SONRADAN ENGELLİ OLAN ÇALIŞANLARIN HAKLARI - Sime-Sen

SONRADAN ENGELLİ OLAN ÇALIŞANLARIN HAKLARI KONUSUNDA
DEĞERLENDİRME
SİME-SEN Engelliler Komisyonuna yapılan başvurularda engelli çalışanların sıkılıkla
yaşadığı sorunlardan birisinin, sonradan engelli olup bu durumlarını kurumlarına bildirenlerin
yaşadığı sorun olduğu görülmüştür. Bazı kurumlarda sonradan engelli olan çalışanın, işe
engelli olarak girenlerin sahip olduğu haklara sahip olamayacağına yönelik yanlış bildirimde
bulundukları görülmektedir.
Engelli Kamu Personeli Seçme Sınavlar ve Engellilerin Devlet Memurluğuna Alınmaları
Hakkında Yönetmeliğe göre (EKPSS 7 Şubat 2014 tarih) Engelli: Doğuştan veya sonradan;
bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yetenekleri bakımından engel oranının yüzde kırk
veya üzerinde ve çalışabilir durumda olduğunu mevzuat hükümlerine göre alınacak sağlık
kurulu raporu ile belgeleyenler olarak tanımlanmaktadır.
Engelli bireylerin doğuştan/sonradan, işe girerken/işe girdikten sonra engelli olmaları ile ilgili
olarak hakların kullanımında bir ayrım yoktur. BM Engelli Hakları Sözleşmesi, Anayasa,
5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun, EKPSS Yönetmeliği, Özürlülük Ölçütü,
Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelik ve diğer
mevzuatta bu ayrıma dair hiçbir işaret yoktur. Dolayısıyla hukukun ‘’kişi yararının üstün
tutulması ve hükmün kişi yararına yorumlanması’’ ilkeleri düşünüldüğünde; olmayan bir
hükmün engelli bireylerin aleyhine sonuç doğuracak şekilde yorumlanması hakkaniyetli
olmayacaktır. Sonradan engelli olanların haklarının kullanımında farklı muamelede bulunmak
fiilinin; BM Engelli Hakları Sözleşmesi, Anayasa ve Engelliler Hakkında Kanunda yer alan
ve yasaklanan ‘’engelliliğe dayalı ayrımcılık’’ olarak kabul edilmesi gerekecektir.
Kurumların üzerine düşen öncelikli sorumluluk; sonradan engelli olup engelli sağlık kurul
raporunu kurumlarına ibraz eden bu memurların ivedilikle Devlet Personel Başkanlığın
internet sitesindeki “DPB e-Uygulama” ya kayıt edilmesidir. Bu uygulamayı yapmak yerine
söz konusu personele, işe girerken engelli olanlarla aynı haklara sahip olmadıklarına yönelik
bildirimde bulunmaları yersizdir. Sonradan engelli olan çalışanın DPB e-Uygulamasına kayıt
edilmesiyle, kurumların engellilere yönelik %3’lük kontenjan sayılarının artacağı da
bilinmelidir.
Sadece erken emeklilik söz konusu olduğunda kişinin işe girmeden önce mi, sonradan mı
engelli olduğu ayrımı yapılır ki bu da sonradan engelli hale gelmiş bireyin yararına yapılmış
bir ayrımdır. Bakınız 5510 sayılı Yasa Geçici 4. Madde.
Bunlardan anlaşılacağı üzere; sonradan engelli olan memur Aile ve Sosyal Politikalar
Bakanlığı Sosyal Hizmetler İl Müdürlüklerinden alınan engelli kimlik kartını almaya hak
kazanır. Böylece erken emeklilik dahil, tüm kamusal indirimlerden, mevzuat çerçevesinde
tanımlanmış tüm engelli haklarından yararlanırlar.
Yukarıdaki bilgiler DPB, ASPB, ÇSGB ve SGK ile yapılan istişareler sonrasında elde edilen
bilgilerdir. Konu hakkında yaşanan tereddütlerde Devlet Personel Başkanlığına görüş
sorulması uygun olacaktır. DPB Tel: 0 312 408 7000. Bu telefondan engelli memurlar için
işlem yapan kısım istenebilir ve konu hakkında bilgi alınabilir.
Ayrıca DPB nin diğer görüşleri için bakınız (2. ve 6. görüş) :http://www.dpb.gov.tr/trtr/gorus/kurumsal-yukumlulukler-ve-uygulamalar
Ayşe SARI
Sime-sen Engelliler Komisyon Başkanı
GATA Engelli Danışma ve Koordinasyon Birimi
Sorularınız için: aysegiresunlu@hotmail.com