Menüsü içerisindeki Programlar bölümündeki programların hepsi birer referans veya Windows95’teki ifadesiyle
Kısayol denir.
Eğer bir Programın Kendisinin Başka bir yere yerleştirilmesinden sakınılıyorsa bu programın kendisini değil
kısayol referansını oraya yerleştirmek zorunda kalabiliriz. Bu tür bir işlemin sağlayacağı iki avantaj bulunacaktır.
1. Yanlışlıkla oluşabilecek bir silme işleminden dolayı bir kaybımız olmayacaktır. Çünkü silinecek dosya
gerçek bir dosya değil bir referanstır. Yani gerçek dosya bulundukça bu referansı elde etmek kolay olacaktır.
2. Çok gerekli olan bir dosyayı birden fazla yere kopyalayarak disk üzerindeki yerimizi azaltmaktansa bu
dosyaya ait bir kısayol kopyalayarak veya oluşturarak yerden zarar etmeden bu dosyaya ulaşmak için kısa
yol oluşturmuş oluruz.
Dikkat etmişsinizdir tüm kısayol simgelerinin sol alt köşesinde bir ok bulunur. Ayrıca kısayol simgelerinin
veya dosyalarının uzunlukları birbirine oldukça yakın büyüklüklerdedir.
Kısayol dosyası oluşturmanın değişik yolları bulunmaktadır. Örneğin herhangi bir program dosyası üzerinde
sağ tıklama yapılınca açılan menüden Kısayol Yarat komutunu seçebilirsiniz. İkinci yöntem ise Masa üstünde veya
herhangi bir klasör üzerinde sağ tıklama yapınca açılan menüden Yeni Komutu ve oradan da Kısayol komutu seçilebilir.
45
Windows95’te Yüzeysel Ayarlar
Gerek Masa üstünde gerekse her hangi bir klasör üzerinde sağ tıklama yaparak açılan menüde genel olarak
simge düzenleme ile ilgili komutlar yer alacaktır.
Masa Üstündeki program öğeleri ile ilgili değişiklikler
Herhangi bir program öğesinin üzerinde iken fare ile sağ tıklama yaparak bir menü açılmasını sağlayınız. Bu
menü o nesnenin özelliklerini gösteren ve değiştirebilen menüdür. Bütün nesneler için açılan menülerin bir biri ile
aynı olmadığı görülecektir. Mesela ‘Bilgisayarım’ üzerinde açılan menü ile ‘Geri Dönüşüm Kutusu’ üzerinde
açılan menü aynı olmayacaktır. Bu durum Windows95 ortamındaki tüm nesneler için aynıdır. Bir nesne üzerinde
sağ tıklama yapınız açılan menüde karşılaşabileceğiniz komutlar ve anlamları aşağıya çıkarılmıştır.
Aç (Open): Eğer bu öğe, bir program veya program referansı ise çalıştırılmasını sağlar. Program değil de
herhangi bir belge ise bu belgenin ilgili olduğu uygulama ile açılmasını sağlar. Her menüde ve her öğe için bulunur.
Araştır (Explore): Bu nesne üzerinde Windows Gezgini Programının gezinmesini sağlar her öğe üzerinde
açılan komutlar kümesinde bulunmayabilir.
Bul (Find…): Bu nesne üzerinde herhangi bir dosyanın aranmasını sağlar. Tüm menüler üzerinde bu komut
bulunmaz.
Kes (Cut): Bu komut nesne’nin silinmesini sağlar. Ancak bu nesne silinirken bir kopyasının da bellek üzerinde özel bir tampon alan üzerinde bir kopyası tutulur. Bu kopya başka bir ‘Kes’ veya ‘Kopyala’ işlemi yapılıncaya kadar tutulur.
Kopyala (Copy): Bu nesnenin bir örneğinin bellek üzerindeki özel bir tampon alan üzerine (Clipboard) saklar. Bu kopya başka bir ‘Kes’ veya ‘Kopyala’ işlemi yapılıncaya kadar tutulur.
Yapıştır (Paste): Bu nesne üzerinde uygun bir alana daha önceden ‘Kes’ veya ‘Kopyala’ edilmiş herhangi
bir nesneyi yapıştırır.
Geri al (Undo): Bu nesne ile ilgili olarak yaptığınız son işlemi geri alır.
Sil (Delete): Bu nesnenin silinmesini sağlar. Silinen bu öğe tamamen silinmemiştir ve Geri Dönüşüm Kutusu
içine atılmıştır.
Ağ Sürücüsüne Bağlan (Map Network Drive…): Eğer bilgisayarımız bir Ağ ortamına bağlıysa ‘Bilgisayarım’ öğesi üzerinde çıkacak bu komutu kullanarak Ana Bilgisayar üzerinde veya bir başka makine üzerindeki herhangi bir paylaşımı sizin bilgisayarınıza bir sürücü olarak bağlar.(Bakınız Ağlar Nasıl Kullanılır Sayfa 70)
Ağ Sürücüsü Bağlantısını Kes (Disconnect Network Drive…): Ağ ortamında bağlanılmış sürücü bağlantılarının koparılmasını sağlar.
Geri Dönüşüm Kutusunu Boşalt (Empty Recycle Bin): ‘Geri Dönüşüm Kutusu’ öğesinin menüsünde çıkan
bu komut Çöp Kutusunun tamamen boşaltılmasını sağlar.
Gönder (Send To): Nesne içindeki bilgilerin, seçilecek hedefe gönderilmesini sağlar.
Kısayol Yarat (Create Shortcut): Bu nesneye ilişkin yeni bir referans oluşturulmasını sağlar.
Yeniden Adlandır Rename: Bu nesnenin adının değiştirilmesini sağlar.
Özellikler (Properties): Her nesnenin kendine mahsus bir takım nitelikleri vardır. Bu nitelikleri bu komutla
değiştirebilirsiniz. Karşınıza çıkacak diyalog kutusu seçili bulunan nesneye göre değişecektir.
Ayrıca nesnelerinizin yerini tutup çekerek değiştirme şansına sahipsiniz. Bu şekilde istediğiniz nesneyi istenilen noktaya konuşlandırabilirsiniz. Ayrıca bu işin otomatik olarak yapılmasını sağlamak üzere Windows95’in
bize sunduğu imkanları bir sonraki başlıkta göreceğiz.
Simgelerin ve Masa üstündeki Pencerelerin düzenlenmesi
Masa üstünde bir sağ tıklama yaparak yapılabilecek işlerin gösterildiği menüyü açabilirsiniz. Bu simge düzenleme komutları tüm pencerelerde bulunmaktadır. Pencere içerisinde sağ tıklayarak aynı amaç için kullanılabilir.
46
Simge düzenle (Arrange Icons): Simgelerin düzenlenmesini sağlayan komuttur.
İsme göre (by Name) Dosyaları isim sırasına göre düzenler.
Türe göre (by Type) Dosyaları türüne göre düzene sokar.
Uzunluk (by Size) Dosyaları uzunluğuna göre sıraya sokar.
Tarih (by Date) Dosyaları oluşturulma tarih ve saatine göre düzenler.
Otomatik düzenle (Auto Arrange): Dosyaların otomatik olarak düzenlenmesini sağlar.
Simge sıarala (Line up Icons): Simgeleri düzenli şekilde sıralar.
Yapıştır (Paste): En son ‘Kes’ veya ‘Kopyala’ ile kopyalanan nesneyi masa üstüne veya aktif pencereye yapıştırır.
Kısayol Yapıştır (Paste Shortcut): Enson ‘Kes’ veya ‘Kopyala’ ile kopyalanan nesnenin referansını Masa
üstüne yapıştırır
Geri al (Undo…..): Son yapılan işlemden geri dönmeyi sağlar. Genellikle son yapılan işlemin ne olduğu
‘Geri al’ komutunun yanında yazılıdır.
Yeni(New): Masa üstüne, aktif pencere veya klasör üzerine yeni bir öğe oluşturmayı sağlar. Bu öğenin ne
olacağını açılacak alt menüden seçmeniz gerekecektir (Bakınız Dosya ve Klasör Yaratma isimli konu).
ÖzelliklerProperties) : Masa üstüne ilişkin yeni nitelikler belirlemenizi sağlar.
Görev Çubuğu üzerinde yapacağınız bir sağ tıklama ile de bir menü açabilirsiniz. Buradaki seçenekleri kullanarak Masa üstündeki pencerelerin düzenlenmesini sağlayabilirsiniz.
Basamak landır (Cascade): O anda açık bulunan pencereleri basamaklandırır.
Yatay Döşe (Tile Horizontally): O anda açık bulunan pencereleri yatay olarak (alt alta) ekrana döşer.
Dikey Döşe (Tile Vertically): O anda açık bulunan pencereleri düşey olarak (yan yana) ekrana döşer.
Tüm Pencereleri Simgeleştir (Minimize All Windows): O anda açık bulunan tüm pencereleri minimize ederek görev çubuğunun üzerine yerleştirir.
Geri Al (Undo): (Varsa) Son yapılan işlemi geri alır.
Özellikler (Properties): Daha önceki derslerimizde gördüğümüz ‘Görev Çubuğu özellikleri’ diyalog kutusunun açılmasını sağlar.
Windows 95 ortamında silinmiş herhangi bir öğenin geri getirilmesi
Windows 95 imkanlarından birini kullanarak (daha önceki derslerimizde gördüğünüz) sildiğiniz bir öğeyi
tekrar kazanma şansımız bulunmaktadır. Bu amaçla Geri Dönüşüm Kutusu Program öğesini kullanırız. Bu program
öğesini çalıştırınız. Karşımıza içerisinde silinmiş öğelerin listesinin bulunduğu bir uygulama programı çıkacaktır.
47
Bu listede kurtarmak (geri getirmek) istediğiniz program üzerinde bir sağ tıklama yapınız. ‘Geri Al’ komutunu
seçerek bu öğenin geri getirilmesini sağlayınız. Bu menüde karşınıza çıkacak komutlar şunlar olacaktır:
Geri Al (Restore): Silinmiş olan öğeyi geri getirir.
Kes (Cut): Silinmiş öğeyi bir kopyasını bellekte oluşturarak tamamen siler.
Sil (Delete): Bu öğeyi tamamen siler.
Özellikler (Properties): Öğenin niteliklerini gör ve/veya değiştirir.
Bu pencerede karşımıza çıkan bir takım sütün başlıklarının genişlikleri değiştirilebilir ve anlamları şunlardır:
Ad (Name): Dosyanın adını gösterir.
Kaynak (Original Location): Dosyanın silinmeden önceki yerini gösterir.
Silinme Tarihi (Date deleted): Dosyanın silinme tarihini gösterir.
Tür (Type): Dosyanın türünü gösterir.
Boyut (Size): Dosyanın uzunluğunu gösterir.
Ayrıca bu pencere üzerinde yine diğer Windows uygulama pencerelerinde var olan türden bir çubuk menü
bulunmaktadır. Bu menü içerisindeki komutlar diğer Windows uygulamalarında rastlanılan menü komutlarıyla aynı göreve sahip komutlardır.
Görev Çubuğu -Task Bar- Üzerinde Yapılabilecek İşlemler
Eğer Görev çubuğunu gizlemek veya benzeri
bir
işlem yapmak isterseniz ‘Görev Çubuğu
Şekil 38 Görev Çubuğu Özellikleri
Özellikleri’ diyalog kutusunu açmanız gerekecektir. Bu işlem için ya görev çubuğu üzerinde sağ tıklama yapıp çıkan menüden ‘Özellikler’ komutunu ya da
‘Başlat’ düğmesi ile açılan menüden ‘Ayarlar’ komutunu seçiniz. Karşımıza aşağıdaki gibi iki sekmeli bir diyalog
kutusu çıkacaktır. Birinci sayfa (‘Görev Çubuğu Seçenekleri’) üzerinde yer alan onay kutucuklarının anlamı şöyledir:
Her Zaman Üstte (Always on top): Görev Çubuğunun sürekli en üstte kalmasını sağlayan bir seçenektir.
Otomatik Gizle (Auto hide): Görev çubuğunun gizlenmesin sağlar. Görünmesini istediğimizde görev çubuğunun bulunduğu yerde fareyi dolaştırmanız yeterli olacaktır.
Başlat Menüsünde küçük simgeler göster (Show small icons in Start menu): Başlat menüsü içerisinde bulunan komutların önündeki simgelerin küçük olmasını sağlar.
Saati Göster (Show Clock): Görev Çubuğu üzerinde saat bilgisinin gösterilmesini sağlar.
‘Tamam’ komut düğmesiyle yapılan seçimleri hem onaylamış hem de bu diyalog kutusunu kapatmış olursunuz.
‘İptal’ komut düğmesiyle yapılan seçimleri işleme sokmadan iptal edersiniz.
‘Uygula’ komut düğmesiyle yapılan işlemler devreye alınır ancak diyalog kutusu kapatılmaz.
Diğer diyalog kutularında karşılaşacağınız Tamam, İptal, Uygula komut düğmeleri hep aynı mantıkla kullanılacaktır.
Belgeler Menüsünün Temizlenmesi
Başlat menüsü içerisinde yer alan ‘Belgeler’ komutu, üzerinde çalışılmış olan son onbeş dosyanın referans
olarak adlarını saklayan menümüzdür. Bu menü içerisinde siz yeni belgeler ile çalıştıkça buradaki liste değişecektir. Peki bu menüyü tamamen temizlemeniz mümkün değil midir? Evet mümkündür şöyle ki: ‘Görev Çubuğu Özellikleri’ iletişim kutusunda ‘Başlat Menüsü Programları’ sekmesinde ‘Temizle’ düğmesi bu amaç için kullanılabilir.
Ancak bu menüyü tamamen değil de kısmen silmeniz maalesef mümkün değildir. Menünün temizlenmesinden sonra artık ‘BOŞ’ ifadesini silik (Pasif) olarak göreceksiniz. Belgelerle çalıştıkça bu menü üzerinde de referanslar yer
alacaktır.
48
Windows95’te İleri Düzey Ayarlar
Windowsta Masa üstü ve Başlat menüsünde birtakım değişikliklerin yapılması
Windows95 üzerinde çalışırken bir programı hangi yollarla çalıştırabileceğimizi öğrendik (Bakınız
Windows95’te bir program çalıştırma isimli başlık). Ancak bazen çok sık kullandığımız bir programa ulaşmak için
fazlaca uğraşmamız gerekir. Bu amaçla bir takım programları erişilmesi daha kolay yerlere alabilmemiz gerekmektedir. Örneğin Windows Gezgininden ulaştığımız herhangi bir uygulamayı Masa üstüne almamız gerekebilir veya
Başlat menüsü içerisinde yer alan bir komutun veya programın Masa üstüne alınmasını isteyebiliriz.
Gezginden Masa üstüne Kısayol Simgelerinin oluşturulması
Örneğin DOS klasörü içerisinde bulunan Edit.com programını çok kullandığımız için Masa üstüne yerleştirmek istediğimizi düşünelim. Öncelikle Windows Gezgini Programını çalıştırın. Buradan DOS klasörüne geçin ve
EDIT programını bulunuz bu programı tutup sürükleyerek masa üstüne bırakınız. Bu programınıza ilişkin bir
kısayol oluşturmuş olursunuz.
Bu işlemi yapmak için şu yolu da uygulama imkanınız bulunmaktadır:
EDIT programını bulunuz. (Veya sizin seçeceğiniz diğer bir programı)
Üzerinde sağ tıklama yapınız.
Karşımıza gelen menüden ‘Kopyala’ komutunu seçiniz.
Masa üstüne gidip sağ tıklama yapınız.
Açılan menüden ‘Yapıştır’ komutunu seçerseniz EDIT programının kendisinin aynısından bir kopyasını
Masa üstüne kopyalamış olursunuz.
Eğer Masa üstü sağ tıklama menüsünden ‘Kısayol Yapıştır’ komutunu seçerseniz EDIT programına bir referans teşkil eden ve adına ‘Kısayol’ denilen bir program öğesi kopyalamış olursunuz. Görünüşteki farklılık sadece
Simgelerden birinin sol alt köşesinde bir ok bulunması (Kısayol yani referans olanda) diğerinde böyle bir şeklin
olmamasıdır. Bu program öğelerinden herhangi birinin diğerine göre çalışma farklılığı olmadığını göreceksiniz.
Gezginden Başlat menüsüne Program yerleştirme
Gezgin ortamından çalıştırdığımız herhangi bir programı Başlat menüsü üzerinde daha kolay erişilebilir bir
yere koymak için şu adımları takip edin:
Bir şekilde ‘Görev Çubuğu Özellikleri’ diyalog
kutusuna
erişin. Bu diyalog kutusunun 2. Sayfasına
Şekil 39 Görev Çubuğu özellikleri
(‘Başlat Menüsü Programları’) geçin. ‘Ekle’ Komut
düğmesini seçin karşınıza peş peşe bir takım sayfalar gelecektir. Bu sayfalardaki bilgileri doğru bir şekilde cevaplayarak bu programınızın Başlat menüsü üzerinde istediğiniz yere yerleştirilmesini sağlayınız.
1. Başlat menüsüne yerleştirilecek programın tam yerini gösterir isim bilgisi. Eğer bu isim hakkında tam
bilginiz yoksa veya tereddütleriniz varsa ‘Gözat’ komut düğmesini kullanarak Gezgin yardımıyla bu
programı arayabilirsiniz.
2. Program adını yazdıktan veya ‘Gözat’ yardımı ile seçtikten sonra ‘İleri >’ komut düğmesini seçiniz
3. Yeni Programınızın yerleştirilmesini istediğiniz Başlat menüsü yerini belirleyiniz. Eğer bu programın yeni bir gruba yerleştirilmesini istiyorsanız ‘Yeni Klasör’ komut düğmesini seçiniz ve yeni Grubunuza bir
isim veriniz. ‘İleri >’ komutu ile bir sonraki sayfaya ‘<Geri’ Komutu ile bir önceki sayfaya dönebilirsiniz.
4. Programınız için menüde gözükecek bir isim veriniz.
5. (Her zaman gelmez. Eğer Program için tanımlı bir Simge yoksa gelir. Genellikle DOS Programlarında.)
Gerekiyorsa Programınız için yeni bir Simge seçiniz. ‘Son’ komut düğmesini seçerek işlemlerinizi bitiriniz.
49
Başlat Menüsü üzerinde bulunan bir programı silmek
Başlat menüsü programını Başlat menüsü üzerinden nasıl uzaklaştırırız? Bir şekilde ‘Görev Çubuğu Özellikleri’ diyalog kutusuna erişin. Bu diyalog kutusunun 2. Sayfasına (‘Başlat Menüsü Programları’) geçin. ‘Kaldır’ komut düğmesini seçin. Silinecek programı veya program grubunu bulunuz. Bu programı seçiniz ve ‘Kaldır’
komut düğmesini seçerek bu programı veya program grubunu siliniz.
Masa üstündeki bir programı veya Kısayol Simgesini silme
Masa üstündeki bir Programı silmek için üç değişik yöntem bulunmaktadır.
1. Silinecek programı tutup sürükleyerek ‘Geri Dönüşüm Kutusu’ üzerine bırakınız.
2. Silinecek programın üzerinde tek sol tıklama yapınız ve peşinden klavye üzerindeki Delete tuşuna basınız. Sorulacak soruya Programı gerçekten silmek istiyorsanız ‘Evet’ cevabını aksi halde ‘Hayır’ cevabını
veriniz.
3. Silinecek programın üzerinde sağ tıklama yapınız ve peşinden açılan menü üzerinden ‘Sil’ komutunu seçiniz. Sorulacak soruya Programı gerçekten silmek istiyorsanız ‘Evet’ cevabını aksi halde ‘Hayır’ cevabını veriniz.
Bu Program veya referanslarımız gerçekte silinirler ancak bir süre için (Kullanıcı gerçekten silmek isteyinceye kadar) Geri Dönüşüm Kutusu içerisinde tutulurlar. Bu silinen öğeler Referans ise ciddi anlamda bir sorun
çıkmaz. Ancak silinen öğenin programın kendisi olması durumunda silen kişinin bir daha düşünmesinde fayda vardır. Daha sonraki konularımızda Geri Dönüşüm Kutusu içerisinde bu öğelerin tam anlamıyla nasıl silineceğini
görmüştük (Bakınız Windows 95 ortamında silinmiş herhangi bir öğenin geri getirilmesi konulu başlık).
Windows 95 başladığı zaman bazı programların otomatik olarak çalıştırılması
Bazı durumlarda Windows 95 çalıştığı anda birtakım başka programlarında çalışmasını isteriz. Bu bir bakıma bilgisayar çalışmaya başladığında ‘Autoexec.Bat’ dosyasının çalıştırılmasına benzer. Bu amaçla Windows 95
ortamında da başlat düğmesi ile ulaşılan ve ‘Programlar’ grubu içerisinde yer alan ‘Başlangıçta’ grubu oluşturulmuştur. Bu grubun içerisine yerleştirilen program veya programlar Windows 95 başladığında otomatik olarak
çalıştırılırlar. Bu grup içerisine program yerleştirmek veya var olan bir programı silmek için daha önce gördüğümüz Başlat menüsüne program ilave edilmesi konusundaki bilgilerden faydalanabilirsiniz.
50
Bilgisayarda bazı ayarların değiştirilmesi, bu amaçla Denetim Masasının kullanılması
Bilgisayar üzerinde Windows 95’in
kullandığı bir takım ayarları ve değerleri
değiştirmek için ‘Bilgisayarım’ öğesi içerisinden veya ‘Başlat Ayarlar’ komutu
içerisinden ulaşılabilen ‘Denetim Masası’
öğesini kullanabilirsiniz. ‘Denetim Masası’ içerisinde oldukça fazla alt öğe bulunmaktadır. Genellikle bu programların çoğunu her zaman veya her an kullanmanız
gerekmez. Bu tür ayarları Windows’unuza
sahip olduktan sonra bir defa yapmanız
yeterli olacaktır. Şimdi bunları sırasıyla
tanıyalım.
Şekil 40 Denetim Masası
Erişilebilirlik Seçenekleri (Accessibility Options)
Bir takım özürleri olan insanların bilgisayar kullanımı aşamasında işlerini kolaylaştırmak ve kullanımı rahatlatmak amacıyla bazı değişiklikleri mümkün kılar. Örneğin bu bölümde sınırlı hareket imkanı olanlar için klavyeyi
mouse yerine kullanmak veya klavyenin bazı ayarlarını değiştirmek söz konusudur. Görüş zorluğu olan insanlar
için büyük fontlar kullanmayı veya parlak renk şemaları kullanmayı bu bölümde ayarlayabiliriz. Duyma özürlüler
için sesli bilgisayar uyarıları ile birlikte görsel uyarıları görmemiz mümkündür.
Yeni Donanım Ekle (Add new Hardware)
Bilgisayarınıza yeni bir donanım taktığınızda bu donanımın Windows 95 için tanıtılması gerekmektedir. Bu
amaçla ‘Denetim Masası’ içerisindeki bu öğeyi kullanırız. Bu programın çalıştırılması ile takılan öğeyi tanımak
amacıyla peş peşe gelen birden fazla sayfadan oluşan ‘Yeni Donanım Ekleme Sihirbazı -Add New Hardware
Wizard’ programı ile karşılaşırız. ‘İleri >’ ile bir sonraki sayfaya, ‘İleri’ ile bir önceki sayfaya gidebiliriz. İlave
ettiğiniz donanım Tak ve Çalıştır (Plug&Play) özelliğe sahip ise Windows95 tarafından otomatik olarak tanınacaktır.
Program Ekle/Kaldır (Add/Remove Programs)
Windows 95 ortamında çalışacak yeni programlar kurmanızı veya kurulmuş programlarınız var ise bu programların iptal edilmesini ya da özelliklerinin değiştirilmesini sağlar. Bu amaçla karşımıza çıkan 3 sekmeli bir diyalog kutusundan uygun seçeneği seçeriz.
Birinci sekme olan ‘Yükle Kaldır’ sayfası üzerindeki ‘Yükle’ komut düğmesi ile CD-ROM veya disket
üzerinden yeni bir program yüklememizi sağlar. ‘Ekle/Kaldır’ komut düğmesi ile seçilen yüklü program grubu
üzerinde herhangi bir program öğesinin iptalini yada yüklenmesini sağlar.
İkinci sekme olan ‘Windows Kur’ sayfası üzerindeki listede yer alan windows öğelerinden istediğinizi yükleyebilir veya silebilirsiniz. Örneğin çalıştığınız Windows 95 bilgisayarınızda ‘Oyunlar’ yüklü değilse bu sekmeyi
kullanarak yüklemeniz mümkün olabilecektir.
51
Üçüncü sekme olan ‘Başlangıç Disketi’ sayfası üzerindeki ‘Disketi Yarat’ seçeneği ile a sürücüsü üzerinde
yer alan disket üzerine ‘açma ve kurtarma’ bilgileri yerleştirilir. Windows95 herhangi bir nedenden dolayı çalışmaz veya bir sorunla karşılaşılır veya makineniz disk üzerinden açılmazsa bu disketi kullanarak sisteminizi çalıştırabilirsiniz.
Tarih Saat (Date/Time)
Bilgisayar sisteminiz üzerindeki Tarih ve saat bilgisinin değiştirilmesini sağlar. Ayrıca üzerinde bulunduğumuz saat dilimini belirtmemizi ve otomatik olarak saatlerin ileri geri alınması durumlarını düzenlememizi sağlar.
Görev çubuğu üzerindeki saat üzerine çift tıklama yapılarak ta bu komut çalıştırılabilir.
Görüntü (Display)
Windows 95 ve onun çalışması sırasında masa üstü ekranında menülerin, yazıların, pencerelerin, renklerinin
ve desenlerinin belirlenmesini sağlar. Ayrıca bir ekran koruyucu belirleyebilir ve monitör ve ekran kartımızın fiziksel özelliklerine bağlı olarak bir takım ayarların yapılmasını sağlar. Masa üstünde yapacağınız bir sağ tıklama
menüsünden seçeceğiniz ‘Özellikler’ komutu ile de bu Program çalıştırılır.
Aslında dört sayfadan oluşan bun ileti kutusunun sadece üç sayfasını inceleyeceğiz. Her bir sayfanın görünümü ve kontrollerinin anlamı şu şekildedir:
Artalan
Desen bölümünden Ekran zemini üzerine döşenecek desenler belirlenebilir.
Bu belirlemelerin sonucu ileti kutusu
içerisindeki ekranda bir ön izleme
görmeniz mümkündür. (Yok) seçeneği
desen istemediğinizi belirtecektir.
(Yok) haricinde herhangi bir deseni
seçerseniz ‘Desen Düzenle’ komutu
açılacaktır. Bu komut içerisinde ise
seçilen desen değiştirilebilecek ve ya
tamamen yeni bir desen oluşturulup bu
liste içerisine yerleştirilecektir. Dikkat
edilirse bu liste sadece ekranda görülen öğelerden oluşmaz çünkü listenin
kaydırma çubukları yer almaktadır.
Duvar Kağıdı bölümünde ekranınızın
ister tam ortasına bir tane isterseniz de
döşenmiş olarak ekranın tamamına bir
resim konulması sağlanabilecektir. Bu
resim Listeden değil de HDD üzerinde
başka bir noktadan alınacaksa ‘Gözat’
komutu ile bu resim seçilebilir. DöşeOrtala seçeneği de seçilen resmin ekrana ortalanacağını mı döşeneceğini
mi belirtir.
Şekil 41 Görüntü Özellikleri - Artalan
52
Ekran Koruyucu
Ekran Koruyucu listesinden bir ekran koruyucu1 seçilir. Bu ekran koruyucunun kaç dakika beklemeden sonra aktif hale geleceğini
belirlemeniz gerekecektir. Eğer bu ekran koruyucu aktif iken normal çalışma ekranına
dönerken parola sorulmasını isterseniz’Parola Korumalı’ nayını onaylayıp Parolanızı da ‘Değiştir’ Komutu ile belirleyebilirsiniz.
Her Ekran Koruyucunun kendine has bir takım ayarları bulunmaktadır (Yazı tipi, Zemin
Rengi, Sayı, Hız, Renk v.b.). Bu ayarlarla
ilgili değişiklikleri de ‘Ayarlar’ komutu ile
yapmanız mümkündür.
Şekil 42 Görüntü Özellikleri - Ekran Koruyucu
1
Ekran Koruyucu: Ekran üzerinde herhangi bir yazının uzun süre kalıp ekran üzerindeki tahribatını engellemek için Hareketli
görüntülere verilen addır.
53
Görünüm
Bu sayfada Windows’a ait tüm
Renk, Yazı tipi ve boyut standartlarını
değiştirmeniz ya da önceden belirlenmiş bir takım standart düzenlerden
birini seçmeniz mümkün olabilmektedir. Örneğin etkin pencere başlık çubuğunun rengini değiştirmek istediğinizi varsayalım. Bu amaçla öncelikle
ön izleme sahasında Etkin Pencere
ifadesine tıklayın veya Öğe listesinden
Etkin Pencere Başlık Çubuğu öğesini
seçin. Sonra renk bölümünden istediğiniz rengi seçin. Bu şekilde Windows
ortamındaki tüm öğeleri yeniden biçimlendirebilirsiniz.
Şekil 43 Görüntü Özellikleri - Görünüm
Hızlı Bul (Find Fast)
Her hangi bir klasördeki Microsoft Office dokümanlarına ilişkin dizin oluşturularak aramalarda daha hızlı
bulunmasını sağlar. Bu komut çalıştırıldığında dizin oluşturma işlemine tabi dokümanların bulunduğu yeri ve dizin
oluşturma işleminin durumunu takip edebilirsiniz. Genellikle bir defa dizin oluşturmak yeterlidir sonrasında dizinler otomatik olarak güncelleştirilir.
Yazı Tipleri (Fonts)
Sistem üzerinde yüklü bulunan Yazı Tiplerini (fontları) görmenizi, yazıcıdan basmanızı, silmenizi veya yeni
font kurmanızı sağlar.
Klavye (Keyboard)
Klavyeye ilişkin bir takım tanımlar yapılmasını sağlar. Bu tanımlar kabaca şunlar olabilir: Klavyenin hızı,
klavye üzerinde kullanılan tuşların yerine göre dili ve klavyenin genel fiziksel özelliği (Örneğin 101/102 tuşlu gibi).
Modem (Modems)
Bilgisayarınıza yeni bir modem takılmışsa onu tanıtmayı veya var olan bir modemin özelliklerinin, bağlantı
noktalarının, telefon numarası çevirme kriterlerinin değiştirilmesini sağlar.
Fare (Mouse)
Bilgisayarınıza takılı Fareye ilişkin tanımlar yapmanızı sağlar. Bu tanımlar kabaca şunlardır: Sağ-sol elle
kullanma, Çift tıklama hızını belirleme, fare göstergesinin hızı, gölgeleri, şekilleri, farenin genel fiziksel özelliklerini değiştirmeyi sağlar.
54
Düğmeler
Bu sayfada temel olarak farenizi sol elle mi
sağ elle mi kullanacaksınız onu belirtiyorsunuz. Çünkü eğer solak iseniz fareyi sol elle
kullanmak isteyecek ve bu amaçla da farenizin birincil tuşunu -ki işaret parmağınızın
altındaki tuş- değiştirebileceksiniz.
Ayrıca yine bu sayfa da çift tıklama hızını
kendinize göre ayarlayabileceksiniz ve bu
hızı kabul etmeden önce Sınama Alanın da
deneyebileceksiniz.
Göstergeler
Şekil 44 Fare Özellikleri - Düğmeler
Bu sayfa da her bir fare durumu için (bekleme, Normal Seçim v.b.) farklı ve zevkinize
uygun fare göstergeleri beğenebilirsiniz. Veya hazır düzenlerden birini kullanabilirsiniz.
Şekil 45 Fare Özellikleri - Göstergeler
55
Hareket
Fare göstergesinin hassaslık ölçüsünü Gösterge hızı bölümünde ayarlayabileceğiniz gibi Göstergede iz olacak mı olacaksa iz boyları ne kadar
olacak belirlemek mümkün.
Şekil 46 Fare Özellikleri - Hareket
Çoklu Ortam (Multimedia)
Bilgisayar sisteminize bağlı Çoklu ortam araçlarının özelliklerini belirleyen ayarların değiştirilmesini sağlar.
Bu özellikler Audio, Video, MIDI, CD Çalar gibi bir takım ses ve görüntü efektleri hizmet sunucularına ilişkindir
Ağ (Network)
Bilgisayar sisteminiz tek başına çalışmıyor ve bir sisteme bağlı bulunuyorsa (ki bu sistem genel olarak Network-Ağ işletim sistemi olarak adlandırılır) kullanılan sisteme bağlanmada kullanılan donanım ve yazılım özelliklerini bu bölümde tanımlarız.
Parolalar (Passwords)
Bilgisayar sisteminize erişirken kullandığınız bir şifre varsa onu değiştirmenizi veya böyle bir şifre yoksa
şifre düzeneğini kurmanızı sağlar. Varsa çok kullanıcılı bir sisteme bağlanırken kullandığınız şifreyi de burada belirtmeniz ve tanımlamanız gerekecektir.
Power
Kullandığınız bilgisayar Diz üstü türü akü ile çalışabilen bir bilgisayar ise sisteminiz üzerinde kalan toplam
akü gücünü v.s. görmenizi sağlayan, buna ilişkin güç tasarrufu yönetimi tanımlarını yapabildiğiniz program öğesidir.
Yazıcılar (Printers)
Yazıcı tanımları yapılan alt program alanıdır. ‘Bilgisayarım’ bölümündeki ‘Yazıcılar’ ile aynıdır.
56
Bu klasör içerisindeki ‘Yazıcı Ekle’ ile yeni bir yazıcı tanımı yapabilirsiniz. Daha önce yapılandırılmış tüm
yazıcıları ise burada görmemiz mümkün olacaktır. Bu yazıcılardan herhangi biri üzerinde sağ tıklama yaptığımızda
açılan menü’deki komutların anlamı şunlardır:
Aç: Bu Yazıcı İş kuyruğunun gösterildiği pencerenin açılmasını sağlar. Bu
pencere içerisinde yaazıcıya gönderilmiş tüm öğeler görülebilir, silinebilir, önceliği değiştirilebilir.
Devre Dışı Çalış: Yazıcının bağlı bulunduğu Ağ hattı devrede değilse yazıcının devre dışı çalışmasını sağlar. Hat daha sonra kurulursa bu yazıcının devre
dışı olduğu durumlarda gönderilen tüm belge ve bilgiler yazdırılacaktır.
Varsayılan Olarak Belirle: Bu yazıcının Windows 95 tarafından standart
yazıcı olarak belirlenmesini sağlar. Eğer bu komut önünde çentik varsa bu yazıcı
varsayılandır ve gönderilen bilgi ve belgeler aksi belirtilmediği sürece bu yazıcıya iletilir. Kurulu varolan yazıcılarınızdan sadece biri varsayılan olabilecektir.
Şekil 47 Yazıcı Sağ Tıklama MeKısayol yarat, Sil, Yeniden Adlandır komutları şu ana kadar görülen genel annüsü
lamlarını bu yazıcı için korumaktadırlar.
Özellikler: Bu yazıcının bir takım özelliklerini değiştirmenizi ve belirlemenizi sağlar.
Bölgesel Ayarlar (Regional Settings)
Sisteminizin çalıştığı ülkeye ait bir takım değerlerin verildiği bölümdür. Bu bölümde öncelikle hangi ülke
bilgilerini kullanacaksınız onu belirtmeniz gerekiyor. Sonra kullanılan sistemde sayılar nasıl ifade edilir, para birimi nedir ve nasıl ifade edilir, saat ve tarih bilgileri nasıl ifade edilir şeklindeki bilgileri kendi şartlarınıza göre
oluşturabilirsiniz.
Ses (Sounds)
Bilgisayarınızın hangi işlemde hangi sesi çıkarmasını istediğinizi bu bölümde tanımlıyorsunuz. Ses kartınız
varsa anlamlı olabilecektir.
Sistem (System)
Bilgisayarınızın donanım, adresler, kesme istek hatları gibi bir takım daha fiziksel konularda hangi ayarları
kullandığınızı belirtebildiğiniz bölümdür. Ancak bu bölüm üzerinde genel olarak fazlaca bir oynama yapmamanız
tavsiye edilir. Hatta hiç oynama yapmamanız en iyisidir.
Derslik ortamındaki bilgisayarlarda bu iletişim kutusunun bazı sekmeleri ve düğmeleri iptal edilmiştir.
57
Bazı Uygulamaların Detayları
Windows ortamındaki bir takım programlar bizim bazı işlerimizi yapmak için gereklidir. Bu programları
kullanmamız yapacağımız işlerin kolaylaştırılması açısından önem arz eder. Bunların bir kısmı aşağıya çıkarılmıştır.
A sürücüsü ile ilgili işlemler
A sürücüsü sisteminizin üzerinde bulunan dosyaları başka ortamlara nakletmek için kullanılan disketlere
okuyup yazabilen bir sistem aygıtıdır. Bu amaçla kullanılan disketlere erişirken ‘Bilgisayarım’ içerisinde bulunan
‘3½ Disket A’ dosyası aracılığı ile erişebilirsiniz. Bu nesne üzerinde sağ tıklama yaparak açılan menüden neler yapabileceğinizi görelim.
Aç: Disket sürücünün içerisinde bulunan dosyaların görülmesini sağlar.
Araştır: Disket sürücü içerisindeki dosyaların Windows Gezgini yardımı ile görülmesini sağlar.
Bul: A sürücüsü üzerinde herhangi bir dosyanın aranmasını sağlar.
Disket Kopyala: Bir disketi başka bir diskete bire bir kopyalayan komuttur. Eski DOS ortamında
‘DISKCOPY’ komutunun aynıdır.
Biçimle: A sürücüsü içerisine konulan bir disketi biçimlendirir. Fabrikadan çıkan ve ilk defa kullanılacak
olan her disket mutlaka bir sefer de olsa bu işlemden geçmelidir. Dikkat!!! Bu işlem sonucunda disket üzerinde
başka herhangi bir bilgi kalmayacağı için kullandığınız diskete bu işlemi uygularken dikkat ediniz. Tüm bilgilerinizin silineceğini unutmayınız.
Kısayol Yarat: Bu öğe için bir referans oluşturur.
Özellikler: Sürücünün bir takım niteliklerini görüp değiştirebileceğiniz bir komuttur.
A sürücüsü üzerinde , ister kendi penceresinde kullanılsın isterse de Windows Gezgini aracılığı ile kullanılsın (C: ) üzerinde yapýlan tüm iþlemlerin aynýsý yapýlabilir. Dosya yaratma, yeniden adlandýrma taþýma veyya
kopyalamaiþlemleri aynen geçerlidir. Taþýma veya kopyalama iþlemleri ister C sürücüsünden A’ya isterse de A
sürücüsünden C’ye yapýlabili
Ancak bir disket üzerinde iþlem yapýlýrken, iþlemler öncesinde mutlaka ‘Biçimlendirme’ yapýlmalýdýr. Bu
iþlem kýsaca bu disketin bu veya buna benzer sistemlerde kullanýlacaðýný bilgisayarlara bildirir. Çünkü her
iþletim sisteminin veya bilgisayar sisteminin disket üzerine yazma iþlemi farklýlýklar arzetmektedir.
58
A sürücüsündeki Disketin Biçimlendirilmesi
Bir Disket ilk defa kullanılmadan önce mutlaka
kullanıma hazırlanmalıdır. Bu işlem formatsız disketler
için bir sefer dahi olsa yapılmalıdır. Ancak üzerinde
bilgi bulunan bir disket de biçimlendirilebilir. Ama bu
işlem ile disket üzerinde hiç bir bilginin kalmayacağını
bilmeniz gerekir. Disket biçimlemek için 3½ Disket A
simgesi üzerinde sağ tıklayınız. Menüden ‘Biçimle...’
komutunu seçiniz. Karşınıza Şekil 48 deki gibi bir ileti
kutusu çıkacaktır. Bu kutudaki her bir kontrol şu anlama gelmektedir.
Sığa: Disketin Biçimlendirilmesinin sonucunda
elde edilecek bilgi saklama kapasitesini belirtir. Burada
karşılaşabileceğiniz seçenek sayısı en fazla 4 olabilecektir. Ancak bunlardan aynı anda en fazla iki tanesini
bu listede görebilirsiniz. Bu disketlerin çeşit ve kapasiteleri aşağıya çıkarılmıştır. Sığa Hakkındaki Ölçü Birimleri hakkında daha geniş bilgi REF _Ref407007416
\* MERGEFORMAT konusunda bulunabilir.
DİSKETLER
Şekil 48 Biçimlendir İleti Kutusu
3.5"
HD
1.44 MB
5.25"
DD
720KB
HD
1.2 MB
DD
360KB
Biçimleme Türü: Bu disketinizin nasıl biçimlendirileceğini belirlemenizi sağlar şöyle ki ‘Hızlı(Sil)’disketin içeriğinin silinmesini sağlayacaktır. İlk defa alınmış bir disket ‘Hızlı’ yöntemle biçimlendirilemeyecektir. ‘Tam’ disketin baştan sona gözden geçirilmesini ve içeriğinin tamamen silinerek yeniden düzenlenmesini
sağlayacaktır. ‘Sadece Sistem Dosyalarını’ disketi biçimlendirmeksizin sadece sistem dosyalarının yerleştirilmesini disket üzerine yerleştirilmesini sağlayacaktır.
Etiket: Bu disketinize verebileceğiniz etiketi-ismi belirlemenizi sağlar.
Etiket Yok: Bu onay Diskete etiket vermek istemediğinizi belirtir. Etiket yazmış olsanız bile bunu onaylayınca etiketiniz silinecektir.
Bittiğinde Özet Göster: Bu onay Biçimlendirme işlemi sonucunda Disketin Ne kadarı sağlam Ne kadarı
kullanılmış veya kullanılamaz durumda onu görmemizi sağlayacaktır.
59
İlk satırda yer alan bilgi disketinizin toplam
kapasitesini byte cinsinden verir.
İkinci Satırdaki bilgi Sistem Dosyaları tarafından kullanılan miktarı verir.
Üçüncü satırdaki bilgi disket üzerindeki bozuk alanı verir.
Dördüncü satırdaki bilgi ise bu birimler çıktıktan sonra geriye kalan toplam kullanılabilir boş
disket alanını verir.
Beşinci ve Altındaki satırlar kısmen özel bilgiler içermektedir. Son satır ise bu diskete verilen
özel bir seri numarası olup rastgele ve bilgisayar
tarafından verilmiştir.
Şekil 49 Biçimleme Sonuçları
Sistem Dosyalarını Kopyala: Bu onay Biçimlendirme işlemi bittiğinde Sistem dosyalarını da
(Bu
dosyalar
:IO.SYS,
MSDOS.SYS,
COMMAND.COM) disket üzerine kopyalamayı sağlar.
Klavyenin kullanımı
Klavyemiz genel olarak kullanım bakımından daktiloya oldukça benzemektedir. Bu bakımdan eğer bir daktilo kullanıcısı iseniz fazla zorlanmadan klavyeyi kullanacaksınız demektir. Ancak buna rağmen bazı fazlalık tuşlar
klavye kullanımını daktilodan ayırmaktadır.
Esc Tuşu: Genellikle yapılan işlemi onaylamadan işlemden vazgeç anlamı taşımaktadır.
Caps Lock Tuşu: Klavyenin üzerinde var olan Caps Lock ışığını idare eder (Yakar veya Söndürür). Eğer ışık
yanıyorsa yazılan yazılar büyük harf olarak basılır.
Shift Tuşu: Geçici süreyle Caps Lock tuşunun yaptığı etkiyi yapar ayrıca rakamların üzerindeki ! ’ + % …
gibi işaretlerin çıkarılmasını sağlar. Başka bir tuşla beraber kullanılması gereken tuşlardan biridir.
Ctrl Tuşu: Özel amaçlar için kullanılan ve Shift tuşu gibi başka bir tuşla beraber kullanılan bir tuştur.
Alt Tuşu: Bu da yine özel amaçlarla kullanılan (Her program ve her an için farklı uygulamalar) ve Shift-Ctrl
gibi başka bir tuşla beraber kullanılan bir tuştur.
Alt Gr Tuşu: Klavyenin üzerindeki bazı tuşlar 3 farklı şekil basabilirler. Birincisi normal bas, ikincisi Shift
ile beraber bas, üçüncüsü de Alt Gr ile beraber basılınca çıkan ve genellikle klavye tuşu üzerinde sağ alt köşede
gösterilen tuşlardır.
F1,F2…F12 Tuşları: Fonksiyon tuşları olarak da adlandırılan bu tuşlar yine her programda değişen özel
amaçlar için kullanılırlar.
Enter Tuşu: Yapılan işlemi Onaylayarak devreye koyan tuştur. Kabul veya giriş anlamını taşımaktadır.
BackSpace Tuşu: İmlecin bir sola giderek soldaki karakteri silen tuştur.
Tab Tuşu: İmlecin bir tabülatör durağı ileri gitmesini sağlayan tuştur.
Insert Tuşu: Özellikle editör programlarında araya girme ve üste yazma modlarını seçen tuştur.
Delete Tuşu: İmlecin bir sağa giderek sağdaki karakteri silen tuştur.
Home Tuşu: Programına göre farklı amaçlar için kullanılsa da genellikle imleci satırın başına konuşlandırır.
End Tuşu: Programına göre farklı amaçlar için kullanılsa da genellikle imleci satırın sonuna konuşlandırır.
Page Up Tuşu: Programına göre farklı amaçlar için kullanılsa da genellikle imleci bir sayfa yukarı yani üste
konuşlandırır.
Page Down Tuşu: Programına göre farklı amaçlar için kullanılsa da genellikle imleci bir sayfa aşağı yani alta konuşlandırır.
60
Yön tuşlar: İmlecin metin veya çalışma tablosu üzerinde istenilen yere götürülmesini (satır aşağı, satır yukarı, karakter sağa, karakter sola) sağlar.
Num Lock Tuşu: Klavye üzerindeki Nümeric Pad’in sayısal bölümünün kullanılmasını sağlar.
Print Screen Tuşu: Ekran görüntüsünü paralel bağlı yazıcıya (DOS ekranı için) veya Clipboard denilen yazı
tahtası bölümüne atar.
Scroll Lock Tuşu: Ekran üzerinde gösterge görevi gören imlecin ekran üzerinde sabitleşmesini ve metnin
kaydırılmasını sağlar.
Pause: Yapılan herhangi bir işlemi herhangi bir tuşa basıncaya kadar durdurmayı sağlar. Her program ve
uygulamada kullanılamaya bilir.
Not Defterinin kullanımı
Not Defteri yazı tabanlı birçok biçim tanımı olmayan düz yazıların yazılmasını, değiştirilmesini sağlayan
programdır. Genellikle birtakım sistem dosyalarını oluşturulması ve değiştirilmesini sağlar. Sayfalanma, sayfa kenar boşlukları, cetvel vb. ayarların olmadığı bir yazım programıdır. Şimdiye kadar gördüğümüz fare kuralları ile
beraber klavye kurallarını da kullanmanız gerekecektir.
Genel olarak gördüğümüz klavye kurallarıyla yazdığımız herhangi bir belge üzerinde Not defterinin şu komutlarını uygulayarak belgelerinizi düzenleyebilirsiniz veya oluşturabilirsiniz.
Dosya-Yeni: Yeni ve boş bir sayfa oluşturur. Bu arada üzerinde çalışılan belge son haliyle kaydedilmemişse
kaydedilip edilmeyeceği konusunda bir soru sorulur.
Dosya-Aç: Daha önceden üzerinde çalışılmış ve saklanmış bir belgenin açılıp ekran üzerine getirilmesini
sağlar. Dosya Açma işlemi sırasında bir iletişim kutusu içerisinde size sorulacak soruları (Dosya adı ve Bakılacak
yer gibi) doğru olarak cevaplamalısınız.
Bu Diyalog Kutusunda Bir dosya
açmak için öncelikle ‘Bakılacak yer’ listesinde Dosyanın bulunacağı klasörü
bulmalıyız. ‘Dosya adı’ bölümünde açmak istediğiniz dosyanın adını yazmanız
gerekecek. Daha da iyisi üstteki pencereden bu dosyayı bulup seçmeniz halinde
dosya adı buraya otomatik olarak yazılacaktır. Bu yöntemle hata yapma riskiniz
azalır.
Şekil 50 Not Defteri Aç Diyalog Kutusu
Dosya-Kaydet: Üzerinde çalışılan
belgenin daha sonraki çalışmalara hazırlanması ve bırakılması için son haliyle
saklanmasını sağlar. Eğer bu belge ilk
defa olmak üzere ‘Kaydet’ ile saklanmaya çalışılıyorsa ‘Farklı Kaydet’ diyalog
kutusuyla karşılaşılacaktır.
61
Dosya-Farklı Kaydet: Üzerinde
çalışılan bir belgeyi ilk defa veya
başka bir isimle saklamak amacıyla kullanılan komuttur. Karşımıza
çıkan diyalog kutusunda öncelikle
klasör olarak bu dosyayı nereye
saklayacağımızı ’Kaydetme Yeri’
seçme listesinde belirlememiz gerekecektir. Ayrıca ‘Dosya Adı’
yazı kutusuna da bu dosya için
düşünülen en fazla 255 karakterden oluşan ismi vermemiz gerekmektedir. Sonra Kaydet komut
düğmesi ile saklama işlemi gerçekleştirilecektir.
Bi dosya kaydederken ileride bu dosyayı daha kolay bulabilmek için mutlaka bu ileti kutusundaki ‘Kaydetme yeri’ ni doğru belirlemelisiniz. Ancak bir dosya için bu yeterli olmayacaktır. Mutlaka o dosya için
dosyanın içeriği hakkında bilgi verebilecek bir ad düşünülmelidir. Bu ad ise ‘Dosya adı’ bölümüne net olarak yazılmalıdır.
Şekil 51 Not defteri Farklı Kaydet
Dosya-Sayfa Yapısı: Sayfamızın büyüklüğünü, duruş şeklini, Kenar Boşluklarının, Alt Bilgi, ve Üst Bilgi
değerlerini verebildiğimiz bir ayar sayfasıdır. Burada detaylı anlatılmadı. Çünkü WordPad programında anlatılacak
ve orada daha çok kullanılacak.
Dosya-Yazdır: Hazırladığımız belgeyi yazıcıya göndermemizi sağlar.
Dosya-Çıkış: Not Defteri programından çıkmamızı sağlar. Bu çıkış esnasında belgemiz son haliyle saklanmamışsa saklanıp saklanmayacağı konusunda soru sorulur.
Düzen-Geri Al: Editör üzerinde yapılan son işlemin geri alınmasını sağlar. Bu komut ile son olarak yaptığınız işlemin yanlış olduğunu düşünüyorsanız geri dönebilirsiniz. Yanlışlıkla yapılan silme işlemlerinden, yazıların
yazılmasından veya taşıma işlemlerinden bir sefere mahsus olmak üzere vazgeçmenizi sağlayacaktır.
Düzen-Kes: Seçili herhangi bir yazı bölümünün silinmesini ve bu arada bellek üzerinde özel bir alana
(Clipboard) aktarılmasını sağlar.
Düzen-Kopyala: Seçili herhangi bir yazı bölümünün bellek üzerinde özel bir alana (Clipboard) aktarılmasını
sağlar.
Düzen-Yapıştır: Clipboard üzerindeki bir bilgiyi imlecin bulunduğu yere yapıştırır (yerleştirir).
Düzen-Sil: Seçili herhangi bir yazı bölümünün silinmesini sağlar.
Düzen-Tümünü Seç: Yazılan tüm belgenin seçilmesini sağlar.
Düzen-Saat/Tarih: İmlecin bulunduğu yere seçilecek olan biçime uygun olarak tarih ve/veya saat bilgisinin
getirilmesini sağlar. Bu bilgi o anda sistem üzerinde bulunan tarih/saat bilgisidir.
Düzen-Metni Sar: Yazılı belgede satırların açılmış bulunun pencere içersine sığdırılması amacıyla cümleleri
uygun şekilde böler.
Ara-Bul: Doküman üzerinde herhangi bir kelime
veya ifadenin aranmasını sağlar. Bu ileti kutusunu
kullanırken kontrollerin anlamları şunlardır.
Aranan: Aradığınız Kelime veya ifadeyi bu yazı
kutusuna yazınız.
Şekil 52 Bul İleti Kutusu
62
Büyük küçük harf eşleştir: Doküman üzerinde aranan kelimenin tam olarak yazıldığı gibi
(büyük küçük harf açısından)bulunmasını istiyorsanız bu onayı onaylamanız gerekecektir.
Yön: İmlecin bulunduğu yerden itibaren arama yönünü belirtecektir. Dokümanın daha yukarısına veya daha
aşağısına araması mümkündür.
Bu belirlemelerden sonra ‘Sonrakini Bul’ düğmesi ile aranan kelimenin imlecin bulunduğu yerin daha sonrasında rastlanacak ilk kelimeyi bulup gösterecektir.
Ara-Sonrakini Bul: Eğer bir defa da olsa Bul komutunu kullandıysanız açılacak olan bu komut aynı şartları
sağlayan diğer ifadeleri bulmanızı sağlayacaktır.
Yardım: komutunda ise size uygulama hakkında genel bilgiler, diğer ihtiyaç duyduğunuz yardım bilgileri sunulacaktır.
Paint’in kullanımı
Windows ortamında resimlerin yapılmasını, oluşturulmasını, biçimlendirilmesini, renklendirilmesini sağlayan bir grafik programıdır. Profesyonel amaçlar için kullanımı oldukça zordur, daha çok basit çizim ve resimlerin
yapılmasında kullanılabilir.
Dosya-Yeni: Yeni ve boş bir sayfa oluşturur. Bu arada üzerinde çalışılan resim son haliyle kaydedilmemişse
kaydedilip edilmeyeceği konusunda bir soru sorulur. Çünkü Paint uygulaması aynı anda sadece bir resim üzerinde
çalışabilir.
Dosya-Aç: Daha önceden üzerinde çalışılmış ve saklanmış bir resmin açılıp ekran üzerine getirilmesini sağlar.
Dosya-Kaydet: Üzerinde çalışılan resmin daha sonraki çalışmalara hazırlanması ve bırakılması için resmin
son haliyle saklanmasını sağlar. Eğer bu resim ilk defa olmak üzere kaydet ile saklanmaya çalışılıyorsa Farklı
Kaydet diyalog kutusuyla karşılaşılacaktır.
Dosya-Farklı Kaydet Üzerinde çalışılan bir resmi ilk defa veya başka bir isimle saklamak amacıyla kullanılan komuttur. Karşımıza çıkan diyalog kutusunda öncelikle klasör olarak bu dosyayı nereye saklayacağımızı ‘Kaydetme Yeri’ seçme listesinde belirlememiz gerekecektir. Ayrıca ‘Dosya adı’ yazı kutusuna da bu dosya için düşünülen en fazla 255 karakterden oluşan ismi vermemiz gerekmektedir. Sonra Kaydet komut düğmesi ile saklama
işlemi gerçekleştirilecektir. Buradaki diyalog kutusu Not Defteri’nde gördüğümüzün aynısıdır.
Dosya-Baskı ön izleme Bir resmi hazırladıktan sonra yazıcıdan almadan önce bir öngörünüm almamızı sağlayacaktır. Buradaki görünüm bu sayfanın gerçekten kağıt üzerindeki görüntüsü olacaktır.
Dosya-Sayfa Yapısı: Sayfamızın büyüklüğünü, duruş şeklini, Kenar boşluklarını ayarlarımızı verebildiğimiz
bir ayar sayfasıdır.
Dosya-Yazdır: Hazırladığımız çizimi yazıcıya göndermemizi sağlar.
Dosya-Duvar Kağıdı olarak Ayarla (döşe): Üzerinde çalışılan dokümanı Masa üstüne duvar kağıdı olacak
şekilde saklanmasını ve Masa üstüne döşenmiş olarak getirilmesini sağlar.
Dosya-Duvar Kağıdı olarak Ayarla (ortala): Üzerinde çalışılan dokümanı Masa üstüne duvar kağıdı olacak
şekilde saklanmasını ve Masa üstüne ortalı olarak getirilmesini sağlar.
Dosya-çıkış: Paint programından çıkmamızı sağlar. Bu çıkış esnasında resmimiz son haliyle saklanmamışsa
saklanıp saklanmayacağı konusunda soru sorulur.
Düzen Geri al: Resim üzerinde yapılan son işlemin geri alınmasını sağlar. Bu komut ile son olarak yaptığınız işlemin yanlış olduğunu düşünüyorsanız geri dönebilirsiniz. Geri dönüş sayısı en fazla üçtür.
Düzen Yinele: Resim üzerinde yaptığınız geri alma işleminin yeniden yapılmasını sağlar.
Düzen-Kes: Seçili herhangi bir resim bölümünün silinmesini ve bu arada bellek üzerinde özel bir alana
(Clipboard) aktarılmasını sağlar.
Düzen-Kopyala: Seçili herhangi bir resim bölümünün bellek üzerinde özel bir alana (Clipboard) aktarılmasını sağlar.
Düzen-Yapıştır: Clipboard üzerindeki bir bilgiyi çalışma alanınızın sol üst köşesine kopyalar.
Düzen-Temizle: Seçili herhangi bir resim bölümünün silinmesini sağlar.
Düzen-Tümünü Seç Hazırlanan tüm resmin seçilmesini sağlar.
63
Düzen Dosyaya Kopyala: Seçilmiş olan resim alanının disk üzerinde herhangi bir dosyaya kopyalanmasını
sağlar. Bu komutla bir resim dosyası birden fazla resme bölünebilir.
Düzen-Dosyadan Yapıştır: Üzerinde çalışılan resim dosyasının sol üst köşesine seçilecek dosya kopyalanır.
Görünüm Araç Kutusu: Paint penceresi üzerinde sol tarafta bulunan küçük resimciklerin (Icon) bulunduğu
kutucuğu ekrana koyar veya kaldırır. Bu komutun önünde çentik olması ekranda Araç Çubuğu var anlamına gelmektedir.
Görünüm-Renk Kutusu Paint penceresi üzerinde sağ alt köşede bulunan üzerinde renklerin bulunduğu kutucuğu ekrana koyar veya kaldırır. Bu komutun önünde çentik bulunması bu renk kutularının ekranda olduğu anlamına gelmektedir.
Görünüm-Durum Çubuğu: Paint penceresinin en alt satırı olan durum satırını ekrana koyar veya kaldırır.
Görünüm-Yakınlaştır: Üzerinde çalışılan resmin büyütülmesi, küçültülmesini sağlar.
Görünüm-Bit Eşlem Göster: Resmin bir ön görünümünü ekrana getirir.
Görünüm Metin Araç Çubuğu: Resim içerisine yazı yazılmışsa ekrana bir çubuk çıkarılmasını sağlar. Yazı
tipi, Yazı boyutu, Yazının biçemi gibi bir takım ayarları burada yapabilirsiniz.
Resim-Döndür/Çevir: Tüm resmin veya seçilen bir bölümünün X veya Y eksenlerinden biri üzerinden izdüşümünü almaya veya belli bir açı ile döndürmeye yarayan komuttur. İlgili Kontrollerin anlamları şunlardır.
Yatay Çevir seçeneği seçili resmin Y ekseni etrafında
çevrilmesini sağlar
Dikey Çevir seçeneği seçili resmin X ekseni etrafında
çevrilmesini sağlar.
Açılı Döndür seçeneği ve vereceğiniz bir açı ile resmin 90, 180 veya 270 derece döndürülmesini sağlayacaktır.
Şekil 53 Döndür Çevir İleti Kutusu
Resim-Uzat/Eğ: Bir resim içerisinde seçilmiş bulunan bir bölümün büyütülmesini veya eğilmesini sağlar. ur. İlgili Kontrollerin anlamları şunlardır.
Uzat bölümünde resmin Yatay veya Dikey olarak yüzde kaç büyütüleceği belirlenir.
Eğ Bölümünde ise resmin yatay veya
dikey olarak kaç derece eğileceği belirlenir.
Ancak gerek Eğ’de gerekse de Uzat da bir
resim sadece ya yatay olarak eğilip uzatılabilir ya da sadece dikey olarak. Aynı
anda hem yatay hem dikey eğip uzatmak
mümkün olamamaktadır.
Şekil 54 Uzat Eğ İleti Kutusu
Resim-Renkleri Ters Çevir: Resim
üzerindeki renklerin ters çevrilmesini sağlar.
Resim-Öz nitelikler: Resim niteliklerinin değiştirilmesini sağlar.
Resim-Sayfayı Temizle: Resmin temizlenmesini, boş bir sayfa elde edilmesini sağlar.
Seçenekler-Renkleri Düzenle: Paint’in kullandığı renklerde değişiklik yapmayı sağlar.
Seçenekler-Renkleri Al: Paint üzerinde daha önceden saklanmış renk paletini çağırır.
Seçenekler-Renkleri Kaydet: Paint üzerinde yapılan palet değişikliğini herhangi bir isimle saklamayı sağlar.
64
Seçenekler-Donuk Çiz: Şeffaf çalışma ve çizimler yapmayı sağlar.
Yardım: Komutunda ise size uygulama hakkında genel bilgiler, diğer ihtiyaç duyduğunuz yardım bilgileri
sunulacaktır.
Word Pad’in kullanımı
Wordpad grafik tabanlı yazılan yazılara istenilen biçim tanımları yapılabilen, bu biçim tanımlarının veya yazıların değiştirilmesini sağlayan aksesuar programıdır. Genellikle mektup, tez, rapor vb. yazıların oluşturulmasını
ve dosyalanmasını sağlar. Sayfalanma, kenar boşlukları, cetvel, yazı tipi, yazı boyutu, kalın yazı, italik yazı, altı
çizili yazı, renkli yazı vb. ayarların yapılabildiği bir editör programıdır.
Genel olarak gördüğümüz klavye kurallarıyla yazdığımız herhangi bir belge üzerinde WordPad in şu komutlarını uygulayarak belgelerinizi düzenleyebilir ve biçimlendirebilirsiniz. Bu arada şimdi göreceğimiz komutlardan
bazıları aynı zamanda Biçimlendirme Çubuğu veya Araç Çubuğu üzerinde yer alır. Yazıtipi vb. değişiklikleri
Yazıtip veya Paragraf komutundan yapabileceğiniz gibi aşağıdaki şu düğme, liste ve sürgülerden de faydalanabilirsiniz.
Dosya-Yeni: Yeni ve boş bir sayfa oluşturur. Bu arada üzerinde çalışılan belge son haliyle kaydedilmemişse kaydedilip edilmeyeceği konusunda bir soru sorulur. Çünkü WordPad uygulaması aynı anda sadece bir belgen üzerinde çalışabilir.
Dosya-Aç: Daha önceden üzerinde çalışılmış ve saklanmış bir belgenin açılıp ekran üzerine getirilmesini sağlar.
Dosya-Kaydet: Üzerinde çalışılan belgenin daha sonraki çalışmalara hazırlanması ve bırakılması için
belgenin son haliyle saklanmasını sağlar. Eğer bu belge ilk defa olmak üzere ‘Kaydet’ ile saklanmaya çalışılıyorsa ‘Farklı Kaydet’ diyalog kutusuyla karşılaşılacaktır.
Dosya-Farklı Kaydet: Üzerinde çalışılan bir belgeyi ilk defa veya başka bir isimle saklamak amacıyla kullanılan komuttur. Karşımıza çıkan diyalog kutusunda öncelikle klasör olarak bu dosyayı nereye saklayacağımızı belirlememiz gerekecektir. Ayrıca bu dosya için düşünülen en fazla 255 karakterden oluşan ismi vermemiz gerekmektedir. Sonra ‘Kaydet’ komut düğmesi ile saklama işlemi gerçekleştirilecektir
Dosya-Yazdır Hazırladığımız belgeyi yazıcıya göndermemizi sağlar. Karşımıza bir diyalog kutusu
çıkacaktır. Bu iletişim kutusundaki kontroller şu amaçla kullanılırlar:
Yazıcı Bölümünde Sisteminize
Bağlı olabilecek tüm yazıcılardan o
anda kullanacağınız yazıcının seçimini
yapmanız gerekecektir. Seçimden sonra Tür Yer ve Açıklama bilgilerine
dayanarak doğru yazıcıyı seçip seçmediğinizi kontrol etmeniz gerekecektir.
Yazdırma Aralığı bölümünde
Yazılı belgenin ne kadarı yazdırılacak
onu belirlemelisiniz. Tümünü, Belirli
bir aralıktaki sayfaları ya da seçili
metni yazdırmanız mümkündür.
Kopya bölümünde kaç kopya isteniyor ve birden fazla kopya istenmişse harmanlama yapılacaksa belirtiliyor.
Şekil 55 Yazdır İleti Kutusu
Dosya-Baskı Ön izleme: Bir belgeyi hazırladıktan sonra yazıcıdan almadan önce bir öngörünüm almamızı
sağlayacaktır.
65
Dosya-Sayfa Yapısı: Sayfamızın büyüklüğünü, duruş şeklini, Kenar Boşluklarımızı, Alt Bilgi ve Üst Bilgi
değerlerini verebildiğimiz bir ayar sayfasıdır. Bu iletişim kutusundaki kontroller şu amaçla kullanılırlar:
Kağıt bölümünde Kağıdın boyutu ve
yazıcıya hangi bölümden yerleştirildiği gibi
bir takım bilgiler yer almaktadır. Bu bölümde Boyut mutlaka doğru olarak seçilmelidir.
Çünkü bu burada belirtilen kağıt üzerine yazılan yazılar yerleştirilmeye çalışılacaktır.
Yönelim Bölümünde Kağıdınızın duruş yönü ayarlanabilir. İstenirse herhangi bir
kağıda yan yatmış şekilde yazı yazılabilir.
Kenar boşlukları bölümünde Kağıdınızın kenarında bırakmayı düşündüğünüz boşluk miktarlarını sol, sağ, alt ve üst olarak ve
milimetre cinsinden verilmelidir.
Bu bölümlerin her birinde yapabileceğiniz değişiklikler üst taraftaki ön izleme
alanında takip edilebilecektir.
Dosya-Çıkış: WordPad programından
çıkmamızı sağlar. Bu çıkış esnasında belgemiz son haliyle saklanmamışsa saklanıp saklanmayacağı konusunda soru sorulur.
Şekil 56 Sayfa Yapısı
Düzen-Geri al Editör üzerinde yapılan
son işlemin geri alınmasını sağlar. Bu komut ile son olarak yaptığınız işlemin yanlış olduğunu düşünüyorsanız geri dönebilirsiniz.
Düzen-Kes: Seçili herhangi bir yazı bölümünün silinmesini ve bu arada bellek üzerinde özel bir
alana (Clipboard) aktarılmasını sağlar.
Düzen Kopyala: Seçili herhangi bir yazı bölümünün bellek üzerinde özel bir alana (Clipboard)
aktarılmasını sağlar.
Düzen-Yapıştır: Clipboard üzerindeki bir bilgiyi imlecin bulunduğu yere kopyalar.
Düzen-Özel Yapıştır: Clipboard üzerindeki bir bilgiyi imlecin bulunduğu yere ancak farklı bir
biçim ile yani resim veya benzeri başka bir biçimde kopyalar.
Düzen Temizle: Seçili herhangi bir yazı bölümünün silinmesini sağlar.
Düzen-Tümünü Seç: Yazılan tüm belgenin seçilmesini sağlar.
Düzen-Bul: Belgenin üzerinde herhangi bir kelime veya ifadenin aranmasını sağlar. Not defterindeki Bul komutuna oldukça benzer. Bu iletişim kutusundaki kontroller şu amaçla kullanılırlar:
Aranan: Aranan ifade veya kelimeyi giriniz.
Tüm Sözcüğü Eşleştir: Aranan kelime herhangi bir önek veya sonek almamışsa bulunacaktır.
Şekil 57 Bul ileti Kutusu (WordPad)
Büyük küçük harf eşleştir: Yazılı ifadenin
‘Aranan’ bölümüne yazıldığı gibi bulunmasını sağlar. Yani harf ayrımı yapar.
Düzen Sonrakini Bul: Eğer bir defa
da olsa ‘Bul’ komutunu kullandıysanız açılacak olan bu komut aynı şartları sağlayan diğer ifadeleri bulmanızı sağlayacaktır.
66
Düzen-Değiştir: Herhangi bir ifade ile bir diğerinin değiştirilmesini sağlayacaktır. Diyalog kutusundaki tüm
komut düğmeleri ve diğer kontrol öğelerinin anlamı ‘Bul’ diyalog kutusundaki ile aynıdır.
Düzen Bağlantılar: Belgenizin içerisine koyduğunuz herhangi bir nesne eğer Bağlantı ile bağlanmışsa bu
linklere ilişkin bir takım özellikleri v.s. değiştirmek için kullanılabilecek komuttur.
Düzen-Nesne: Doküman içerisine yerleştirilen herhangi bir nesnenin niteliklerini güncelleştirmeye yarar.
Görünüm-Araç Çubuğu: WorPad penceresi üzerine düğmelerin bulunduğu çubuğu ekrana koyar veya kaldırır.
Görünüm-Biçim Çubuğu: WorPad penceresi üzerine biçimlendirme düğmelerinin bulunduğu çubuğu ekrana
koyar veya kaldırır.
Görünüm-Cetvel: WorPad penceresi üzerindeki cetveli ekrana koyar veya kaldırır.
Görünüm-Durum Çubuğu: WorPad penceresinin en alt satırı olan durum satırını ekrana koyar veya kaldırır.
Görünüm-Seçenekler: WorPad uygulamasına ilişkin bir takım tanımların yapılmasını sağlar.
Ekle-Tarih ve Saat: İmlecin bulunduğu yere seçilecek olan biçime uygun olarak tarih ve/veya saat
bilgisinin getirilmesini sağlar. Bu bilgi o anda sistem üzerinde bulunan tarih/saat bilgisidir.
Ekle-Nesne: Herhangi bir
Microsoft Nesnesinin belge içerisine getirilmesini sağlar (OLE). Bu
Komut ile Windows 95 ortamındaki tüm nesneleri görüp istediklerinizi WordPad belgesine yerleştirmeniz mümkün olacaktır. Bu gelebilecek nesnelerin nasıl kullanılacağı daha çok o nesnenin genel
özelliği ile ilgilidir. Örneğin yazılan yazı içerisine Excel Nesnesi
koyarken Excel’in nasıl kullanılacağını biliyor olmanız gerekebilecektir.
Şekil 58 Nesne Ekle İleti Kutusu
Biçim-Yazı tipi: Yazılacak
yazının imlecin bulunduğu yerden itibaren veya
yazılmış ve seçilmiş yazının yazı tipi, büyüklük
v.b. diğer özelliklerinin değiştirilmesini sağlar.
Komut kullanılınca iletişim kutusu açılacaktır.
Şekil 59 Yazı Tipi ileti Kutusu
67
Biçim Paragraf: Yazılan belge üzerinde paragraf
ayarlarını istenilen şekilde düzenlemenizi sağlar. Bu komutun karşılığı aynı zamanda Biçimlendirme Çubuğu üzerinde bulunan resimciklerde de vardır. Komut kullanılınca
iletişim kutusu açılacaktır. Bu iletişim kutusundaki kontroller şu amaçla kullanılırlar:
Soldan: Kenar boşluğu haricinde bir paragrafın sol
kenarının, kenar boşluğuna olan mesafesini verir.
Sağdan: Kenar boşluğu haricinde bir paragrafın sağ
kenarının, kenar boşluğuna olan mesafesini verir.
Şekil 60 Paragraf ileti Kutusu
İlk Satır: Bir paragrafın ilk satırının diğer satırlarına göre girintili veya askıda olup olmayacağını olacaksa
mesafenin ne olacağını belirler.
Hizalama: Paragrafın Yazı alanı içerisinde Hizalamasının nasıl olacağını belirler.
Biçim-Sekmeler: Yazılan yazılar için Tabülatör duraklarının yerlerini belirler.
Yardım: Bu komutta ise size uygulama hakkında genel bilgiler, diğer ihtiyaç duyduğunuz yardım bilgileri
sunulacaktır.
Uygulamalar arası bilgi transferi
Microsoft Windows 95 ortamında çalıştırabileceğiniz tüm uygulamalar arasında bilgi transferi gerçekleştirebilirsiniz. Bu maksatla en basit anlamda Kes-Yapıştır, Kopyala-Yapıştır komutlarını kullanabileceğiniz gibi varsa bu uygulamaların (Nesneleri Bağlama ve Yerleştirme) Object Linking And Embedding (OLE) kolaylıklarını ve
ilgili komutlarını kullanabilirsiniz. Örneğin WordPad içerisine dışarıdan herhangi bir bilgi transfer ederken EkleNesne komutu böyle bir OLE imkanı sağlar (Bakınız REF _Ref407008561 \* MERGEFORMAT Şekil 58 Nesne
Ekle İleti Kutusu)
MS-DOS Komut istemi (MS-DOS Prompt)
Windows 95 kullanımı ile birlikte artık insanlar ezbere komut bilmek durumunda kalmayacaklar. Ancak buna rağmen IBM ve uyumlu bilgisayarlarda tam Görsel İşletim sistemleri henüz yeni olduğu için bir eski alışkanlıklar, tüm programların tam uyum içerisinde olamaması gibi nedenlerden dolayı MS-DOS kullanılmak zorundadır.
Bu amaçla Windows95 içerisinde bu hizmeti verebilecek bir komut bulunmaktadır. Bu komutun kullanımı ile birlikte Windows ortamında size özel bir DOS penceresi açılacaktır. Bu DOS penceresi içerisinde şimdiye kadar kullandığınız tüm komutları (Gerek harici gerekse dahili) kullanabileceksiniz. Bu başlık altında, kullanılabilecek komutları ve kullanımlarını, amaçlarını, benzerlik ve farklılıklarını daha geniş olarak inceleyebileceksiniz. (Bakınız
Hata! Başvuru kaynağı bulunamadı. Sayfa 68)
68
Ağ Komşulukları
Ağ Nedir?
Ağ bir oda, bina ya da kavramsal bir ortamda tüm bilgisayarların bir takım tablolar ile biri birlerine bağlanarak elde edilen bütündür. Burada bilgisayarlar birbirlerine kablolar ile fiziksel olarak bağlıdır ve bu bağlantılar
üzerinde bilgi alış verişi yapacak teknik donanıma (Modem yada Ethernet kartı) sahiptir. Yönetim Bakımından
ağlar ikiye ayrılır.
Çalışma Grubu (Workgroup) Yönetici kavramının bulunmadığı ağalardır. Bu tür bir yapılandırmada hiçbir
Windows95 terminali diğerine göre üstün değildir. Ve güvenlik noktasında denetleme yapabilecek bir Ana bilgisayar (Server) kavramı bulunmaz.
Etki Alanı (Domain) Böyle bir yapılandırmada Windows95’ten kurulu bir grup bilgisayar yanında Windows
NT Server Novell Server gibi bir takım yazılımları çalıştıran ana bilgisayar adı ile anılan bir bilgisayar bulunur.
Böyle bir sistemde güvenlik denetimi genellikle Ana makine tarafından gerçekleştirilir. İstenen kullanıcılara istenildiği kadar hak ve yetki verilebilir. Planlama tamamen Sistem yöneticisine aittir.
Betim Bilgisayar’da ikinci model uygulanmaktadır. Sistemi kullanacak her kullanıcının tüm hakları bellidir.
Bunun dışına çıkması ya da ötesine geçmesi mümkün değildir.
Ağlar ayrıca büyüklük veya yayıldıkları alan açısından da incelenebilir. Örneğin Internet en büyük alana yayılmış ağdır. Bu alan tüm dünyayı ve her evdeki bilgisayarları kapsamaktadır. Bir şirketin tüm ofis ve bürolarının
gerçek zamanlı olarak birbirine bağlanması 2. Büyüklükteki ağı gösterir ve Teknik olarak İntranet olarak isimlendirilir. Sonuncusu ise bir binanın dışına çıkmayan ya da taşmayan ağlardır.
Ağ kullanımındaki temel amaç bilgi ve bazı kaynak kullanımlarının merkeziyetçiliğini sağlamaktır. Yazıcı
ve dosya paylaşımının ve yönetiminin tek elden (Yönetici) yapılmasını sağlamaktır.
Windows 95 Ağları Nasıl Destekler
Windows95 bu şekliyle bu gün dünya üstünde kullanılan tüm ağları desteklemektedir. İstenirse Windows95
ile Workgroup (Çalışma grubu) kurulabileceği gibi Bir Çalışma istasyonu olarak Novell, NT, Unix yada Internet
Server’larına da bağlanılabilir. Bu sistemler üzerinde size verilmiş hak ve yetkiler doğrultusunda paylaştırılmış
unsurlardan faydalanabilirsiniz. Bu amaçla Windows 95 ortamında Ağ Komşulukları ve ya Çevirmeli Ağ programlarından faydalanabilirsiniz.
Ancak bu Ağları öncelikle kullanabilmek için bu ağlara bir şekilde bağlanmak gerekecektir. Genellikle Yerel
Ağlara bağlanmak için Windows95’in ilk açılışında Kullanıcı Adı ve Parola bilgilerini doğru olarak işlemelisiniz.
Eğer Bilgiler doğru ve Server tarafından kabul edilmişse sisteme bir kullanıcı olarak bağlanırsınız. Bu giriş ekranı
derslerimizin başında anlattığımız ve resimlediğimiz ekranımızdır.(Bakınız Windows’a Giriş Sayfa 21)
Eğer bağlanacağınız ağ Uzaktan erişim ağı ise ve arda bir telefon hattını kullanıyorsanız Çevirmeli ağ programından faydalanarak öncelikle ağa bağlanırsınız (Bu aşama da yine kullanıcı adı ve Parola önemli bir yer işgal
etmektedir) sonra bu kaynaklara ulaşım için Ağ komşuları veya Internet gezgini gibi programlar kullanılır.
Windows95’te Çalışma Grupları
Birden fazla Windows95 bilgisayarının bulunduğu bir ortamda Fiziksel bağlantı yapılmışsa bir çalışma grubu oluşturularak çalışılabilir. Diğer bilgisayarda var olan dosya ve diğer kaynaklara (Genellikle Yazıcı) rahatlıkla
ulaşılabilir. Bu ulaşım aşamasında erişim şifreye bağlı olabilir veya tamamen serbest kalabilir ama kullanıcı bazında sınırlandırılamaz. Yani bu çalışma gurubundaki herhangi bir kişi bir diğer bilgisayar üzerinde ya tüm haklara
sahiptir, ya sadece bilgi okuması yapabilir ya hiçbir hakkı yoktur. Ya da tüm haklara sadece parola aracılığı ile ulaşabilir. Ancak Ortamda bir Etki Alanı Sunucusu veya Sunucu bulunmadığı için Kullanıcı bazında sınırlama ve
benzeri bir işlem yapılamaz.
Böyle olmasına rağmen küçük işletmelerde gerek maliyeti düşürmek ve gerekse de ağ olayının sağladığı tüm
imkanlardan faydalanmak için oldukça iyi bir yöntem.
69
Ağlar Nasıl Kullanılır
Ağları kullanırken Genellikle Ağ Komşularından faydalanacağız. Ancak kullandığınız Ağ eğer Internet ise
bu amaçla Internet Gezginin kullanılmasını tavsiye ederiz.
Ağ Komşuları kullanılırken üzerinde çift tıklayarak açılan pencereden tüm ağ ve diğer makineleri görebiliyorsunuz. Bu pencere içerisinde hangi makineden bilgi alınacaksa veya hangi bilgisayara bilgi kopyalanacaksa o
bilgisayar üzerinde çift tıklama yapınız. Örneğin Şekil 61 Ağ Komşuları resminde hem tüm ağ hem de o anda sistemde çalışan aynı Çalışma Grubunda bulunan bilgisayarları görebiliyorsunuz. Bunlardan herhangi biri üzerinde
çift tıklanırsa bu bilgisayara ait paylaşıma açılmış tüm kaynakları görebilirsiniz. Size ait bir bilgisayarda siz istediğiniz bir klasörü istediğiniz bir isimle paylaştırabilirsiniz. Ancak Betim Bilgisayarda bu paylaşım komutu güvenlik
nedeniyle iptal edilmiştir. Bu şekilde herhangi bir bilgisayarın paylaştırılmış tüm kaynaklarına ulaşabilirsiniz.
Anacak bu ulaşım ya da erişim konusunda size veya bağlı bulunduğunuz gruba böyle bir hak verilmiş olmalıdır.
Örneğin Şekil 61 deki pencerede
BBEM-00
adlı
bilgisayarın
içerisinde kullanıma açılmış Kaynaklara bir bakalım. Bu amaçla
BBEM-00 üzerinde çift tıklıyorsunuz ve Şekil 62
BBEM-00 Bilgisayarının Kaynakları
resmindeki gibi bir
görüntü elde ediyorsunuz. Bu şekil
veya pencere içerisindeki her bir klasör görünümlü öğe
aslında o bilgisayarın
kullanıcısı
tarafından
diğer
kullanıcılara açılmış kaynaklardır.
Ancak bu tür bir
Şekil 61 Ağ Komşuları
kaynak
paylaşımında Yönetici veya o bilgisayarın sahibi hangi klasörleri veya dosyaları başkalarının görmesini isterse sadece o
dosyaları paylaştırır. Ayrıca bir klasör veya dosyanın da herkes tarafından görülmesi, değiştirilmesi veya silinmesi
mümkün olmayacaktır. Sahip olan kişi bunu da belirleme yetkisine sahiptir.
Bu resimdeki Örnekte bahsi geçen BBEM-00 bilgisayarı Betim Eğitim Merkezinin Ana Bilgisayarıdır. Bu
nedenle de oldukça fazla paylaşım belirlenmiştir. Ancak bu kaynaklardan sadece bazılarına sadece okuma hakkı ile
bağlı olabilirsiniz. Bazılarını açma hakkınız bile olamayacak bazıları ise hem yazılıp hem de okunabilecektir ama
içerisinde dosya silinemeyecektir. Bu ve buna benzer kısıtlama veya belirlemeler tamamen Yönetici tarafından
ayarlanacaktır.
70
Bazen Bu kaynaklardan bazılarını sisteminize bir sürücü olarak
bağlanmasını isteyebilirsiniz. Örneğin Bilgisayarım Penceresi içerisindeki (Y: ) sürücüsü buna
güzel bir örnektir. Eğer
bu kaynaklardan bazılarını sürücü olarak sisteme bağlamak isterseniz
bağlamak
istediğiniz
kaynak üzerinde sağ tıklayarak açılan menüden
Ağ sürücüsüne bağlan
komutunu seçmeniz gerekecek karşımıza şöyle
bir ileti kutusu çıkacaktır. Bu ileti kutusundaki
kontrollerin anlamları şu
şekildedir:
Şekil 62 BBEM-00 Bilgisayarının Kaynakları
Sürücü: Bu kaynağın Bilgisayarınıza bağlandıktan sonra verilecek ismi belirler. C’den Z’ye uzanır ve o ana
kadar kullanılmamış ve İngiliz alfabesinde yer
alan harflerden biri olabilir.
Şekil 63 Ağ sürücüsüne Bağlan İleti Kutusu
Yol: Bu sürücünün asıl gösterdiği kaynağın adını içerir Şekildeki örnekte BBEM-00
bilgisayarı üzerinde betim kaynağından bahsediliyor ve bu nedenle de \\BBEM-00\betim
olarak belirlenmiş.
Oturum açıldığında yeniden bağlan:
Bu kaynağa Bilgisayar açıldığında her seferinde yeniden bağlanılacaksa kullanılabilecek bir onaydır. Eğer her seferinde ben bu sürücüyü hazır olarak karşımda görmek isterim diye düşünüyorsanız onaylamanız gerekecektir. Bilgisayarım içerisinde yer alan (Y: ) sürücüsü yaklaşık olarak böyle bir mantıkla oluşturulduğu için her açılışta sürücüyü Bilgisayarım Penceresi içerisinde görürsünüz. Bu şekildeki bir sürücüyü artık kullanmak istemiyorsanız
üzerinde sağ tıklayın ve Ağ bağlantısını Kes komutunu kullanın bu sürücü Bilgisayarınıza bağlı bir sürücü olamayacaktır.
Ağ Yazıcısı Nedir?
Eğer bir sistem üzerinde bir yazıcı diğer tüm bilgisayarlar tarafından da kullanılabiliyor ise bu yazıcıya Ağ
yazıcısı denir. Kullanım bakımından normal yazıcılara oranla bir farklılığı olamayacaktır. Ama yazıcı başka bir
bilgisayara bağlı olabileceği için bir takım sorunlarla karşılaşabileceğiz. Örneğin bağlantı kopması (Mantıksal bağlantının), Bilgisayarın Kapalı olması gibi. Bu durumlarda Yazıcı üzerine tanımlanmış bağlantı noktasının tekrar
tanımlanması gerekebilir. Bu durumlara dikkat edilmesi gerekecektir. Eğer bağlantı konusunda problem olursa yazıcının tekrar kurulması veya en azından bağlantının güncelleştirilmesi gerekecektir. Uzak bir makine üzerinde ki
yazıcını adı ‘Yazıcım’ olsun. Bu makinenin adı ‘Murat_PC’olsun bu makine üzerindeki bu yazıcı şu şekilde adlandırılacaktır: (\\Murat_PC\Yazıcım)
71
72