Başbakanlık Mevzuatı Geliştirme ve Yayın Genel

12 A!ustos 2013 PAZARTES"
!"#$%&'()"*"
Sayı : 28733
YÖNETMEL!K
Çalı!ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı"ından:
K#MYASAL MADDELERLE ÇALI$MALARDA SA%LIK VE
GÜVENL#K ÖNLEMLER# HAKKINDA YÖNETMEL#K
B#R#NC# BÖLÜM
Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
Amaç
MADDE 1 – (1) Bu Yönetmeli"in amacı, i!yerinde bulunan, kullanılan veya herhangi bir !ekilde i!lem gören
kimyasal maddelerin etkilerinden kaynaklanan mevcut veya ortaya çıkması muhtemel risklerden çalı!anların sa"lı"ını
korumak ve güvenli bir çalı!ma ortamı sa"lamak için asgari !artları belirlemektir.
Kapsam
MADDE 2 – (1) Bu Yönetmelik 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı #! Sa"lı"ı ve Güvenli"i Kanunu kapsamına
giren ve kimyasal maddelerin bulundu"u, kullanıldı"ı veya herhangi bir !ekilde i!lem gördü"ü tüm i!yerlerini kapsar.
(2) Sa"lık ve güvenlik önlemleri özel mevzuatla düzenlenen; kimyasal maddelerle çalı!malarda, radyoaktif
maddelerle çalı!malarda, zararlı kimyasal maddelerin i!yeri dı!ında ta!ınmasında, sözü edilen özel mevzuatta
belirtilen önlemler ile birlikte bu Yönetmeli"in uygulama kabiliyeti olan hükümleri de uygulanır.
(3) 6/8/2013 tarihli ve 28730 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kanserojen veya Mutajen Maddelerle
Çalı!malarda Sa"lık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydı ile i!yerinde bulunan
kanserojen ve mutajen maddeler ile ilgili olarak bu Yönetmelik hükümleri de uygulanır.
Dayanak
MADDE 3 – (1) Bu Yönetmelik;
a) 6331 sayılı Kanunun 30 uncu maddesine dayanılarak,
b) 7/4/1998 tarihli ve 1998/24/EC sayılı, 29/5/1991 tarihli ve 1991/322/EEC sayılı, 8/6/2000 tarihli ve
2000/39/EC sayılı, 7/2/2006 tarihli ve 2006/15/EC sayılı, 17/12/2009 tarihli ve 2009/161/EU sayılı Avrupa
Parlamentosu ve Konseyi Direktiflerine paralel olarak,
hazırlanmı!tır.
Tanımlar
MADDE 4 – (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Alerjik madde: Solundu"unda, cilde nüfuz etti"inde a!ırı derecede hassasiyet meydana getirme özelli"i olan
ve daha sonra maruz kalınması durumunda karakteristik olumsuz etkilerin ortaya çıkmasına neden olan maddeleri,
b) Alevlenir madde: Parlama noktası 21°C - 55°C arasında olan sıvı haldeki maddeleri,
c) A!ındırıcı madde: Canlı doku ile temasında, dokunun tahribatına neden olabilen maddeleri,
ç) Bakanlık: Çalı!ma ve Sosyal Güvenlik Bakanlı"ını,
d) Biyolojik sınır de"eri: Kimyasal maddenin ve metabolitinin uygun biyolojik ortamdaki konsantrasyonunun
ve etki göstergesinin üst sınırını,
e) Çevre için tehlikeli madde: Çevre ortamına girdi"inde çevrenin bir veya birkaç unsuru için hemen veya
sonradan kısa veya uzun süreli tehlikeler gösteren maddeleri,
f) Çok kolay alevlenir madde: 0°C’den dü!ük parlama noktası ve 35°C’den dü!ük kaynama noktasına sahip
sıvı haldeki maddeler ile oda sıcaklı"ında ve basıncı altında hava ile temasında yanabilen, gaz haldeki maddeleri,
g) Çok toksik madde: Çok az miktarlarda solundu"unda, a"ız yoluyla alındı"ında, deri yoluyla emildi"inde
insan sa"lı"ı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
") Kanserojen madde: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalı!malarda Sa"lık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelikte tanımlanan kanserojen maddeyi,
h) Kimyasal madde: Do"al halde bulunan, üretilen, herhangi bir i!lem sırasında kullanılan veya atıklar da dâhil
olmak üzere ortaya çıkan, bizzat üretilmi! olup olmadı"ına ve piyasaya arz olunup olunmadı"ına bakılmaksızın her
türlü element, bile!ik veya karı!ımları,
ı) Kimyasal maddelerin kullanıldı"ı i!lemler: Bu maddelerin üretilmesi, i!lenmesi, kullanılması, depolanması,
ta!ınması, atık ve artıkların arıtılması veya uzakla!tırılması i!lemlerini,
i) Kolay alevlenir madde: Enerji uygulaması olmadan, ortam sıcaklı"ında hava ile temasında ısınabilen ve
sonuç olarak alevlenen maddeyi veya ate! kayna"ı ile kısa süreli temasta kendili"inden yanabilen ve ate! kayna"ının
uzakla!tırılmasından sonra da yanmaya devam eden katı haldeki maddeyi veya parlama noktası 21°C’nin altında olan
sıvı haldeki maddeyi veya su veya nemli hava ile temasında, tehlikeli miktarda, çok kolay alevlenir gaz yayan
maddeleri,
j) Mesleki maruziyet sınır de"eri: Ba!ka !ekilde belirtilmedikçe, 8 saatlik sürede, çalı!anların solunum
bölgesindeki havada bulunan kimyasal madde konsantrasyonunun zaman a"ırlıklı ortalamasının üst sınırını,
k) Mutajen madde: Kanserojen veya Mutajen Maddelerle Çalı!malarda Sa"lık ve Güvenlik Önlemleri
Hakkında Yönetmelikte tanımlanan mutajen maddeyi,
l) Oksitleyici madde: Özellikle yanıcı maddelerle olmak üzere di"er maddeler ile de temasında önemli ölçüde
ekzotermik reaksiyona neden olan maddeleri,
m) Patlayıcı madde: Atmosferik oksijen olmadan da ani gaz yayılımı ile ekzotermik reaksiyon verebilen
ve/veya kısmen kapatıldı"ında ısınma ile kendili"inden patlayan veya belirlenmi! test ko!ullarında patlayan, çabucak
parlayan katı, sıvı, macunumsu, jelatinimsi haldeki maddeleri,
n) Sa"lık gözetimi: Çalı!anların belirli bir kimyasal maddeye maruziyetleri ile ilgili olarak sa"lık durumlarının
belirlenmesi amacıyla yapılan de"erlendirmeleri,
o) Solunum bölgesi: Merkezi, ki!inin kulaklarını birle!tiren çizginin orta noktası olan 30 cm yarıçaplı kürenin,
ba!ın ön kısmında kalan yarısını,
ö) Tahri! edici madde: Mukoza veya cilt ile direkt olarak ani, uzun süreli veya tekrarlanan temasında lokal
eritem, eskar veya ödem olu!umuna neden olabilen, a!ındırıcı olarak sınıflandırılmayan maddeleri,
p) Tehlikeli kimyasal madde: Patlayıcı, oksitleyici, çok kolay alevlenir, kolay alevlenir, alevlenir, toksik, çok
toksik, zararlı, a!ındırıcı, tahri! edici, alerjik, kanserojen, mutajen, üreme için toksik ve çevre için tehlikeli
özelliklerden bir veya birkaçına sahip maddeleri ve müstahzarları veya yukarıda sözü edilen sınıflamalara girmemekle
beraber kimyasal, fiziko-kimyasal veya toksikolojik özellikleri ve kullanılma veya i!yerinde bulundurulma !ekli
nedeni ile çalı!anların sa"lık ve güvenli"i yönünden risk olu!turabilecek maddeleri veya mesleki maruziyet sınır
de"eri belirlenmi! maddeleri,
r) Toksik madde: Az miktarlarda solundu"unda, a"ız yoluyla alındı"ında, deri yoluyla emildi"inde insan
sa"lı"ı üzerinde akut veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
s) Üreme için toksik madde: Solundu"unda, a"ız yoluyla alındı"ında, deriye nüfuz etti"inde erkek ve di!ilerin
üreme fonksiyon ve kapasitelerini azaltan ve/veya do"acak çocu"u etkileyecek kalıtımsal olmayan olumsuz etkileri
meydana getiren veya olumsuz etkilerin olu!umunu hızlandıran maddeleri,
!) Zararlı madde: Solundu"unda, a"ız yoluyla alındı"ında, deri yoluyla emildi"inde insan sa"lı"ı üzerinde akut
veya kronik hasarlara veya ölüme neden olan maddeleri,
ifade eder.
#K#NC# BÖLÜM
#!verenin Yükümlülükleri
Genel yükümlülük
MADDE 5 – (1) #!veren, kimyasal maddelerle çalı!malarda, çalı!anların bu maddelere maruziyetini önlemek,
bunun mümkün olmadı"ı hallerde en aza indirmek ve çalı!anların bu maddelerin tehlikelerinden korunması için
gerekli tüm önlemleri almakla yükümlüdür.
Risk de!erlendirmesi
MADDE 6 – (1) #!veren, i!yerinde tehlikeli kimyasal madde bulunup bulunmadı"ını tespit etmek ve tehlikeli
kimyasal madde bulunması halinde, çalı!anların sa"lık ve güvenli"i yönünden olumsuz etkilerini belirlemek üzere,
29/12/2012 tarihli ve 28512 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan #! Sa"lı"ı ve Güvenli"i Risk De"erlendirmesi
Yönetmeli"i hükümlerine uygun !ekilde risk de"erlendirmesi yapmakla yükümlüdür.
(2) Kimyasal maddelerle çalı!malarda yapılacak risk de"erlendirmesinde a!a"ıda belirtilen hususlar özellikle
dikkate alınır:
a) Kimyasal maddenin sa"lık ve güvenlik yönünden tehlike ve zararları.
b) #malatçı, ithalatçı veya satıcılardan sa"lanacak Türkçe malzeme güvenlik bilgi formu.
c) Maruziyetin türü, düzeyi ve süresi.
ç) Kimyasal maddenin miktarı, kullanma !artları ve kullanım sıklı"ı.
d) Bu Yönetmelik eklerinde verilen mesleki maruziyet sınır de"erleri ve biyolojik sınır de"erleri.
e) Alınan ya da alınması gereken önleyici tedbirlerin etkisi.
f) Varsa, daha önce yapılmı! olan sa"lık gözetimlerinin sonuçları.
g) Birden fazla kimyasal madde ile çalı!ılan i!lerde, bu maddelerin her biri ve birbirleri ile etkile!imleri.
(3) #!veren, tedarikçiden veya di"er kaynaklardan risk de"erlendirmesi için gerekli olan ek bilgileri edinir. Bu
bilgiler, kullanıcılara yönelik olarak, varsa kimyasal maddelerin yürürlükteki mevzuatta yer alan özel risk
de"erlendirmelerini de içerir.
(4) Tehlikeli kimyasal maddeler içeren yeni bir faaliyete ancak risk de"erlendirilmesi yapılarak belirlenen her
türlü önlem alındıktan sonra ba!lanır.
Tehlikeli kimyasal maddelerle çalı"malarda alınması gereken önlemler
MADDE 7 – (1) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalı!malarda çalı!anların sa"lık ve güvenli"i yönünden riskler
a!a"ıdaki önlemlerle ortadan kaldırılır veya en az düzeye indirilir:
a) #!yerinde uygun düzenleme ve i! organizasyonu yapılır.
b) Tehlikeli kimyasal maddelerle çalı!malar, en az sayıda çalı!an ile yapılır.
c) Çalı!anların maruz kalacakları madde miktarlarının ve maruziyet sürelerinin mümkün olan en az düzeyde
olması sa"lanır.
ç) #!yerinde kullanılması gereken kimyasal madde miktarı en az düzeyde tutulur.
d) #!yeri bina ve eklentileri her zaman düzenli ve temiz tutulur.
e) Çalı!anların ki!isel temizlikleri için uygun ve yeterli !artlar sa"lanır.
f) Tehlikeli kimyasal maddelerin, atık ve artıkların i!yerinde en uygun !ekilde i!lenmesi, kullanılması,
ta!ınması ve depolanması için gerekli düzenlemeler yapılır.
g) #kame yöntemi uygulanarak, tehlikeli kimyasal madde yerine çalı!anların sa"lık ve güvenli"i yönünden
tehlikesiz veya daha az tehlikeli olan kimyasal madde kullanılır. Yapılan i!in özelli"i nedeniyle ikame yöntemi
kullanılamıyorsa, risk de"erlendirmesi sonucuna göre ve öncelik sırasıyla a!a"ıdaki tedbirler alınarak risk azaltılır:
1) Çalı!anların sa"lık ve güvenli"i yönünden risk olu!turabilecek bakım onarım i!leri de dahil tehlikeli
kimyasal maddelerle çalı!malarda ve teknolojik geli!meler de dikkate alınarak uygun proses ve mühendislik kontrol
sistemleri seçilir ve uygun makine, malzeme ve ekipman kullanılır.
2) Riski kayna"ında önlemek üzere; uygun i! organizasyonu ve yeterli havalandırma sistemi kurulması gibi
toplu koruma önlemleri uygulanır.
3) Tehlikeli kimyasal maddelerin olumsuz etkilerinden çalı!anların toplu olarak korunması için alınan
önlemlerin yeterli olmadı"ı hallerde bu önlemlerle birlikte ki!isel korunma yöntemleri uygulanır.
") Alınan önlemlerin etkinli"ini ve süreklili"ini sa"lamak üzere yeterli kontrol, denetim ve gözetim sa"lanır.
h) #!veren, çalı!anların sa"lı"ı için risk olu!turabilecek kimyasal maddelerin düzenli olarak ölçümünün ve
analizinin yapılmasını sa"lar. #!yerinde çalı!anların kimyasal maddelere maruziyetini etkileyebilecek ko!ullarda
herhangi bir de"i!iklik oldu"unda bu ölçümler tekrarlanır. Ölçüm sonuçları, bu Yönetmelik eklerinde belirtilen
mesleki maruziyet sınır de"erleri dikkate alınarak de"erlendirilir.
ı) #!veren, 6 ncı maddede belirtilen yükümlülükleri yerine getirirken, bu maddenin birinci fıkrasının (h)
bendinde belirtilen ölçüm sonuçlarını da göz önünde bulundurur. Mesleki maruziyet sınır de"erlerinin a!ıldı"ı her
durumda, i!veren bu durumun en kısa sürede giderilmesi için koruyucu ve önleyici tedbirleri alır.
i) 30/4/2013 tarihli ve 28633 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Çalı!anların Patlayıcı Ortamların
Tehlikelerinden Korunması Hakkında Yönetmelik hükümleri saklı kalmak kaydıyla i!veren, risk de"erlendirmesi
sonuçlarını ve risk önleme prensiplerini temel alarak, çalı!anları kimyasal maddelerin fiziksel ve kimyasal
özelliklerinden kaynaklanan tehlikelerden korumak için, bu maddelerin i!lenmesi, depolanması, ta!ınması ve birbirini
etkileyebilecek kimyasal maddelerin birbirleriyle temasının önlenmesi de dâhil olmak üzere, yapılan i!in özelli"ine
uygun olarak a!a"ıda belirtilen öncelik sırasına göre teknik önlemleri alır ve idari düzenlemeleri yapar:
1) #!yerinde parlayıcı ve patlayıcı maddelerin tehlikeli konsantrasyonlara ula!ması ve kimyasal olarak kararsız
maddelerin tehlikeli miktarlarda bulunması önlenir. Bu mümkün de"ilse,
2) #!yerinde yangın veya patlamaya sebep olabilecek tutu!turucu kaynakların bulunması önlenir. Kimyasal
olarak kararsız madde ve karı!ımların zararlı etki göstermesine sebep olabilecek !artlar ortadan kaldırılır. Bu da
mümkün de"ilse,
3) Parlayıcı ve/veya patlayıcı maddelerden kaynaklanan yangın veya patlama halinde veya kimyasal olarak
kararsız madde ve karı!ımlarının zararlı fiziksel etkilerinden çalı!anların zarar görmesini önlemek veya en aza
indirmek için gerekli önlemler alınır.
j) #! ekipmanı ve çalı!anların korunması için sa"lanan koruyucu sistemlerin tasarımı, imali ve temini, sa"lık ve
güvenlik yönünden yürürlükteki mevzuata uygun !ekilde yapılır. #!veren, patlayıcı ortamlarda kullanılacak bütün
donanım ve koruyucu sistemlerin 30/12/2006 tarihli ve 26392 4 üncü Mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan
Muhtemel Patlayıcı Ortamda Kullanılan Teçhizat ve Koruyucu Sistemlerle #lgili Yönetmelik (94/9/AT) hükümlerine
uygun olmasını sa"lar.
k) Patlama basıncının etkisini azaltacak düzenlemeler yapılır.
l) Tesis, makine ve ekipmanın sürekli kontrol altında tutulması sa"lanır.
m) #!yerlerinde, sıvı oksijen, sıvı argon ve sıvı azot bulunan depolama tanklarının yerle!tirilmesinde Ek-4’te
m) #!yerlerinde, sıvı oksijen, sıvı argon ve sıvı azot bulunan depolama tanklarının yerle!tirilmesinde Ek-4’te
belirtilen asgari güvenlik mesafelerine uyulur.
Acil durumlar
MADDE 8 – (1) #!veren, 18/6/2013 tarihli ve 28681 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan #!yerlerinde Acil
Durumlar Hakkında Yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla i!yerindeki tehlikeli kimyasal
maddelerden kaynaklanacak acil durumlarda özellikle a!a"ıdaki hususlar dikkate alınır:
a) Acil durumların olumsuz etkilerini azaltacak önleyici tedbirler derhal alınır ve çalı!anlar durumdan haberdar
edilir. Acil durumun en kısa sürede normale dönmesi için gerekli çalı!malar yapılır ve etkilenmi! alana sadece bakım,
onarım ve zorunlu i!lerin yapılması için acil durumlarda görevlendirilen çalı!anlar ile i!yeri dı!ından olay yerine
intikal eden ekiplerin girmesine izin verilir.
b) Etkilenmi! alana girmesine izin verilen ki!ilere uygun ki!isel koruyucu donanım ve özel güvenlik ekipmanı
verilir ve acil durum devam etti"i sürece kullanmaları sa"lanır. Uygun ki!isel koruyucu donanımı ve özel güvenlik
ekipmanı bulunmayan ki!ilerin etkilenmi! alana girmesine izin verilmez.
c) Tehlikeli kimyasallarla ilgili bilgiler ve acil durum müdahale ve tahliye prosedürleri kullanıma hazır
bulundurulur. #!yerindeki acil durumlarda görevlendirilen çalı!anların ve i!yeri dı!ındaki ilk yardım, acil tıbbi
müdahale, kurtarma ve yangınla mücadele gibi konularda faaliyet gösteren kurulu!ların bu bilgilere ve prosedürlere
kolayca ula!abilmeleri sa"lanır. Bu bilgiler;
1) #!yerindeki acil durumlarda görevlendirilen çalı!anların ve i!yeri dı!ındaki ilk yardım, acil tıbbi müdahale,
kurtarma ve yangınla mücadele gibi konularda faaliyet gösteren kurulu!ların önceden hazır olabilmeleri ve uygun
müdahaleyi yapabilmeleri için, yapılan i!teki tehlikeleri, alınacak önlemleri ve yapılacak i!leri,
2) Acil durumda ortaya çıkması muhtemel özel tehlike ve yapılacak i!ler hakkındaki bilgileri,
içerir.
Çalı"anların e!itimi ve bilgilendirilmesi
MADDE 9 – (1) #!veren, 15/5/2013 tarihli ve 28648 sayılı Çalı!anların #! Sa"lı"ı ve Güvenli"i E"itimlerinin
Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelikte belirtilen hususlar saklı kalmak kaydıyla çalı!anların ve temsilcilerin
e"itimini ve bilgilendirilmelerini sa"lar. Bu e"itim ve bilgilendirilmeler özellikle a!a"ıdaki hususları içerir:
a) Risk de"erlendirmesi sonucunda elde edilen bilgileri.
b) #!yerinde bulunan veya ortaya çıkabilecek tehlikeli kimyasal maddelerle ilgili bu maddelerin tanınması,
sa"lık ve güvenlik riskleri, meslek hastalıkları, mesleki maruziyet sınır de"erleri ve di"er yasal düzenlemeler hakkında
bilgileri.
c) Çalı!anların kendilerini ve di"er çalı!anları tehlikeye atmamaları için gerekli önlemleri ve yapılması
gerekenleri.
ç) Tehlikeli kimyasal maddeler için tedarikçiden sa"lanan Türkçe malzeme güvenlik bilgi formları hakkındaki
bilgileri.
d) Tehlikeli kimyasal madde bulunan bölümler, kaplar, boru tesisatı ve benzeri tesisatla ilgili mevzuata uygun
olarak etiketleme/kilitleme ile ilgili bilgileri.
(2) Tehlikeli kimyasallarla yapılan çalı!malarda çalı!anlara veya temsilcilerine verilecek e"itim ve bilgiler,
yapılan risk de"erlendirmesi sonucu ortaya çıkan riskin derecesi ve özelli"ine ba"lı olarak, sözlü talimat ve yazılı
bilgilerle desteklenmi! e"itim !eklinde olur. Bu bilgiler de"i!en !artlara göre güncellenir.
(3) Kimyasal madde üreticileri veya tedarikçileri, i!verenin talep etmesi halinde, risk de"erlendirmesi için
gerekli olan, 6 ncı maddenin ikinci fıkrasında yer alan hususlar ile ilgili tüm bilgileri vermek zorundadır.
Çalı"anların görü"lerinin alınması ve katılımının sa!lanması
MADDE 10 – (1) #!veren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda 6331 sayılı Kanunun 18 inci
MADDE 10 – (1) #!veren, bu Yönetmelik ve eklerinde belirtilen konularda 6331 sayılı Kanunun 18 inci
maddesine uygun olarak çalı!anların ve/veya temsilcilerinin görü!lerini alır ve katılımlarını sa"lar.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çe!itli ve Son Hükümler
Yasaklar
MADDE 11 – (1) Ek-3’te liste halinde belirtilen kimyasal maddelerle yapılacak çalı!malarda a!a"ıda belirtilen
hususlara uyulur:
a) Çalı!anların, Ek-3’te belirtilen kimyasal maddelerden veya bu maddelerin kullanıldı"ı i!lemlerden
kaynaklanan sa"lık ve güvenlik risklerinden korunması için bu maddelerin belirtilen oranlardan fazla bulunması
halinde bu maddelerin üretilmesi, kullanılması ve i!lemlerin yapılması yasaktır.
b) Ancak, tam kapalı sistemlerde, mümkün olan en az miktarlarda ve çalı!anların bu maddelere
maruziyetlerinin önlenmesi !artı ile Bakanlıktan izin alınarak Ek-3’te belirtilen maddelerle sadece a!a"ıdaki hallerde
çalı!ma yapılır;
1) Bilimsel ara!tırma ve deneylerde,
2) Yan ürünlerde veya atık maddelerde bulunan bu maddelerin ayrılması i!lerinde,
3) Teknoloji gere"i ara madde olarak kullanılması zorunlu olan üretimlerde.
c) (b) bendinde belirtilen çalı!malar için izin isteyenler;
1) #zin isteme nedeni,
2) Kimyasal madde veya maddelerin yıllık kullanım miktarları,
3) Bu maddelerde çalı!acakların sayısı,
4) Maddelerin kullanılaca"ı i!ler, reaksiyonlar ve prosesler,
5) Çalı!anların bu maddelere maruziyetini önlemek için alınan önlemler,
hakkındaki bilgileri Bakanlı"a vermekle yükümlüdür.
Sa!lık gözetimi
MADDE 12 – (1) 6331 sayılı Kanunun 15 inci maddesi uyarınca;
a) Yapılan risk de"erlendirmesi sonucunda sa"lık yönünden risk altında oldu"u saptanan çalı!anlar uygun
sa"lık gözetimine tabi tutulur.
b) #!yerinde koruyucu önlemlerin alınmasında sa"lık gözetimi sonuçları dikkate alınır ve bu gözetimler
özellikle;
1) Belirli bir hastalık veya sa"lık yönünden olumsuz bir etkilenmeye neden oldu"u bilinen tehlikeli kimyasal
maddeye maruziyetin söz konusu oldu"u,
2) Çalı!anların özel çalı!ma !artlarında hastalık veya etkilenmenin ortaya çıkma olasılı"ının bulundu"u,
3) Çalı!anlar üzerinde yapılacak tetkiklerin olu!turdu"u riskin kabul edilebilir düzeyde oldu"u,
durumlarda yapılır.
c) Bu gözetimler, hastalık ve etkilenmeyi tespit edecek geçerli tekniklerin bulundu"u durumlarda yapılır.
ç) Ek-2’de belirtilen biyolojik sınır de"eri bulunan tehlikeli kimyasal maddelerle çalı!malarda, aynı ek’teki
ç) Ek-2’de belirtilen biyolojik sınır de"eri bulunan tehlikeli kimyasal maddelerle çalı!malarda, aynı ek’teki
prosedüre uygun sa"lık gözetimi yapılır. Çalı!anlar bu i!e ba!lamadan önce bu durumdan haberdar edilir.
d) Sa"lık gözetimine tabi tutulan her çalı!an için ki!isel sa"lık ve maruziyet kayıtları tutulur ve güncellenir.
e) Ki!isel sa"lık ve maruziyet ile ilgili kayıtlar, yapılan sa"lık gözetimi ve ki!inin maruziyet düzeyi izleme
sonuçlarının bir özetini içerir. Sa"lık gözetiminde biyolojik izleme ve gerekli incelemeler yer alır.
f) #leriki bir tarihte de"erlendirilmesi açısından, sa"lık ve maruziyet ile ilgili kayıtlar, gizlili"i de dikkate
alarak, uygun bir !ekilde tutulur ve muhafaza edilir.
g) Kayıtların bir örne"i, istenmesi halinde Bakanlı"a verilir.
") Çalı!anlar, kendilerine ait sa"lık muayene sonuçları ve etkilenme düzeylerine ait bilgileri görme hakkına
sahiptir.
h) #!yerinde faaliyetin sona ermesi halinde, i!veren sa"lık ve maruziyet kayıtlarını Sosyal Güvenlik Kurumu il
müdürlü"üne teslim eder.
ı) Sa"lık gözetimi sonucunda; i!yerinde tehlikeli kimyasal maddeye maruz kalan çalı!anda, bu maddeden
kaynaklanan tanımlanabilir bir hastalık veya olumsuz sa"lık etkisi görülmesi veya biyolojik sınır de"erin a!ıldı"ının
tespit edilmesi halinde, çalı!an durumdan haberdar edilir ve kendisine yapılması gerekli sa"lık gözetimi ile ilgili
gerekli bilgi ve tavsiyeler verilir. Bu durumda;
1) Yapılan risk de"erlendirmesi gözden geçirilir ve gerek görülmesi halinde yenilenir.
2) 7 nci maddeye göre riskin önlenmesi veya azaltılmasına yönelik mevcut önlemler gözden geçirilir ve
gereken önlemler alınır.
3) Çalı!anın yaptı"ı i!ten alınarak tehlikeli kimyasal maddeye maruziyet riskinin olmadı"ı ba!ka bir i!te
çalı!tırılması da dahil riskin önlenmesi veya azaltılmasına yönelik gerekli önlemlerin alınmasında, i!yeri hekiminin, i!
güvenli"i uzmanının, di"er uzman ki!ilerin veya Bakanlık yetkililerinin önerileri dikkate alınır.
4) Tehlikeli kimyasal maddelere maruz kalan ba!ka çalı!anlar da varsa sa"lık durumları kontrol edilir ve bu
çalı!anlar sürekli sa"lık gözetimi altında tutulur.
Yürürlükten kaldırılan yönetmelik
MADDE 13 – (1) 26/12/2003 tarihli ve 25328 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Kimyasal Maddelerle
Çalı!malarda Sa"lık ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik yürürlükten kaldırılmı!tır.
Yürürlük
MADDE 14 – (1) Bu Yönetmelik yayımı tarihinde yürürlü"e girer.
Yürütme
MADDE 15 – (1) Bu Yönetmelik hükümlerini Çalı!ma ve Sosyal Güvenlik Bakanı yürütür.
EK – 1(*) (**)
MESLEK! MARUZ!YET SINIR DE"ERLER!
Sınır De#er
EINECS
(1)
CAS (2)
(4)
Maddenin Adı
TWA
(8 Saat)
STEL (5)
(15 Dak.)
Özel
!$aret (3)
mg/m3
231-131-3
200-193-3
200-467-2
200-579-1
2 005 807
200-659-6
200-662-2
200-663-8
200-679-5
200-756-3
200-830-5
200-834-7
200-835-2
200-843-6
200-863-5
200-870-3
200-871-9
201-142-8
201-159-0
201-176-3
201-245-8
201-297-1
2 018 659
2 020 495
202-422-2
202-425-9
202-436-9
202-500-6
202-704-5
202-705-0
202-716-0
202-849-4
203-313-2
203-388-1
203-396-5
203-400-5
203-470-7
203-473-3
203-539-1
203-545-4
203-550-1
54-11-5
60-29-7
64-18-6
64-19-7
67-56-1
67-64-1
67-66-3
68-12-2
71-55-6
75-00-3
75-04-7
75-05-8
75-15-0
75-34-3
75-44-5
75-45-6
78-78-4
78-93-3
79-09-4
80-05-7
80-62-6
88-89-1
91-20-3
95-47-6
95-50-1
95-63-6
96-33-3
98-82-8
98-83-9
98-95-3
100-41-4
105-60-2
106-35-4
106-42-3
106-46-7
107-18-6
107-21-1
107-98-2
108-05-4
108-10-1
Baryum (Ba olarak çözünür
bile!ikleri)
Civa oksit ve civa klorid dahil olmak
üzere civa ve iki de"erlikli inorganik
civa bile!ikleri (civa olarak ölçülen)
(8)
Florürler (inorganik)
Gümü! (Ag olarak çözünür
bile!ikleri)
#norganik kur!un ve bile!ikleri
Kalay (Kalay olarak inorganik
bile!ikleri) (9)
Metalik Krom, #norganik Krom (II)
Bile!ikleri ve #norganik Krom (III)
Bile!ikleri (çözünmez)
Nikotin
Dietileter
Formik asit
Asetik asit
Metanol
Aseton
Kloroform
N,N Dimetilformamid
1,1,1-Trikloroetan
Kloroetan
Etilamin
Asetonitril
Karbon disülfit
1,1-Dikloroetan
Fosgen
Klorodiflorometan
#zopentan
Butanon
Propionikasit
Bisfenol A (solunabilir toz)
Metil metakrilat
Pikrik asit (9)
Naftalin
o-Ksilen
1,2-Diklorobenzen
1,2,4-Trimetilbenzen
Metilakrilat
Kümen
2-Fenilpropen
Nitrobenzen
Etilbenzen
e-Kaprolaktam (toz veya buharı)
Heptan-3-on
p-Ksilen
1,4-Diklorobenzen
Allil alkol
Etilen glikol
1-Metoksipropanol-2
Vinil asetat
4-Metilpentan-2-on
ppm
mg/m3
ppm
-
-
-
-
0,02
-
-
-
-
2,5
0,01
-
-
-
-
0,15
-
-
-
-
2
-
-
-
-
2
-
-
-
-
0,5
308
9
25
260
1210
10
15
555
268
9,4
70
15
412
0,08
3600
3000
600
31
10
0,1
50
221
122
100
18
100
246
1
442
10
95
221
122
4,8
52
375
17,6
83
100
5
10
200
500
2
5
100
100
5
40
5
100
0,02
1000
1000
200
10
50
10
50
20
20
5
20
50
0,2
100
20
50
20
2
20
100
5
20
616
30
1110
0,4
900
62
442
306
36
250
492
884
40
442
306
12,1
104
568
35,2
208
200
10
200
0,1
300
20
100
100
50
10
50
100
200
100
50
5
40
150
10
50
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
-
(6)
(7)
0,5
203-576-3
203-585-2
203-603-9
203-604-4
203-625-9
203-628-5
203-631-1
203-632-7
203-692-4
203-713-7
203-716-3
203-726-8
203-737-8
203-767-1
203-772-9
203-777-6
203-804-1
203-806-2
203-808-3
2 038 099
203-815-1
203-839-2
203-905-0
203-906-6
203-933-3
203-961-6
204-065-8
204-428-0
204-469-4
204-661-8
204-662-3
204-696-9
204-697-4
204-826-4
205-438-8
205-480-7
205-483-3
205-563-8
205-634-3
206-992-3
207-343-7
208-394-8
208-793-7
210-866-3
210-946-8
211-047-3
212-828-1
2 151 373
215-236-1
215-242-4
2 152 932
215-535-7
216-653-1
222-995-2
2 311 161
108-38-3
108-46-3
108-65-6
108-67-8
108-88-3
108-90-7
108-94-1
108-95-2
109-66-0
109-86-4
109-89-7
109-99-9
110-12-3
110-43-0
110-49-6
110-54-3
110-80-5
110-82-7
110-85-0
110-86-1
110-91-8
111-15-9
111-76-2
111-77-3
112-07-2
112-34-5
115-10-6
120-82-1
121-44-8
123-91-1
123-92-2
124-38-9
124-40-3
127-19-5
140-88-5
141-32-2
141-43-5
142-82-5
144-62-7
420-04-2
463-82-1
526-73-8
541-85-5
620-11-1
624-83-9
625-16-1
626-38-0
628-63-7
872-50-4
1305-62-0
1314-56-3
1314-80-3
1319-77-3
1330-20-7
1634-04-4
3689-24-5
7440-06-4
m-Ksilen
Resorsinol
2-Metoksi-1-metiletilasetat
Mesitilen (Trimetilbenzen’ler)
Toluen
Monoklorobenzen
Siklohegzanon
Fenol
Pentan
2-Metoksietanol
Dietilamin
Tetrahidrofuran
5-Metilhegzan-2-on
Heptan-2-on
2-Metioksietil asetat
n-Hekzan
2-Etoksi etanol
Siklohekzan
Piperazin
Piridin (9)
Morfolin
2-Etoksietil asetat
2-Butoksietanol
2-(2-Metoksietoksi)etanol
2-Butoksietil asetat
2-(2-Bütoksietoksi)etanol
Dimetileter
1,2,4-Triklorobenzen
Trietilamin
1,4 Dioksan
#zopentilasetat
Karbondioksit
Dimetilamin
N,N-Dimetilasetamid
Etilakrilat
n-Butilakrilat
2-Aminoetanol
n-Heptan
Oksalik asit
Siyanamid
Neopentan
1,2,3-Trimetilbenzen
5-Metilheptan-3-on
3-Pentilasetat
Metilizosiyanat
Amilasetat (tert)
1-Metilbutilasetat
Pentilasetat
n-Metil-2-pirolidon
Kalsiyumdihidroksit (9)
Difosfor pentaoksit
Difosfor pentasülfür
Krezoller (Tüm izomerleri) (9)
Ksilen (karı!ım izomerleri, saf)
Tersiyer-bütil-metil-eter
Sulfotep
Platin (Metalik) (9)
221
45
275
100
192
23
40,8
8
3000
15
150
95
238
72
8
700
0,1
15
36
11
98
50,1
133
67,5
1920
15,1
8,4
73
270
9000
3,8
36
21
11
2,5
2085
1
1
3000
100
53
270
270
270
270
40
5
1
1
22
221
183,5
0,1
1
50
10
50
20
50
5
10
2
1000
1
5
50
20
50
1
20
2
200
5
10
2
20
10
20
10
1000
2
2
20
50
5000
2
10
5
2
1
500
0,58
1000
20
10
50
50
50
50
10
5
50
50
-
442
550
384
70
81,6
16
30
300
475
0,3
72
246
333
101,2
37,8
12,6
540
9,4
72
42
53
7,6
107
540
540
540
540
80
442
367
-
100
100
100
15
20
4
10
100
100
20
50
50
15
5
3
100
5
20
10
10
3
20
100
0,02
100
100
100
20
100
100
-
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
Deri
-
231-131-3
2 314 843
231-634-8
231-639-5
231-595-7
231-633-2
231-635-3
231-714-2
231-778-1
231-954-8
231-959-5
231-977-3
231-978-9
232-260-8
233-060-3
233-113-0
2 332 710
247-852-1
252-104-2
7440-22-4
7580-67-8
7664-39-3
7664-93-9
7647-01-0
7664-38-2
7664-41-7
7697-37-2
7726-95-6
7782-41-4
7782-50-5
7783-06-4
7783-07-5
7803-51-2
8003-34-7
Gümü! (metalik)
Lityumhidrür (9)
Hidrojen florür
Sülfürik asit (buharı) (10) (11)
Hidrojen klorür
Ortofosforik asit
Amonyak (anhidroz)
Nitrik asit
Brom
Flor
Klor
Hidrojen sülfit
Dihidrojen selenür
Fosfin
Piretrum (hassasiyete neden olan
laktonlardan arındırlmı!)
10026-13- Fosfor pentaklorür
8
10035-10Hidrojen bromür
6
10102-43Azotmonoksit
9
26628-22Sodyum azid
8
34590-94(2-Metoksimetiletoksi)-propanol
8
0,1
0,025
1,5
0,05
8
1
14
0,7
1,58
7
0,07
0,14
1
1,8
5
20
0,1
1
5
0,02
0,1
-
2,5
15
2
36
2,6
3,16
1,5
14
0,17
0,28
-
3
10
50
1
2
0,5
10
0,05
0,2
-
-
1
-
-
-
-
-
-
6,7
2
-
30
25
-
-
-
0,1
-
0,3
-
Deri
308
50
-
-
Deri
(*)
1998 / 24 / EC, 2000 / 39 / EC, 1991 / 322 / EC, 2006 / 15 / EC ve 2009 / 161 / EU sayılı Direktiflerin
ekleridir.
(**) 6331 sayılı Kanun uyarınca çıkarılan mevzuatın uygulanmasında uluslararası kurulu$larca yayımlanmı$
sınır de#erler de dikkate alınabilir.
(1 )
EINECS
: Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri.
(
2
CAS
: Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası.
(
3)
Özel i!aret
: “Deri” i!areti, vücuda önemli miktarda deri yoluyla geçebilece"ini gösterir.
(
4
)
TWA
: 8 saatlik belirlenen referans süre için ölçülen veya hesaplanan zaman a"ırlıklı ortalama.
(
5
)
STEL
: Ba!ka bir süre belirtilmedikçe, 15 dakikalık bir süre için a!ılmaması gereken maruziyet üst
sınır de"eri.
)
(6 )
mg/m3
(7 )
ppm
: 20 oC sıcaklıkta ve 101,3 KPa. (760 mm cıva basıncı) basınçtaki 1 m3 havada bulunan
maddenin miligram cinsinden miktarı.
: 1 m3 havada bulunan maddenin mililitre cinsinden miktarı (ml/m3).
(8 )
: Civa ve iki de"erlikli inorganik bile!iklerine maruziyetin izlenmesinde (belirlenmesinde),
mesleki maruziyet sınır de"erlerini tamamlayıcı ilgili biyolojik izleme teknikleri de dikkate alınacaktır.
(9 )
: Sa"lı"a etkileri konusunda, sınırlı bilimsel veri bulunan maddeler.
10
( )
: Uygun maruziyet izleme yöntemi seçilirken, ortamda bulunabilecek di"er sülfür
bile!iklerinin olası sınırlamaları ve etkile!imleri de dikkate alınacaktır.
( 11 ) Buhar
: Gırtla"ı geçen ve havanın iletildi"i kanallara (soluk borusu, bifürkasyonlar) ve ci"erin solunum
ile ilgili bölgelerine (toraks) nüfuz eden ortalama 10 $m çapındaki solunabilir partiküller olarak tanımlanır.
EK – 2
B!YOLOJ!K SINIR DE"ERLER VE SA"LIK GÖZET!M! ÖNLEMLER!
1.
Kur!un ve iyonik kur!un bile!ikleri
1.1.
Biyolojik izleme, absorbsiyon spektrometri veya e!de"er sonucu veren bir ba!ka metod kullanılarak, kanda
kur!un seviyesinin (PbB) ölçümünü de kapsar.
Ba"layıcı biyolojik sınır de"er: 70 µg Pb/100 ml kan.
1.2.
A!a"ıdaki durumlarda tıbbi gözetim yapılır:
1.2.1.
Havadaki kur!unun, haftada 40 saat çalı!ma süresine göre hesaplanmı!, zaman a"ırlıklı ortalama
konsantrasyonu 0.075 mg/m3 ten fazla ise,
1.2.2.
Çalı!anlardan herhangi birinin kanındaki kur!un seviyesi 40 µg Pb/100 ml kandan fazla ise.
EK – 3
KULLANIMI YASAK OLAN K!MYASAL MADDELER !LE YAPILMASI YASAKLANAN !%LER
A!a"ıda belirtilen kimyasal maddelerin ithali, üretimi ve bu maddelerin i!yerinde kullanımı ile kimyasal maddeler
ihtiva eden a!a"ıda belirtilen i!lerin yapılması yasaktır. Ancak bu maddelerin ba!ka bir kimyasal madde içindeki veya
atık maddedeki konsantrasyonu, a!a"ıda verilen limit de"erlerin altında bulunuyorsa bu yasak uygulanmaz.
a)
Kimyasal Maddeler:
EINECS No ( 1 )
CAS No ( 2 )
Madde Adı
202-080-4
202-177-1
202-199-1
202-204-7
91-59-8
92-67-1
92-87-5
92-93-3
2-naftilamin ve tuzları
4-aminodifenil ve tuzları
Benzidin ve tuzları
4-nitrodifenil
(1)
EINECS
: Avrupa Mevcut Ticari Kimyasal Maddeler Envanteri.
(2)
CAS
: Kimyasal maddelerin servis kayıt numarası.
b)
Yapılan i!ler :
Yasak Uygulanmayacak
Limit De#er
% 0,1 (a"ırlıkça)
% 0,1 (a"ırlıkça)
% 0,1 (a"ırlıkça)
% 0,1 (a"ırlıkça)
-
EK – 4
SIVI OKS!JEN, SIVI ARGON VE SIVI AZOT DEPOLAMA TANKLARI !LE !LG!L! GÜVENL!K
MESAFELER!
a) Sıvı Oksijen tankları için:
a) Sıvı Oksijen tankları için:
Tablo 1: Vana, flan! gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile oksijen depolama tankı arasındaki
uzaklıklar.
Tank kapasitesi (m3)
0-10
11-50
51-100
101-200
201-10000
Uzaklık (m)
1
2
3
4
5
Tablo 2: Araç park yerleri, i!yerinin sınırları, açık alev ve sigara içmeye izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan
gaz depoları, yüksek ve orta gerilimdeki elektrik transformatörleri, yanıcı malzeme depoları (ah!ap bina ve yapılar),
her türlü makine ve ekipman, maden ocakları, kanal ve logarlar, kuyu ve benzeri yapılar, yanıcı gaz ve sıvı boru
hatlarındaki vanalar, flan!lar ve ek yerleri ile oksijen depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Uzaklık (m)
Tank kapasitesi (m3)
0-100
3
101-200
4
201-400
5
401-1000
6
1001-2000
10
2001-3000
13
3001-10000
15
Tablo 3: Ofis, kantin, çalı!anların ve ziyaretçilerin toplandı"ı bina ve benzeri yerler, kompresör, vantilatör, hava çeki!
yerleri, yüksek miktarda parlayıcı gaz ve LPG’nin ulusal kanunlara uygun olarak depolandı"ı yerler ile oksijen tankı
arasındaki uzaklıklar.
Tank kapasitesi (m3)
0-400
401-1000
1001-2000
2001-3000
3001-4000
4001-10000
Uzaklık (m)
5
6
10
13
14
15
b) Sıvı Argon ve Sıvı Azot tankları için:
Tablo 1: Vana, flan! gibi ek yeri olmayan yanıcı gaz veya sıvı boru hatları ile sıvı argon ve sıvı azot depolama tankı
arasındaki uzaklıklar.
Tank kapasitesi (m3)
0-100
101-600
601-1000
1001-3000
3001-10000
Uzaklık (m)
1
2
3
4
5
Tablo 2: Araç park yerleri, açık alev ve sigara içilmesine izin verilen yerler, yüksek basınçlı yanmayan gaz depoları,
kantin, çalı!anların ve ziyaretçilerin toplandı"ı bina ve benzeri yerler, sabit parlayıcı gaz depoları, parlayıcı sıvı ve
LPG depoları, yanıcı, parlayıcı, gaz ve sıvı boru hatlarındaki vana ve flan! gibi ek yerleri ile sıvı argon ve sıvı azot
depolama tankı arasındaki uzaklıklar.
Tank kapasitesi (m3)
0-100
101-200
201-400
Uzaklık (m)
3
4
5
401-600
601-900
901-1000
1001-2000
2001-3000
3001-4000
4001-10000
6
7
8
10
12
14
15