Madde 2. — Bu maddede, işveren ile işgören arasındaki

— 3 —
.
Madde 2. — Bu maddede, işveren ile işgören arasındaki hukukî ilişkinin niteliğine göre bu kanun anla­
mında işçi sayılanların işçi sendikası kurabilecekleri ve bu sendikalara üye olabilecekleri gösterilmiştir. Ayrıca,
işçi sayılabilmek için hizmet aktine göre çalışma şartına yer verilerek iş kanunlarına ve Borçlar Kanununa gö­
re hizmet akdi ile çalışanlar arasında bu kanun uyarınca işçi sendikası kurabilmek ve sendikalara üye olabil­
mek bakımından yeknesaklık sağlanmıştır.
Bu maddenin 4 üncü bendinde, 274 sayılı Sendikalar Kanununun 1317 sayılı kanunla değişik 2 nci maddesi­
nin 5 inci bendinde yer alan ilke aynen muhafaza edilmiştir. Denizcilik Bankası gibi bazı kuruluşlarda hiz­
met akdine göre çalıştıkları 'halde 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi olanlar bulunduğundan on­
ların özel durumlarını göz önüne almak gereği duyulmuştur. Gerçekten T.C. Emekli Sandığı Kanununa tabi
olmak uygulamada sadece sosyal güvenlik bakımından önem taşımakta ve işçi niteliğinin tayininde kesin bir
rol oynamamaktadır..
274 sayılı Sendikalar Kanununun 2 nci maddesinin 4 üncü bendinde yer alan işçi-memur ayrımına ilişkin
hüküm ise 657 sayılı Kanunu değiştiren 1897 sayılı Kanun ile tadil edildiğinden ve esasen bu konuda ayrı bir
düzenleme gerektiğinden bu kanun kapsamına alınmamıştır.
Madde 3. — Bu maddede, işveren sendikası kurmak bakımından işverenin tanımı yapılmıştır. Ayrıca, tüzel­
kişiliği haiz olmasa bile kamu kuruluşlarına da işveren sendikası kurmak veya kurulmuş olan işveren sendika­
larına üye olmak hakkı tanınmıştır.
Maddenin 2 nci bendinde kimlerin işveren vekili sayılacağı gösterilmiştir. iBuna göre, gerçek ve tüzelki­
şiler ile kamu kuruluşları adına sadece işletmenin değil işyerinin bütününü sevk ve idareye yetkili olanların
da işveren vekili sayılacağı ve bu sıfatla işveren sendikasına üye olabilecekleri öngörülmüştür.
Madde 4. — Bu maddede, sendika kuramayacak ve sendikalara üye olamayacak şahıslar sayılmıştır.
Madde 5. — Bu maddede, sendikalara üye olmak serbestisi esası kabul edilmiştir. Buna göre, sendikalara
üye olmak ihtiyarîdir. Böylece, aynı işkolunda sendika çokluğu ilkesine yer verilmiş ve kişilerin serbest irade­
leriyle seçebilecekleri sendikaya üye olabilecekleri esası kabul edilmiştir. Ancak, bir kişinin birden çok sendi­
kaya üye olamayacağı da bu maddede düzenlenmektedir. Böylece, bir kişinin aynı zamanda birden çok sendi­
kaya üye olması nedeniyle tatbikatta ortaya çıkan aksaklıkların, özellikle yetki ihtilaflarının, önlenmesi ama­
cı güdülmüştür. Bundan başka bu maddede haklı sebep olmaksızın üyeliği kabul edilmeyen kişiye de iş mah­
kemesine başvurma hakkı tanınmıştır.
'Bu maddeye üyelik kayıtlarının gerçeğe uygun halegetirilmesi ve merkezî bir büro tarafından toplu iş söz­
leşmesi yetkisine ilişkin uyuşmazlıkların da sağlıklı bir çözüme kavuşturulması için üye kayıt fişlerinin dörder
nüsha düzenlenerek yetkili mercilere gönderilmesi esası konulmuştur^
2 nci bentde sendikadan ayrılan kimsenin üç ay içinde aynı sendikaya üye olmak istemesi halinde, üye­
lik fişinin imza ve tarihinin notere tasdik ettirilmesi şartı aranmaktadır.
3 üncü bentde ülkemiz şartlarına uygun olarak işçi sendikalarına üye olabilmek için 16 yaşın doldurul­
ması öngörülmüştür.
16 yaşından küçük olanlar ise kanunî temsilcilerinin muvafakati ile üye olabilmekte ancak sendika ge­
nel kurulunda oy kullanamamaktadırlar.
Madde 6. — Bu madde ile sendika üyesinin serbestçe üyesi bulunduğu sendikadan ayrılabilmesi ilkesi ka­
bul edilmekte, ancak bunu üç ay öncesinden bildirme yükümlülüğü getirilmektedir. Buna karşılık 1317 sayılı
Kanunla değişik 274 sayılı Kanunun 6 nci maddesinin 2 nci bendinde bir teşekkülden çekilen üyeden üç ay
daha aidat kesilmesine olanak veren hükme yer verilmemiştir. Sendikadan çekilmenin şekil şartı 5 inci mad­
deye uygun olarak düzenlenmiştir. Bu konuda yapılacak işlemler bir yönetmelik ile tespit edilecektir.
İşçi veya işveren teşekkülü üyeliği sona eren kişinin yardımlaşma veya ihtiyarlık sendikalarındaki hak­
ları 2 nci bentde düzenlenmiştir.
3 üncü bentde, sendika üyesinin işsiz kalması veya sendikanın faaliyet alanı içinde kalmak şartıyla başka
bir işe geçmesinin sendika üyeliğini etkilemeyeceği belirtilmiştir.
Madde 7. — Bu hüküm, teşekkülden çıkarılan üyeye, çıkartılma kararına karşı genel kurula ve iş mah­
kemesine başvurma hakkı tanımaktadır.
Millî Güvenlik Konseyi
(S. Sayısı : 573)