TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A. Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİ İTİBARİYLE ULUSLARARASI FİNANSAL RAPORLAMA STANDARTLARI’NA UYGUN OLARAK HAZIRLANAN KONSOLİDE MALİ TABLOLAR BAĞIMSIZ SINIRLI DENETİM RAPORU Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Yönetim Kurulu’na 1. Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.’nin (“Şirket”) ve bağlı ortaklıklarının (hep birlikte “Topluluk”) 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle hazırlanan konsolide bilançosunu ve aynı tarihte sona eren altı aylık ara döneme ait konsolide gelir, özsermaye değişim ve nakit akım tablolarını incelemiş bulunuyoruz. Söz konusu mali tablolar 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle Türk Lirasının satın alma gücüyle ifade edilmiştir. Hazırlanan bu mali tablolardan Topluluk yönetimi sorumludur. 2. İncelememiz, Uluslararası Denetim Standartları tarafından öngörülen sınırlı denetim ilkelerine uygun olarak yapılmıştır. Sınırlı denetim, esas olarak ara mali tabloların hazırlanışındaki sistemi anlamaya yönelik olarak şirket personelinden elde edilen mali ve muhasebe bilgilerinin değerlendirilmesini ve bunlar üzerinde uygulanan analitik incelemeleri kapsayan çalışmaları içermektedir. Ara dönem konsolide mali tablolar üzerinde yapılan sınırlı denetim çalışmalarının kapsamı, mali tabloların bütünü üzerinde bir görüş oluşturmak amacı ile genel kabul görmüş denetim ilkelerine göre yapılan tam kapsamlı denetim çalışmalarına oranla oldukça sınırlı tutulmuştur. Bu nedenle, tam kapsamlı bir denetçi görüşü beyan etmemekteyiz. 3. Topluluk, 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren ara hesap dönemine ait ilişikteki konsolide mali tablolarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nı (“UFRS”) esas alarak ilk kez hazırlamıştır. Dolayısıyla, ilişikte 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren altı aylık dönem için hazırlanan ara dönem konsolide gelir tablosu, özsermaye değişim tablosu ve nakit akım tablosu ile ilgili dipnotlar 30 Haziran 2003 tarihinde sona eren altı aylık ara dönem ile karşılaştırmalı olarak sunulmamıştır. 4. Aktif bir piyasada oluşmuş piyasa fiyatı bulunmayan ve diğer değerleme yöntemleri kullanılarak piyasa değeri tespit edilemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar ekli konsolide mali tablolarda, endekslenmiş maliyet değerleri ile gösterilmiştir. Aktif piyasa fiyatı bulunmayan satılmaya hazır finansal varlıkların güncel bir tarih itibariyle bağımsız şirket değerleme çalışmaları bulunmadığından kalıcı değer düşüklüğü olduğuna ilişkin somut veriler bulunmamaktadır. Bu nedenle bu finansal varlıklar için herhangi bir değer düşüş karşılığı ayrılmamıştır. 5. Sınırlı incelememize göre, karşılaştırmalı olarak verilemeyen mali tablolar ve 4 numaralı paragrafta açıklanan hususun muhtemel etkileri dışında ekli konsolide ara dönem mali tabloların Uluslararası Finansal Raporlama Standartları ile uygun olması için yapılması gerekli herhangi bir düzeltmeye rastlanmamıştır. DENETİM SERBEST MALİ MÜŞAVİRLİK A.Ş. Member Firm of DELOITTE TOUCHE TOHMATSU Hüseyin Gürer Sorumlu Ortak Baş Denetçi İstanbul, 10 Eylül 2004 İÇİNDEKİLER KONSOLİDE BİLANÇOLAR.............................................................................................................. Sayfa 1-2 KONSOLİDE GELİR TABLOSU................................................................................................. 3 KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOSU......................................................... 4 KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU............................................................................ 5 KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR........................................... NOT 1 NOT 2 NOT 3 NOT 4 NOT 5 NOT 6 NOT 7 NOT 8 NOT 9 NOT 10 NOT 11 NOT 12 NOT 13 NOT 14 NOT 15 NOT 16 NOT 17 NOT 18 NOT 19 NOT 20 NOT 21 NOT 22 NOT 23 NOT 24 NOT 25 NOT 26 NOT 27 NOT 28 NOT 29 NOT 30 NOT 31 NOT 32 NOT 33 NOT 34 TOPLULUĞUN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ............................................... NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER.................................................................. ALIM SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIKLAR....................................................... TİCARİ ALACAKLAR................................................................................................... İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER.......................................... STOKLAR....................................................................................................................... DİĞER ALACAKLAR VE DÖNEN VARLIKLAR....................................................... FİNANSAL DURAN VARLIKLAR............................................................................... POZİTİF ŞEREFİYE....................................................................................................... NEGATİF ŞEREFİYE..................................................................................................... MADDİ DURAN VARLIKLAR...................................................................................... MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR................................................................. DİĞER ALACAKLAR VE DURAN VARLIKLAR........................................................ FİNANSAL BORÇLAR.................................................................................................. TİCARİ BORÇLAR........................................................................................................ DİĞER BORÇLAR VE GİDER TAHAKKUKLARI...................................................... VERGİ............................................................................................................................ KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI................................................................................. ANA ORTAKLIK DIŞI PAYLAR.................................................................................. TAAHHÜTLER VE YÜKÜMLÜLÜKLER.................................................................... SERMAYE VE YASAL YEDEKLER............................................................................ NET SATIŞLAR............................................................................................................. SATIŞLARIN MALİYETİ.............................................................................................. FAALİYET GİDERLERİ................................................................................................ FİNANSMAN GELİRLERİ/GİDERLERİ....................................................................... DİĞER GİDERLER........................................................................................................ FAALİYET GRUPLARI BAZINDA FAALİYET GÖSTERGELERİ............................ İŞLETME SERMAYESİNDE GERÇEKLEŞEN DEĞİŞİM DİĞER YATIRIM FAALİYETLERİNDEN GERÇEKLEŞEN DEĞİŞİM YABANCI PARA POZİSYONU.................................................................................... BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR........................... MALİ TABLOLARIN ONAYLANMASI....................................................................... 6-8 8-10 11-16 17 17 18 19 20 20 21-22 23 23 24 25 25 26-28 28 28 29-31 31-32 32 32 33 34 34 34 35 35 36 37 37 37 38 38 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 VE 31 ARALIK 2003 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) VARLIKLAR Dönen Varlıklar Nakit ve nakit benzeri kalemler Alım satım amaçlı finansal varlıklar Ticari alacaklar (net) İlişkili şirketlerden alacaklar Stoklar (net) Diğer alacaklar ve dönen varlıklar (net) Dönen Varlıklar Toplamı Duran Varlıklar Finansal duran varlıklar (net) Pozitif şerefiye (net) Negatif şerefiye (net) Maddi duran varlıklar (net) Maddi olmayan duran varlıklar (net) Diğer alacaklar ve duran varlıklar Duran Varlıklar Toplamı Varlıklar Toplamı Not 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 30 Haziran 2004 200,901,740 1,566,261 391,561,981 2,076,194 329,230,575 41,475,857 966,812,608 31 Aralık 2003 188,064,361 661,562 309,495,718 721,171 336,615,137 47,632,947 883,190,896 364,817,035 20,968,671 (167,989,606) 2,195,527,771 5,691,480 10,209,906 2,429,225,257 371,459,602 22,000,028 (177,453,112) 2,204,564,736 5,611,095 7,332,187 2,433,514,536 3,396,037,865 3,316,705,432 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 1 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 VE 31 ARALIK 2003 TARİHLERİ İTİBARİYLE KONSOLİDE BİLANÇOLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) YÜKÜMLÜLÜKLER VE ÖZSERMAYE Kısa Vadeli Yükümlülükler Kısa vadeli finansal borçlar Ticari borçlar (net) İlişkili şirketlere borçlar Alınan sipariş avansları Diğer borçlar ve gider tahakkukları Ödenecek kurumlar vergisi Kısa Vadeli Yükümlülükler Toplamı Uzun Vadeli Yükümlülükler Uzun vadeli finansal borçlar Diğer uzun vadeli borçlar Kıdem tazminatı karşılığı Ertelenmiş vergi yükümlülüğü (net) Uzun Vadeli Yükümlülükler Toplamı 30 Haziran 2004 340,660,669 106,634,798 11,035,107 7,314,428 47,054,074 10,514,728 523,213,804 31 Aralık 2003 275,826,440 97,397,927 4,945,819 6,038,707 61,148,535 38,068,127 483,425,555 218,747,225 717,044 112,636,875 213,249,200 545,350,344 245,707,368 40,086 115,050,652 183,058,000 543,856,106 1,068,564,148 1,027,281,661 21 21 536,545,318 28,659,590 565,204,908 501,849,664 68,285,410 570,135,074 23 23 23 23 403,000,000 (1,414,600) 4,775,584 210,362,006 435,923 285,000,000 116,403,015 4,775,584 187,720,296 694,990 2,449,826 1,070,487,283 72,172,787 1,762,268,809 11,381,000 923,758,207 189,555,605 1,719,288,697 3,396,037,865 3,316,705,432 Not 16 17 7 18 19 16 20 19 Toplam Yükümlülükler Ana Ortaklık Dışı Pay Sermaye ve yedekler Dönem karı Ana Ortaklık Dışı Pay Toplamı Özsermaye Sermaye Sermayeye yapılan düzeltme Emisyon primi Yasal yedekler Yabancı para çevrim farkları Satılmaya hazır finansal varlıklardan gelen değerleme fonları Birikmiş karlar Net dönem karı Özsermaye Toplamı Yükümlülükler ve Özsermaye Toplamı Taahhüt ve yükümlülükler 22 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 2 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE GELİR TABLOSU (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) Not Net satışlar Satışların maliyeti 24 25 Brüt kar 1 Ocak30 Haziran 2004 978,619,759 (651,692,961) 326,926,798 Faaliyet giderleri 26 Faaliyet karı (187,185,294) 139,741,504 Finansman giderleri (net) Diğer giderler (net) Parasal kazanç 27 28 Vergi ve ana ortaklık dışı pay öncesi kar Vergi -Cari vergi gideri -Ertelenmiş vergi gideri 162,949,183 19 (17,873,174) (44,243,632) Ana ortaklık dışı pay öncesi kar Ana ortaklık dışı pay Net kar (26,097,062) (19,911,725) 69,216,466 100,832,377 21 (28,659,590) 72,172,787 Hisse başına kar (TL) (*) 179 (*) Şirketin beher nominal hissesi 500 TL olup, hisse başına kar 1,000 TL esas alınarak hesaplanmıştır. Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 3 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE ÖZSERMAYE DEĞİŞİM TABLOSU (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) Sermaye Sermayeye Yapılan Düzeltme Emisyon Primi 1 Ocak 2004 itibariyle bakiye 285,000,000 116,403,015 4,775,584 Nakit sermaye artırımı Nakit olmayan sermaye artırımı Satılmaya hazır finansal varlıkların rayiç değerlerindeki düşüş Yabancı para çevrim farkları Yasal yedekler Dağıtılan temettü Net dönem karı 184,587 117,815,413 (2,202) (117,815,413) 30 Haziran 2004 itibariyle bakiye 403,000,000 Yasal Yedekler Yabancı Para Çevrim Farkları Satılmaya Hazır Finansal Varlıklardan Gelen Değerleme Fonları Birikmiş Karlar Toplam 187,720,296 694,990 11,381,000 1,113,313,812 1,719,288,697 (22,641,710) (20,184,819) 72,172,787 182,385 (8,931,174) (259,067) (20,184,819) 72,172,787 1,142,660,070 1,762,268,809 (8,931,174) (259,067) 22,641,710 (1,414,600) 4,775,584 210,362,006 435,923 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 4 2,449,826 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE NAKİT AKIM TABLOSU (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir). Not İŞLETME FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI Net dönem karı Net dönem karını işletme faaliyetlerinden elde edilen nakit akımına getirmek için yapılan düzeltmeler 72,172,787 - Maddi duran varlıkların amortismanı 13 - Maddi olmayan duran varlıkların amortismanı 14 - Döneme gelir yazılan negatif şerefiye (net) 1 Ocak30 Haziran 2004 11-12 - Finansal borçlara ilişkin kur farkı ve faiz tahakkuku 114,698,780 418,354 (8,219,213) 8,314,564 - Kıdem tazminatı karşılığı 20 2,773,332 - Şüpheli ticari alacak karşılığındaki değişim 6-9 (1,377,296) - Stok değer düşüş karşılığındaki değişim 8 (279,292) - Ana ortaklık dışı paylar 21 28,659,590 - Parasal kayıp/kazanç ile netleştirilmiş vergi tahakkuku 19 İşletme sermayesindeki değişim öncesi faaliyetlerden elde edilen nakit akım - İşletme sermayesindeki değişimler 48,064,373 265,225,979 30 (65,715,635) - Ödenen vergi 19 (45,426,573) - Ödenen kıdem tazminatı 20 (5,187,109) Faaliyetlerden elde edilen nakit 199,510,344 İşletme faaliyetlerinden elde edilen nakit 148,896,662 YATIRIM FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Alım satım amaçlı finansal varlıklardaki değişim (net) 5 (904,699) - Finansal duran varlıklardaki değişim 10 6,642,567 - Yıl içinde oluşan şerefiye 11 (212,936) - Maddi duran varlık alımları 13 (124,043,799) - Maddi olmayan duran varlık alımları 14 (498,739) - Satılan maddi duran varlıkların net defter değeri 13 - Satılmaya hazır finansal varlıklardan gelen değerleme fonlarındaki değişim 18,381,984 (8,931,174) - Yabancı para çevrim farkı değişimi (259,067) - Diğer yatırım faaliyetlerinde gerçekleşen değişim 31 Yatırım faaliyetlerinde kullanılan nakit (2,200,760) (112,026,623) FİNANSAL FAALİYETLERİNDEN KAYNAKLANAN NAKİT AKIMLARI - Finansal borçlardaki değişim 29,559,530 - Ödenen temettü (20,184,819) - Sermaye ve emisyon primindeki artış 182,385 - Ana ortaklık dışı paylardaki değişim (net) 21 Finansal faaliyetlerde kullanılan nakit (33,589,756) (24,032,660) NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLERDEKİ NET DEĞİŞİM 12,837,379 DÖNEM BAŞI NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER 188,064,361 DÖNEM SONU NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER 200,901,740 Ekteki dipnotlar bu mali tabloların tamamlayıcı bir parçasıdır. 5 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 1. TOPLULUĞUN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. Topluluğu “Topluluk”, holding şirketi Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. “Şirket” ve hisselerinin çoğunluğuna veya yönetimine sahip bulunduğu 26 bağlı ortaklık ve 2 müşterek yönetime tabi işletmeden oluşmaktadır. Türkiye’nin en büyük özel ticari bankalarından biri olan Türkiye İş Bankası A.Ş. (“İş Bankası”) tarafından, 69 yıl önce Türkiye’de kurulmuştur. Şirket’in hisseleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda 19 yıldır işlem görmektedir. Türkiye İş Bankası A.Ş. bilanço tarihi itibariyle Şirket’te %66.106’lık paya sahiptir ve yönetimde kontrolü elinde tutmaktadır. Konsolidasyona dahil edilen şirketler: Konsolidasyona dahil edilen şirketlerin faaliyet konuları, faaliyet grupları ve Topluluğun sermayeleri içindeki doğrudan ve dolaylı iştirak payları aşağıda verilmiştir: Şirket ünvanı Faaliyet konusu Kayıtlı olduğu ülke Faaliyet grubu T. Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş. (*) Trakya Cam Sanayii A.Ş. (*) Trakya Glass Bulgaria EAD. Trakya Cam Investment B.V. Çayırova Cam Sanayii A.Ş. Paşabahçe Cam Sanayi ve Tic. A.Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San.ve Tic.A.Ş. Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş. (*) Camiş Ambalaj Sanayii A.Ş. Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Anadolu Cam Sanayi A.Ş. (*) JSC Mina OOO Ruscam Ferro Döküm Sanayii ve Tic. A.Ş. Cam Ürünleri İşleme San. A.Ş. Anadolu Cam Investment B.V. Soda Sanayi A.Ş. (*) Şişecam Bulgaria Ltd. Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Camiş Madencilik A.Ş. Camiş Egypt Mining Ltd. Co. Camiş Elektrik Üret. Otopr. Gr. A.Ş. Madencilik San. ve Tic. A.Ş. Cam Pazarlama A.Ş. Camiş Lojistik Hizmetleri A.Ş. (*) Camiş Limited Camiş Sigorta Hizmetleri A.Ş. Holding Şirketi Düzcam, oto camı ve işlenmiş cam üretimi ve satışı Düzcam üretimi Finansman ve holding şirketi Buzlu cam üretimi ve satışı Cam ev eşyası otomatik üretimi ve satışı Cam ev eşyası otomatik üretimi ve satışı Soda ve kristal cam ev eşyası el üretimi ve satışı Kağıt-karton ambalaj üretimi ve satışı Cam ev eşyası perakende satışı Cam ambalaj üretimi ve satışı Cam ambalaj üretimi ve satışı Cam ambalaj üretimi ve satışı Döküm üretimi ve satışı Cam ürünleri işlenmesi Finansman ve holding şirketi Soda ve krom kimyasalları üretimi ve satışı Soda satışı Cam elyafı ve polyester üretimi ve satışı Cam hammaddeleri üretimi ve satışı Kum tedarikçisi Elektrik üretimi ve satışı Cam hammaddeleri üretimi ve satışı Topluluk ürünlerinin ihracatı Lojistik hizmetleri Yurtdışı alım hizmetleri Sigorta acenteliği Türkiye Türkiye Bulgaristan Hollanda Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye Gürcistan Rusya Türkiye Türkiye Hollanda Türkiye Bulgaristan Türkiye Türkiye Mısır Türkiye Türkiye Türkiye Türkiye İngiltere Türkiye Holding Düzcam Düzcam Düzcam Düzcam Cam ev eşyası Cam ev eşyası Cam ev eşyası Cam ev eşyası Cam ev eşyası Cam ambalaj Cam ambalaj Cam ambalaj Cam ambalaj Cam ambalaj Cam ambalaj Kimyasal Kimyasal Kimyasal Kimyasal Kimyasal Kimyasal Kimyasal Diğer Diğer Diğer Diğer (*) Bu şirketlere ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) işlem görmektedir. 6 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 1. TOPLULUĞUN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI (devamı) Konsolidasyona dahil edilen şirketler (devamı): 30 Haziran 2004 Doğrudan Dolaylı sahiplik sahiplik oranı oranı % % Şirket Ünvanı Trakya Cam Sanayii A.Ş. Trakya Glass Bulgaria EAD. Trakya Cam Investment B.V. Çayırova Cam Sanayii A.Ş. Paşabahçe Cam Sanayii ve Tic. A.Ş. Paşabahçe Eskişehir Cam San. ve Tic. A.Ş. Denizli Cam San. ve Tic. A.Ş. Camiş Ambalaj Sanayii A.Ş. Paşabahçe Mağazaları A.Ş. Anadolu Cam Sanayii A.Ş. JSC Mina OOO Ruscam Ferro Döküm Sanayii ve Tic. A.Ş. Cam Ürünleri İşleme San. A.Ş. Anadolu Cam Investment B.V. Soda Sanayii A.Ş. Şişecam Bulgaria Ltd. Cam Elyaf Sanayii A.Ş. Camiş Madencilik A.Ş. Camiş Egypt Mining Ltd. Co. Camiş Elektrik Üret. Otopr. Gr. A.Ş. Madencilik San. ve Tic. A.Ş. Cam Pazarlama A.Ş. Camiş Lojistik Hizmetleri A.Ş. Camiş Limited Camiş Sigorta Hizmetleri A.Ş. 67.07 100.00 100.00 68.40 99.36 100.00 51.00 100.00 100.00 79.81 80.64 99.74 100.00 100.00 51.85 84.92 100.00 98.35 21.54 99.70 100.00 100.00 99.66 69.58 100.00 100.00 31 Aralık 2003 Doğrudan Dolaylı sahiplik sahiplik oranı oranı % % 66.56 66.56 66.56 52.74 90.11 88.03 40.80 93.93 65.83 78.42 63.23 40.57 71.01 90.07 40.68 75.24 75.24 74.44 16.98 16.93 69.66 90.05 92.04 28.80 94.65 84.62 65.95 100.00 100.00 68.40 99.36 100.00 51.00 100.00 100.00 79.81 80.64 99.74 100.00 100.00 51.85 84.92 100.00 98.35 21.54 99.70 100.00 100.00 99.66 69.58 100.00 100.00 65.43 65.43 65.43 52.40 89.99 87.91 40.72 93.88 65.65 78.41 63.23 40.55 70.90 89.99 40.66 75.02 75.02 74.15 16.88 16.83 69.17 89.96 91.98 28.74 94.59 84.51 Müşterek yönetime tabi işletmeler: Topluluğun müşterek yönetimine sahip olduğu iki adet işletme vardır. Konsolide mali tablolar açısından müşterek yönetime tabi işletmelerin faaliyet konuları, faaliyet grupları ve Topluluğun sermayeleri içindeki doğrudan ve dolaylı iştirak payları aşağıda verilmiştir: Şirket ünvanı Faaliyet konusu Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. Omco İstanbul Kalıp A.Ş. Vitamin-K üreticisi Kalıp üretimi va satışı 7 Kayıtlı olduğu ülke Türkiye Türkiye Faaliyet grubu Kimyasal Cam ambalaj TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 1. TOPLULUĞUN YAPISI VE FAALİYET ALANLARI (devamı) Müşterek yönetime tabi işletmeler (devamı): Şirket Ünvanı Oxyvit Kimya San. ve Tic. A.Ş. Omco İstanbul Kalıp A.Ş. 2. 30 Haziran 2004 Doğrudan Dolaylı sahiplik sahiplik oranı oranı % % 50.00 50.00 31 Aralık 2003 Doğrudan Dolaylı sahiplik sahiplik oranı oranı % % 50.00 50.00 50.00 50.00 50.00 50.00 KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI Konsolide mali tabloların hazırlanmasındaki esaslar: Topluluk ve Türkiye’de kayıtlı bağlı ortaklıkları defterlerini ve kanuni mali tablolarını Türk Ticaret Kanunu ve vergi mevzuatınca belirlenen muhasebe ilkelerine uygun olarak tutmakta ve hazırlamaktadırlar. Yabancı ülkelerde kurulmuş olan bağlı ortaklıkların defterleri ise kayıtlı bulundukları ülkenin yasal mevzuatına uygun olarak hazırlanmıştır. Ekli konsolide mali tablolar, yasal kayıtlar esas alınarak düzenlenmiş olup, UFRS’ye göre gerçek durumu göstermek amacıyla Türk Lirası’nın satın alma gücündeki değişmelerle ilgili olanlar dahil olmak üzere yapılan bazı düzeltme ve sınıflamaları içermektedir. Ekli mali tabloların hazırlanmasında kullanılan esaslar aşağıda ve Not 3’te açıklanmıştır. Enflasyon muhasebesi: 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle, Şirket ve Türkiye’de kayıtlı bağlı ortaklıklarının mali tablolarınında Türk Lirası’nın genel satın alım gücündeki değişmeler nedeniyle yapılan düzeltmelerde, UMS 29 (“Hiperenflasyonist Ekonomilerde Finansal Raporlama”) esas alınmıştır. UMS 29, hiperenflasyonist ekonomilerin para birimi ile hazırlanan mali tabloların bilanço tarihindeki ölçüm biriminden gösterilmesini ve genel fiyat endeksinin kullanılarak daha önceki dönemlere tekabül eden bakiyelerin de aynı birimden gösterilmesini öngörmektedir. UMS 29’un uygulanmasını gerektiren durumlardan biri, üç yıllık kümülatif enflasyon oranının yaklaşık %100 veya üzerinde olmasıdır. Türkiye’de Devlet İstatistik Enstitüsü (“DİE”) tarafından yayımlanan toptan eşya fiyat endeksi baz alındığında söz konusu kümülatif oran 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle sona eren üç yıllık dönem için, %110.31 olmuştur. Enflasyona göre yapılan düzeltmeler, SPK’nun Seri: XI, No:20 sayılı Tebliğ ekinde yayımlanan fiyat endeksleri kullanılarak bulunan katsayılar esas alınarak hesaplanmıştır. 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle ekte sunulan mali tabloların düzeltilmesinde kullanılan söz konusu endeks ve katsayılar aşağıda belirtilmiştir: Tarihler 30 Haziran 2001 31 Aralık 2001 30 Haziran 2002 31 Aralık 2002 30 Haziran 2003 31 Aralık 2003 30 Haziran 2004 Endeks 3,795.6 4,951.7 5,572.0 6,478.8 7,222.2 7,382.1 7,982.7 8 Katsayı 2.103 1.612 1.433 1.232 1.105 1.081 1.000 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI (devamı) Türk Lirası’nın Amerikan Doları karşısındaki yıllık değişiminin, Türkiye’deki toptan eşya fiyat endeksiyle karşılaştırılması aşağıdaki gibidir: Yıllar: 6/2004 12/2003 6/2003 12/2002 6/2002 12/2001 6/2001 ABD Doları devalüasyon oranı %6.5 (%14.6) (%13.2) %13.5 %9.0 %114.3 %86.5 TEFE %8.1 %30.8 %12.5 %88.6 %44.5 %13.9 %11.5 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından açıklanan dolar kuru 1 ABD Doları = 1,485,911 TL’dır. (31 Aralık 2003: 1,395,835) UMS 29 endeksleme işlemlerinin ana hatları aşağıdaki gibidir: • Bilanço tarihi itibariyle cari satın alma gücü ile gösterilenler dışındaki tüm kalemler ilgili genel fiyat endeksi katsayıları kullanılarak endekslenmiştir. Önceki yıllara ait tutarlar da yine aynı şekilde endekslenmiştir. • Parasal aktif ve pasif kalemler, bilanço tarihinde cari satın alma gücü ile ifade edildiklerinden endekslemeye tabi tutulmamışlardır. Parasal kalemler nakit para ve nakit olarak alınacak veya ödenecek kalemlerdir. • Parasal olmayan aktif ve pasifler satın alma veya ilk kayda alınma tarihinden bilanço tarihine kadar olan süre içerisinde genel fiyat endeksinde meydana gelen değişikliklerin alım maliyetlerine ve birikmiş amortisman tutarlarına yansıtılması suretiyle yeniden ifade edilmiştir. Böylece sabit kıymetler, iştirakler ve benzeri aktifler piyasa değerlerini geçmeyecek şekilde alım değerleri üzerinden endekslenmiştir. Amortismanlar da benzeri şekilde yeniden düzeltilmişlerdir. Özkaynakların içerisinde yer alan tutarlar, bu tutarların şirkete katıldığı veya şirket içerisinde oluştuğu dönemlerdeki genel fiyat endekslerinin uygulanması neticesinde yeniden düzeltilmiştir. • Bilançodaki parasal olmayan kalemlerin gelir tablosuna etkisi olanlar dışında gelir tablosunda yer alan tüm kalemler, gelir ve gider hesaplarının mali tablolara ilk olarak yansıtıldıkları dönemler üzerinden hesaplanan katsayılar ile endekslenmişlerdir. • Net parasal pozisyon üzerinden genel enflasyon neticesinde oluşan kazanç veya kayıp; parasal olmayan aktiflere, özkaynak kalemlerine ve gelir tablosu hesaplarına yapılan düzeltmelerin farkıdır. Net parasal pozisyon üzerinden hesaplanan bu kazanç veya kayıp net kara dahil edilmiştir. Topluluk, 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren ara hesap dönemine ait ilişikteki konsolide mali tablolarını Uluslararası Finansal Raporlama Standartları’nı (“UFRS”) esas alarak ilk kez hazırlamıştır. Dolayısıyla, ilişikte 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren altı aylık dönem için hazırlanan ara dönem konsolide gelir tablosu, özsermaye değişim tablosu ve nakit akım tablosu ile ilgili dipnotlar 30 Haziran 2003 tarihinde sona eren altı aylık ara dönem ile karşılaştırmalı olarak sunulmamıştır. 30 Aralık 2003 tarihli ve 25332 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5024 sayılı Kanun ile 1 Ocak 2004 tarihinden itibaren enflasyon muhasebesi esaslarının uygulanmasını esas alan vergi mevzuatı yürürlüğe girmiştir. Kanun’da Toptan Eşya Fiyat Endeksindeki (TEFE) artışın, son 36 ayda %100’den ve son 12 ayda %10’dan yüksek olması halinde kurumlar vergisi matrahının enflasyon muhasebesi düzeltmesini de dikkate alacak şekilde hesaplanması öngörülmektedir. 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle son 36 aylık fiyat endeksi artışı %110.31 ve son 12 aylık için %10.53 olarak gerçekleşmesi nedeniyle, Kanun’da öngörülen enflasyon muhasebesi uygulama şartları oluşmuştur. Haziran 2004 sonu itibariylede Kanun’da öngörülen enflasyon muhasebesi uygulama şartlarının gerçekleşmesi nedeniyle, Ocak-Haziran 2004 dönemi geçici vergisi enflasyon muhasebesi düzeltmeleri de dikkate alınarak hesaplanmıştır. 9 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 2. KONSOLİDE MALİ TABLOLARIN HAZIRLANMA ESASLARI (devamı) Konsolidasyon: Konsolide mali tablolar Not 1’deki Topluluk tarafından idare edilen şirketlerin finansal tablolarını kapsamaktadır. Topluluk içi satış ve alışlar, Topluluk içi alacaklar ve borçlar ile Topluluk içi iştiraklerin elimine edilmesi için gerekli düzeltmeler yapılmıştır. Topluluğun doğrudan veya dolaylı olarak %50’sinden fazlasına iştirak ettiği veya oy hakkına sahip olması nedeniyle işlemleri üzerinde kontrol yetkisine sahip olduğu bağlı ortaklıklar tam olarak konsolide edilmektedir. Topluluk ve konsolide edilen bağlı ortaklıkları arasında gerçekleşen önemli işlemler ve bakiyeler konsolidasyon sırasında yok edilir. %100’üne sahip olunmayan konsolide bağlı ortaklıkların, özkaynakları ve net kar / zararındaki üçüncü şahıslara ait paylar konsolide mali tablolarda ana ortaklık dışı pay olarak gösterilmektedir (Not 21). Müşterek yönetime tabi işletmeler, Topluluğun konsolide mali tablolarında oransal konsolidasyon yöntemi kullanılarak gösterilmektedir. Oransal konsolidasyon yöntemine göre muhasebeleştirilen müşterek yönetime tabi işletmede müşterek kontrolün sona erdiği tarihten itibaren bu yöntemlerin uygulanmasına son verilir. Oransal konsolidasyon yöntemi esas itibarıyla tam konsolidasyon yöntemi kapsamında yapılan işlemlerle aynıdır. Ancak, müşterek yönetim konsolidasyonu ile ilgili işlemlere başlanmadan önce, ilgili müşterek yönetime tabi iştiraklere ait bilanço ve gelir tablosuna ait büyüklükler Topluluğun doğrudan ve/veya bağlı ortaklıkları vasıtasıyla sahip olduğu müşterek yönetime tabi işletmedeki pay kadar dikkate alınarak, Topluluk mali tablolarındaki benzer kalemlerle birlikte toplanır. Bu işlemler sonucunda oluşturulan konsolide mali tablolarda ana ortaklık dışı özsermaye ve ana ortaklık dışı kar-zarar tutarları bulunmaz. Müşterek yönetime tabi işletme ile Topluluk arasındaki işlemlerin mali tablolara alınmasında işlemin özü esas alınır. Bu çerçevede, müşterek yönetime tabi iştiraklere satılan veya devredilen ve söz konusu işletmede cari olmayan bir varlıkla ilgili karın, sadece diğer müteşebbislere isabet eden kısmı dikkate alınır. Topluluğun finansal ve operasyonel politikalarına önemli ölçüde etki edebildiği tüzel kişilikler, iştirak olarak adlandırılır ve özkaynak yöntemine göre muhasebeleştirilirler. Özkaynak yönteminde iştirak net varlık tutarıyla konsolide bilançoda gösterilir ve faaliyeti sonucunda ortaya çıkan Topluluk payı konsolide gelir tablosuna dahil edilir. İştiraklerin net aktif değerindeki düşüşün geçici olmaması durumunda iştirak değeri, konsolide mali tablolarda azaltılmış değeriyle gösterilir. UMS 21 “Yabancı Kurlarındaki Değişikliklerin Etkileri”’ne göre konsolidasyonda Topluluğun yabancı ülkelerdeki iştiraklerinin aktif ve pasifleri bilanço günündeki parite ile Türk Lirası’na çevrilir. Gelir ve gider kalemleri ise dönemde gerçekleşen ortalama kur ile Türk Lirası’na çevrilir. Kapanış ve ortalama kur kullanımı sonucu ortaya çıkan kur farkları özsermaye içerisinde yabancı para çevrim farkları hesabında takip edilmektedir. Oluşan çevrim farkları faaliyetin sona erdiği döneme gelir ya da gider yazılır. Bir şirketin Topluluk tarafından satın alımı gerçekleştiğinde ilgili bağlı ortaklığın aktif ve pasifleri, alım günü itibariyle gerçeğe uygun değerleriyle ölçülür. Azınlıkların payı, aktif ve pasiflerin gerçeğe yakın değerlerinin azınlık payı oranında hesaplanmasıyla elde edilir. Yıl içinde alınan veya satılan iştiraklerin, alımın gerçekleştiği tarihten başlayan veya satışın gerçekleştiği tarihe kadar olan faaliyet sonuçları konsolide gelir tablosuna dahil edilir. Gerekli görülen durumlarda bağlı ortaklıkların mali tablolarını diğer grup içi şirketlerinin uyguladığı muhasebe prensiplerine uygun hale getirebilmek için düzeltmeler yapılır. 10 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ Ekteki konsolide mali tabloların hazırlanmasında kullanılan önemli muhasebe prensipleri aşağıdaki gibidir: a. İlişkili şirketler Ekteki mali tablolarda Türkiye Şişe ve Cam Fabrikaları A.Ş.’nin hissedarları, konsolide olan ve olmayan Topluluk şirketleri, bunların yöneticileri ve ilişkili oldukları bilinen diğer gruplar, ilişkili şirketler olarak tanımlanmışlardır. b. Yatırımlar Yatırımlar işlem tarihi esasına göre kayıtlı değerleri ile muhasebeleştirilmişlerdir. İlk kayıt tarihinden sonraki raporlama dönemlerinde, Topluluğun vade sonuna kadar elinde tutma niyet ve gücü olan yatırımlar, iskonto edilmiş maliyet değerleri üzerinden değer düşüklüğü dikkate alınarak değerlenir. Vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar haricinde kalan yatırımlar alım satım amaçlı finansal varlıklar ve satılmaya hazır finansal varlıklar olarak sınıflanır ve bilanço tarihindeki rayiç değerleri ile değerlendirilirler. Alım satım amaçlı finansal varlıklardan kaynaklanan gerçekleşmemiş kar ve zararlar dönem kar zararında muhasebeleştirilir. Satılmaya hazır finansal varlıklardan kaynaklanan gerçekleşmemiş kar ve zararlar ise, satışa ya da sürekli değer düşüklüğüne karar verilene kadar, özkaynaklar altında muhasebeleştirilir ve satışta ya da değer düşüklüğünde daha önce özkaynaklar içinde oluşan kümülatif kar/ zarar dönem kar zararına intikal ettirilir. Aktif bir piyasada oluşmuş piyasa fiyatı olmayan ve diğer değerleme yöntemleri kullanılarak piyasa değeri tespit edilemeyen satılmaya hazır finansal varlıklar ekli konsolide mali tablolarda endekslenmiş maliyet değerleri ile gösterilmiştir. c. Ticari alacaklar Ticari alacaklar, gerçekleşebilir değerleriyle, UMS 39 kapsamında etkin faiz oranı ile iskonto edilmiş net gerçekleşebilir değerlerinden olası şüpheli alacaklara ilişkin karşılıkların düşülmesi suretiyle gösterilmektedir. Şüpheli alacaklara ilişkin karşılıklar, Topluluk Yönetimi’nce tahsil edilemeyen alacakların tutarı, alınan teminatlar, geçmiş tecrübeler ışığında ve mevcut ekonomik koşullar gözönünde bulundurularak ayrılmaktadır. Tahsil edilemeyecek alacaklar, tahsil edilemeyecekleri anlaşıldığı yılda zarar kaydedilmektedir. d. Stokların değerlemesi Stoklar ağırlıklı ortalama maliyet yöntemine göre maliyetin ya da net gerçekleşebilir değerin (piyasa değerinden satış giderlerinin düşülmesi yoluyla hesaplanan değer) düşük olanı ile değerlenmektedir. Stokların maliyeti tüm satın alma maliyetlerini, dönüştürme maliyetlerini ve stokların mevcut durumuna ve konumuna getirilmesi için katlanılan diğer maliyetleri içerir. e. 3. Maddi duran varlıklar Maddi duran varlıklar, 30 Haziran 2004 tarihindeki satın alma gücü ile ifade edilen elde etme maliyetinden birikmiş amortismanın düşülmesi suretiyle gösterilmektedir. Maddi duran varlıklar doğrusal amortisman metoduyla faydalı ömür esasına uygun bir şekilde amortismana tabi tutulmuştur. Maddi duran varlıkların, tahmin edilen faydalı ömürleri aşağıdaki gibidir: Faydalı ömür Binalar 50 yıl Yeraltı ve yerüstü düzenleri 50 yıl Makina ve cihazlar 5-15 yıl Taşıtlar 5-15 yıl Döşeme ve demirbaşlar 5-10 yıl Özel maliyetler 10 yıl UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) 11 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) e. Maddi duran varlıklar (devamı) Sabit kıymet satışlarından elde edilen kar ve zararlar, mali tablolarda enflasyona göre düzeltilmiş değerleri üzerinden hesaplanmış ve ilgili gelir ve gider hesaplarına dahil edilmiştir. Varlıkların kayıtlı değeri, tahmini ikame değerinden daha yüksek olduğu takdirde, karşılık ayrılmak suretiyle ikame değerine indirgenmektedir. Sabit kıymetlerin tamir, bakım ve onarımı için harcanan tutarlar gider kaydedilmektedir. Sözü geçen varlıkların büyütülmesi veya geliştirilmesiyle ilgili olarak bütün giderler ve tamiratın finansmanı için alınan kredilerin dönem faiz giderleri aktifleştirilir ve yukarıda açıklanmış olan amortisman esaslarına bağlı olarak amortismana tabi tutulurlar. f. Varlıkların değer kaybı Ertelenmiş vergi aktifi ve finansal varlıklar dışındaki tüm uzun vadeli varlıklar, UMS 36’ya göre (“Varlıkların Değer Kaybı”) incelenmektedir. UMS 36 uyarınca, bir varlığın düzeltilmiş kayıtlı değeri, tahmini ikame değerinden büyük ise değer düşüklüğü karşılığı ayrılması gerekmektedir. İkame değeri, varlığın net satış değeri ile kullanım değerinden yüksek olanı olarak kabul edilir. Kullanım değeri, varlığın sürekli kullanımı sonucu gelecekte elde edilecek tahmini nakit girişlerinin ve kullanım ömrü sonundaki satış değerinin toplamının bugünkü değeridir. g. Borçlanma giderleri Kullanıma ve satışa hazır hale getirilmesi önemli ölçüde zaman isteyen varlıklar söz konusu olduğunda, satın alınması, yapımı veya üretimi ile doğrudan ilişki kurulabilen faiz giderleri, ilgili varlık kullanıma veya satışa hazır hale getirilene kadar maliyetine dahil edilmektedir. Diğer tüm finansman giderleri, oluştukları dönemlerde gelir tablosuna kaydedilmektedir. h. Vergi ve ertelenmiş vergiler Türk Vergi Kanunu ana şirket ve bağlı ortaklıklarının konsolide bir vergi beyannamesi doldurmasına izin vermemektedir. Dolayısıyla, ekteki konsolide mali tablolarda yansıtılan vergi karşılıkları konsolide edilen şirketleri ayrı tüzel kişilik bazında dikkate alarak hesaplanmıştır. Mali tablolarda yer alan vergiler cari yıl vergisi ile ertelenmiş vergilerdeki değişimi içermektedir. Topluluk, UMS 12’ye (“vergilendirme” yeniden düzenlenmiş) uygun olacak şekilde, dönem sonuçları üzerinden cari ve ertelenmiş vergileri hesaplamaktadır. Hazırlanan mali tablolarda, Topluluğun yıl sonu itibariyle dönem sonuçlarına dayanılarak tahmin edilen Kurumlar Vergisi yükümlülüğü için karşılık ayrılmaktadır. Kurumlar vergisi yükümlülüğü dönem sonucunun kanunen kabul edilmeyen giderler ve indirimler dikkate alınarak düzeltilmesinden sonra bulunan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü, bazı gelir ve gider kalemlerinin muhasebe ve vergisel açılardan farklı değerlendirilmeleri sonucunda ortaya çıkan zamanlama farklılıklarını baz alarak, yükümlülük metoduna göre hesaplanmaktadır. Ertelenmiş vergi yükümlülüğü, oluşan vergilendirilebilir tüm zamanlama farklılıkları için hesaplanmakta olup, ertelenmiş vergi alacağı ise sadece ortaya çıkacak bu alacağın itfa edilebileceği, vergilendirilebilir bir karın gelecekte oluşması beklendiğinde kayıtlara alınmaktadır. 12 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) h. Vergi ve ertelenmiş vergiler (devamı) Ertelenmiş vergi, varlıkların oluştuğu veya yükümlüklüklerin yerine getirildiği dönemde geçerli olan vergi oranları üzerinden hesaplanır ve gelir tablosuna gider veya gelir olarak kaydedilir. Bu sebeple, 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle vergi alacağı ve yükümlülüğü 30 Aralık 2003 tarihinde yayımlanan 5024 sayılı Vergi Usul Kanununun, Gelir Vergisi Kanunu ve Kurumlar Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun çerçevesinde enflasyona göre düzenlenmiş vergi bazları üzerinden hesaplanmıştır. Ödenecek kurumlar vergisi tutarları, peşin ödenen kurumlar vergisi tutarlarıyla, ilişkili olduğundan netleştirilmektedir. Ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü de aynı şekilde netleştirilmektedir. i. Kıdem tazminatı karşılığı Türkiye’de mevcut kanunlar ve toplu iş sözleşmelerine göre kıdem tazminatı, emeklilik veya işten çıkarılma durumunda ödenmektedir. Kıdem tazminatı karşılığı bilanço tarihi itibarıyla buna hak kazanan bütün çalışanların işine son verilmesi varsayımı ile ödenmesi gerekecek olan yükümlülüğün toplam tutarıdır. j. Yabancı para işlemleri Topluluğun yasal kayıtlarında, yabancı para cinsinden (TL dışındaki para birimleri) muhasebeleştirilen işlemler, işlem tarihindeki kurlar kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmektedir. Bilançoda yer alan dövize bağlı varlık ve borçlar bilanço tarihinde geçerli olan kurlar kullanılarak Türk Lirası’na çevrilmişlerdir. Bu çevrimden ve dövizli işlemlerin tahsil/tediyelerinden kaynaklanan kambiyo karları/zararları gelir tablosunda yer almaktadır. k. Gelirin tanınması Gelirler, teslimatın gerçekleşmesi, gelir tutarının güvenli bir şekilde belirlenmesi ve işletme ile ilgili ekonomik yararların Topluluğa akmasının muhtemel olması üzerine alınan veya alınabilecek bedelin rayiç değeri üzerinden tahakkuk esasına göre kayıtlara alınır. Net satışlar, mal satışlarından iadeler ve satış iskontolarının düşülmesiyle bulunmuştur. Faiz gelirleri etkin faiz yöntemi esasına göre temettü gelirleri ise temettü tahsil etme hakkının ortaya çıktığı tarihte gelir olarak kayıtlara alınmaktadır. l. Nakit ve nakit benzeri kalemler Nakit ve nakit benzeri kalemler, kasadaki nakit ve bankalardaki vadeli ve vadesiz hesaplardan oluşmaktadır. Vadeli banka mevduatları üzerindeki faiz gelir tahhakkuku bilanço tarihi itibariyle etkin faiz oranını kullanarak indirgenmiş maliyet yöntemiyle hesaplanmıştır. Bilanço tarihi itibariyle tahakkuk etmiş ancak henüz tahsil edilmemiş faiz tutarları kasa ve banka hesabına dahil edilmiştir. m. Finansal kiralama – Kiracı konumunda Topluluk Finansal kiralamayla elde edilen varlıklar, alım tarihindeki gerçeğe uygun değerleriyle Topluluğa ait bir varlık olarak görülür. Kiralayana karşı yükümlülük, bilançoda finansal kiralama yükümlülüğü olarak gösterilir. Toplam finansal kiralama taahhütü ile varlığın gerçeğe uygun değeri arasındaki farkın oluşturduğu finansal giderler, her muhasebe dönemine düşen yükümlülüğün sabit faiz oranı ile dağıtılması suretiyle kiralama süresi boyunca oluştuğu döneme ait gelir tablosuna kaydedilir. 13 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) n. Finansal enstrümanlar Gerçeğe uygun değer, istekli alıcı ve satıcıların biraraya geldiği piyasalarda bir aktifin başka bir varlıkla değiştirilebileceği veya bir taahhütün yerine getirilebileceği değerdir. Bir finansal enstrümanın piyasa değeri, aktif bir pazarın mevcudiyeti durumunda, satıştan elde edilebilecek tutara veya satın almadan doğabilecek borca eşittir. Finansal enstrümanların gerçeğe uygun tahmini değeri Topluluk tarafından piyasalara ilişkin bilgiler ve gerekli değerleme yöntemleri kullanılarak belirlenmiştir. Ancak, gerçeğe uygun değerin belirlenmesinde kullanılan piyasa verilerinin yorumlanmasına gerek duyulmaktadır. Bu nedenle, bu raporda sunulan tahminler Topluluk’un varlıklarını elden çıkarması durumunda cari piyasa koşullarında elde edebileceği değerler olmayabilir. Banka mevduatları, alacaklar, teminat mektupları ve akreditifler gibi şarta bağlı taahhütler karşı tarafın anlaşmanın şartlarını yerine getirememesi durumunda, Topluluk finansal durumunu olumsuz yönde etkileyebilecek önemli finansal enstrümanlardır. Bazı menkul değerlerin maliyet değerine eşit olan kayıtlı değerlerinin, kısa vadeli nitelikleri nedeniyle gerçeğe uygun değerlerine eşit olduğu varsayılmaktadır. Aşağıda her mali enstrümanın gerçeğe uygun tahmini değerlerini belirlemede kullanılan yöntemler ve varsayımlar belirtilmiştir. Nakit ve nakit benzeri: Yabancı para cinsinden olan kasa ve banka bakiyeleri cari dönem sonu kurundan değerlenmişlerdir. Bilançodaki nakit ile bankadaki mevduatın mevcut değeri, bu varlıkların gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Yatırımlar: Borsalarda işlem gören menkul değerler için gerçeğe uygun değerler borsa rayiçleri veya piyasa değerleri kullanılarak bulunur. Piyasa değeri bilinmeyenler için defter değeri gerçeğe uygun tahmini değerleridir. Ticari alacaklar ve ticari borçlar: Tahsili şüpheli alacaklar karşılığı sonrası ticari alacaklar ile ticari borçların bilançodaki mevcut değerleri, belirli kredi süreleri çerçevesinde tutulan alacak ve borçlar bugünkü değerlerine indirgenmiş olanlar dışında, gerçeğe uygun tahmini değerleridir. İlişkili şirketlerden alacaklar / borçlar: İlişkili şirketlerden alacaklar / borçların bilanço değerleri, belirli kredi süreleri çerçevesinde tutulan alacak ve borçlar bugünkü değerlerine indirgenmiş olanlar dışında, gerçeğe uygun değerleridir. Kullanılan krediler: Kullanılan krediler, kullanıldıkları tarihte geçerli olan faiz oranlarına tabidir. Libor veya Euribor artı sabit bir oranla alınan krediler faiz ödeme dönemlerindeki değişime göre değerlendirilip yeniden Libor’daki geçerli olan faiz oranlarındaki dalgalanmalara göre değişen faiz oranlarına tabidir. Banka kredileri elde edilen nakit tutarından muhasebeleştirilirler. Finansman giderleri tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilir ve oluştukları dönemde ödenmeyen kısım bilançodaki kredi tutarına eklenir. Topluluk, olağan faaliyetleri sırasında akreditifler vb. gibi bilanço dışı riski bulunan finansal enstrümanlar kullanmaktadır. Topluluğun bu tür enstrümanlardan kaynaklanabilecek zararları söz konusu enstrümanların sözleşme tutarlarına eşdeğerdir. 14 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) n. Finansal enstrümanlar (devamı) Tahsilat riski Topluluğun tahsilat riski esas olarak ticari alacaklarından doğabilmektedir. Topluluğun önemli tutarlarda az sayıda müşteri yerine, çok sayıda müşteriden alacaklı olması nedeniyle önemli bir ticari alacak riski bulunmamaktadır. Ticari alacaklar, Topluluk yönetimince geçmiş tecrübeler ve cari ekonomik durum gözönüne alınarak değerlendirilmekte ve uygun oranda şüpheli alacak karşılığı ayrıldıktan sonra bilançoda net olarak gösterilmektedir. Likit fonlara ilişkin risk, söz konusu fonların kısa vadeli hazine bonosu ve devlet tahvillerine yatırılması nedeniyle sınırlıdır. Fiyat riski Topluluk, faaliyet konusu nedeniyle yabancı para birimlerinin Türk Lirası karşısındaki değerlerinin değişimlerine bağlı olarak kur dalgalanmalarına maruz kalmaktadır. Topluluğun ihracatları ve ithalatları yabancı para cinsinden yapılmaktadır. Kullanılan kredilere ilişkin faiz oranlarının bir bölümü piyasada oluşan faiz oranlarına paralel olarak değişmektedir. Bu nedenle, Topluluk, iç ve dış piyasalarda faiz dalgalanmalarına da maruz kalmaktadır. Likidite riski Topluluk genellikle kısa vadeli finansal enstrümanlarını nakde çevirerek; örneğin alacaklarını tahsil ederek, menkul kıymetlerini elden çıkararak kendisine fon yaratmaktadır. Bu enstrümanlardan elde edilen tutarlar gerçeğe uygun değerleriyle kayıtlarda yer almaktadır. Topluluk gereken durumlarda nakit ihtiyacını, yurt içi ve yurt dışı banka ve finans kurumlarından kredi almak suretiyle sağlamaktadır. o. Şerefiye Konsolide mali tablolarda, iktisap bedeli ile Şirket tarafından satın alınan şirketin net varlıklarının makul değerindeki payı arasındaki fark anlamına gelen pozitif şerefiye ve negatif şerefiye, aktifleştirilir ve doğrusal amortisman yöntemi kullanılarak faydalı ömrü üzerinden 7 ile 20 yıl arasında bir süre zarfında itfa edilir. Şerefiyenin kayıtlı değeri her sene gözden geçirilir ve gerekli görüldüğü takdirde kalıcı değer düşüklükleri zarar olarak kaydedilir. p. Yasal birleşmeler Topluluğa ait ortaklıklar arasında gerçekleşen yasal birleşmelerde UMS 22 no’lu standarda (“İşletme Birleşmeleri”) ait hükümler uygulanmaz. Dolayısıyla, bu tip birleşmelerde pozitif veya negatif şerefiye hesaplanmaz. Ayrıca, yasal birleşmelerde taraflar arasında ortaya çıkan işlemler konsolide mali tabloların hazırlanması esnasında düzeltme işlemlerine tabi tutulur. r. Netleştirme Finansal varlıklar ve yükümlülükler, yasal olarak netleştirme hakkı var olduğu takdirde ve net olarak ödenmesi ve/veya tahsili düşünüldüğünde veya varlığın elde edilmesi ile yükümlülüğün yerine getirilmesi aynı zamanda gerçekleştirilecek olduğunda bilançoda net değerleri ile gösterilirler. 15 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 3. UYGULANAN MUHASEBE PRENSİPLERİNİN ÖZETİ (devamı) s. Muhasebe tahminleri Mali tabloların UFRS’ye göre hazırlanması sırasında Yönetim’in, bilanço tarihi itibariyle mali tablolarda yer alan varlıklar ve yükümlülüklerin bilanço değerlerini, bilanço dışı yükümlülüklere ilişkin açıklamaları, dönem içerisinde oluşan gelir ve giderlerin tutarlarını etkileyebilecek tahmin ve varsayımlarda bulunması gerekmektedir. Gerçek sonuçlar bu tahminlerden farklılık gösterebilmektedir. t. Sınıflamalar Geçmiş yıl konsolide mali tablolarında cari dönemle tutarlı olarak sunulabilmesi amacıyla bazı sınıflamalar yapılmıştır. Bu sınıflamaların faaliyet sonuçlarına hiçbir etkisi yoktur. u. Kar dağıtımı Kar payı alacakları, temettü dağıtımının yapılacağı dönemde gelir kaydedilir, kar payı ödemeleri ise ilan edildikleri dönemde kardan dağıtım olarak gösterilir. v. Grup bazında faaliyet göstergeleri Yönetim muhasebesi açısından Topluluk beş faaliyet grubuna ayrılmıştır: düzcam, cam ev eşyası, cam ambalaj, kimyasallar ve ithalat, ihracat, sigorta ve yatırım şirketlerini de kapsayan diğer grubu. Bu ayırımlar Topluluğun başlıca faaliyet grupları bazında bilgi raporlamasında temel oluşturur (bakınız Not 29). y. Hisse başına kar 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren döneme ait hisse başına kar hesaplaması, çıkarılan bedelsiz hisselerin etkisi gözönüne alınarak, UMS 33’e uygun olarak yapılmıştır. 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren dönemde diğer mali enstrümanlara ilişkin hisse başına kar hesaplanmasını gerektirecek, başka bir mali enstrüman bulunmamaktadır. 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren dönemde Şirket hisselerinin ağırlıklı ortalaması ve birim 1,000 TL’lık hisse başına kar hesaplaması aşağıdaki gibidir. 30 Haziran 2004 Tedavüldeki hisse senedi adedi 1 Ocak itibariyle (toplam) 285,000,000,000 Çıkarılan bedelsiz hisseler 118,000,000,000 Tedavüldeki hisse senedi adedi 30 Haziran 2004 itibariyle (toplam) 403,000,000,000 Tedavüldeki hisse senedinin ağırlıklı ortalama adedi 403,000,000,000 Net kar Milyon (TL) 72,172,787 Hisse başına kar (TL) (*) 179 (*) Şirketin beher nominal hissesi 500 TL, olup hisse başına kar 1,000 TL esas alınarak hesaplanmıştır. 16 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 4. NAKİT VE NAKİT BENZERİ KALEMLER Kasa Vadesiz mevduatlar Vadeli mevduatlar Alınan çekler Diğer hazır değerler 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 142,126 32,567,598 161,692,696 472,970 6,026,350 200,901,740 183,713 24,615,464 161,353,000 31,367 1,880,817 188,064,361 Vadeli Mevduatlar Para cinsi EUR TL USD Bulgar Levası Faiz oranı (%) Vade 3.0-3.25 20.00-21.00 2.00-5.00 Eylül–Ağustos 2004 Ocak 2004 Temmuz-Ağustos 2004 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 92,661,577 21,657,974 47,373,145 161,692,696 101,982,591 34,366,981 24,568,434 434,994 161,353,000 5. ALIM SATIM AMAÇLI FİNANSAL VARLIKLAR Hisse senetleri Yatırım fonları Devlet tahvili ve hazine bonosu Diğer Devlet Tahvili 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 32,296 227,103 1,306,862 1,566,261 31,119 214,448 336,606 79,389 661,562 Nominal değer 1,343,813 Vade Temmuz-Kasım 2004 Milyon TL 1,306,862 342,504 Ocak 2004 336,606 17 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 6. TİCARİ ALACAKLAR (NET) Ticari alacaklar Alacak senetleri Alacak senetleri reeskontu Verilen depozito ve teminatlar Diğer ticari alacaklar Şüpheli ticari alacaklar Şüpheli ticari alacaklar karşılığı 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 358,058,026 33,581,585 (3,926,940) 133,902 3,674,479 9,667,950 (9,627,021) 391,561,981 285,291,367 29,015,737 (5,405,154) 251,337 271,544 11,205,627 (11,134,740) 309,495,718 Satışlara ilişkin tahsilat süresi ortalama 57 gündür (2003:57 gün). Tahsili beklenmeyen alacaklar için karşılık ayrılmıştır. Bu karşılık, geçmiş yıllarda edinilen deneyimlere dayanılarak hesaplanmıştır. 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren dönemde ve 2003 yılında gerçekleşen şüpheli alacaklar karşılığı hareketleri aşağıdaki gibidir. 30 Haziran 31 Aralık 2004 2003 Açılış bakiyesi Dönem gideri Tahsilatlar Parasal kazanç Kapanış bakiyesi (11,134,740) (380,839) 1,050,806 837,752 (9,627,021) (8,646,062) (3,923,037) 124,349 1,310,010 (11,134,740) Alacak senetleri etkin faiz oranı üzerinden reeskonta tabi tutulmakta olup vadeleri aşağıdaki gibidir: 30 Haziran 31 Aralık 2004 2003 30 gün içinde 31-60 gün içinde 61-90 gün içinde 91-120 gün içinde 121 günden fazla 19,534,937 10,066,438 2,642,065 1,067,095 271,050 33,581,585 17,859,416 7,801,706 2,579,305 696,226 79,084 29,015,737 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 51,668,599 14,715,070 12,228,102 1,162 78,612,933 51,120,342 5,742,058 9,980,929 66,843,329 Topluluğun ticari alacakları için almış olduğu teminatlar aşağıdaki gibidir: Teminat mektupları Teminat çek ve senetleri İpotekler Diğer 7. İLİŞKİLİ ŞİRKETLERLE OLAN BAKİYE VE İŞLEMLER 18 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) İş Bankası’nda tutulan mevduatlar Vadesiz mevduat Vadeli mevduat İş Bankası’ndan alınan krediler İlişkili şirketlerden alacaklar Paşabahçe Investment B.V. Solvay Sodi İstanbul Porselen Sanayi A.Ş. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. Paşabahçe USA Inc. Diğer İlişkili şirketlere borçlar Anadolu Anonim Türk Sigorta A.Ş. Solvay Sodi İstanbul Porselen Sanayi A.Ş. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. Hissedarlar tarafından talep edilmeyen temettü Diğer 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 26,169,573 161,630,781 187,800,354 21,428,797 160,727,773 182,156,570 6,240,826 8,452,633 1,868,448 161,955 44,264 1,112 415 2,076,194 452,819 9,982 258,370 721,171 5,589,117 3,134,878 2,290,818 20,294 11,035,107 2,425,387 2,351,914 148,314 20,204 4,945,819 1 Ocak 30 Haziran 2004 İlişkili şirketlerle ilgili faiz gelirleri İş Bankası Paşabahçe Investment B.V. Paşabahçe U.S.A Inc. İstanbul Porselen San.A.Ş. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. 2,655,359 111,924 23,154 1,661 17 2,792,115 İlişkili şirketlerle ilgili faiz giderleri İş Bankası İstanbul Porselen Sanayi A.Ş. Paşabahçe USA Inc. Paşabahçe Investment B.V. 122,168 185,089 15,045 25,387 347,689 İlişkili şirketlerle ilgili diğer giderler İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. İş Bankası 127,952 87,564 215,516 19 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 8. STOKLAR (NET) İlk madde ve malzeme Yarı mamüller Mamüller Ticari mallar Verilen sipariş avansları Diğer stoklar Stok değer düşüklüğü karşılığı 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 102,206,629 20,189,014 168,563,253 14,016,360 8,766,602 15,547,607 (58,890) 329,230,575 82,972,468 15,663,090 200,955,711 13,473,081 15,757,033 8,131,936 (338,182) 336,615,137 30 Haziran 2004 ve 31 Aralık 2003 sonu itibariyle stok değer düşüş karşılığında gerçekleşen hareketler aşağıdaki gibidir. Açılış bakiyesi İptal edilen karşılık Parasal kazanç Kapanış bakiyesi 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 (338,182) 253,849 25,443 (58,890) (2,902,226) 2,391,485 172,559 (338,182) 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 782,137 452,507 (388,685) 24,475,334 40,032 4,204,979 5,979,648 335,395 1,601,955 3,992,555 41,475,857 601,096 263,971 (258,262) 28,381,667 102,852 4,864,442 7,448,788 36,513 494,774 5,697,106 47,632,947 9. DİĞER ALACAKLAR VE DÖNEN VARLIKLAR (NET) Personelden alacaklar Diğer şüpheli alacaklar Şüpheli alacaklar karşılığı Peşin ödenen giderler Gelir tahakkukları Devreden KDV Yurtdışı satışlardan kaynaklanan terkin edilecek KDV Verilen iş avansları Personele verilen avanslar Diğer çeşitli alacaklar 20 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 10. FİNANSAL DURAN VARLIKLAR (NET) Konsolide edilmeyen bağlı ortaklıklar Vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar Satılmaya hazır finansal varlıklar 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 3,083,192 1,542,079 360,191,764 364,817,035 985,566 1,569,642 368,904,394 371,459,602 Topluluğun konsolide edilmeyen bağlı ortaklıklarındaki pay tutarları aşağıdaki gibidir: Pay % 100.00 99.70 99.87 100.00 80.00 100.00 100.00 100.00 100.00 Şişecam China Ltd. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. İstanbul Porselen Sanayi A.Ş. Paşabahçe Glass GmbH Topkapı Yatırım Holding A.Ş. Paşabahçe Investment B.V. Şişecam Shangai Trade Co.Ltd. Paşabahçe USA Inc. Paşabahçe Mağazaları B.V. Değer düşüş karşılığı 30 Haziran 2004 58,470 201,456 8,147,070 65,257 40,333 2,519,994 308,261 154 90,723 (8,348,526) 3,083,192 Pay % 100.00 99.70 99.87 100.00 80.00 100.00 100.00 100.00 - 31 Aralık 2003 58,470 201,456 8,147,070 65,257 13,618 539,814 308,261 146 (8,348,526) 985,566 Şişecam China Ltd., Paşabahçe Glass GmbH, Paşabahçe Investment B.V., Paşabahçe USA Inc., Paşabahçe Mağazaları B.V. ve Şişecam Shangai Trade Co. Ltd. Türkiye dışında pazarlama ve satış faaliyetleri gerçekleştirmek amacıyla kurulmuş bağlı ortaklıklardır. Bu şirketlerin ve Topkapı Yatırım Holding A.Ş.’nin mali tabloları konsolide mali tablolara oranla önemli görülmediklerinden ekli mali tablolarda konsolide edilmemiş, enflasyona göre düzeltilmiş değerleri ile gösterilmişlerdir. Mepa Merkezi Pazarlama A.Ş. ve İstanbul Porselen Sanayi A.Ş. gayri faal olduklarından bu şirketlere olan iştirak tutarlarının tamamına ekli mali tablolarda iştirak değer düşüş karşılığı ayrılmıştır. Vadeye kadar elde tutulacak yatırımlar: Eurobond Nominal değer USD 1,000,000 Vade Haziran 2010 21 30 Haziran 2004 1,542,079 31 Aralık 2003 1,569,642 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 10. FİNANSAL DURAN VARLIKLAR (NET) (devamı) Satılmaya hazır finansal varlıklar Petrol Ofisi A.Ş. (*) TTI İletişim ve Haberleşme Hiz. A.Ş. (***) Trakya Yatırım Holding A.Ş.(**) Solvay Şişecam Holding AG İş Factoring Finansman Hizmetleri A.Ş. İş Yatırım Menkul Değerler A.Ş. Anadolu Hayat Emeklilik Sigorta A.Ş.(*) İş Finansal Kiralama A.Ş. (*) Yatırım Finansman Yatırım Ortaklığı A.Ş. (*) Destek Reasürans T.A.Ş. Efes Holding A.Ş. İş Merkezleri Yönetim ve İşletim A.Ş. İş Gayrimenkul Yatırım Ortaklığı A.Ş. (*) Camiş Yatırım Holding A.Ş. İş Koray Tur.Orm.Mad.İnş.Tah.Tic.A.Ş. Anadolu Turizm İnşaat Ticaret A.Ş. UND Deniz Taşımacılığı A.Ş. UN Gemicilik San.A.Ş. UND Denizcilik A.Ş. UND Ro-Ro İşletmeleri A.Ş. Kumsan Döküm Malz.San.Tic.A.Ş. Taşel Türk Alkollü İçki Şarap End.Ltd. Camser Seracılık Diğer Pay % 4.05 <1 34.65 19.13 7.83 1.79 1.00 2.65 8.00 <1 <1 1.42 <1 <1 <1 <1 <1 <1 3.20 3.20 4.89 10.00 10.00 (*) (**) 30 Haziran 2004 56,183,066 82,480,004 143,697,424 66,523,485 5,345,235 1,622,157 1,607,450 1,299,706 139,494 126,060 95,249 41,442 28,121 13,608 5,203 2,852 110,267 57,361 198,092 198,092 148,367 203,939 51,013 14,077 360,191,764 Pay % 4.05 5.00 34.65 19.13 7.83 1.79 1.00 2.65 8.00 <1 <1 1.42 <1 <1 <1 <1 <1 <1 3.20 3.20 4.89 10.00 10.00 31 Aralık 2003 63,657,120 82,480,004 143,697,424 66,523,485 5,345,235 1,622,157 2,478,367 1,735,342 92,087 126,060 95,249 41,442 28,203 13,608 5,203 2,852 110,267 36,587 198,092 198,092 148,367 203,939 51,013 14,199 368,904,394 Bu şirketlere ait hisse senetleri İstanbul Menkul Kıymetler Borsası’nda (İMKB) işlem görmektedir. Trakya Yatırım Holding A.Ş. İş Bankası’nın kontrolü altındadır. Topluluğun iştirak üzerinde ne önemli etkinliği ne de kontrol gücü bulunmadığından bu iştirak ekli mali tablolarda konsolide edilmemiş, enflasyona göre düzeltilmiş değeri ile gösterilmiştir. (***) Dönem içinde İş-Tim ile Aycell’in mevcut aktif ve pasifleri bir bütün halinde TTI İletişim Haberleşme Hiz. A.Ş. tarafından devir alınmış olup, birleşme sonrasında İş-Tim’deki %5’lik pay %0.69’a düşmüştür. 22 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 11. POZİTİF ŞEREFİYE (NET) Maliyet 1 Ocak 2004 itibariyle 32,024,854 Dönem içinde iştiraklerin alımı sırasında oluşan şerefiye (*) 212,936 Dönem gideri 30 Haziran 2004 itibariyle 32,237,790 Birikmiş İtfa (10,024,826) (1,244,293) (11,269,119) Net 22,000,028 212,936 (1,244,293) 20,968,671 (*) Dönem içinde oluşan şerefiye, %1.12 oranındaki 2,553,759,923,000 TL nominal değerdeki hisselerin International Finance Corporation’dan satın alınmasıyla ilgilidir. Şirketin, Trakya Cam Sanayii A.Ş.’deki iştirak payı, satın alma sonrasında toplam 138,451,870,263,000 TL nominale, oranı ise %60.83’e yükselmiştir. 12. NEGATİF ŞEREFİYE (NET) Maliyet 1 Ocak 2004 itibariyle Dönem gideri 30 Haziran 2004 itibariyle (189,270,118) (189,270,118) 23 Birikmiş İtfa 11,817,006 9,463,506 21,280,512 Net (177,453,112) 9,463,506 (167,989,606) TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 13. MADDİ DURAN VARLIKLAR ( NET ) Arazi ve arsalar Yer altı ve yerüstü düzenleri 58,387,957 562 Alımlar 821,592 Çıkışlar Demirbaşlar Diğer maddi duran varlıklar Yapılmakta olan yatırımlar Verilen avanslar Toplam 27,650,535 196,421,146 61,919,027 16,811,186 15,065,029 5,813,727,862 11,858 13,060 96,810 - - 1,385,681 32,893,118 331,450 1,179,202 455,879 77,747,256 8,997,417 122,658,118 (1,012,947) (7,726,065) (3,333,529) (153,089) (6,418) (104,315) (14,885,637) (27,263,638) 83,533 665,283,343 33,175,175 4,684,269,620 177,917 24,838,231 3,233,144 200,693,463 22,375 62,487,673 (36,754,794) 57,699,333 9,176,809 5,910,508,023 (50,033,960) (175,620,468) (3,174,993,060) (17,498,822) (152,371,193) (38,645,623) - - (3,609,163,126) - - (84,194) (396,080) (6,943) (6,644) (18,341) - - (512,202) Dönem gideri - (1,723,407) (6,920,404) (96,124,515) (1,666,439) (4,632,258) (3,119,555) - - (114,186,578) Çıkışlar - (51,757,367) 395,057 (182,230,009) 5,229,461 (3,266,284,194) 3,114,319 (16,057,885) 136,399 (156,873,696) 6,418 (41,777,101) - - 8,881,654 (3,714,980,252) 30 Haziran 2004 itibariyle net defter değeri 59,168,473 95,133,711 483,053,334 1,417,985,426 8,780,346 43,819,767 20,710,572 57,699,333 9,176,809 2,195,527,771 31 Aralık 2003 itibariyle net defter değeri 58,387,957 96,735,615 490,294,733 1,449,795,146 10,151,713 44,049,953 23,273,404 16,811,186 15,065,029 2,204,564,736 Binalar Tesis makine ve cihazlar Taşıtlar 146,769,575 665,915,201 4,624,788,206 - 124,205 1,139,186 58,853 173,351 (41,638) - 59,168,473 62,650 146,891,078 1 Ocak 2004 açılış bakiyesi - Kur çevrim farkı Maliyet Değeri 1 Ocak 2004 açılış bakiyesi Kur çevrim farkı Yapılmakta olan yatırımlardan transferler 30 Haziran 2004 kapanış bakiyesi - Birikmiş Amortismanlar 30 Haziran 2004 kapanış bakiyesi 24 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 14. MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR (NET) Haklar Diğer maddi olmayan duran varlıklar Toplam Maliyet değeri 1 Ocak 2004 açılış bakiyesi Kur çevrim farkı Alımlar 21,924,430 5,642 491,043 4,163,036 (5) 2,059 26,087,466 5,637 493,102 30 Haziran 2004 kapanış bakiyesi 22,421,115 4,165,090 26,586,205 Birikmiş amortismanlar 1 Ocak 2004 açılış bakiyesi Kur çevrim farkı Dönem gideri (19,203,880) (773) (391,551) (1,272,491) (26,030) (20,476,371) (773) (417,581) 30 Haziran 2004 kapanış bakiyesi (19,596,204) (1,298,521) (20,894,725) 30 Haziran 2004 itibariyle net defter değeri 2,824,911 2,866,569 5,691,480 31 Aralık 2003 itibariyle net defter değeri 2,720,550 2,890,545 5,611,095 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 10,250 9,659,655 540,001 10,209,906 11,084 7,075,592 245,511 7,332,187 15. DİĞER ALACAKLAR VE DURAN VARLIKLAR Personelden alacaklar Peşin ödenmiş giderler Diğer duran varlıklar 25 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 16. FİNANSAL BORÇLAR 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 Kısa vadeli banka kredileri Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksitleri ve faizleri Diğer kısa vadeli banka kredileri Toplam kısa vadeli finansal borçlar 279,859,449 60,801,209 11 340,660,669 217,294,487 54,344,837 4,187,116 275,826,440 Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı Diğer uzun vadeli banka kredileri Toplam uzun vadeli krediler 218,574,478 172,747 218,747,225 245,460,018 247,350 245,707,368 Toplam finansal borçlar 559,407,894 521,533,808 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 340,660,669 65,143,539 44,345,549 44,345,549 28,820,297 36,092,291 559,407,894 275,826,440 66,388,120 48,250,931 39,451,136 30,465,437 61,151,744 521,533,808 Finansal borçların geri ödeme vadeleri aşağıdaki gibidir: 1 yıl içinde ödenecekler 1 – 2 yıl içinde ödenecekler 2 – 3 yıl içinde ödenecekler 3 – 4 yıl içinde ödenecekler 4 – 5 yıl içinde ödenecekler 5 yıl ve sonrası 26 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 16. FİNANSAL BORÇLAR (devamı) Kısa vadeli banka kredileri aşağıdakilerden oluşmaktadır: Döviz Cinsi USD EUR TL Faiz oranı Döviz miktarı(000) % Anapara Faiz Tahakkuku Libor+1.13-1.85 Euribor+1.13-1.80 15.0-19.0 111,430 40,503 36,145,667 1,415 687 1,612,214 30 Haziran 2004 Milyon TL Faiz oranı Döviz miktarı(000) % Anapara Faiz Tahakkuku 167,676,824 74,424,744 37,757,881 279,859,449 Libor+1.6-1.90 Euribor+1.65-1.85 20.0-45.0 68,451 35,655 41,307,912 972 601 2,782,167 31 Aralık 2003 Milyon TL 104,786,802 68,417,605 44,090,080 217,294,487 Uzun vadeli kredilerin kısa vadeli anapara taksit ve faizleri aşağıdakilerden oluşmaktadır: Döviz Cinsi USD EUR TL Faiz oranı Döviz miktarı (000) 30 Haziran 2004 Milyon TL Faiz oranı Döviz miktarı (000) % Anapara Faiz Tahakkuku 31 Aralık 2003 Milyon TL % Anapara Faiz Tahakkuk u Libor+3.20-4.13 Euribor+3.203.65 - 31,032 6,795 987 523 47,577,384 13,223,825 Libor+3.5-4.13 Euribor+3.40-3.65 34,210 - 463 1,008 52,335,093 1,901,995 - - 60,801,209 35.0 106,478 1,271 107,749 54,344,837 27 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 16. FİNANSAL BORÇLAR (devamı) Uzun vadeli kredilerin uzun vadeli kısmı aşağıdakilerden oluşmaktadır: 17. Döviz Cinsi Faiz oranı % Döviz Miktarı (000) 30 Haziran 2004 USD EUR TL Libor+ 3.20-4.13 Euribor+3.20-3.65 78,754 56,204 - 117,020,835 101,553,643 172,747 218,747,225 Döviz Cinsi Faiz oranı % Döviz Miktarı (000) 31 Aralık 2003 USD EUR TL Libor+ 3.50-4.13 Euribor+3.40-3.65 83,860 62,999 - 126,578,174 118,881,844 247,350 245,707,368 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 106,274,197 196,944 (1,293,475) 1,320,552 136,580 106,634,798 95,226,872 180,695 (1,593,455) 2,520,803 847,073 215,939 97,397,927 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 3,915,206 16,592,331 10,566,721 3,431,269 3,276,470 9,272,077 47,054,074 3,640,737 21,621,105 7,839,863 1,144,319 1,817,666 25,084,845 61,148,535 TİCARİ BORÇLAR (NET) Kısa vadeli ticari borçlar Borç senetleri Borç senetleri reeskontu Kısa vadeli finansal kiralama borçları Alınan depozito ve teminatlar Diğer ticari borçlar 18. DİĞER BORÇLAR VE GİDER TAHAKKUKLARI Personele borçlar Ödenecek vergi ve harçlar Ödenecek SSK primleri Tahakkuk etmiş giderler Diğer tahakkuk ve yükümlülükler Karşılıklar 28 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 19. VERGİ Ödenecek kurumlar vergisi: Kurumlar vergisi karşılığı Peşin ödenmiş vergi ve fonlar Vergi karşılığı: Cari kurumlar vergisi karşılığı Ertelenmiş vergi karşılığı 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 17,873,174 (7,358,446) 10,514,728 79,504,654 (41,436,527) 38,068,127 17,873,174 44,243,632 62,116,806 Kurumlar Vergisi: Topluluk, Türkiye’de geçerli olan kurumlar vergisine tabidir. Topluluğun cari dönem faaliyet sonuçlarına ilişkin tahmini vergi yükümlülükleri için ekli mali tablolarda gerekli karşılıklar ayrılmıştır. Vergiye tabi kurum kazancı üzerinden tahakkuk ettirilecek kurumlar vergisi oranı, ticari kazancın tespitinde gider yazılan vergi matrahından indirilemeyen giderlerin eklenmesi ve yurtiçinde yerleşik şirketlerden alınan temettüler, vergiye tabi olmayan gelirler ve kullanılan yatırım indirimleri düşüldükten sonra kalan matrah üzerinden hesaplanmaktadır. Geçerli olan Kurumlar Vergisi oranları: • 2002 ve önceki yıllar: %30’u kurumlar vergisi ve bunun üzerinden ilave %10 fon payı olmak üzere toplam %33. • 2003 yılı: %30 (%10 oranındaki fon payı kaldırılmıştır) • 2004 yılı: %33 (Resmi Gazete’nin 2 Ocak 2004 tarihli sayısında yayınlanan 5035 sayılı kanun ile kurumlar vergisi oranı %30’dan %33’e yükseltilmiştir.) Türkiye’de geçiçi vergi üçer aylık dönemler itibariyle hesaplanmakta ve tahakkuk ettirilmektedir. Geçici kurumlar vergisi oranı 24 Nisan 2003 tarihinden geçerli olmak üzere % 25’den % 30’a yükseltilmiştir. Bu oran 2004 yılında ise %33 olarak belirlenmiştir. Zararlar, gelecek yıllarda oluşacak vergilendirilebilir kardan düşülmek üzere, maksimum 5 yıl taşınabilir. Ancak oluşan zararlar geriye dönük olarak, önceki yıllarda oluşan karlardan düşülemez. Türkiye’de vergi değerlendirmesiyle ilgili kesin ve kati bir mutabakatlaşma prosedürü bulunmamaktadır. Şirketler ilgili yılın hesap kapama dönemini takip eden yılın 15 Nisan tarihine kadar vergi beyannamelerini hazırlamaktadır. Vergi Dairesi tarafından bu beyannameler ve buna baz olan muhasebe kayıtları 5 yıl içerisinde incelenerek değiştirilebilirler. Gelir Vergisi Stopajı: Kurumlar vergisine ek olarak, tam mükellef kurumlara ve yabancı şirketlerin Türkiye’deki şubelerine dağıtılanlar hariç olmak üzere dağıtılan kar payları üzerinden ayrıca gelir vergisi stopajı hesaplanması gerekmektedir. Gelir vergisi stopajı 24 Nisan 2003 tarihinden itibaren %10 olarak ilan edilmiştir. Dağıtılmayıp sermayeye ilave edilen kar payları gelir vergisi stopajına tabi değildir. 2002 ve öncesinde kurumlar vergisinden istisna edilen bazı kazançlar üzerinden dağıtıma bağlı olmaksızın yapılan istisna kazanç stopajı genel olarak kaldırılmıştır. Ancak, 24 Nisan 2003 tarihinden önce alınmış yatırım teşvik belgelerine istinaden yararlanılan yatırım indirimi tutarı üzerinden hala %19.8 vergi tevkifatı yapılması gerekmektedir. Grup şirketlerinin karları yatırım indirimi istisnası tutarına ulaşıncaya dek, bu indirimden yararlanılabilir. Şirketlerin kar etmemesi ya da zararda olması durumunda bu indirim hakkı sonraki yıllarda elde edilecek karlar üzerinden hesaplanacak vergiden düşülmek üzere sonraki yıllara taşınabilir. Bu durumda sonraki yıla taşınan yatırım indirimi tutarı önceki yılın TEFE artış oranında artırılır. 29 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 19. VERGİ (devamı) Enflasyona Göre Düzeltilmiş Vergi Hesaplaması: 2003 yılı ve önceki dönemlerde, sabit kıymetlerin ve buna bağlı olarak amortismanlarının senelik olarak yeniden değerlemeye tabi tutulmaları haricinde; vergiye esas dönem karı enflasyona göre düzeltilmiş tutarları üzerinden hesaplanmamaktaydı. 30 Aralık 2003 tarih ve 25332 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5024 sayılı Kanun Türkiye’de enflasyon muhasebesi uygulamasının 2004 yılı ve gelecek dönemlerde geçerli olacak şekilde; gerçek enflasyon oranının kanunda belirlenen sınırlara ulaşması durumunda uygulanması gerekmektedir. Vergi Usul Kanunu (VUK)’nda öngörülen gerekli şartların oluşması sebebiyle, Şirket 30 Haziran 2004 tarihli mali tablolarını VUK’un enflasyon düzeltmesi ile ilgili hükümleri çerçevesinde düzeltmiş ve cari dönem vergi matrahını bu mali tablolar üzerinden hesaplamıştır. Ertelenmiş Vergi: Topluluk, vergiye esas yasal mali tabloları ile UFRS'ye göre hazırlanmış mali tabloları arasındaki farklılıklardan kaynaklanan geçici zamanlama farkları için ertelenmiş vergi alacağı ve yükümlülüğü muhasebeleştirmektedir. Söz konusu farklılıklar genellikle bazı gelir ve gider kalemlerinin vergiye esas tutarları ile UFRS'ye göre hazırlanan mali tablolarda farklı dönemlerde yer almasından kaynaklanmaktadır. Ertelenmiş vergi 30 Haziran 2004 dönemi için, %33, 31 Aralık 2003 dönemi için %30 üzerinden aşağıdaki şekilde hesaplanmıştır. 30 Haziran 31 Aralık 2004 2003 Ertelenmiş vergiye baz teşkil eden zamanlama farklılıkları: Maddi duran varlıkların değerleme ve amortisman farklılıkları 954,242,434 934,129,408 Kıdem tazminatı karşılığı (112,636,874) (115,050,651) Yararlanılacak yatırım indirimi (224,491,844) (254,986,763) Vergiden mahsup edilecek geçmiş yıl zararları (84,052,109) (108,874,607) Stokların yeniden değerlemesi (12,265,483) (10,763,760) Finansal kiralama borçları 2,557,158 Ticari alacaklar ve borçlar reeskontu (2,932,634) (3,251,384) Şüpheli alacaklar karşılığı (5,563,839) (4,124,882) Çeşitli gelir ve gider tahakkukları (net) 2,725,649 6,789,380 515,025,300 446,423,899 Ertelenmiş vergi (alacağı)/ yükümlülükleri: Maddi duran varlıkların değerleme ve amortisman farklılıkları 314,900,003 280,238,818 Kıdem tazminatı karşılığı (37,170,168) (34,515,196) Yararlanılacak yatırım indirimi (30,791,456) (27,365,193) Vergiden mahsup edilecek geçmiş yıl zararları (27,737,196) (32,662,382) Stokların yeniden değerlemesi (4,047,609) (3,229,128) Finansal kiralama borçları 767,147 Ticari alacaklar ve borçlar reeskontu (967,769) (975,415) Şüpheli alacaklar karşılığı (1,836,067) (1,237,465) Çeşitli gelir ve gider tahakkukları (net) 899,462 2,036,814 213,249,200 183,058,000 Ertelenmiş vergi yükümlülüğü hareketleri: Açılış bakiyesi 183,058,000 Parasal kazanç (14,052,432) Ertelenmiş vergi gideri/(geliri) 44,243,632 Kapanış bakiyesi 213,249,200 30 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 19. VERGİ (devamı) 30 Haziran 2004 Vergi karşılığının mutabakatı: Vergi öncesi kar 162,949,183 Geçerli vergi oranı 33% Hesaplanan vergi 53,773,230 Vergi etkileri: -kanunen kabul edilmeyen giderler -temettü ve diğer vergiden muaf gelirler -vergiden mahsup edilebilecek geçmiş yıl zararları -yararlanılacak yatırım indirimleri -vergiden muaf / vergiden indirilemeyecek parasal kayıp / kazanç -konsolidasyon düzeltmeleri -farklı vergi oranlarına tabi yurtdışı iştirakler Gelir tablosundaki vergi karşılığı 5,647,537 (25,552,228) 2,112,218 (14,839,546) 33,295,160 12,160,298 (4,479,863) 62,116,806 20. KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI Türkiye’de mevcut kanunlar çerçevesinde, Topluluk’ta bir yıllık hizmet süresini dolduran ve herhangi bir geçerli nedene bağlı olmaksızın işine son verilen, askerlik hizmeti için göreve çağrılan, vefat eden, erkekler için 25 kadınlar için 20 yıllık hizmet süresini dolduran yada emeklilik yaşına gelmiş (kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş) personele kıdem tazminatı ödemesi yapılmak zorundadır. İlgili bilanço tarihi itibariyle ödenecek kıdem tazminatı, 2004 senesi aylık 1,485,430,000 TL tavanına tabidir. (31 Aralık 2003: 1,389,950,000 TL) Yeniden düzenlenmiş UMS 19 “Personele Sağlanan haklar” ilk kez 1999 yılında uygulanmaya başlanmıştır. Temel uygulama prensiplerini değiştirmemekle birlikte, yeniden düzenlenmiş standart yükümlülüğün gelecek dönemlere ait olduğunu dikkate alarak, yükümlülüğün muhasebeleştirilmesini daha açık hale getirmiştir: • Netinin reel iskonto oranını vereceği tahmini bir enflasyon beklentisi ve uygun bir iskonto oranı belirlenmelidir. Hesaplanan reel iskonto oranı gelecekte ödenecek kıdem tazminatı ödemelerinin bilanço tarihi itibariyle bugünkü değerlerinin hesaplanmasında kullanılmalıdır. • İsteğe bağlı işten ayrılmalar neticesinde ödenmeyip, Topluluğa kalacak olan kıdem tazminatı tutarlarının tahmini oranı da dikkate alınmalıdır. Sonuç olarak, 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle, Topluluğun elemanlarının gelecekteki emekliliğinden kaynaklanan tahmini yükümlülüğüne ilişkin karşılık, bugünkü değerlerinin tahmin edilmesi yoluyla ekli mali tablolara yansıtılmıştır. Yukarıdaki tarihler itibariyle kıdem tazminatı yükümlülükleri, yıllık %18 enflasyon ve %25 iskonto oranı tahmin edilerek hesaplanan yıllık yaklaşık %6 reel iskonto oranı kullanılarak belirlenmiştir. 31 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 20. KIDEM TAZMİNATI KARŞILIĞI (devamı) Açılış bakiyesi Dönem gideri Ödenen tazminatlar Parasal kazanç Kapanış bakiyesi 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 115,050,652 11,429,480 (5,187,109) (8,656,148) 112,636,875 111,247,500 24,944,959 (8,119,856) (13,021,951) 115,050,652 21. ANA ORTAKLIK DIŞI PAYLAR Açılış bakiyesi Ana ortaklık dışı paylardaki dönem içi azalış Ödenen temettüler Dönem faaliyet sonuçlarındaki ana ortaklık dışı paylar Kapanış bakiyesi 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 570,135,074 (558,568) (33,031,188) 28,659,590 565,204,908 881,223,588 (339,145,571) (40,228,353) 68,285,410 570,135,074 22. TAAHHÜTLER VE YÜKÜMLÜLÜKLER Verilen teminat mektupları Verilen teminat senetleri İştirak hissesi satın alma taahhüdü (*) Diğer 30 Haziran 2004 31 Aralık 2003 27,568,943 234,961,152 14,859,110 277,389,205 12,185,597 228,940,344 15,093,987 3,309 256,223,237 Şirket, ayrıca Trakya Glass Bulgaria EAD'nin 35 Milyon USD IFC’den 50 Milyon USD ise IFC önderliğindeki uluslararası bankaların katılımıyla oluşan sendikasyondan kullanacağı toplam 85 Milyon USD'lik yatırım kredisinin tamamına müştereken ve müteselsilen garantör olmuştur. 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle Topluluk aleyhine açılmış ve devam eden davaların toplam riski yaklaşık 6,116,385 Milyon TL’dir (31 Aralık 2003: 7,874,563 Milyon TL). (*) 1997 senesinde Soda San A.Ş., Solvay ve EBRD, Solvay Şişecam Holding A.G.’ye ortak olarak Bulgaristan’da özelleştirilen Solvay Sodi’nin çoğunluk hisselerini satın almıştır. EBRD, ortaklıkta finansal ortak olarak yer almaktadır. EBRD, Solvay Şişecam Holding A.G.’ye 40 Milyon USD koyarak ortak olmuştur ve hisselerinin 30 Milyon USD’ye karşılık gelen kısmını Solvay’e, 10 Milyon USD’e karşılık gelen kısmını Soda Sanayii A.Ş.’ne satmak üzere, bu iki diğer ortağa opsiyon vermiştir. Solvay ve Soda Sanayii A.Ş. bu opsiyon karşılığında her yıl EBRD’ye üzerinde anlaşılan bir oran ile faiz ödemesi yapmaktadır. İlk anlaşmada, Temmuz 2002’ye kadar geçerli olan opsiyon süresi yapılan yeni anlaşma çerçevesinde Nisan 2007’ye kadar uzatılmış ve aşamalı hale getirilmiştir. Buna göre opsiyonun 2005, 2006 ve 2007 yıllarında kullanılması öngörülmektedir. 32 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 23. SERMAYE VE YASAL YEDEKLER 30 Haziran 2004 ve 31 Aralık 2003 itibariyle sermaye yapısı aşağıdaki gibidir: Ortaklar İş Bankası Destek Reasürans Halka açık kısım Nominal sermaye (%) 30 Haziran 2004 (%) 31 Aralık 2003 66.106 0.005 33.889 100.000 266,410,694 20,149 136,569,157 403,000,000 66.106 0.005 33.889 100.000 188,404,585 14,249 96,581,166 285,000,000 Enflasyon düzeltmesi (853,052) 116,964,308 Yeniden düzenlenmiş sermaye 402,146,948 401,964,308 Bağlı ortaklıklarca satın alınmış Şirket hisse senetleri Düzeltilmiş sermaye (561,548) 401,585,400 (561,293) 401,403,015 Şirket’in sermayesi 806,000,000,000 adet hisseden oluşmaktadır (31 Aralık 2003: 570,000,000,000). 30 Haziran 2004 tarihi itibariyle özsermaye kalemlerinin nominal ve enflasyona göre düzeltilmiş tutarları ile bu düzeltmeler sonucunda oluşan, özsermaye enflasyon düzeltme farkları aşağıdaki gibidir. Özsermaye kalemleri Sermaye (*) Emisyon primi Yasal yedekler Statü yedekleri Olağanüstü yedekler Nominal Tutar 403,000,000 3,103,851 63,345,598 1,888,952 154,537,794 625,876,195 Özsermaye Enflasyon Düzeltme Farkları (1,414,600) 1,671,733 132,090,523 13,036,933 166,937,594 312,322,183 Düzeltilmiş Tutar 401,585,400 4,775,584 195,436,121 14,925,885 321,475,388 938,198,378 (*) Şirket dönem içinde çıkarılmış sermayesini 285,000,000 Milyon TL’den 403,000,000 Milyon TL’ye yükseltmiş, artırılan kısma isabet eden 118,000,000 Milyon TL’nin tamamı iç kaynaklardan karşılanmıştır. 33 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 24. NET SATIŞLAR 1 Ocak 30 Haziran 2004 Yurt içi satışlar Yurt dışı satışlar Diğer gelirler Satış iadeleri Satış iskontoları Satışlardan diğer indirimler 25. 673,505,409 415,757,978 458,898 (5,391,308) (66,899,580) (38,811,638) 978,619,759 SATIŞLARIN MALİYETİ 1 Ocak30 Haziran 2004 26. İlk madde ve malzeme giderleri Doğrudan işçilik giderleri Genel üretim giderleri Amortisman giderleri Yarı mamul stoklarındaki değişim Mamul stoklarındaki değişim Satılan mamullerin maliyeti (334,557,283) (61,896,502) (113,919,241) (68,008,070) 3,669,930 (24,790,493) (599,501,659) Satılan ticari malların maliyeti Verilen hizmetlerin maliyeti Diğer maliyetler Satışların maliyeti (37,292,140) (12,099,520) (2,799,642) (651,692,961) FAALİYET GİDERLERİ 1 Ocak30 Haziran 2004 Araştırma ve geliştirme giderleri Pazarlama, satış ve dağıtım giderleri Genel yönetim giderleri (9,821,768) (91,571,416) (85,792,110) (187,185,294) 34 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 27. FİNANSMAN GİDERLERİ (NET) 1 Ocak30 Haziran 2004 Faiz gelirleri Kambiyo karları Kambiyo zararları Kısa ve uzun vadeli borçlanma maliyetleri 28. 24,747,824 48,930,335 (28,867,286) (70,907,935) (26,097,062) DİĞER GİDERLER (NET) 1 Ocak30 Haziran 2004 Konusu kalmayan karşılıklar Diğer gelirler ve karlar Reeskont faiz gelirleri Temettü gelirleri Karşılık giderleri Diğer giderler ve zararlar Reeskont faiz giderleri Çalışmayan kısım giderleri 1,146,685 19,821,568 1,498,508 3,429,485 (1,872,454) (11,961,679) (1,333,239) (30,640,599) (19,911,725) 35 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 29. FAALİYET GRUPLARI BAZINDA FAALİYET GÖSTERGELERİ 30 Haziran 2004 Faaliyet Grupları Net Satışlar Düzcam Cam Ev Eşyası Cam Ambalaj Kimyasallar Diğer Holding Şirketi Konsolidasyon Düzeltmeleri Konsolide 233,846,687 320,822,195 241,954,376 264,598,991 2,448,855 204,870 (85,256,215) 978,619,759 (150,586,832) (207,247,489) (165,676,227) (226,968,039) 16,612,847 (8,643,475) 90,816,254 (651,692,961) 83,259,855 113,574,706 76,278,149 37,630,952 19,061,702 (8,438,605) 5,560,039 326,926,798 (39,482,991) (83,320,680) (27,708,121) (33,803,166) (19,246,285) (7,511,680) 23,887,629 (187,185,294) Faaliyet karı 43,776,864 30,254,026 48,570,027 3,827,787 (184,583) (15,950,285) 29,447,668 139,741,504 Net kar 28,882,328 4,668,367 45,058,531 9,125,231 15,581,405 38,629,354 (69,772,429) 72,172,787 1,171,421,764 1,063,528,140 925,253,355 965,203,243 873,671,045 1,282,072,350 (2,885,112,032) 3,396,037,865 830,003,333 678,113,766 666,385,375 701,467,480 301,493,345 1,130,483,191 (2,545,677,681) 1,762,268,809 Satışların maliyeti Brüt kar Faaliyet giderleri Bilanço Varlıklar toplamı Özsermaye toplamı 36 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 30. İŞLETME SERMAYESİNDE GERÇEKLEŞEN DEĞİŞİM 1 Ocak30 Haziran 2004 (80,558,545) 7,663,854 (1,355,022) 6,026,661 9,236,862 1,275,728 (14,094,461) 6,089,288 (65,715,635) Ticari alacaklar Stoklar İlişkili şirketlerden alacaklar Diğer alacaklar ve dönen varlıklar Ticari borçlar İlişkili şirketlere borçlar Alınan avanslar Diğer borçlar ve gider tahakkukları 31. DİĞER YATIRIM FAALİYETLERİNDE GERÇEKLEŞEN DEĞİŞİM 1 Ocak30 Haziran 2004 Uzun vadeli ticari alacaklar Diğer duran varlıklar Uzun vadeli ticari borçlar Diğer uzun vadeli borçlar 32. (294,831) (2,582,888) (1,888) 678,847 (2,200,760) YABANCI PARA POZİSYONU Diğer yabancı paralar TL karşılığı TL karşılığı Milyon TL 30 Haziran 2004 USD 000 EUR 000 Nakit ve nakit benzeri kalemler Ticari alacaklar (net) Finansal duran varlıklar (net) Diğer alacaklar ve dönen varlıklar (net) Banka kredileri Ticari borçlar (net) Diğer borçlar ve gider tahakkukları 36,208 41,563 1,038 281 (223,618) (4,429) (1,823) 56,627 7,265,273 77,796 19,774,975 5,230 9,971,969 (104,712) (14,213) (6,852,507) (3,880) (2,347,741) Net yabancı para pozisyonu 163,384,654 222,100,570 1,542,079 19,839,430 (521,477,208) (39,114,622) (12,067,205) (165,792,302) Diğer yabancı paralar TL karşılığı TL karşılığı Milyon TL 21,160 55,589 874,412 40,718 55,741 19,037,337 1,040 891 4,451 591,624 (187,956) (100,263) (7,767) (13,184) 2,498,770 (2,694) (3,094) Net yabancı para pozisyonu 137,712,151 185,684,130 1,569,642 10,335,008 (460,447,894) (39,102,435) (9,905,368) (174,154,766) USD 31 Aralık 2003 Nakit ve nakit benzeri kalemler Ticari alacaklar (net) Finansal duran varlıklar (net) Diğer alacaklar ve dönen varlıklar (net) Banka kredileri Ticari borçlar (net) Diğer borçlar ve gider tahakkukları 000 EUR 000 37 TÜRKİYE ŞİŞE VE CAM FABRİKALARI A.Ş. VE BAĞLI ORTAKLIKLARI 30 HAZİRAN 2004 TARİHİNDE SONA EREN ARA DÖNEME AİT KONSOLİDE MALİ TABLOLARA İLİŞKİN DİPNOTLAR (Tutarlar, Türk Lirası’nın 30 Haziran 2004’deki satın alma gücü ile Milyon TL olarak ifade edilmiştir.) 33. BİLANÇO TARİHİNDEN SONRA ORTAYA ÇIKAN HUSUSLAR a) Şirket Yönetim Kurulu’nun 17 Haziran 2004 tarih ve 20 sayılı kararı ile çıkarılmış sermayenin 20,415,200 Milyon TL nakden, 84,800 Milyon TL iç kaynaklardan karşılanmak suretiyle 403,000,000 Milyon TL’den 423,500,000 Milyon TL’ye artırılmasına karar verilmiştir. Artırılan 20,500,000 Milyon TL’lik nominal değerdeki 15. tertip hisse senetleri SPK’nun 29 Temmuz 2004 tarih ve 31/948 sayılı kararı ile kurul kaydına alınmış, artırılan nakdi kısma isabet eden rüçhan hakları 17-31 Ağustos 2004 tarihleri arasında kullandırılmış olup, çıkarılmış sermayenin 403,000,000 Milyon TL’ndan 423,500,000 Milyon TL’na yükseltilmesine ilişkin yasal işlemlerin devam etmesi nedeniyle, son sermaye artışı rapor tarihi itibariyle tescil edilmemiştir. b) Anadolu Cam Sanayii A.Ş.’nin 21 Haziran 2004 tarihli 16 no’lu yönetim kurulu kararına istinaden 2 Temmuz 2004 tarihinde Hollanda’da kurulmuş olan Balsand B.V.’ye 2,142,000 EURO sermaye ödemesi yapılmıştır. c) Cam Pazarlama A.Ş.’nin portföyünde yer alan İş Factoring Finansman Hizmetleri A.Ş.’nin 1,202,328 Milyon TL (%7.51) nominal değerdeki hisseleri 1,052,037 USD bedelle, Camiş Sigorta Hizmetleri A.Ş.’nin portföyünde yer alan İş Factoring Finansman Hizmetleri A.Ş.’nin 48,000 Milyon TL (%0.3) nominal değerdeki hisseleri 42,000 USD bedelle İş Finansal Kiralama A.Ş.’ne 11 Ağustos 2004 tarihinde satılmıştır. d) Kıdem tazminatı tavanı 1 Temmuz 2004 tarihinden geçerli olmak üzere 1,574,740,000 TL’ye yükseltilmiştir. 34. MALİ TABLOLARIN ONAYLANMASI Şirketin 30 Haziran 2004 tarihinde sona eren ara döneme ait Sermaye piyasası Kurulu’nun Seri: XI, No.25 sayılı tebliğinde atıfta bulunulan Uluslararası Finansal Raporlama Standartlarına (UFRS) göre hazırlanan bağımsız sınırlı denetimden geçmiş mali tabloları, denetim Komitesi’nin kararı da dikkate alınarak incelenmiş, söz konusu mali tabloların faaliyet sonuçlarının gerçek durumunu yansıttığı ve şirketin izlediği muhasebe ilkeleri ile Sermaye Piyasası Kurulu’nun Seri: XI, No.25 sayılı tebliğinde atıfta bulunulan Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (UFRS)’na uygun olduğu ve hazırlanan konsolide mali tabloların Mali İşler Genel Müdür Yardımcısı Ahmet Faruk Polatkan ve Merkez Muhasebe Müdürü Mükremin Şimşek tarafından imzalanmasına karar verilmiş ve Şirket Yönetim Kurulu’nun 10 Eylül 2004 tarihli toplantısında kamuya bildirim amacıyla onaylanmıştır. 38