2. Çalışma grubu, ele aldığı üç fenomeni engellemek

“Toplumsal Kutuplaşmaya Karşı El Ele” İnisiyatifi
Alman İslam Konferansı Tarafından Sunulan, Gençlik Çalışmalarında Toplumsal
Kutuplaşmanın Önlenmesini Teşvik Etmenin Köşe Taşları
Arka Plan
Aşırılığın, radikalleşmenin ve toplumsal kutuplaşmanın önlenmesi ve bu bağlamda
Müslüman düşmanlığı, dinle gerekçelendirilen bir aşırılık anlamında İslamcılığın yanı sıra
antisemitizm konularının ele alınması, bu yasama döneminde Alman İslam
Konferansı’nın (AİK) ağırlıklı konularından birini oluşturuyor. AİK’nın güncel çalışma
programında ayrıca şöyle deniyor: AİK, önleme yönünde pratik iyileşmelere ulaşmak için
önce, önemli bir hedef kitle olan gençler, genç yetişkinler ve bunların ailelerinin üzerinde
duracak.” AİK bu amaçla “Gençlerle Önleyici Çalışma” (ÇG P) adlı çalışma grubunu
kurdu. Bu grup başta Müslüman düşmanlığı, Müslüman gençler arasında dinle
gerekçelendirilen bir aşırılık anlamında İslamcılığın yanı sıra antisemitizm fenomenleri
konusunda ortak bir anlayış oluşturdu. Dolayısıyla bu tanımlar, o zamandan beri, burada
sunulan gençlik çalışmasında toplumsal kutuplaşmanın önlenmesini teşvik etmekle ilgili
köşe taşları dahil olmak üzere, ÇG P’nin çalışmasının temelini oluşturuyor. Bunlar köşe
taşları bildirisinin ekinde bulunuyor.
ÇG P’nin hedefi, pratik önlemlerin uygulamaya koyulmasıdır. Bu hedefe ulaşabilmek için
ÇG P 2011 yılında önleyici uygulamaların bir dökümünü çıkardı ve eylem alanlarını
somutlaştırdı. Buna göre toplumdaki Müslüman düşmanı pozisyonlarla ilgili karşı
söylemlerin yaratılmasına ve aynı zamanda Müslümanlar arasında aşırılık yanlısı
pozisyonlardan kamusal ve eleştirel bir ayrıma ihtiyaç var. Gençlerle birlikte ve gençler
tarafından hazırlanan önleyici projeler de (peer-to-peer yaklaşımı), ve interneti ve burada
özellikle sosyal ağları araç olarak kullanan projeler de şu ana kadar ender bulunuyor.
Ayrıca geçmişte proje taşıyıcıları olarak çok az sayıda Müslüman aktör toplum önüne
çıktı.
ÇG P, bunun ötesinde önleyici çalışmanın yaklaşımı ve yöntemlerinin üzerinde durdu ve
şu sonuçlara ulaştı:
1. Özellikle evrensel önleyici alanda “teşvik” ya da “güçlendirmek” gibi kavramların
kullanılması, “önlemek” kavramının kullanılmasına göre daha uygun düşüyor, çünkü
başta anılan kavramlar hedef kitleleri risk grupları olarak damgalamıyor ve önlemlerin
somut hedefini çoğu zaman daha net tarif ediyor. Potansiyel proje taşıyıcılarının ve hedef
grupların projelere katılmak konusundaki motivasyonunu artırmak için genel olarak da
hedeflerin formülasyonunda olumlu anlamlar taşıyan kavramlar kullanılması tavsiye
edilir.
2. Çalışma grubu, ele aldığı üç fenomeni engellemek amacıyla, kendi ağırlıklı faaliyet
noktasını geniş yelpazesi nedeniyle özellikle evrensel, teşvik edici karaktere sahip
önlemlere – bu katılımın teşvik edilmesini de kapsamaktadır ve eğitime/bilinçlendirmeye
kaydıracaktır.
ÇG P, bu arka planda yukarıda anılan hedefi gerçekleştirmek amacıyla, gençlik
çalışmasında toplumsal kutuplaşmanın önlenmesini teşvik etmek için eldeki köşe
taşlarını hazırladı. Gelecekte bunlar temel alınarak, başta iki yılla sınırlı bir süre boyunca
projelerin daha yoğun teşvik edilmesi amaçlanıyor.
Teşvikin Hedefi ve İçeriği
ÇG P, Çalışma görevi çerçevesinde ve çalışmalarının sonucu olarak aşağıdaki ağırlıklı
teşvikleri öneriyor. Özellikle iki hedefin gelecekte teşviklerle gerçekleştirilmesi gerekiyor:
a) Dinlerinden ve dünya görüşlerinden bağımsız olarak gençlere, kendi kimliklerini
eleştirel ya da içe dönük olarak tartışma, doğal kabul ettikleri noktaları sorgulama ve
özgüvenli bir şekilde barışçı ve saygılı bir ortak yaşama katılma becerisi kazandırılmalı.
Teşvik edilen önlemlerin, gençleri sosyopolitik aktörler olarak algılaması, potansiyellerini
kullanması ve yeterliliklerini güçlendirmesi, Müslüman düşmanlığı, dinle gerekçelendirilen
bir aşırılık anlamında İslamcılığın yanı sıra antisemitizm fenomenlerini ele alması
gerekiyor.
b) Özellikle okulda ve okul dışında gençlerle çalışan önemli kanaat önderi gruplarının (
öğretmenler, gençlerle çalışan sosyal hizmet görevlileri, gençlik grubu yöneticileri vs.),
İslam ve Almanya’daki Müslüman gençlerin yaşam dünyaları konusunda duyarlı hale
getirilerek Müslüman düşmanlığı, dinle gerekçelendirilen bir aşırılık anlamında
İslamcılığın yanı sıra antisemitizm gibi fenomenlere ve dolayısıyla toplumsal kutuplaşma
ve gençler arasında dışlama süreçlerine genel olarak daha iyi karşı durabilmelidir.
Olası Önlem Alanları
Aşağıdaki sıralama, özellikle teşvik edilmesi gereken önlem alanlarını sıralıyor. ÇG P’nin
çıkardığı döküme göre bu alanlarda şimdiye kadar çok az model proje bulunuyor.
Çeşitli önlem alanlarından bağımsız olarak, önlemlerin konuya özgü ya da fenomenler
üstü olarak Müslüman düşmanlığı, dinle gerekçelendirilen bir aşırılık anlamında
İslamcılık ve antisemitizmi ele alması (fenomenlerin tanımı için bkz. ek), diyalog ve
işbirliği odaklı olması gerekiyor.
Aşağıdaki sıralamanın, dayanak noktaları sunması amaçlanıyor ve nihai bir belge
oluşturmuyor:
a) hakkında
- Gençlerin siyasi eğitimiyle ilgili önlemler
- Özellikle Müslümanlar da dahil olmak üzere, gençlerin gençlik çalışmasının ekip üyeleri
olarak meslek içi eğitimi (örneğin peer-to-peer yaklaşımı)
- İnternetteki aşırılık yanlısı ve kutuplaştırıcı tavırlara karşı seçenek olarak, eleştirel
tartışmalar dahil olmak üzere, internette (YouTube, bloglar, Facebook grupları vs.)
olumlu seçeneklerin gençler tarafından yaratılması
- Dinler arası gençlik tanışmaları
b) hakkında
- Okulda ve okul dışında gençlerle çalışan ilgili kanaat önderi grupları (öğretmenler,
gençlerle çalışan sosyal hizmet görevlileri, gençlik grubu yöneticileri vs.) için özellikle
İslami proje taşıyıcıları tarafından, gerekirse gençlik çalışması yapan ve/veya siyasi
eğitim veren mevcut kurumlarla işbirliği içinde önlemler (meslek içi eğitimler, atölye
çalışmaları, koçluk vs.)
- Özellikle Müslüman proje taşıyıcılarının onursal ve kadrolu personelinin yanı sıra
gençlik çalışmalarının ekip üyeleri için gençlik çalışmaları alanındaki çalışmalara katılım
teşvikine katkı olarak yukarıda anılan önlemlerin uygulanmasıyla ilgili önlemler
Ek Teşvik Kriterleri
- Sürdürülebilirliği sağlamak için proje sonuçlarının ve deneyimlerinin proje bittikten sonra
da kullanılması amacıyla temel yapıların (personel de dahil) proje taşıyıcılarının elinde
bulunması gerekir.
- Gerekli pedagojik becerilerin (gerekirse işbirliği ortakları tarafından) kanıtlanması
gerekir. Mümkünse, mevcut malzeme ve/veya mevcut projelerden yola çıkılmalı ve
gerekirse proje taşıyıcılarıyla işbirliği yapılmalıdır.
- Yeni ağların oluşumu, değerlendirmeye olumlu etki edecektir.
- Projenin hedef kitlesinin yanı sıra hedef kitleye ulaşma yolları, baştan somut olarak tarif
edilmelidir.
- Projeler hem fenomenler arası, hem de fenomene özgü olarak şekillendirilebilir.
Bunların teşvik edici bir karakteri olmalı – katılımın teşvik edilmesi de buna dahildir – ve
gençlerin mevcut yeterliliklerini kullanmalı ve teşvik etmelidir.
Önlemlerin Taşıyıcıları
Teşvik araçları özellikle İslami derneklerin ve kuruluşların, göçmen organizasyonlarının
yanı sıra gençlik ve eğitim çalışmalarının taşıyıcılarına yönelik olmalıdır. Burada, adı
geçen olası taşıyıcılarla okullar ve diğer eğitim kurumları arasında işbirliği istenen bir
durumdur. Bu, Almanya’daki İslami yaşamın çeşitliliğinin ifadesi olarak çeşitli İslami
taşıyıcılar arasındaki işbirliği için de geçerlidir. Aynı şekilde ikili ortaklıklar (iki taşıyıcının
bir proje için ortak başvuruda bulunması) da mümkündür.
Yerinde, yani sonuçta önlemlerin uygulandığı belediyelerde ve eyaletlerde, aynı
zamanda projenin idare tarafından desteklendiğine dair bir kanıtın yanı sıra mevcut uyum
ağlarının bulunması (uyum komisyonları vs.) amaçlar arasındadır.
Teşvik ve Başvuru Süreci
Ortak olarak hazırlanan bu köşe taşları temelinde önlemlerin, önce iki yılla sınırlı olmak
üzere Federal İçişleri Bakanlığı ve diğer kuruluşlar tarafından teşvik edilmesi
hedeflenmektedir.
Başvuru süreci iki aşamalıdır ve ilgililerin bilgilendirilmesinin yanı sıra daha sonra gelen
ve yalnızca talep edildiğinde yapılan proje başvurusundan oluşur. İlgililere yapılan, bir
proje taslağı biçiminde, maliyet çerçevesi ve proje taşıyıcısı hakkındaki bilgileri içeren
açıklamalarla birlikte , 8 Mayıs 2013 tarihinden itibaren Alman İslam Konferansı’nın
Federal Göçmen ve Mülteci Dairesi’ndeki ofisine iletilebilir.
Potansiyel teşvik kuruluşlarından oluşan bir koordinasyon kurulu, gelen ilgi bildirilerini
düzenli olarak inceleyecek ve bunun üzerine uygun adaylardan bir proje başvurusu
yapmasını isteyecektir. Bir proje başvurusunda bulunma isteğinin yanı sıra proje
başvurusu hakkındaki karar, potansiyel teşviğin yapılacağı kaynakları sağlayacak olan
kuruluş tarafından verilir.
Proje Eşliği ve Bilimsel Değerlendirme Uzmanlar potansiyel projelere daha başvuru
sırasında eşlik edecektir. Proje aşamasında da bu kişiler danışman olarak teşvik edilen
projelere destek olacaktır.
Projeler tamamlandıktan sonra bilimsel bir değerlendirme yapılır. Sonunda bu
değerlendirmeye göre, gençlerle toplumsal kutuplaşmaya karşı yapılan çalışmalar için
ayrıntılı tavsiyeler geliştirilecektir. (Finansman kaydıyla)