bilanço modülü muhasebe

BİLANÇO MODÜLÜ
MUHASEBE
Muhasebe toplumun en küçük birimi olan aileden büyük holding ve
şirketlere kadar herkesi çok yakından ilgilendiren geniş bir
kavramdır. Basit anlamda muhasebe hesap tutma anlamına
gelmektedir. Bir aile kendi muhasebesine yön verebilir ancak
işletmeler profesyonel yardıma ihtiyaç duyar. İşte bu aşamada
muhasebe elemanları devreye girer ve insanlara hizmet sunarlar.
Muhasebenin tanımı: İşletmenin varlık ve kaynakları üzerinde
değişiklik meydana getiren mali nitelikteki işlem ve olayları
kaydeden, sınıflandıran, özetleyen, analiz ve yorum yaparak ilgili
kişi ve kuruluşları bilgi veren bilim dalına muhasebe denir.
Varlık işletmenin sahip olduğu tüm değerleri(para, mal ,demirbaş,
taşıt, menkul ve gayrimenkulleri vb), kaynak ise işletmenin bu
varlıkları elde edebilmek için katlandığı borçları ifade etmektedir.
İşletme: Belirli bir ticari amaç için, bir veya daha fazla kişinin bir araya
gelerek, belirli bir sermaye ile kurdukları kuruluşlardır. İşletmeler
amaçlarına göre ve kuruluş şekillerine göre çeşitli şekillere ayrılırlar.
Bunlar genel olarak şahıs şirketleri ve sermaye şirketleri şeklindedir.
Muhasebenin Fonksiyonları
Muhasebenin Fonksiyonları Bir bilgi ve kontrol sistemi olan
muhasebe, işletme yapısına göre değişik görevler üstlenmektedir.
Küçük işletmelerde vergi takibi, gelir-gider, borç-alacak kontrolü
yeterli bulunurken, büyük işletmeler bunların yanısıra kurum ve
kuruluşlara bilgi vermek üzere analiz ve rapor hizmetlerini de bekler.
Muhasebenin fonksiyonları tanımı içerisinde yer almaktadır.
Muhasebenin fonksiyonları şunlardır.
1. Kaydetme
2. Sınıflandırma
3. Özetleme
4. Analiz ve yorumlama
5. Bilgi verme
1.Kaydetme:
İşletmenin para ile ifade edilebilen mali nitelikteki
(parasal) faaliyetleri belgelere dayanarak muhasebe sistemine göre yevmiye
(günlük defter) defterine kayıt yapılması aşamasıdır. Kaydedilecek işlem ve
olay mutlaka mali(parasal) nitelik taşımalı ve bir belgeye dayanmalıdır. Bir
işletmenin ilk kaydı sermaye konularak işletmenin kurulmasıdır. Bundan
sonra faaliyetler ile ilgili olarak yapılan tüm işlem ve olaylar tarih sırası ve
madde numarası ile kurallarına uygun olarak kaydedilir.
2. Sınıflandırma : Yevmiye defterine kaydedilen işlemlerin daha düzenli
olması ve karışmaması için özelliklerine göre gruplandırılması gerekir.
Yapılan bu işleme sınıflandırma denir. Sınıflandırma, defter-i kebir (büyük
defter) aracılığı ile yapılır. Her faaliyet için bir büyük defter sayfası
kullanılır. Örneğin peşin tahsilât ve ödemeler için “kasa” büyük defteri,
banka işlemleri için “banka” büyük defteri açılır.
3. Özetleme: Kaydedilen, sınıflandırılan işlem ve olaylar muhasebedeki
temel tablolar kullanılarak özetlenir. Dönem sonlarında işletmeler yüzlerce
belki binlerce işlem yapmış olurlar. Bu işlemeleri teker teker incelemek çok
uzun zaman alacağından, aynı nitelikteki işlemleri özetleyerek görmek
kişilere daha fazla yarar sağlamaktadır. Özetleme görevini yerine getiren
temel mali tablolar şunlardır:
- Bilânço
- Nakit Akım Tablosu
- Gelir Tablosu
- Kâr Dağıtım Tablosu
- Mizan
- Fon Akım Tablosu
4. Analiz ve yorumlama: Kaydedilen, sınıflandırılan ve özetlenen işlem
ve olaylar analiz ve yorum ile kullanılır hale gelir. İşletme sahibi ya da
işletme ile ilişkisi bulunan herkesin muhasebe konusunda bilgili olması
beklenemez. İşlemler analiz ve yorum ile işletme ile ilgili kişi ve kuruluşların
anlayabileceği bir hale gelir.Yorumlar işletmenin geleceğe ilişkin karar
almasında etkili olmaktadır.
5. Bilgi verme: Kaydedilen, sınıflandırılan, özetlenen, analiz edilen ve
yorumlanan işlem ve olaylar ile ilgili veriler, işletme ile ilgisi bulunan kişi ve
kuruluşlara bilgilendirme amacı ile sunulur. Bilgilerin herkesin anlayacağı
evrensel bir dil ile sunulması gerekir. İşletmenin bilgileri ile ilgilenen kişi ve
kuruluşların ilgi nedenleri birbirinden farklıdır.
Muhasebenin bilgi verdiği kişi ve kuruluşlar şunlardır









Yöneticiler
Sermaye sahipleri
Sermaye koymayı düşünen yatırımcılar
İşletmeden alacağı olanlar
Kredi kuruluşları
Devlet (vergi dairesi, sigorta kuruluşları, hazine, Devlet Planlama
Teşkilatı, Sermaye Piyasası Kurulu...)
İşletme çalışanları
Alıcılar, satıcılar
Sendikalar
Muhasebenin Temel Kavramları
1. Sosyal Sorumluluk Kavramı
2. Kişilik Kavramı
3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı
4. DönemsellikKavramı
5. Parayla Ölçülme Kavramı
6. Maliyet Esası Kavramı
7. Tarafsızlık Ve Belgelendirme Kavramı
8. Tutarlılık Kavramı
9. Tam Açıklama Kavramı
10. İhtiyatlılık Kavramı
11. Önemlilik Kavramı
12. . Özün Önceliği Kavramı
1. Sosyal Sorumluluk Kavramı: Sorumluluk; görevleri yerine getirme
bilincidir. Muhasebe açısından bakıldığında ise; işletme yaptığı çok sayıda
faaliyet sonucu birçok kişi ve kuruluş ile muhatap olmak zorundadır. İşletme
faaliyetlerini yerine getirirken sorumluluklarının bilincinde ve ilk denetleyici
her zaman kendisi olmalıdır. Muhasebe bilgileri doğru, tarafsız, adil ve
kurallara uygun olmalıdır. İnsanlara yanlış bilgi verilerek insanlar
yanıltılmamalıdır. Bu kavram hukuki sorumluluk ile birlikte vicdani
sorumluluğu da kapsamaktadır.
2. Kişilik Kavramı: Kişilik kavramı işletme sahibinden, ortaklardan ve
işletme ile ilgisi olan tüm kişi ve kuruluşlardan ayrı bir kişiliğe
sahiptir. Hukuk iki tür kişiliği kabul etmiştir. Bunlar gerçek ve tüzel
kişilerdir. Tüm insanlar birer gerçek kişidir. Bir amacı gerçekleştirmek için
bir araya gelen insanların oluşturduğu topluluklar ise tüzel kişilerdir. Buna
göre işletmeler tüzel kişiliğe sahiptir. Yapılan işlemler bu kişilik adına
yürütülür.
3. İşletmenin Sürekliliği Kavramı: İşletmeler hiçbir zaman kapatılmak
düşüncesiyle kurulamaz. Sözleşmede aksi bir madde yoksa işletmenin sonsuz
bir süre için kurulduğu ve ömrünün belli bir süreye bağlı olmadığı kabul
edilir. İşletmenin faaliyet süresi sahiplerinin yaşam süreleri ile sınırlı
değildir. Sahiplerinin ölümünden sonra işletme varisler tarafından işletilmeye
devam edilir.
4. Dönemsellik Kavramı: İşletmenin sınırsız olarak kabul edilen ömrü
belli dönemlere ayrılır ve her dönemin faaliyetleri birbirinden bağımsız
olarak sürdürülür. Muhasebede bu dönem genellikle bir yıldır. Dönem 1
Ocakta başlar 31 Aralık ta sona erer. Her dönemin gelir ve gideri birbiri
ile karşılaştırılarak o döneme ait kar ya da zarar rakamı bulunur.
5. Parayla Ölçülme Kavramı: Muhasebenin konusu para ile ifade
edilen değerlerdir. Olayların kaydedilebilmesi için ortak bir ölçü (ulusal para
değeri) kullanılır.
6. Maliyet Esası Kavramı: İşletmelerin faaliyet konusuna giren mal
veya hizmetlerin elde edilmesi için katlandığı her türlü faktörlerin para
olarak ifade edildiği toplam değere maliyet denir. Bir varlığı edinirken
katlanılan parasal fedakârlıktır. İşletmenin edindiği tüm varlık ve hizmetler
muhasebeleştirilirken bunların maliyetleri esas alınır. Piyasa şartlarındaki
değişim ile malın değeri de değişebilir. Para değerindeki değişmeler ile
maliyet değeri anlamsız hale gelirse maliyet yeniden belirlenebilir.
7. Tarafsızlık ve Belgelendirme Kavramı: Muhasebede yapılan tüm
işlemlerin belgelendirilmesi ve kayıtların belgeye dayanması gerekir.
Belgeler usulüne uygun düzenlenmeli ve gerçeği yansıtmalıdır. Kişilerin
beyanına göre değil, fatura, senet, makbuz gibi belgelere dayanarak kayıt
yapılmalıdır.
8. Tutarlılık Kavramı: Muhasebede seçilen politika ve izlenen yöntemler
her dönemde aynı şekilde uygulanmalıdır. Benzer işlem ve olaylarda kayıt
düzeni ve işlem basamakları değişmemelidir. Geçerli sebepler ile değişiklik
yapılırsa bu değişimin nedenleri ve sonuçları açıklanmalıdır.
9. Tam Açıklama Kavramı: Muhasebenin temel kavramlarından birisi de
bilgi vermektir. Tablolar işletmenin bilgilerine ihtiyaç duyan ve öğrenmek
isteyen ilgi gruplarına yardımcı olacak ölçüde yeterli ve anlaşılır olmalıdır.
Örneğin borç tutarı yazılırken bunların biçimi, vadesi, ayrı şekilde
belirtilmelidir.
10. İhtiyatlılık Kavramı: İşletmenin karşılaşabileceği riskler göz önüne
alınarak temkinli davranılmalıdır. Örneğin, ileri bir tarihte bedeli tahsil
edilmek üzere bir mal veya hizmet satılırsa hemen gelir olarak
kaydedilmemeli, tahsilât yapıldıktan sonra kaydedilmelidir. Aynı şekilde bir
gider veya zarar kesinleşmese bile ortaya çıktığında bunun için karşılık
ayrılmalıdır.
11. Önemlilik Kavramı: İşletme bilgilerinin muhasebeleştirilmesinde
önemli hesap tutarları sayısal sonuç çok küçük olsa bile gösterilmelidir. Bir
bilgi verilmediğinde tablo doğru yorumlanamıyorsa o bilgi önemlidir.
12. Özün Önceliği Kavramı: Muhasebe kayıtları yapılırken şekilden çok
finansal özellikleri ve işletme için ifade ettiği önem göz önüne alınmalıdır.
Genelde şekil ve öz paraleldir. Ancak arada fark olursa öz önceliklidir.
Örneğin bir alacak zamanında tahsil edilemediğinde öz olarak şüpheli
duruma düşmüş sayılır. İşletme borçlunun ödeme yapacağından emin olsa
bile alacağın şüpheli duruma düştüğüne dair kayıt yapmak zorundadır.
Muhasebenin Türleri
1- Genel Muhasebe: Diğer
adı finansal muhasebedir. İşletmenin
parasal işlemlerinin ve sonuçlarının belgelere dayanarak tarih sırasına göre
izlendiği muhasebe türüdür. İşletmenin varlık, kaynak, borç, alacak, gelir,
gider, kâr ve zararı genel muhasebe sayesinde öğrenilir. Genel muhasebe
muhasebe öğreniminin temelidir. Genel muhasebe öğrenimini inşaat
muhasebesi, banka muhasebesi, konaklama muhasebesi, şirketler
muhasebesi gibi uzmanlık alanları izler.
Genel muhasebenin faydaları şunlardır:
1- İşletmenin yapması gereken işlemlerin unutulmamasını sağlar.
2-Daha önce yapılan bir işlem hakkında bilgi verir.
3-İşletmenin elinde belli bir tarihte ne kadar varlık olduğu, işletmenin ne
kadar borcu olduğu yani işletmenin genel durumu görülebilir.
Üretim yapan işletmelerde malın maliyeti
ile ilgili bilgileri sunan muhasebe türüdür. Malın maliyeti belirlendikten
sonra bu rakam üzerine belli bir kâr eklenir ve satış fiyatına ulaşılır.
Maliyet muhasebesinin fonksiyonları şunlardır:
- Üretilen malın maliyetini ve piyasa şartlarına göre satış fiyatını tespit
eder.
- Giderlerin kontrolüne yardımcı olur. Hedefler ile yapılan gerçek giderleri
karşılaştırır ve varsa sapmaları belirler.
- Sunduğu bilgiler ile palanlamaya ve yöneticilerin vereceği kararlara
yardımcı olur.
4.
5.
6.
7.
Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giymemiş olmak
Ceza veya disiplin soruşturması nedeni ile memuriyetten
çıkarılmış olmamak
Mesleğin şeref ve haysiyetine uymayan durumları
olmamak
Staja başlama şartlarını taşıma
Serbest Muhasebeci Malî Müşavir Olmanın Özel Şartları:
1- Hukuk, iktisat, maliye, işletme, muhasebe, bankacılık, kamu
yönetimi ve siyasal bilimler dallarında lisans seviyesinde mezun
olmak veya bu bilim dallarından lisans seviyesinde diploma almış
olmak
2- En az üç yıl staj yapmış olmak
3- Serbest muhasebeci malî müşavirlik sınavını kazanarak ruhsat
almak
4- Türkiye’de mali denetim yapan banka müfettişleri ile vergi
inceleme yetkisi olanlardan görevlerinde sekiz yılını doldurmuş
olmak (Sınav şartı aranmaz) İlk maddede yazılı alanlarda en az
sekiz yıl öğretim üyeliği yapmış olmak (Sınav şartı aranmaz)
Yeminli Malî Müşavir Olmanın Özel Şartları
1- En az on yıl serbest muhasebeci mali müşavirlik yapmak
2-Yeminli malî müşavirlik sınavını kazanarak ruhsat almak
Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlerin Çalışma Konuları
1- Gerçek ve tüzel kişi işletmelerinin muhasebe sistemini kurmak,
geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların
uygulamaları ile ilgili işleri düzenlemek veya bu konularda müşavirlik
hizmetleri yapmak
2- Yukarıda yazılı konularda belgelere dayanarak inceleme, tahlil, denetim
yapmak, mali tablo ve beyannameler ile ilgili konularda yazılı görüş
bildirmek, rapor düzenlemek, tahkim, bilirkişilik işlemleri yapmak
2-Maliyet Muhasebesi:
Muhasebesi: Genel muhasebe ve maliyet
muhasebesinin sağladığı bilgilerden faydalanarak yeni bilgiler üreten ve bu
bilgileri işletme yöneticilerine sunan muhasebe dalıdır. Yöneticilere
işletmenin geleceği ile ilgili karar vermede yardımcı olur.
3-Yönetim
Yeminli Malî Müşavirlerin Çalışma Konuları:
1- Gerçek ve tüzel kişi işletmelerinin muhasebe sistemini kurmak,
geliştirmek, işletmecilik, muhasebe, finans, mali mevzuat ve bunların
uygulamaları ile ilgili işleri düzenlemek veya bu konularda müşavirlik
hizmetleri yapmak
2- Yukarıda yazılı konularda belgelere dayanarak inceleme, tahlil, denetim
yapmak, malî tablo ve beyannameler ile ilgili konularda yazılı görüş
bildirmek, rapor düzenlemek, tahkim, bilirkişilik işlemleri yapmak
3-Mali tablo ve beyannamelerin mevzuat hükümleri, muhasebe prensipleri
ile muhasebe standartlarına uygunluğu, hesapların denetim standartlarına
uygunluğu ve hesapların denetim standartlarına göre incelendiğini tastik
etmek
4-İlgili mevzuat ile Maliye Bakanlığı ve resmî kurumlarca verilecek
görevleri yapmak
Muhasebecilik Mesleği
Muhasebecilik Mesleğinin Özellikleri
1989 yılında çıkarılan “Serbest Muhasebeci Malî Müşavirlik ve
Yeminli Malî Müşavirlik Kanunu” Türkiye’de muhasebecilik
mesleğinin şartlarını ve çalışma konularını belirlemiştir. Bu sayede
bir süre sonra tek düzen muhasebe sistemine geçilmiş ve
muhasebeciler arasında uygulama farklılıkları ortadan kalkmıştır.
Türkiye’de muhasebe meslek mensupları iki ünvana ayrılmaktadır:
Muhasebe insanların sahip oldukları varlıkları kontrol eder ve
onların çıkarları doğrultusunda yönetir. Eskiden sadece defter
tutma olarak bilinen muhasebecilik mesleği günümüzde bilgi
üretmek ve varlıkları yönetmek işlevlerini de yerine getirmektedir.
İyi bir muhasebeci çağın ihtiyaçlarına uygun bilgi ve beceriye sahip
olmalıdır. Muhasebe ağırlıklı eğitim veren bir yüksek öğrenim
kurumundan mezun olmalıdır. Mezuniyet sonrasında da kendisini
1- Serbest Muhasebeci Malî Müşavir
sürekli geliştirmeli ve yenilikleri takip etmelidir. Ayrıca
2- Yeminli Malî Müşavir
Meslek Mensubu Olma Şartları: 3568 sayılı kanuna göre meslek muhasebeci yaptığı iş ve işlemlerde meslek ahlâkına uygun
davranmalıdır. Muhasebesini tuttuğu işletme ile ilgili tüm kurum
mensubu olmanın genel ve özel şartları vardır:
kuruluşlara karşı dürüst ve güvenilir olmalıdır.
Genel Şartlar
Tüm meslek mensuplarında olması gereken ortak özellikler
şunlardır:
1. Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olmak
2. Medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olmak
3. Kamu haklarından mahrum bulunmamak
Hesabın Kapalı Olması: Hesabın borç ve alacak tutarlarının birbirine eşit
olması ve kalan vermemesi durumudur
HESAP KAVRAMI
Aynı nitelikteki işlemlerin artış ve azalışlarının izlendiği çizelgelere hesap
denir. Örneğin “bankalar hesabı” gibi. Ayrıca her hesabın detayları için o
hesaba ait alt hesaplar da açılabilir. Örneğin bankalar hesabının alt
hesapları olarak “A Bankası”, “B Bankası” gibi alt hesaplar açılabilir.
Hesabın Şekli: Hesap defter-i kebirin (büyük defterin) sayfaları üzerinde
iki kısımdan oluşmaktadır. Her hesabın bir ismi vardır ve çizelgenin üst
tarafına yazılır. Sol kısmına borç, sağ kısmına ise alacak tarafı
denmektedir. Her iki tarafta da tarih, açıklama ve tutar sütunları bulunur.
Hesabın şekli aşağıdaki gibidir:
BORÇ ............................ HESABI
Tarih Açıklama
Tutar
ALACAK
Tarih Açıklama
Tutar
Muhasebe uygulamalarında kolaylık sağlamak amacı ile hesap aşağıdaki
şeklinde çizilmektedir. Büyük Defter, "T" şeklinde sadece borç ve alacak
BORÇ
300 BANKA KREDİLERİ HESABI
40.000
ALACAK
40.000
40.000
40.000
Banka kredileri hesabının borç ve alacak toplamları eşit olduğundan
bankalar hesabı kapalıdır.(kalan vermemiştir.)
.Aktif Karakterli Hesap: Açılış kaydı borç tarafından yapılan ve borç
kalanı veren hesaba aktif karakterli hesap denir. Bu hesaplar bilançonun
aktif tarafında yer alır ve "varlık hesapları" olarak bilinir.
Pasif Karakterli Hesap: Açılış kaydı alacak tarafından yapılan ve alacak
kalanı veren hesaba pasif karakterli hesap denir. Bu hesaplar bilançonun
pasif tarafında yer alır ve "kaynak hesapları" olarak bilinir.
AKTİF
.......................................................
BİLANÇOSU
PASİF
tarafları yazılarak tutarlar buraya yazılmaktadır.
BORÇ
.........................HESABI
ALACAK
I. DÖNEN
III. KISA VADELİ YABANCI
VARLIKLAR...................
KAYNAKLAR
100–200 arası hesaplar (200 hariç) 300–400 arası hesaplar (400 hariç)
IV. UZUN VADELİ YABANCI
II. DURAN
VARLIKLAR................................. KAYNAKLAR.......
Hesap Açma: Bir hesabın borç ya da alacak tarafına ilk kez kayıt yapılarak
hesabın kullanılmaya başlanmasına hesap açma denir.
BORÇ
153 TİCARİ MALLAR HESABI
200–300 arası hesaplar (300 hariç 400–500 arası hesaplar (500 hariç)
V.ÖZKAYNAKLAR...................................
ALACAK
500–600 arası hesaplar (600 hariç)
2.000
A.TOPLAM ................
P.TOPLAM
.................
Hesabın Borçlandırılması: Bir işlemin hesabın borç tarafına yazılmasına
hesabın borçlandırılması denir
1. Bilânço Hesaplarının İşleyiş Kuralları
Hesabın Alacaklandırılması: Bir işlemin hesabın alacak tarafına
yazılmasına hesabın alacaklandırılması denir.
*** Varlık Hesaplarının (aktif hesapların) İşleyişi: Varlık
hesapları dönen varlıklar ve duran varlıklar olmak üzere ikiye
ayrılır.
BORÇ
500 SERMAYA HESABI
ALACAK
50.000
Hesabın Kalan (Bakiye) Vermesi: Bir hesabın borç ve alacak tutarları
arasındaki farka kalan ya da bakiye denir. Hesabın borç tutarı fazla ise
borç kalanı, alacak tutarı fazla ise alacak kalanı verir.
BORÇ
100 KASA HESABI
ALACAK
15.000
5.000
15.000
5.000
320 SATICILAR HESABI
35.000
15.000
40.000
5.000
40.000-35.000=5.000 TL alacak kalanı vermiştir.
II. DURAN VARLIKLAR :Normal şartlarda bir yıl içinde elden
çıkarılması düşünülmeyen, faydaları bir yıl içinde tükenmeyecek varlıklar bu
grupta yer alır. Örneğin; demirbaşlar, makine, techizat, bina, taşıt, biryıldan
uzun vadeli alacaklar, hisse senedi ve tahviller.hesap kodları 2 ile
başlayan hesaplardır.
BORÇ
15.000-5.000= 10.000 Borç kalanı vermiştir.
BORÇ
I. DÖNEN VARLIKLAR:Nakit olarak işletme kasasında ya da bankada
tutulan paralar ile bir yıl veya daha kısa süre içinde paraya çevrilebilecek
değerler dönen varlıklar grubunda yer alır. Örneğin; nakit para, vadesiz
banka mevduatı, bir yıldan kısa vadeli alacaklar, işletmenin ticari
malları..Hesap kodları 1 ile başlayan hesaplardır.
ALACAK
VARLIK HESABI
İLK KAYIT
+
(Artış olduğunda)
ALACAK
(Azalış olduğunda)
Varlık hesaplarında ilk kayıt devamlı borç tarafa yapılır. Çünkü
borç tarafı "+" kısmıdır, alacak tarafı ise "-" kısımdır. Hiçbir
zaman borç tarafı (+) alacak tarafdan (-) az olamaz. Bu nedenle
borç tarafa (+) bir kayıt yapmadan, hesabı azaltamayız, yani alacak
tarafa (-) kayıt yapamayız. Buna göre diyebiliriz ki, varlık
hesabında, alacak taraf (-), borç tarafı (+) hiçbir zaman geçemez.
Varlık hesaplarında bir hesapta artış (+) olursa devamlı borç
tarafa, hesapta azalış olursa (-) devamlı alacak tarafa kayıt
yapılır.
**** Kaynak Hesaplarının İşleyişi: Kaynak hesapları kısa vadeli
yabancı kaynaklar, uzun vadeli yabancı kaynaklar ve özkaynaklar
olmak üzere üçe ayrılır.
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar :Bir yıl ya da daha kısa süre içinde
ödenmesi gereken borçlar bu grupta yer alır. Hesap kodları 3 ile
başlayan hesaplar kısa vadeli yabancı kaynaklar
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: Bir yıldan daha uzun sürede
ödenecek borçlar bu grupta yer alır. hesap kodları 4 ile başlayan
hesaplar uzun vadeli yabancı kaynaklar,
Özkaynaklar: İşletme sahip ve ortaklarının servetlerinden
işletmeye koydukları sermaye ve benzeri kaynaklar bu grupta yer
alır. hesap kodları 5 ile başlayan hesaplar özkaynaklar da yer alır.
BORÇ
KAYNAK HESABI
(Azalış olduğunda)
ALACAK
İLK KAYIT
+
(Artış olduğunda)
Kaynak hesaplarında ilk kayıt devamlı alacak tarafa yapılır. Çünkü
alacak tarafı "+" kısmıdır, borç tarafı ise "-" kısımdır. Hiçbir
zaman alacak tarafı (+) borç tarafdan (-) az olamaz. Bu nedenle
alacak tarafa (+) bir kayıt yapmadan, hesabı azaltamayız, yani borç
tarafa (-) kayıt yapamayız. Buna göre diyebiliriz ki, kaynak
hesabında, borç taraf (-), alacak tarafı (+) hiçbir zaman geçemez.
Kaynak hesaplarında bir hesapta artış (+) olursa devamlı alacak
tarafa, hesapta azalış olursa (-) devamlı borç tarafa kayıt
yapılır.
2. Gelir Tablosu Hesaplarının İşleyiş Kuralları
Gelir tablosu, işletmenin gelir ve giderlerini göstererek kar veya
zararını ortaya çıkaran mali bir tablodur. Gelir hesapları ve gider
hesaplarından oluşmaktadır. Tek düzen hesap planında, hesap
kodları 6 ile başlayan(
600–700 arası) hesaplar gelir tablosu
hesaplarıdır.
1. Gider Hesaplarının İşleyişi: İşletmenin sermayesinde azalış
meydana getiren ve işletme açısından olumsuz olan işlemlere gider
işlemleri denir. Bir gider ortaya çıktığında gider hesabının boruna,
giderde azalma olduğunda gider hesabının alacağına kayıt yapılır.
İşleyişi varlık hesapları gibidir. Gider hesapların yanında (-)
işareti bulunmaktadır.
BORÇ
GİDER HESABI
ALACAK
İLK KAYIT
+
(Artış olduğunda)
(Azalış olduğunda)
2. Gelir Hesaplarının İşleyişi: İşletmenin sermayesinde artış
meydana getiren ve işletme açısından olumlu olan işlemlere gelir
işlemleri denir. Bir gelir ortaya çıktığında gelir hesabının alacağına,
gelirde azalma meydana geldiğinde gelir hesabının borcuna kayıt
yapılır. İşleyişi kaynnak hesapları gibidir.
BORÇ
GELİR HESABI
ALACAK
İLK KAYIT
(Azalış olduğunda)
+
(Artış olduğunda)
TEK DÜZEN HESAP PLANI
Tek Düzen Hesap Planı Tanımı
Bir işletmede kullanılacak hesapların gruplandırılmış olarak yer
aldığı listeye hesap planı denir.
Türkiye'de bilanço esasına göre defter tutan 1. sınıf tacirler 1
Ocak 1994 tarihinden itibaren yürürlüğe konan tek düzen hesap
planını uygulamak zorundadırlar. Hesap planındaki kodlar ve
hesaplar değişitirilemez, fakat işletmeler istediği hesapları seçip
muhasebe kayıtlarında kullanabilirler.
Hesap planında hasaplar desimal (ondalık) sisteme göre kodlanır.
Hesap kodunun ilk rakamı: Hesap sınıfı
Hesap kodunun ikinci rakamı : Hesap grubu
Hesap kodunun üçüncü rakamı: Büyük defter hesabı
Örneğin 100 Kasa Hesabını ele alalım:
1 0 0
3 2 0
Hesap Sınıfı(Dönen Varlık)
Hesap Grubu(Hazır Değer)
Büyük Defter Hesabı(Kasa Hesabı)
Hesap Sınıfı(Dönen Varlık)
Hesap Grubu(Hazır Değer)
Büyük Defter Hesabı(satıcılar hesabı)
TEMEL MALİ TABLOLAR
Ticari işletmelerin mali yapısını daha net görebilmek için düzenlenen
tablolara mali tablo denir. Muhasebenin temel standartlarına göre
belirlenen temel mali tablolar üç gruba
ayrılır.
1. Bilanço: İşletmenin belirli bir tarihteki varlıklarını ve kaynaklarını
gösteren temel mali tabloya bilânço denir.
Bilânçonun unsurları
Bilânço İlkeleri
Bilânço genel kabul görmüş muhasebe ilkelerine uygun hazırlanmalıdır.
Bilânço
ilkeleri bilânçonun bölümlerine göre açıklanabilir.
Varlıklara İlişkin İlkeler
İşletmenin bir yıl içinde paraya dönüşebilecek değerleri dönen varlık, bir
yıldan uzun
sürede paraya çevrilecek değerler duran varlıklar grubunda yer alır.
ıklara karşılık ayrılır.
BİLANÇO DÜZENLEME ÇEŞİTLERİ
1- Kuruluş Bilançosu; İşletme ilk defa kurulduğunda düzenlenen bilançodur.
2- Açılış ( sene başı ) Bilançosu; Her yıl 1 ocakta düzenlenen bilançodur.
3- Kapanış(sene sonu)Bilançosu: Her yıl 31 Aralıkta düzenlenen bilançodur.
BİLANÇO DÜZENLENMESİ
Varlık Kavramı :İşletmenin sahip olduğu, para ile ifade edilebilen
değerlere varlık denir. Örneğin işletmenin nakit parası, bankadaki parası,
bina, demirbaş, taşıt, makine, mal, alacak ve hakları işletmenin varlıklarıdır.
Varlıklar bilânçoda iki başlık altında yer almaktadır:
Kaynak Kavramı: İşletme varlıklarının işletmeye kimler tarafından
sağlandığını ifade eden kavrama kaynak denir. Varlıklar iki kaynaktan elde
edilebilir. Bunlardan biri sermaye diğeri de borçtur. İşletme kurulurken
işletme sahiplerinin ortaya koyduğu değerlere sermaye denir.
Kaynak Üçüncü kişilerin(satıcı gibi) işletme varlıkları üzerindeki haklarını
ifade eder. Kısaca ifade etmek gerekirse, işletmenin kısa ve uzun vadede
geri ödemek için aldığı tutarları ifade eder. Banka kredileri, borç senetleri,
satıcılar vb.
Bilançonun Temel Denkliği
Bilânçoda her varlığın mutlaka bir kaynağı vardır. Varlık
ve kaynak toplamları mutlaka birbirine eşit olmalıdır. Buna
bilanço temel denkliği denir.
AKTİF = PASİF
VARLIKLAR= KAYNAKLAR
Kaynaklara İlişkin İlkeler
(Dönen Var.+Duran Var.)=(Kısa vadeli yab. Kay.+Uzun vadeli yab kay.+Öz Kay.)
SERMAYENİN HESAPLANMASI
aktarılmalıdır.
ar özelliklerine göre ayrılmalıdır.
Özkaynaklara İlişkin İlkeler
Bilançonun temel denkliğinden faydalanılarak işletmenin sermayesi
hesaplanabilir
Sermaye = Varlıklar - (Kısa Vadeli Yab. Kaynaklar + Uzun Vadeli Yabancı
Kaynaklar)
SERMAYE= VARLIKLAR – KAYNAKLAR (yabancı)
idir.
veya
SERMAYE = AKTİF TOPLAM – PASİF TOPLAM (Bilanço düzenlenince )
Bilanço, 1, 2, 3, 4 ve 5 ile başlayan hesaplardan oluşmaktadır.
Bilânçonun Biçimsel Yapısı
Bilânço biçim olarak dört bölümden oluşmaktadır:
Bilanço başlığı : Bilanço başlığında mutlaka bulunması gereken üç önemli
unsur vardır. Bunlar; işletmenin adı veya ünvanı, bilanço kelimesi ve bilanço
tarihi.
ÖRNEK: X Ticaret işletmesinin 12.10.2015 tarihinde varlık ve kaynak
toplamları aşağıdaki gibidir:
Dönen Varlıklar: 3.000 TL
Duran Varlıklar: 2.000 TL
Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar: 1.000 TL
Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar: 2.500 TL
: Bilanço Dipnotları: Bilanço dipnotları ise bilançonun daha iyi
anlaşılabilmesi ve yorumlanabilmesi için gerekli açıklamaların yazıldığı
bölümdür.
Bilânço sunuş biçimine göre iki değişik şekilde hazırlanabilir. Bunlar:
Hesap tipi: sol tarafı aktıf, sağ tarafı pasif olarak düzenlenen bilanço
tipidir.
: Birden fazla yılın yer aldığı, aktif ve pasif değerlerin alt alta
yazıldığı ve yılların birbirleriyle karşılaştırılması imkana sağlayan bilanço
türüdür.
............. TİCARET İŞLETMESİNİN ../../.. TARİHLİ BİLÂNÇOSU
AKTİF
I.DÖNEN VARLIKLAR
2010
2011
2012
A-Hazır Değerler
B-Menkul Kıymetler
C-Ticari Alacaklar
D-Diğer Alacaklar
E-Stoklar
F-Gelecek Aylara Ait Giderler ve Gelir Tahakkukları
G-Diğer Dönen Varlıklar Dönen Varlıklar Toplam
II-DURAN VARLIKLAR
A-Ticari Alacaklar
B-Diğer Alacaklar…….
İstenenler: a- İşletmenin sermayesini hesaplayınız.
b- Bilânço temel eşitliğini bulunuz.
c- Bilançoyu düzenleyiniz.
Varlıklar= Dönen Varlıklar +Duran Varlıklar
Varlıklar= 3.000 TL + 2.000 TL
Varlıklar= 5.000 TL
Kaynaklar= Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar + Uzun Vadeli Yab.Kaynaklar
Kaynaklar= 1.000 TL + 2.500 TL
Kaynaklar= 3.500 TL
Sermaye = Varlıklar – Kaynaklar
Sermaye = 5.000 TL – 3.500 TL = 1.500 TL
ÖRNEK: BULUT Ticaret işletmesi 12.10.2015 tarihinde aşağıdaki değerler
ile işe başlamıştır.
100 Kasa Hs :
1.500 TL
102 Bankalar Hs :
2.200 TL
153 Ticari Mallar Hs : 1.000 TL
120 Alıcılar Hs :
500 TL
320 Satıcılar Hs :
1.500 TL
300 Banka Kredileri Hs: 500 TL
254 TaşıtlarHs :
2.000 TL
255 Demirbaşlar HS : 1.400 TL
500 Sermaye : ?
İstenenler: a- BULUT Ticaret işletmesinin sermayesini hesaplayınız
b- Bilanço temel denkliğini bulunuz.
c- açılış bilançosunu düzenleyiniz.
Varlıklar Toplamı = Kasa + Banka + Ticari Mal + Alıcılar + Taşıtlar + Demirbaşlar
Varlıklar Toplamı = 1.500 + 2.200 + 1.000 + 500 + 2.000 + 1.400
Varlıklar Toplamı = 8.600
Kaynaklar Toplamı = Satıcılar + Banka Kredileri
Kaynaklar Toplamı = 1.500 + 500
Kaynaklar Toplamı = 2.000
Sermaye = Varlıklar – Kaynaklar
Sermaye = 8.600 – 2.000
Sermaye = 6.600
DÜZENLEYİCİ HESAPLAR
Aktif Karakterli Hesap: Açılış kaydı borç tarafına yapılan ve borç
kalanı veren hesaba aktif karakterli hesap denir.
Pasif Karakterli Hesap: Açılış kaydı alacak tarafına yapılan ve
alacak kalanı veren hesaba pasif karakterli hesap denir.
Bu hesapların içinde eksi (-) hesaplar bulunur. Hesabın yanında (-)
olanlar düzenleyici hesaplardır. Bu hesaplar kendinden önceki
hesapları düzenlemektedir.
Düzenleyici hesaplar bulunduğu hesap grubunun işleyiş kurallarının
tersi şeklinde işlemektedir. Aktifte yer alan bir düzenleyici
hesap pasif hesapların işleyişleri gibi işler. Pasifte yer alan bir
düzenleyici hesap aktif hesapların işleyişi gibi işlemektedir.
Örnek: Hesap planını alıp ilgili hesapları tespit ettiğimiz zaman 103
verilen çekler hesabının yanında (-) işaretini görürüz. bu tür
hesaplar bulundukları grubun tam tersi kurallara göre işlemektedir.
103 varlık hesapları altında yer alan ancak kaynak hesabı şeklinde
işleyen bir hesaptır. Bu nedenle bu hesabı bilânçoda varlıklar
kısmına yazsak da sermaye hesaplarken kaynak hesabı olarak
düşüneceğiz ve kaynaklar ile birlikte toplayacağız. Aynı şekilde
bilânço düzenlerken 102 holu hesabın altına (-) olarak yazacağız ve
toplam alırken bu rakamı düşeceğiz.
ÖRNEK 2.
İREM Ticaret işletmesi 13.10.2015 tarihinde aşağıdaki değerler ile
faaliyetlerine başlamıştır:
100 Kasa:
5.000 TL
102 Bankalar :
2.000 TL
103 Verilen Çekler(-): 500 TL
121Alacak senetleri : 1.200 TL
220 Alıcılar :
1.000 TL
252 Binalar :
7.000 TL
321 Borç senetleri : 4.000 TL
421 Satıcılar :
1.500 TL
500 Sermaye : ?
İstenenler:
İREM Ticaret işletmesinin sermayesini hesaplayınız
İREM Ticaret işletmesinin açılış bilânçosunu düzenleyiniz.
Açılış kaydını ve büyük defter kaydını yapınız.
257 Birikmiş Amortisman (-)………………… 500 Tl
322 Borç senetleri Reeskont Hs (-)……………..1000 TL
120 Alıcılar Hs ………………………………….6.000 TL
500 Sermeye= ?
İstenenler: a- HG Ticaret işletmesinin sermayesini hesaplayınız
b- açılış bilançosunu düzenleyiniz.
c- Açılış kaydını ve büyük defter kaydını yapınız.
------------------------------------------------------------------------Değerlendirme Soruları : DOĞRU / YANLIŞ
1. Bir işletmenin belli bir tarihteki varlık ve kaynaklarının
gösterildiği temel mali tabloya bilanço denir……..
2. Öz kaynaklar bilânçonun aktif tarafında yer alır. ……
3. Bilânço hesap tipi ve rapor tipi olmak üzere iki şekilde
düzenlenebilir……..
4. 320 Satıcılar hesabı bir varlık hesabıdır. …..
5. Bilânçoda toplamlar birbirine eşit olmayabilir……
6. Kapanış bilançosu mizandan faydalanarak düzenlenir. 7. İşletme
sermayesini bulmak için varlık toplamından kaynak toplamı
çıkarılır……
8. Bilânçoda aktif ve pasif toplamının birbirine eşit olmasına
bilânço temel denkliği denir……
9. Bilançonun başına tarih ve işletme ismini yazmak zorunlu
değildir…….
10. 103 Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri hesabı 102 Bankalar
hesabının altında (-) olarak yer alır…….
11. İşletmenin gelir ve giderlerinin gösterildiği temel mali tabloya
bilânço denir…...
12. Aktif karakterli hesaplarda artışlar borca, azalışlar alacağa
yazılır……
13. Bilânço düzenlerken ve kayıt yaparken hesap plânından
faydalanılır…….
14. Bilânçoda aktif ve pasif olmak üzere iki taraf vardır. …….
15. Bilânçoya tarih yazmak zorunlu değildir. …….
Varlık Toplamı = Kasa + Banka + Alacak Senetleri + U.V. Alıcılar + Binalar
Varlık Toplamı = 5.000 + 2.000 + 1.200 + 1.000 + 7.000
16. Duran varlıklar bilânçonun pasif tarafında yer alır……
Varlık Toplamı = 16.200
Kaynak Toplamı = Verilen Çekler + Borç Senetleri + U.V. Satıcılar
Kaynak Toplamı = 500 + 4.000 + 1.500
Kaynak Toplamı = 6.000
Sermaye = Varlıklar – Kaynaklar
Sermaye = 16.200 - 6000
Sermaye = 10.200
----------------------------------------------------------------------------------------ÖRNEK: HG işletmesinin 01.01.2015 tarihinde aşağıdaki değerlerle işe
başlamıştır.
100 Kasa Hesabı............................................2.000 TL
102 Bankalar Hesabı.....................................5.000 TL
153 Ticari Mallar Hesabı............................1.000 TL
255 Demirbaşlar Hesabı..............................6.000 TL
321 Borç Senetleri Hesabı..........................4.000 TL
400 Banka Kredileri Hesabı........................3.000 TL
421 Borç Senetleri Hesabı..........................5.000 TL
103 verilen çekler (-)………………………1000Tl
17. 322 nolu hesap kaynak hesabı olmasına karşın varlık hesabı gibi
işlemektedir……..
18. Hesap numarası 100 ile başlayan hesaplar dönen varlıklar
grubunda yer alır……..
19. Gelir tablosunda varlık ve kaynak hesapları bulunur…….
20. Hesaplara kayıt yapılırken ve bilânço düzenlenirken rakamların
doğru yazılması çok önemlidir……...
MUHASEBE SÜRECİ
olduğu zaman kullanılır. Yani tahsil fişi kasa hesabı borçlu durumda
olacağı zaman kullanılır. Kısaca kasaya para giriyorsa tahsil fişi
Muhasebe Süreci: Bir muhasebe döneminin başından sonuna kadar kesilir.
yapılan muhasebe işlemleri dizisine muhasebe süreci denilmektedir.
Muhasebe dönemi genelde 1 yıldır ve 1 Ocak tarihinde başlar,
Kasa tahsil fişinde borçlu hesap her zaman kasa hesabı olduğu için
31 aralık tarihinde sona erer. Yıl içersinde yeni işe başlayanların sadece alacaklı hesap yazılır
muhasebe dönemi, işe başlama tarihinden itibaren başlar ve o yılın
sonunda sona erer.
Mad.
AÇIKLAMA
BORÇ ALACAK
No
MUHASEBE SÜRECİNİN AŞAMALARI
1 ....................................Tarih......................................
1- Açılış bilançosunun düzenlenmesi
2- Yevmiye defter (Günlük defter) kayıtlarının yapılması
3- Büyük defter (Defteri kebir) kayıtlarının yapılması
4- Yardımcı defter kayıtlarının yapılması
5- Aylık mizanların düzenlenmesi
6- Dönem sonu envanter işlemlerinin yapılması
7- Gelir Tablosunun düzenlenmesi
8- Sonuç hesaplarının (Gelir - Gider hesapları) kapatılması
9- Kesin mizanın düzenlenmesi
10- Dönem sonu bilançosunun düzenlenmesi
11- Bilanço hesaplarının kapatılması
12- Yeni muhasebe dönemi hesaplarının açılması
100 KASA HESABI
Alacaklı Hesap
................................Açıklama...............................
2. Kasa Tediye Fişi: İşletmenin kasasından çıkan paraların hangi
nedenlerle ödendiğini ve hangi hesaplara borç kaydedileceğini
gösteren fiştir. Tediye fişi, kasadan para çıkışı olduğu zaman
kullanılır. Yani tediye fişi kasa hesabı alacaklı durumda olacağı
zaman kullanılır. Kısaca kasadan para çıkıyorsa tediye fişi kesilir.
2- Yevmiye defter (Günlük defter) kayıtlarının yapılması
Ticari işlemlerin belgelerden faydalanılarak tarih sırası ile
maddeler hâlinde kaydedildiği deftere yevmiye defteri (günlük
defter) denir
Yevmiye defterine yapılan her kaydın mutlaka bir belgesi olmalıdır.
Deftere kayıt yapılırken hata olursa muhasebe prensiplerine göre
düzeltme yapılır. Silme, karalama, sayfa koparma kesinlikle
yasaktır ve cezai müeyyidelere tabidir. Yanlış yazılan rakam veya
yazının üzeri okunacak şekilde tek çizgi ile çizilir ve üzerine ya da
yanına doğrusu yazılır.
Yevmiye defteri ciltli ya da yapraklı veya sürekli form şeklinde
olabilir. Kullanılmadan önce notere tasdik ettirilmesi gerekir. Aksi
hâlde tutulan defter kanunen geçerli sayılmaz.
İşlemlerin defterlere günü gününe kaydedilmesi esas olmakla
birlikte en geç 10 gün içinde deftere kayıt yapılmalıdır. Kayıtlarını
muhasebe fişine dayanarak yürüten işletmelerde en geç 45 gün
içinde deftere kayıt yapılmalıdır aksi hâlde hiç kayıt yapılmamış
sayılır.
. Muhasebe Fişi Düzenleme
İşlemler yevmiye defterine doğrudan kaydedilebileceği gibi
muhasebe fişleri yardımı ile de kaydedilebilir.
İşlemlerin yevmiye defterine yazılmadan önce kaydedildiği, yetkili
kişilerin imzalarını taşıyan ve yevmiye bilgilerini içeren fişe
“muhasebe fişi” denir.
İşlemler önce belgelere dayanarak muhasebe fişine, buradan
yevmiye defterine kaydedilir. Muhasebe fişinin kullanımı zorunlu
değildir ve standart bir şekli yoktur. Genellikle büyük
işletmeler tarafından kullanılır.
Muhasebe fişi kullanan işletmeler 45 gün içinde defterlere kayıt
yapmalıdırlar
.1. Kasa Tahsil Fişi: İşletmenin kasasına giren paraların
nerelerden, hangi nedenlerle alındığını ve hangi hesaplara alacak
kaydedileceğini gösteren fiştir. Tahsil fişi, kasaya para girişi
Kasa tediye fişinde alacaklı hesap her zaman kasa hesabı olduğu
için sadece borçlu hesap yazılır.
Mad.
AÇIKLAMA
No
1
BORÇ ALACAK
....................................Tarih......................................
Borçlu Hesap
100 KASA HESABI
................................Açıklama...............................
3. Mahsup Fişi: Kasa hesabını ilgilendirmeyen başka bir ifade ile
tamamı nakit olmayan işlemler için düzenlenen fiştir. Mahsup fişi,
kasaya ne para giriyorsa, ne de para çıkıyorsa kullanılır. mahsup
fişinde borçlu ve alacaklı hesaplar için iki bölüm bulunmaktadır. Bu
bölümlere borçlu ve alacaklı hesapların kodu, adı ve tutarları
yazılır.
Mad.
No
AÇIKLAMA
1
....................................Tarih......................................
Borçlu Hesap
Alacaklı Hesap
................................Açıklama...............................
BORÇ ALACAK
yevmiye maddesi : Yevmiye defterinde iki tarih arasındaki alana
denir.
Yevmiye madde çeşitleri
a- Basit madde
b- Bileşik madde
c- Karma madde
a- Basit (yalın) madde: Tek hesabın borçlu, tek hesabın alacaklı
olduğu madde türüdür.
Örnek. Bankadaki hesaba 10.000 Tl yatırılmıştır.
NOT.
MAL ALIŞ
---- 153 TİCARİ MALLAR HESABI nın borcuna
191 İNDİRİLECEK KDVE HES.nın borcuna
MAL SATIŞ----- 600 YURT İÇİ SATIŞ HES.nın alacağına
391 HESAPLANAN KDV HES.nın alacağına
Senet düzenleyip verilirse 321 BORÇ SENETLERİ alacağına
Düzenlenen senet ödenirse 321 BORÇ SENETLERİ HS borcuna
--------------------------------------------------Alıcıdan Senet alınırsa 121 ALACAK SENETLERİ HS borcuna
Senet tahsil edilirse 121 ALACAK SENETLERİ HS alacağına
Banka hesabından 2.000 TL çekilmiştir
Veresiye satış olursa
Veresiye alış olursa
120 ALICILAR HS
320 SATICILAR HS
Alıcıdan çek alınırsa
101 ALINAN ÇEKLER HS
Satıcıya çek verilirse 103 Verilen çekler ve ödeme emirleri hs
--------------------------------------------------------------------------
Birden fazla borçlu hesaba karşılık tek
hesabın alacaklı olduğu ya da tek hesabın borçlanmasına
karşılık birden çok hesabın alacaklandığı madde türüdür.
b- Bileşik madde:
Örnek: 1- 5.000 Tl lık mal %18 KDV hariç peşin alınmıştır.
2- 4.00, TL lık mal %18 KDV hariç satılmıştır.
------------------------------------------------------------------------c- Karma madde Birden çok borçlu hesaba karşılık birden çok
hesabın alacaklı olduğu madde türüdür.
Örnek: açılış kaydı.
Örnek: 10.000 TL lık malın yarısı peşin yarısı veresiye
satılmıştır . %18 KDV (hariç) peşin alınmıştır.
MAL ALIŞI
1- 10000 TL lık mal %18 kdv hariç peşin alınmıştır.
2- 5.000 TL lık mal %18 kdv hariç alınmıştır. Karşılığında çek
düzenlenip verilmiştir.
3- 4,000 TL lık mal %18 kdv hariç satıcıdan veresiye alınmıştır.
4- 3.000 TL lık mal %18 kdv hariç alınmıştır. Karsılığında senet
düzenlenip verilmiştir.
MAL SATIŞI
5- 10000 TL lık mal %18 kdv hariç peşin satılmıştır.
6- 5,000 TL lık mal %18 kdv hariç satılmıştır. Karşılığında çek
alınmıştır.
7- 4.000 TL lık mal %18 kdv hariç veresiye satılmıştır.
8- 3.000 TL lık mal %18 kdv hariç satılmıştır. Karşılığında senet
alınmıştır.
ÖLÇME SORULARI
Aşağıdaki cümlelerin başında boş bırakılan parantezlere,
cümlelerde verilen bilgiler doğru ise D, yanlış ise Y yazınız.
1. Birinci sınıf tacirler, bilanço esasına göre defter tutarlar.
2. Açılış kaydı açılış bilançosundan faydalanılarak düzenlenir.
3. Yevmiye maddesine tarih yazmaya gerek yoktur.
4. Yevmiye defterinde borç ve alacak tutarları birbirine eşit
olmayabilir.
5. Yevmiye defterinin diğer adı büyük defterdir.
6. İşlemlerin yevmiye defterine yazılmadan önce kaydedildiği,
yetkili kişilerin imzalarını taşıyan ve yevmiye bilgilerini içeren
fişe muhasebe fişi denir.
7. Bankaya para yatırıldığında işlem tediye fişine yazılabilir.
8. Kasaya nakit girişi olduğu durumlarda düzenlenen fişe kasa
tahsil fişi denir.
9. İşletme muhasebe fişi kullanıyorsa yevmiye defterine en geç
45 gün içinde kayıt yapmalıdır.
10. Muhasebe fişlerini kullanmak zorunlu değildir.
2-BÜYÜK DEFTER (DEFTERİ KEBİR)
1. Büyük Defterin Tanımı: Büyük defter, yevmiye defterlerine
kaydedilmiş olan işlemleri buradan alarak sitemli bir şekilde
hesaplara dağıtan ve düzenli olarak bu hesaplarda toplayan
muhasebe defteridir. (TTK Madde 71, VUK Madde 184) Büyük
defterin diğer adı da Defteri Kebir'dir.
Büyük Defterin Şekli: Büyük defter hesabının en az aşağıdaki
bilgileri bulundurması zorunludur:
- Hesabın ismi,
- Yevmiye defteri tarihi,
- Yevmiye defteri madde numarası,
- Borçlu veya alacaklı tutar,
- Açıklama.
ANA HESAP: Hesap planında defter-i kebir hesaplarının her birine
ana hesap denir.
alacak kalanı veren hesaplar ise pasife yazılır. Düzenleyici hesaplar
var ise göz önünde bulundurulur.
11- BİLANÇO HESAPLARININ KAPATILMASI ( kapanış kaydı)
Açık olan bilanço hesapları sene sonunda mutlaka kapatılmalıdr.z
bunun için kapanış bilançosunun pasif tarafındaki hesaplar yevmiye
defterinin borcuna, aktif tarafındaki hesaplar ise yevmiye
defterinin alacağına yazılarak tüm hesaplar kapatılır. Hiçbir hesap
açık kalmaz. (Açılış bilançosunun tersidir.)
ÖRNEK:
100 KASA HS
12.000 -8000
102 BANKALAR
4000-2500
121 ALACAK SNT 6100-5000
153 TİC.MAL.
24000 255 DEMİRBAŞ
2000- 320 SATICILAR
1500-2000
500 SERMAYE
31000- 590 DÖNEM NET KARI - -600
600 YURT İÇİ SATIŞ1000-10000 642 FAİZ GELİR. 2400-2400
653 KOM. GELİRİ
1800-1800
İSTENEN
4- YARDIMCI DEFTERE KAYIT
A- Kesin mizanı düzenleyiniz.
B- Kapanış bilançosunu düzenleyiniz.
YARDIMCI HESAP: Ana hesapların altında yer alanı, ana hesapları
C- Kapanış kaydını yapınız.
açıklayanı ve ana hesaplara bağlı alarak çalışan hesaplara yardımcı(
D- Yeni dönem açılış bilançosunu düzenleyiniz.
alt, muavin, talî ) hesap denir.
Örnek:
102 BANKALAR HESABI ------------- Ana hesap
102.01 Ak Bank
: 20.000 TL ---------- yardımcı hesap
102.02 Halk Bankası: 12.000 TL------------ yardımcı hesap
AKTİF (VARLIK ) HESAPLARININ İNCELENMESİ
Varlık hesapları, bilançonun aktif tarafını oluşturan işletmenin
sahip olduğu değerlerin izlendiği hesaplardır. Bu hesaplar borç
taraflarından çalışmaya başlar ya borç kalanı verir ya da hiç kalan
vermez.
5- Mizanın Tanımı: Yevmiye defterine kayıt edilen işlemlerin
 Varlık hesapları hesap planında iki sınıf hâlinde bulunur.
defteri kebir hesaplarına doğru aktarılıp aktarılmadığını kontrol
 I. dönen varlıklar
etmek ve hesapları topluca görmek amacıyla düzenlenen çizelgeye
 II. duran varlıklar
mizan denir.
I. DÖNEN VARLIKLAR
Mizan çeşitleri 3 türlüdür. Bunlar aylık mizan, genel geçici mizan ve
o
10.
Hazır Değerler
kesin mizandır.
o 11. Menkul Kıymetler
1.1. Aylık Mizan: Yevmiye defteri kayıtlarını defterikebire
o 12. Ticari Alacaklar
geçirdikten sonra genellikle ay sonlarında kontrol amacı ile
o 13. Diğer Alacaklar
düzenlenen mizandır. Düzenlendiği ayın adını alır. Şubat ayı, kasım o 15. Stoklar
ayı mizanı gibi. 1 ocak-28 şubat, 1 ocak-30 kasım gibi
o 17. Yıllara Yaygın İnşaat ve Onarım Maliyetleri
1.2. Genel Geçici Mizan: 31 aralıkda envanter işlemlerinden önce
10-Hazır Değerler :İşletmenin kasasında veya bankasında bulunan paralar
düzenlenen mizandır. Bu mizana aralık ayı mizanı da denir
ile likiditesi (paraya çevrileme kolaylığı) yüksek olan değerler bu grupta yer
3. Kesin Mizan: 31 aralıkda envanter işlemlerinden sonra
alır. Hazır değerler grubunda yer alan hesaplar şunlardır:
düzenlenen mizandır. yani dönem sonu ile ilgili kayıtlardan sonra
100.Kasa Hesabı
düzenlenen mizandır.
 101.Alınan Çekler Hesabı
NOT: Kesin mizanda sadece bilanço hesapları (1-2-3-4-5 ) kalan
 102.Bankalar Hesabı
verir. Gelir tablosu (6) ve maliyet (7) hesapları asla kalan vermez.
 103.Verilen Çekler ve Ödeme Emirleri Hesabı (-)
Kesin mizanın kalan sütununa göre kapanış bilançosu düzenlenir.
 108.Diğer Hazır Değerler Hesabı
Borç kalanı veren hesaplar kapanış bilançosunun aktifine, alacak
kalanı veren hesaplar ise bilançonun pasif tarafına yazılır.
100 KASA HESABI: Bu hesap, işletmelerin elinde bulundurduğu
6- DÖNEM SONU ENVANTER İŞLEMLERİ
ulusal ve yabancı paraların TL karşılıklarının giriş ve çıkışlarının
31 Aralıkta düzenlenen genel geçici mizandaki hesapların defter
izlenmesi için kullandıkları hesaptır. Kasa hesabından çıkış
kayıtları ile fiili (gerçek ) durumları arasındaki farkları tesbit
olabilmesi için mutlaka kasada para bulunması gerekir.
etme işlemine envanter işlemi denir.
ENVANTER: varlık ve kaynakları ölçmek, tartmak, saymak ve
İşleyişi: İşletmelerin nakit girişleri kasa hesabının borcuna, nakit
değerlemek suretiyle kesin ve ayrıntılı olarak belirleme işlemine
çıkışları ise kasa hesabının alacağına kaydedilir. Kasa hesabının
denir.
borç bakiyesi o andaki kasa mevcudunu gösterir. Hesap daima borç
7- GELİR TABLOSUNUN DÜZENLENMESİ
KALANI verir veya hiç KALAN vermez. Hiçbir şekilde kasa hesabı
Sene sonunda gelir ve gider hesaplarının durumuna göre kar veya
alacak kalanı vermez.
zara bulunur. Gelirlerden giderlerin çıkartılarak bulunan kar veya
ÖRNEK: 01/11/2015 100.000 TL para sermaye olarak konulmuş ve
zararın dökümünün gösterildiği çizelgeye gelir tablosu denir.
işe başlamıştır.
8- GELİR VE GİDER HESAPLARININ KAPATILMASI
02/11/2015 de Tavas Ziraat Bankasına 30.000 TL yatırılmıştır.
Gelir tablosu düzenlendikten sonra gelir ve gider hesapları
690
05/11/2015 de 10.000 TL lık mal %18 KDV hariç peşin alınmıştır.
DÖNEM KARI VEYA ZARARI HESABINA aktarılarak kapatılır.
10/11/2015 de 4.000 TL lık mal %18 KDV hariç peşin satılmıştır.
Gelir ve giderler tek bir hesapta toplanarak kar veye zara anında
12/11/2015 de işyeri kirası olarak 1.000 TL peşin ödenmiştir. (7/A
belli olur.
ya göre )
9- KESİN MİZANIN DÜZENLENMESİ
15/11/2015 de %18 KDV dahil 236 TL lık elektirik faturası peşin
10- KAPANIŞ BİLANÇOSUNUN DÜZENLENMESİKesin mizanın ödenmiştir. (7/A ya göre )
kalan bölümüne göre düzenlenir. Borç kalını veren hesaplar aktife, Yevmiye ve büyük defter kayıtlarını yapınız.
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
İşletmenin satmış olduğu mal ve hizmetler karşılığında veya çeşitli nedenlerden dolayı
gerçek ve tüzel kişilerden işletmenin aldığı , henüz tahsil için bankaya verilmemiş
veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlendiği hesaptır. İşletme çeki alıyorsa burada
alınan çekler hesabı kullanılır.
İşleyişi: 3. Sahıslardan çek alındığında üzerindeki yazılı değerleri ile borçlu
tarafına, bankadan tahsil edildiğinde , ciro edildiğinde veya müşteriye geri iade
edildiğinde alacak tarafa kaydedilir. Hesap daima borç kalanı verir veya hiç bakiye
vermez. Vermiş olduğu kalın tahsil edilecek çek tutarını gösterir. Hiçbir şekilde alınan
çekler hesabı alacak bakiyesi vermez.
ÇEK: Bir bankaya hitaben yazılan ve belli kurallara göre düzenlenen ödeme emridir.
ÖRNEK:
1—8.000 TL lık mal %18 kdv hariç satılmıştır. Karşılığında müşteriden çek alınmıştır.
2—5.900 TL lık mal %18 kdv dahil alınmıştır. Karşılığında müşteriden
alınan çek ciro edilmiştir.
3-- 2.000 TL lık çek tahsil edilmiştir.
4-- Alıcıdan olan 4.000 TL lık alacağımıza karşılık çek alınmıştır.
Yevmiye kayıtlarını yapınız
102 BANKALAR HESABI
işletmelerin yurt içi ve yurt dışında banka ve benzeri finans kurumlarında
açtırılan hesaplarına yatırılan ve hesaptan çekilen paraların izlendiği
hesaptır.
İşleyişi: Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç tarafına,
bankadan çekilen tutarlar ile üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve
ödeme emirleri için ödenen tutarlar bankalar hesabının alacak tarafına
kaydedilir.
ÖRNEK:
1— Tavas Ziraat Bankası şubesine vadesiz mevduat hesabı açtırılmış ve
40.000 TL yatırılmıştır.
2-- Tavas İş Bankası şubesine vadesiz mevduat hesabı açtırılmış ve 30.000 TL
yatırılmıştır.
3-- 3.000 TL lık mal %18 kdv hariç alınmıştır. Karşılığı Ziraat Bankasındaki
hesaptan ödenmiştir.
4-- İş Bankasındaki hesaptan 10.000 TL çekilmiştir.
5—Alıcı 5.000 TL alacağımızı Ziraat Bankasındaki hesabımıza yatırmıştır.
6— Satıcıya olan 8.000 TL lık borcumuz İş Bankasındaki hesaptan ödenmiştir.
7- 12.000 TL tutarındaki verdiğimiz çek Ziraat Bankasındaki hesabımızdan ödenmiştir.
8—4.000 TL lık müşteri çeki tahsil edilmiş İş Bankasındaki hesaba yatırılmıştır.
BANKA ENVANTERİ (642 FAİZ GELİRİ KAYDI)
İşletmenin bankaya yatırdığı paralar karşısında belli dönemlerde bankadan
faiz alır. Alınan faizler 642 FAİZ GELİRLERİ HESABI nın alacağında,
hesaba işlendi ise 102 Bankalar Hesabının ( peşin faiz alındı ise 100 Kasa
Hesabının ) borcunda gösterilir.
ÖRNEK:
1—31/12/2014 de Tavas Ziraat Bankasında gelen hesap özetinde hesabımıza
1500 TL faiz işlendiği görülmüştür.
2—31/12/2014 de İş Bankası hesabımıza 2000 TL faiz tahakkuk etmiş ve
faiz tutarı peşin alınmıştır.
103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HESABI (-)
İşletmeler bankalara para yatırmaları karşılığında bankalar çek defteri
verirler. İşletmeler 3. Sahıslardan amal ve hizmetler aldığında karşılığında
bankadan aldıkları bu çekleri verirler. Verilen bu çekler bu hesapta gösterilir.
Verilen her çek bankadaki hesabımızı azatlığı için ilk kayıt alacak tarafından
yapılır. Verilen çekler hesabı pasif karakterli bir hesaptır yani varlık hesabı
olmasına rağmen işleyişi kaynak hesapları şeklindedir. Hesabın yanındaki (-)
işareti bu anlama gelmektedir.
İŞLEYİŞİ: işletmenin verdiği çek veya ödeme emri bu hesabın alacağına
yazılır. Çek tutarı bankadaki hesaptan ödendiğinde ise bu hesabın borcuna
102 nolu hesabın alacağına yazılır.
ÖRNEK:
1— işletme 10.000 TL yı bankadaki hesaba yatırmıştır.
2-- 3.000 TL lık mal % 18 KDV hariç alınmıştır. Karşılığında çek
düzenlenip verilmiştir.
3—Satıcıya olan 2.000 TL lık borç çek verilerek ödenmiştir.
4—3540 TL değerindeki çek bankadaki hesaptan ödenmiştir.
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI
Nitelikleri itibarıyla hazır değer sayılan kredi kart çekimleri, pullar, vadesi
gelmiş kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri gibi değerleri
kapsar.
101 ALINAN ÇEKLER HESABI
İşletmenin satmış olduğu mal ve hizmetler karşılığında veya çeşitli nedenlerden dolayı
gerçek ve tüzel kişilerden işletmenin aldığı , henüz tahsil için bankaya verilmemiş
veya ciro edilmemiş olan çeklerin izlendiği hesaptır. İşletme çeki alıyorsa burada
alınan çekler hesabı kullanılır.
İşleyişi: 3. Sahıslardan çek alındığında üzerindeki yazılı değerleri ile borçlu
tarafına, bankadan tahsil edildiğinde , ciro edildiğinde veya müşteriye geri iade
edildiğinde alacak tarafa kaydedilir. Hesap daima borç kalanı verir veya hiç bakiye
vermez. Vermiş olduğu kalın tahsil edilecek çek tutarını gösterir. Hiçbir şekilde alınan
çekler hesabı alacak bakiyesi vermez.
ÇEK: Bir bankaya hitaben yazılan ve belli kurallara göre düzenlenen ödeme emridir.
ÖRNEK:
1—8.000 TL lık mal %18 kdv hariç satılmıştır. Karşılığında müşteriden çek alınmıştır.
2—5.900 TL lık mal %18 kdv dahil alınmıştır. Karşılığında müşteriden
alınan çek ciro edilmiştir.
3-- 2.000 TL lık çek tahsil edilmiştir.
4-- Alıcıdan olan 4.000 TL lık alacağımıza karşılık çek alınmıştır.
Yevmiye kayıtlarını yapınız
102 BANKALAR HESABI
işletmelerin yurt içi ve yurt dışında banka ve benzeri finans kurumlarında
açtırılan hesaplarına yatırılan ve hesaptan çekilen paraların izlendiği
hesaptır.
İşleyişi: Bankalara para olarak veya hesaben yatırılan değerler borç tarafına,
bankadan çekilen tutarlar ile üçüncü kişilerce tahsil edildiği anlaşılan çek ve
ödeme emirleri için ödenen tutarlar bankalar hesabının alacak tarafına
kaydedilir.
ÖRNEK:
1— Tavas Ziraat Bankası şubesine vadesiz mevduat hesabı açtırılmış ve
40.000 TL yatırılmıştır.
2-- Tavas İş Bankası şubesine vadesiz mevduat hesabı açtırılmış ve 30.000 TL
yatırılmıştır.
3-- 3.000 TL lık mal %18 kdv hariç alınmıştır. Karşılığı Ziraat Bankasındaki
hesaptan ödenmiştir.
4-- İş Bankasındaki hesaptan 10.000 TL çekilmiştir.
5—Alıcı 5.000 TL alacağımızı Ziraat Bankasındaki hesabımıza yatırmıştır.
6— Satıcıya olan 8.000 TL lık borcumuz İş Bankasındaki hesaptan ödenmiştir.
7- 12.000 TL tutarındaki verdiğimiz çek Ziraat Bankasındaki hesabımızdan ödenmiştir.
8—4.000 TL lık müşteri çeki tahsil edilmiş İş Bankasındaki hesaba yatırılmıştır.
BANKA ENVANTERİ (642 FAİZ GELİRİ KAYDI)
İşletmenin bankaya yatırdığı paralar karşısında belli dönemlerde bankadan
faiz alır. Alınan faizler 642 FAİZ GELİRLERİ HESABI nın alacağında,
hesaba işlendi ise 102 Bankalar Hesabının ( peşin faiz alındı ise 100 Kasa
Hesabının ) borcunda gösterilir.
ÖRNEK:
1—31/12/2014 de Tavas Ziraat Bankasında gelen hesap özetinde hesabımıza
1500 TL faiz işlendiği görülmüştür.
2—31/12/2014 de İş Bankası hesabımıza 2000 TL faiz tahakkuk etmiş ve
faiz tutarı peşin alınmıştır.
103 VERİLEN ÇEKLER VE ÖDEME EMİRLERİ HESABI (-)
İşletmeler bankalara para yatırmaları karşılığında bankalar çek defteri
verirler. İşletmeler 3. Sahıslardan amal ve hizmetler aldığında karşılığında
bankadan aldıkları bu çekleri verirler. Verilen bu çekler bu hesapta gösterilir.
Verilen her çek bankadaki hesabımızı azatlığı için ilk kayıt alacak tarafından
yapılır. Verilen çekler hesabı pasif karakterli bir hesaptır yani varlık hesabı
olmasına rağmen işleyişi kaynak hesapları şeklindedir. Hesabın yanındaki (-)
işareti bu anlama gelmektedir.
İŞLEYİŞİ: işletmenin verdiği çek veya ödeme emri bu hesabın alacağına
yazılır. Çek tutarı bankadaki hesaptan ödendiğinde ise bu hesabın borcuna
102 nolu hesabın alacağına yazılır.
ÖRNEK:
1— işletme 10.000 TL yı bankadaki hesaba yatırmıştır.
2-- 3.000 TL lık mal % 18 KDV hariç alınmıştır. Karşılığında çek
düzenlenip verilmiştir.
3—Satıcıya olan 2.000 TL lık borç çek verilerek ödenmiştir.
4—3540 TL değerindeki çek bankadaki hesaptan ödenmiştir.
108 DİĞER HAZIR DEĞERLER HESABI
Nitelikleri itibarıyla hazır değer sayılan kredi kart çekimleri, pullar, vadesi
gelmiş kuponlar, tahsil edilecek banka ve posta havaleleri gibi değerleri
kapsar.
İşleyişi: Hazır değerler elde edildiğinde hesabın borç tarafına, elden
çıkarıldığında da hesabın alacak tarafına kaydedilir.
İşleyişi: Hazır değerler elde edildiğinde hesabın borç tarafına, elden
Örnek: İşletme kullanılmak üzere 300 TL tutarında posta pulu ve 200 TL lık çıkarıldığında da hesabın alacak tarafına kaydedilir.
damga pulu peşin alınmıştır.
Örnek: İşletme kullanılmak üzere 300 TL tutarında posta pulu ve 200 TL lık
damga pulu peşin alınmıştır.
KASA ENVANTERİ
Kasa Sayım Fazlalığı
Her akşam kasa açılır ve kasadaki paralar sayılır. Kasa hesabının büyük
Kasa mevcudu, yani kasadaki para, kasa defterindeki mevcuttan veya mizandaki
defter kaydı ile karşılaştırılır. Kasadaki mevcut para ile kasa hesabının kalanı borç bakiyesinden fazla ise, kasa sayım fazlalığından söz edilebilir.
birbirine eşit olmalıdır. Eşit değilse kasada ya noksanlık yada fazlalık
sözkonusudur. İkisini eşitlemek için yevmiye kaydının yapılması gerekir.
Kasa mevcudu > kasa hesabı = fazlalık
I- Kasa Sayım Noksanlığı
Kasa Mevcudu ( Kasadaki Para ) kasa defterindeki mevcuttan veya mizandaki
Kasa sayım fazlalığı aşağıdaki nedenlerden kaynaklanabilir:
kasanın borç bakiyesinden az ise, Kasa Sayım Noksanlığından söz edilebilir.
- Para tahsilatına ilişkin bir muhasebe kaydının unutulması veya yanlış
düzenlenmesi,
Kasa mevcudu < kasa hesabı = Noksanlık
- eksik ödeme yapılması
- Yapılan ödemeden daha büyük tutarın kayıtlara geçirilmesi
Kasa sayım noksanlığı aşağıdaki sebeplerden kaynaklanmış olabilir.
- fazla tahsilat yapılması
-Yapılan ödemenin kayıtlara geçirilmesinin unutulması yada kayıt eksik tutar
üzerinden yapılması
İŞLEYİŞİ: Kasada fazlalık çıkmışve o gün nedeni bulunamamış ise
-Belge tutarından fazla ödeme yapılması
araştırmak üzere 397 nolu bu hesabın ALACAĞINA, 100 Kasa hesabının
-Zimmete geçirme veya soygunla kasadan para çalınması
BORCUNA yazılır. Böylece kasadaki para ile defter kaydı eşitlenmiş olur.
- noksan para tahsil edilmesi
İŞLEYİŞİ: Kasada noksanlık çıkmışve o gün nedeni bulunamamış ise
**Sonraki günlerde FAZLALIĞIN nedeni bulunur ise ilğili hesap ( 100, 335,
araştırmak üzere 197 nolu bu hesabın BORCUNA, 100 Kasa hesabının
120 ….. vb.)ALACAK landırılır, 397 nolu bu hesap BORÇ landırılarak
ALACAĞINA yazılır. Böylece kasadaki para ile defter kaydı eşitlenmiş olur. kapatılır.
**Sonraki günlerde noksanlığın nedeni bulunur ise ilğili hesap ( 100, 135, 320 **** Sene sonuna kadar fazlalığın nedeni bulunamaz ise fazla tutar kar
….. vb.) borçlandırılır, 197 nolu bu hesap alacaklandırılarak kapatılır.
sayılır ve 679 DİĞER OLAGAN DIŞI GELİR VE KARLAR HESABI nın
ALACAĞINA, 397 nolu hesabın BORCUNA yazılarak hesap kapatılmış olur.
**** Sene sonuna kadar noksanlığın nedeni bulunamaz ise noksan tutar zarar Örnek: 1- İşletme 26.11.2015 tarihinde kasada yapılan sayım sonucunda
sayılır ve 689 DİĞER OLAGAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR HESABI nın
toplam 6.000 TL nakit olduğunu tesbit edilmiştir. kasa hesabının defter
borcuna, 197 nolu hesabın alacağına yazılarak hesap kapatılmış olur.
kaydı ise şöyledir.
Örnek: 1- İşletme 20.11.2015 tarihinde kasada yapılan sayım sonucunda
toplam 5.000 TL nakit olduğunu tesbit edilmiştir. kasa hesabının defter
kaydı ise şöyledir.
B 100 KASA HS A
35.500 I 30.000
Buna göre kasa farkını hesaplayarak Yevmiye kaydını yapınız.
Fiili Kasa Sayım Sonucu = 5.000 TL
Kasa Hesabı Borç Kalanı = 5.500 TL (35.500 - 30.000 )
Kasa Noksanı = -500 TL
....................................20.11.2015................................................................
197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı
500
100 Kasa Hesabı
500
Kasadaki sayım noksanının kaydı
--------------------- / ----------------------------------2—21-11-2015 kasadaki noksanlığın nedeni, kasada duran personelden
kaynaklandığı anlaşılmış ve kasadaki personelden paranın tahsiline karar
verilmiştir.
....................................21.11.2015......................................................................
135 Personelden Alacaklar Hesabı
500
197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı
500
Kasa noksanının personelden kapatılması
--------------------- / ---------------------------------------NOT: Sene sonuna kadar noksanlığın nedeni bulunamaz ise kayıt
şöyle olur.
....................................31.12.2015...........................................................................
689 DİĞER OLAGAN DIŞI GİDER VE ZARARLAR HESABI 500
197 Sayım ve Tesellüm Noksanları Hesabı
500
Kasa noksanının personelden kapatılması
--------------------- / ---------------------------------------Örnek: 1- İşletme 26.11.2015 tarihinde kasada yapılan sayım sonucunda
toplam 15.000 TL nakit olduğunu tesbit edilmiştir. kasa hesabının defter
kaydı ise şöyledir.
B 100 KASA HS A
56.000 I 40.000
Buna göre kasa farkını hesaplayarak Yevmiye kaydını yapınız.
2— Ertesi gün noksanlığın nedeninin satıcılara yaptığımız ödemenin
kayıtlara eksik yapılmasından kaynaklandığı anlaşılmış ve kayıt
düzeltilmiştir.
3- İşletme 27.11.2015 tarihinde kasada yapılan sayım sonucunda toplam
12.000 TL nakit olduğunu tesbit edilmiştir. kasa hesabının defter kaydı ise
şöyledir.
B 100 KASA HS A
60.000 I 46.000
Buna göre kasa farkını hesaplayarak Yevmiye kaydını yapınız.
2—Sene sonuna (31-12 2015) kadar noksanlığın nedeni bulunamamış ve
gider yazılmıştır.
B 100 KASA HS A
15.500 I 10.000
Buna göre kasa farkını hesaplayarak Yevmiye kaydını yapınız.
2- Ertesi günü fazlalığın nedeni alıcıdan fazla tahsilat yapılmasından
kaynaklandığı anlaşılmış ve fazla tutar alıcının hesabından düşülmüştür.
3- İşletme 30.11.2015 tarihinde kasada yapılan sayım sonucunda toplam
8.300 TL nakit olduğunu tesbit edilmiştir. kasa hesabının defter kaydı ise
şöyledir.
B 100 KASA HS A
500 I 10.000
Buna göre kasa farkını hesaplayarak Yevmiye kaydını yapınız.
4- Sene sonuna (31-12 2015) kadar fazlalığın nedeni bulunamamış ve gelir
yazılmıştır
İstenen : yevmiye defter kayıtlarını yapınız.
11 MENKUL KIYMETLER
İsletmenin faiz, kar payı vb. getiri elde etmek amacıyla, geçici bir süre için
(biryıldan az) aldıgı hisse senedi, tahvil, hazine bonosu, devlet tahvili vb.
menkul kıymetlerin izlendigi gruptur.
Bu grupta yer alan hesaplar şunlardır:
110 Hisse Senetleri Hesabı
111 Özel Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı
112 Kamu Kesim Tahvil, Senet ve Bonoları Hesabı
118 Diger Menkul Kıymetler Hesabı
119 Menkul Kıymetler Deger Düsüklügü Karsılıgı Hesabı (-) izlenir.
Tahvil, senet ve bonoları satın alan işletmeler, bunları çıkartan kurumlara
borç para vermiş gibi olurlar ve bunlardan faiz elde ederler. Elde edilen bu
faizler 642 Faiz Gelirleri Hesabına kaydedilir
Örnek: 1- İşletme kamu kesimine ait 6 ay vadeli 25.000 TLlık hazine
bonosun peşin olarak satın almıştır.
2- 6 ay sonra hazine bonosunun anaparası ve 2.000 TL lık faiz gelirini
peşin almıştır.
118 DİĞER MENKUL KIYMETLER HESABI
118 Diğer Menkul Kıymetler Hesabı: İşletmenin aldığı Hisse senetleri, özel
kesim ve kamu kesimi tarafından çıkarılan tahvil, senet ve bonolar dışında
kalan ve kısa vadede yatırım yapmak amacıyla kullanılan diğer menkul
kıymetlerden oluşmaktadır. Bu menkul kıymetler şöyledir; Repo, finansman
bonosu, menkul kıymetler yatırım fonu, konut ve mevduat sertifikaları,
110 HİSSE SENETLERİ HESABI
varlığa dayalı menkul kıymetler, yatırım fonları, banka bonoları. İşleyişi: Bu
menkul kıymetler satın alındığında bu hesaba borç olarak kaydedilir, menkul
Hisse senedi; sermaye şirketlerinin sermayelerini artırmak için çıkardıkları
kıymetler satıldığında ya da işletmeden çıktığında ise hesaba alacak
ve sahiplerine ortak olma hakkı sağlayan kıymetli evraklardır. Hisse senedini kaydedilir.
alan kişi kar yada zarara ortak olur.
Örnek: İşletme varlığa dayalı menkul kıymetlerden 3.000 adedini tanesi 100
Niteliği: İşletmenin geçici yatırım amacıyla satın aldığı hisse senetlerinin
TL den peşin olarak satın alıyor.
izlendiği hesaptır.
İşleyişi:Hisse senedi alındığında alış bedeli üzerinden her zaman hesabın
borcuna , elden çıkartıldığında (satıldığında ) yine alış bedeli üzerinden
hesaba alacak kaydedilir.
Hisse senedinin alış ve satış fiyatı arasında fark ya KAR yada ZARAR olur.
SATIŞ FİYATI > ALIŞ FİYATI = KAR ----- (645 nolu hesabın alacağında)
SATIŞ FİYATI < ALIŞ FİYATI = ZARAR --- 655 nolu hesabın borcunda
Hisse senetleri karlı satıldığı zaman aradaki fark 645 Menkul Kıymet Satış
Karları hesabına alacak olarak kaydedilir. Hisse senetleri zarar ile satıldığı
zaman aradaki fark 655 Menkul Kıymet Satış Zararları hesabına borç olarak
kaydedilir.
Alış ve satışlarda ödenen komisyonlar 653 KOMİSYON GİDERLERİ
HESABI nın borcunda gösterilir.
ÖDEV
1—a- )İşletme ABC Holding in hisselerinden tanesi 40 TL den 500 adet
hisse senedini peşin olarak satın alıyor.%2 komisyon tutarıda peşin
ödenmiştir.
b- ) Bir hafta sonra hisse senetlerinden 200 adedi tanesi 32 Tl dan
peşin satılmıştır.
c-) bir ay sonra kalan 300 adet hisse senedi tanesi 45 TL dan peşin
satılmıştır. -----------------------------------------------------------------2- - İşletme MNF özel işletmesine ait tahvillerden 1.000 adedini tanesi
30 TL den peşin olarak satın alıyor. Tahvilin vadesi 1 yıldır.
3- a-)Ziraat bankasına 10.000 TL repoya yatırılmıştır.
b-) bankaya repoya yatırılan 10.000 TLve 1500 TL
faizi ile birlikte çekilmiştir.-------------------------------------------4- işletme 1.200 TL değerinde devlet tahvilini satın almıştır.
Örnek: 1--İşletme Zorlu Holding in hisselerinden tanesi 30 TL den 1.000
adet hisse senedini peşin olarak satın alıyor.%1 komisyon tutarıda peşin 12 TİCARİ ALACAKLAR
ödenmiştir.
Ticari alacaklar ; İşletmenin 1 yıl içinde paraya dönüştürülmesi
2— Bir hafta sonra hisse senetleri tanesi 32 Tl dan tamamı peşin
öngörülen ve işletmenin ticari alacakları nedeniyle ortaya çıkan
satılmıştır.
senetli ve senetsiz alacaklarını ifade eder.
Bu grupta yer alan hesaplar Şunlardır:
1-DÖNEN VARLIKLAR
12 Ticari Alacaklar
120 Alıcılar
4- Hisse senetlerinden tanesi 8 TL dan 2.000 adedi peşin satılmıştır.
121 Alacak Senetleri
122 Alacak Senetleri Reeskontu(-)
Tahvil: Sermaye şirketlerinin veya devletin borç bulmak amacıyla çıkarmış
126 Verilen Depozito ve Teminatlar
olduğu ve belli dönemlerde faiz verdiği kıymetli evraktır.
127 Diğer Ticari Alacaklar
128 Şüpheli Ticari Alacaklar
111 ÖZEL KESİM TAHVİL, SENET VE BONOLARI HESABI
129 Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı(-)
Özel sektörlere ait alınan tahvil, senet ve bonoların kayıt ve takip edildiği bir
3- İşletme Güneş Holding in hisselerinden tanesi 10 TL den 8.000 adet
hisse senedini peşin olarak satın alıyor.%2 komisyon tutarıda peşin
ödenmiştir
hesaptır
İşleyişi: Özel kesimden Tahvil, senet ve bonolar satın alındığında bu
hesaba borç olarak kaydedilir, tahvil, senet ve bonolar satıldığında ya da
işletmeden çıktığında ise hesaba alacak kaydedilir.
Tahvil, senet ve bonoları satın alan işletmeler, bunları çıkartan kurumlara
borç para vermiş gibi olurlar ve bunlardan faiz elde ederler. Elde edilen bu
faizler 642 Faiz Gelirleri Hesabının alacağına kaydedilir.
Örnek:1- İşletme HG özel işletmesine ait tahvillerden 2.000 adedini
tanesi 30 TL den peşin olarak satın alıyor. Tahvilin vadesi 1 yıldır.
2- 1 yıl sonra tahvilin vadesi dolmuş 2.500 TL faiz geliri ile tahvilin ana
para tutarı (60.000 TL ) alınmıştır.
112 KAMU KESİMİ TAHVİL, SENET VE BONOLARI
HESABI
Kamu kesimine yani devlete ait, tahvil, senet(gelir ortaklığı senedi) ve
bonoların (hazine bonosu ) satın alındığında kayıt ve takip edildiği bir
hesaptır.
İşleyişi: Tahvil, senet ve bonolar satın alındığında bu hesaba borç olarak
kaydedilir, tahvil, senet ve bonolar satıldığında ya da işletmeden çıktığında
ise hesaba alacak kaydedilir.
120 Alıcılar Hesabı:
İşletmenin 1 yıl içinde tahsil edeceği (senetsiz, veresiye, taksitli ) mal ve
hizmet satışları bu hesapta gösterilir.
İŞLEYİŞİ; veresiye satılan mal ve hizmet tutarı bu hesabın borcuna, veresiye
alacak tahsil edildiğinde ise alacağına yazılır.
Örnek:1- Müşteri Ali Gün e 5.000 Tl lık malı, Ayşe ŞEN e ise 3000 Tl
lık malı %18 KDV hariç 15 gün vadeli (veresiye ) satılmıştır.
2- 15 gün sonra alıcı Ali Gün”den olan alacağın 2.000 TL sı peşin,
kalanını ise işletmenin bankadaki hesabına yatırmıştır.
3- Ayşe ŞEN den olan alacak karşılığında 10 vadeli çek alınmıştır.
121 ALACAK SENETLERİ HESABI
İşletmenin faaliyet konusunu oluşturan mal ve hizmet satışlarından
kaynaklanan vadesi 1 yılı geçmeyen senetli alacakların izlendiği hesaptır.
Finansal kiralama işlemlerinden doğan senetli alacaklar da bu hesapta izlenir.
İşleyişi: Alınan senet tutarları bu hesaba borç, tahsil edilen ya da işletmenin
elinden çıkan senet tutarları ise hesaba alacak olarak kaydedilir.
Senedin elimizden çıkma nedenleri şunlardır.( alacak senedinin alacak
tarafına yazılma nedenleri)
Senedin tahsil edilmesi
Sendedin ciro edilmesi
Senidin tahsil için bankaya verilmesi
Senedin teminat olarak verilmesi
Senedin iskonto ettirilmesi (kırdırılması)
NOT. Alacak senetleri hesabının yardımcı hesabı şöyledir.
121 ALACAK SENETLERİ HESABI (ana hesap)
121.01 Cüzdandaki Alacak Senetleri
Bunun haricinde aşağıdaki yardımcı hesaplarda kullanılır.
121.02 Tahsile Verilen Alacak Senetleri
121.03 Teminata Verilen Alacak Senetleri
121.04 Protestolu Alacak Senetleri
Alacak senedi alınması ve tahsil edilmesi
Örnek: 1- 3540 TL lık mal % 18 KDV dahil satılmıştır. Karşığında
müşteriden 15 gün vadeli senet alınmıştır.
2- 15 gün sonra senet tutarı tahsil edilmiştir.
Alacak senedinin ciro edilmesi: İşletme, 121 Cüzdandaki Alacak
Senetlerinde yer alan ve alıcılardan aldığı senetleri, ( Çekte Almış Olabilir )
işletmenin satıcılarına olan borcuna karşılık verebilir. Bu işleme " Ciro " denir.
Böylece işletme üçüncü kişilere olan borçlarını yine üçüncü kişilerden olan
alacakları ile ödeme yoluna gitmiştir.
Örnek:
1- Alıcı 4720 TL lık borcunu 10 gün vadeli senet vererek ödemiştir.
2- işletme 4.000 TL lık malı %18 KDV hariç almıştır. Karşığında müşteriden
aldığı senedi ciro etmeştir.
****
****** Senetlerin Bankaya Tahsile Gönderilmesi : Alacak senedi tahsil için
bankaya gönderildiğinde hem borçlu hemde alacaklı hesap 121 ALACAK
SENETLERİ HESABI dır. Sadece yardımcı hesapları farklıdır.
***Senet tahsil için bankaya gönderildiğinde 120.01 Cüzdandaki Alacak
Senetleri alacaklı, 121.02 Tahsile Verilen Alacak Senetleri ise borçlu olur.
*** senet banka tarafından tahsil edildiğinde ise 100 yada 102 borçlu,
( komisyon ödendiyse 653 komisyon göderi de borçlu) 121.02 alacaklı olur
****** Alacak Senetlerinin Bankaya Teminata Verilmesi :
İşletme sahip olduğu Alacak Senetlerini kredi veya bir yükümlülüğüne karşı
banka veya kredi kurumlarına güvence oluşturmak amacı ile teminat olacak
verebilir. Teminat cirosu ( veya rehin cirosu ) olarak adlandırılan bu olayda
senedin mülkiyeti devredilmez. Sadece borç ödeyip, yükümlülük
gerçekleştirilinceye kadar senetten doğan haklar bu kurumlara teslim edilir.
Borç ödendiğinde teminat olarak verilen senetler geri alınır.
****** Alacak Senetlerinin İskontosu :
Alacak senetlerinin vadelerinden önce bir banka veya mali bir kuruluşda paraya
çevrilmeleri işlemine senedin " İskonto Ettirilmesi " veya " Senedin
Kırdırılması " denir. İşletme iskonto ettirdiği senedin nominal değerini tahsil
edemez.
Bankaya iskonto ettrilen senetlerin iskonto bedeli ile masraflarının toplamına "
Acyo " denir.
TEK DÜZEN HESAP PLANI
A- BİLANÇO HESAPLARI
1. DÖNEN VARLIKLAR
10. Hazır Değerler
100. Kasa
101. Alınan Çekler
102. Bankalar
103. Verilen Çekler Ve Ödeme Emirleri(-)
108. Diğer Hazır Değerler
11. Menkul Kıymetler
110. Hisse Senetleri
111. Özel Kesim Tahvil Senet Ve Bonoları
112. Kamu Kesimi Tahvil, Senet Ve Bonoları
118. Diğer Menkul Kıymetler
119. Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü
Karşılığı(-)
12. Ticari Alacaklar
120. Alıcılar
121. Alacak Senetleri
122. Alacak Senetleri Reeskontu(-)
124. Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz
Gelirleri(-)
126. Verilen Depozito Ve Teminatlar
127. Diğer Ticari Alacaklar
128. Şüpheli Ticari Alacaklar
129. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı(-)
13. Diğer Alacaklar
131. Ortaklardan Alacaklar
132. İştiraklerden Alacaklar
133. Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
135. Personelden Alacaklar
136. Diğer Çeşitli Alacaklar
137. Diğer Alacak Senetleri Reeskontu(-)
138. Şüpheli Diğer Alacaklar
139. Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı(-)
15. Stoklar
150. İlk Madde Malzeme
151. Yarımamuller
152. Mamuller
153. Ticari Mallar
157. Diğer Stoklar
158. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı(-)
159. Verilen Sipariş Avansları
17. Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım
Maliyetleri
170. Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım
Maliyetleri
179. Taşeronlara Verilen Avanslar
18. Gelecek Aylara Ait Giderler Ve Gelir
Tahakkukları
180. Gelecek Aylara Ait Giderler
181. Gelir Tahakkukları
19. Diğer Dönen Varlıklar
190. Devreden Kdv
191. İndirilecek Kdv
192. Diğer Kdv
193. Peşin Ödenen Vergiler Ve Fonlar
195. İş Avansları
196. Personel Avansları
197. Sayım Ve Tesellüm Noksanları
198. Diğer Çeşitli Dönen Varlıklar
199. Diğer Dönen Varlıklar Karşılığı(-)
2. DURAN VARLIKLAR
22. Ticari Alacaklar
220. Alıcılar
221. Alacak Senetleri
222. Alacak Senetleri Reeskontu(-)
224. Kazanılmamış Finansal Kiralama Faiz
Gelirleri(-)
226. Verilen Depozito Ve Teminatlar
229. Şüpheli Ticari Alacaklar Karşılığı(-)
23. Diğer Alacaklar
231. Ortaklardan Alacaklar
232. İştiraklerden Alacaklar
233. Bağlı Ortaklıklardan Alacaklar
235. Personelden Alacaklar
236. Diğer Çeşitli Alacaklar
237. Diğer Alacak Senetleri Reeskontu(-)
239. Şüpheli Diğer Alacaklar Karşılığı(-)
24. Mali Duran Varlıklar
240. Bağlı Menkul Kıymetler
241. Bağlı Menkul Kıymetler Değer Düşüklüğü
Karşılığı(-)
242. İştirakler
243. İştiraklere Sermaye Taahhütleri(-)
244. İştirakler Sermaye Payları Değer
Düşüklüğü Karşılığı(-)
245. Bağlı Ortaklıklar
246. Bağlı Ortaklıklara Sermaye Taahhütleri(-)
247. Bağlı Ortaklıklar Sermaye Payları Değer
Düşüklüğü Karşılığı(-)
248. Diğer Mali Duran Varlıklar
249. Diğer Mali Duran Varlıklar Karşılığı(-)
25. Maddi Duran Varlıklar
250. Arazi Ve Arsalar
251. Yer Altı Ve Yer Üstü Düzenleri
252. Binalar
253. Tesis, Makine Ve Cihazlar
254. Taşıtlar
255. Demirbaşlar
256. Diğer Maddi Duran Varlıklar
257. Birikmiş Amortismanlar(-)
258. Yapılmakta Olan Yatırımlar
259. Verilen Avanslar
26. Maddi Olmayan Duran Varlıklar
260. Haklar
261. Şerefiye
262. Kuruluş Ve Örgütlenme Giderleri
263. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri
264. Özel Maliyetler
267. Diğer Maddi Olmayan Duran Varlıklar
268. Birikmiş Amortismanlar(-)
269. Verilen Avanslar
27. Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
271. Arama Giderleri
272. Hazırlık Ve Geliştirme Giderleri
277. Diğer Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar
278. Birikmiş Tükenme Payları(-)
279. Verilen Avanslar
28. Gelecek Yıllara Ait Giderler Ve Gelir
Tahakkukları
280. Gelecek Yıllara Ait Giderler
281. Gelir Tahakkukları
29. Diğer Duran Varlıklar
291. Gelecek Yıllarda İndirilecek Kdv
292. Diğer Kdv
293. Gelecek Yıllar İhtiyacı Stoklar
294. Elden Çıkarılacak Stoklar Ve Maddi Duran
Varlıklar
295. Peşin Ödenen Vergi Ve Fonlar
297. Diğer Çeşitli Duran Varlıklar
298. Stok Değer Düşüklüğü Karşılığı(-)
299. Birikmiş Amortismanlar(-)
3. KISA VADELİ YABANCI
KAYNAKLAR
30. Mali Borçlar
300. Banka Kredileri
301. Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar
302. Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma
Maliyetleri(-)
303. Uzun Vadeli Kredilerin Anapara Taksitleri
Ve Faizleri
304. Tahvil Anapara Borç, Taksit Ve Faizleri
305. Çıkarılan Bonolar Ve Senetler
306. Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler
308. Menkul Kıymetler İhraç Farkı(-)
309. Diğer Mali Borçlar
32. Ticari Borçlar
320. Satıcılar
321. Borç Senetleri
322. Borç Senetleri Reeskontu(-)
326. Alınan Depozito Ve Teminatlar
329. Diğer Ticari Borçlar
33. Diğer Borçlar
331. Ortaklara Borçlar
332. İştiraklere Borçlar
333. Bağlı Ortaklıklara Borçlar
335. Personele Borçlar
336. Diğer Çeşitli Borçlar
337. Diğer Borç Senetleri Reeskontu(-)
34. Alınan Avanslar
340. Alınan Sipariş Avansları
349. Alınan Diğer Avanslar
35. Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım
Hakedişleri
350,358 Yıllara Yaygın İnşaat Ve Onarım
Hakedişleri Bedelleri
36. Ödenecek Vergi Ve Diğer Yükümlülükler
360. Ödenecek Vergi Ve Fonlar
361. Ödenecek Sosyal Güvenlik Kesintileri
368. Vadesi Geçmiş, Ertelenmiş Veya
Taksitlendirilmiş Vergi Ve Diğer Yükümlülükler
369. Ödenecek Diğer Yükümlülükler
37. Borç Ve Gider Karşılıkları
370. Dönem Kârı Vergi Ve Diğer Yasal
Yükümlülük Karşılıkları
371. Dönem Kârının Peşin Ödenen Vergi Ve
Diğer Yükümlülükleri(-)
372. Kıdem Tazminatı Karşılığı
373. Maliyet Giderleri Karşılığı
379. Diğer Borç Ve Gider Karşılıkları
38. Gelecek Aylara Ait Gelirler Ve Gider
Tahakkukları
380. Gelecek Aylara Ait Gelirler
381. Gider Tahakkukları
39. Diğer Kısa Vadeli Yabancı Kaynaklar
391. Hesaplanan Kdv
392. Diğer Kdv
393. Merkez Ve Şubeler Cari Hesabı
397. Sayım Ve Tesellüm Fazlaları
399. Diğer Çeşitli Yabancı Kaynaklar
4. UZUN VADELİ YABANCI
KAYNAKLAR
40. Mali Borçlar
400. Banka Kredileri
401. Finansal Kiralama İşlemlerinden Borçlar
402. Ertelenmiş Finansal Kiralama Borçlanma
Maliyetleri(-)
405. Çıkarılmış Tahviller
407. Çıkarılmış Diğer Menkul Kıymetler
408. Menkul Kıymetler İhraç Farkı(-)
409. Diğer Mali Borçlar
42. Ticari Borçlar
420. Satıcılar
421. Borç Senetleri
422. Borç Senetleri Reeskontu(-)
426. Alınan Depozito Ve Teminatlar
429. Diğer Ticari Borçlar
43. Diğer Borçlar
431. Ortaklara Borçlar
432. İştiraklere Borçlar
433. Bağlı Ortaklıklara Borçlar
436. Diğer Çeşitli Borçlar
437. Diğer Borç Senetleri Reeskontu(-)
438. Kamuya Olan Ertelenmiş Veya
Taksitlendirilmiş Borçlar
44. Alınan Avanslar
440. Alınan Sipariş Avansları
449. Alınan Diğer Avanslar
47. Borç Ve Gider Karşılıkları
472. Kıdem Tazminatı Karşılığı
479. Diğer Borç Ve Gider Karşılıkları
48. Gelecek Yıllara Ait Gelirler Ve Gider
Tahakkukları
480. Gelecek Yıllara Ait Gelirler
481. Gider Tahakkukları
49. Diğer Uzun Vadeli Yabancı Kaynaklar
492. Gelecek Yıllara Ertelenmiş Veya Terkin
Edilecek Kdv
493. Tesise Katılma Payları
499. Diğer Çeşitli Uzun Vadeli Yabancı
Kaynaklar
5. ÖZ KAYNAKLAR
50. Ödenmiş Sermaye
500. Sermaye
501. Ödenmemiş Sermaye(-)
52. Sermaye Yedekleri
520. Hisse Senetleri İhraç Primleri
521. Hisse Senedi İptal Kârları
522. Maddi Duran Varlık Yeniden Değerleme
Artışları
523. İştirakler Yeniden Değerleme Artışları
524. Maliyet Artışları Fonu
529. Diğer Sermaye Yedekleri
54. Kâr Yedekleri
540. Yasal Yedekler
541. Statü Yedekleri
542. Olağanüstü Yedekler
548. Diğer Kâr Yedekleri
549. Özel Fonlar
57. Geçmiş Yıllar Kârları
570. Geçmiş Yıllar Kârları
58. Geçmiş Yıllar Zararları(-)
580. Geçmiş Yıllar Zararları(-)
59. Dönem Net Kârı (Zararı)
590. Dönem Net Kârı
591. Dönem Net Zararı(-)
-----------------------------------------------------
6. GELİR TABLOSU HESAPLARI
60. Brüt Satışlar
600. Yurt İçi Satışlar
601. Yurt Dışı Satışlar
602. Diğer Gelirler
61. Satış İndirimleri(-)
610. Satıştan İadeler(-)
611. Satış İndirimleri(-)
612. Diğer İndirimler(-)
62. Satışların Maliyeti(-)
620. Satılan Mamuller Maliyeti(-)
621. Satılan Ticari Mallar Maliyeti(-)
622. Satılan Hizmet Maliyeti(-)
623. Diğer Satışların Maliyeti(-)
63. Faaliyet Giderleri(-)
630. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri(-)
631. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri(-)
632. Genel Yönetim Giderleri(-)
64. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir Ve
Kârlar
640. İştiraklerden Temettü Gelirleri
641. Bağlı Ortaklıklardan Temettü Gelirleri
642. Faiz Gelirleri
643. Komisyon Gelirleri
644. Konusu Kalmayan Karşılıklar
645. Menkul Kıymet Satış Kârları
646. Kambiyo Kârları
647. Reeskont Faiz Gelirleri
648. Enflasyon Düzeltme Kârları
649. Diğer Olağan Gelir Ve Kârlar
65. Diğer Faaliyetlerden Olağan Gider Ve
Zararlar(-)
653. Komisyon Giderleri(-)
654. Karşılık Giderleri(-)
655. Menkul Kıymet Satış Zararları(-)
656. Kambiyo Zararları(-)
657. Reeskont Faiz Giderleri(-)
658. Enflasyon Düzeltmesi Zararları(-)
659. Diğer Olağan Gider Ve Zararlar(-)
66. Finansman Giderleri(-)
660. Kısa Vadeli Borçlanma Giderleri(-)
661. Uzun Vadeli Borçlanma Giderleri(-)
67. Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar
671. Önceki Dönem Gelir Ve Kârları
679. Diğer Olağan Dışı Gelir Ve Kârlar
68. Olağan Dışı Gider Ve Zararlar(-)
680. Çalışmayan Kısım Gider Ve Zararları(-)
681. Önceki Dönem Gider Ve Zararları(-)
689. Diğer Olağan Dışı Gider Ve Zararlar(-)
69. Dönem Net Kârı Veya Zararı
690. Dönem Kârı Veya Zararı
691. Dönem Kârı Vergi Ve Diğer Yasal
Yükümlülük Karşılıkları(-)
692. Dönem Net Kârı Veya Zararı
697. Yıllara Yaygın İnşaat Ve Enflasyon
Düzeltme Hesabı
698. Enflasyon Düzeltme Hesabı
-----------------------------------------------------
7. MALİYET HESAPLARI (7/A
SEÇENEĞİ)
70. Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesapları
700. Maliyet Muhasebesi Bağlantı Hesabı
701. Maliyet Muhasebesi Yansıtma Hesabı
71. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
710. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
711. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Yansıtma
Hesabı
712. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Fiyat Farkı
713. Direkt İlk Madde Ve Malzeme Miktar
Farkı
72. Direkt İşçilik Giderleri
720. Direkt İşçilik Giderleri
721. Direkt İşçilik Giderleri Yansıtma Hesabı
722. Direkt İşçilik Ücret Farkları
723. Direkt İşçilik Süre Farkları
73. Genel Üretim Giderleri
730. Genel Üretim Giderleri
731. Genel Üretim Giderleri Yansıtma Hesabı
732. Genel Üretim Giderleri Bütçe Farkları
733. Genel Üretim Giderleri Verimlilik
Giderleri
734. Genel Üretim Giderleri Kapasite Farkları
74. Hizmet Üretim Maliyeti
740. Hizmet Üretim Maliyeti
741. Hizmet Üretim Maliyeti Yansıtma Hesabı
742. Hizmet Üretim Maliyeti Fark Hesapları
75. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri
750. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri
751. Araştırma Ve Geliştirme Giderleri
Yansıtma Hesabı
752. Araştırma Ve Geliştirme Gider Farkları
76. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri
760. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri
761. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri
Yansıtma Hesabı
762. Pazarlama Satış Ve Dağıtım Giderleri Fark
Hesabı
77. Genel Yönetim Giderleri
770. Genel Yönetim Giderleri
771. Genel Yönetim Giderleri Yansıtma Hesabı
772. Genel Yönetim Gider Farkları Hesabı
78. Finansman Giderleri
780. Finansman Giderleri
781. Finansman Giderleri Yansıtma Hesabı
782. Finansman Giderleri Fark Hesabı
7. MALİYET HESAPLARI (7/B
SEÇENEĞİ)
79. Gider Çeşitleri
790. İlk Madde Ve Malzeme Giderleri
791. İşçi Ücret Ve Giderleri
792. Memur Ücret Ve Giderleri
793. Dışarıdan Sağlanan Fayda Ve Hizmetler
794. Çeşitli Giderler
795. Vergi, Resim Ve Harçlar
796. Amortisman Ve Tükenme Payları
797. Finansman Giderleri
798. Gider Çeşitleri Yansıtma Hesabı
799. Üretim Maliyet Hesabı
8. SERBEST HESAPLAR
9. NAZIM HESAPLAR
9. Nazım Hesaplar