LEBiB YALKIN YAYlMLARI VE BASlM iŞLERi A.Ş. TEL: (0212) 279 67 50 ÖN SÖZ Bilindiği üzere dünya ticaretinin globalleştiği ve rekabetin günden güne arttığı günümüzde; ülkelerin kalkınma politikalarında ihracatın arttırılarak dünya ticaretinden daha fazla pay alınması vazgeçilmez bir olgudur. ihracata Dayalı Kalkınma modelini benimseyen ve bu hedef doğrultusunda yeni pazarlara yönelen ülkemiz geleneksel birkaç ürünün ihracatçısı olmaktan kurtulmuştur. Herşeye rağmen bu kaydedilen gelişmelere karşın ihracatımızın bugünkü seviyesi, ülkemizin gerçek potansiyelini yansıtmamaktadır. bir geçmiş ve deneyime sahip olan Oda'mız dış ticaret alanında yoğun bir mesai harcayarak, çok çeşitli çalışmalar yürütmektedir. Elinizdeki kitap, 1984 yılından itibaren yürütülen yeni pazarların ihracatçılarımıza tanıtılmasını amaçlayan araştırmalar kapsamında, Japonya toplumu ve Japon piyasasını tanıtmayı hedeflemektedir. 115 yıllık Odamızın üyelerini bilgilendirmeye yönelik olarak hazırlanan bu kitabın Japonya piyasasının yapısal özelliği konusunda fikir vereceği kanaatindeyiz. Bu kitabın hazırlanışında JETRO (Japon Dış Ticaret Teşkilatı) Yayınları kaynak olarak kullanılmıştır. Japonya ile Ülkemiz arasındaki ticari ilişkilerin geliştirilmesine katkıda bulunacağına inandığımız bu araştırmanın ihracatçılarımız ve tüm ilgililer için faydalı olmasını diler, derlerneyi gerçekleştiren Dış Ticaret Araştırma Raportörü Şaban Oruç'a ayrıca yazımını gerçekleştiren Yüksel Öğer'e teşekkür ederim. Prof.Dr.ismail Özaslan Genel Sekreter iÇiNDEKiLER Sa~a No. JAPON TOPLUMU VE JAPON PiYASASI 1. 2. 3. 4. 5. 6. 1. BÖLÜM JAPON TÜKETiCiSiNiN ÖZELLiKLERi Gelir ve Harcamalar Fiyat Moda Renk Mevsimler ve Hava Çevre iŞ DÜNYASI 1. iş Görüşmelerine Başlanması 2. 3. 4. 5. Hazırlıklar 6. 7. Görüşmeler ve Karar Alma Sözleşmeler Bir Ticari ilişkinin Geliştirilmesi ve Sürdürülmesi Tercüman Kullanımı Kartvizitler DAGITIM SiSTEMi Dağıtım Sisteminin Durumu 1 1 2 2 2 3 3 4 4 6 6 6 7 7 9 8 10 - ll Sa)1a No. 1. JAPONYA'DAKi DAGITIM MEKANiZMASI 1. ithalatçı Acenta ile Sözleşme 2. Uzmanlaşmış Dış Ticaret Şirketinin Kullanımı 3. 4. Genel Ticaret Şirketlerinin Kullanımı Bir Ortak Girişim Veya Bir Yerel Temsilcilik ilgili Sektörde Bir imalatçı ile Bağlantı Kurulması 6. 14 14 15 Kurulması 5. 13 14 Bir Satış Bürosunun Oluşturulması 16 16 ll. TiCARi ŞiRKETiN ROLLERi a) Mali işlevler b) Risk Tahmini c) Kaynak Geliştirme d) Lisans 16 18 19 19 20 lll. ORTAK BULMA 20 IV. DAGITIMCI FiRMANIN SEÇiMi Ürüne Göre Satış Stratejileri 1. Taze Meyve 2. Dondurulmuş Sebze 3. Giyim Eşyaları (kumaş dahil) 21 22 23 25 27 27 28 29 4. 5. 6. Halı El Sanatlar Ürünleri Ahşap Mobilya -lllSayfa No. ll. BÖLÜM JIS STANDARDI 31 lll. BÖLÜM JAS STANDARDI Ormancılık Ürünlerinde Kullanılan JAS işaretleri Yiyecek Maddeleri Diğer Kalite işaretleri 35 1. 2. 3. 4. IV. BÖLÜM ETiKETLEME YÜKÜMLÜLÜKLERi Tekstil Ürünleri Elektrikli Aletler Diğer Ürünler Diğer işaretler V. BÖLÜM 1. 2. 3. 4. Tüketicinin Korunması Ürün Sorumluluğu Kanunu Satış Sonrası Hizmetleri Gelişimi Zararın Telafisi ve Önlemler VI. BÖLÜM iTHALAT iŞLEMLERi 40 42 43 47 47 48 49 49 47 50 54 54 54 56 -IV- Sayfa No. VII. BÖLÜM GÜMRÜKTEN MAL ÇEKME iŞLEMLERi 56 Japon Pazarında Başanya Ulaşmanın Temel Noktalan Japonya'da Başlıca Fuar ve Sergiler Yabancı Girişimciler için Düşük Faizli Kredi Sistemi Sağlayan Bankalar Bazı Japon Dış Ticaret Teşkilatları (JETRO) 73 77 80 80 JAPON TOPLUMU VE JAPON PiYASASI 1. BÖLÜM JAPON TÜKETiCiNiN ÖZELLiKLERi 1. Gelir ve Harcamalar : Ülkede yetişkin nüfusun büyük bölümünü ücretliler oluşturmaktadır. Bu nedenle ücret standartları ve istihdam sistemi tüketim harcamaları modelini etkileyen temel faktörlerdir. Ücretler kıdeme göre belirlenir. Son yıllarda performansa dayalı sistem uygulamalarında artış görülmektedir, genelde finans sektöründe ücretler diğer sektörlerin üzerindedir. Ücretler firmanın büyüklüğü ve çalışan insan sayısı ile de bağlantılıdır. 1994 maddelerine yılında hanehalkı oranı yiyecek harcanmıştır. Dayanıklı soğutucu gelirinin % 16.9'1uk tüketim mallarının kullanımı ısıtıcı ve cihazlar dışında bölgelere göre farklılık gösterir. Şehirlerde yiyecek maddeleri harcamaları ve ev dışında yemek yeme sıklığı daha yüksektir. Kirada oturanların sayısının yüksek olması nedeniyle evle ilgili kira harcamalarının aile bütçelerindaki oranı da yüksektir. Japonya genelinde aile bütçesi içinde ağırlığı değişmeyen bir kalem olan giyim harcamaları fiyat farklılığı ve moda anlayışı bölgelere göre az farklılık gösteren bir kalemdir. -2- Japon tüketicisi için kalite çok önemlidir, mamul mallar için kalite ve dayanıklılık açısından bazı kriterler oluşturup, ürünlerin bu kriteriere uymasını bekler. Tüketicinin beklentisine uygun üretim sonucu mamul kalitesinde sağlanan dünyada kalitesiyle ün gelişmeyle bugün Japon malları tüm kazanmıştır. 2. Fiyat: Ekonominin canlı ve büyümesinin hızlı olduğu 1980'1i yıllarda pahalı mallar da kolaylıkla satılırken 1990'1i yıllarda daha ucuz mallara yönelmeye başlamışlardır. Japonlar Tüketiciler piyasayı, fiyat değişimlerini oldukça iyi izlemektedirler. iyi malı ucuza almak tüketicinin genel eğilimidir. 3. Moda: Reklam kampanyaları ve yayın organlarının etkisiyle belli ürünlere yönelimin oluşabildiği ülkede ithal mallarda marka aranmaktadır. Marka bilincinin bugün için varlığını sürdürmesine karşılık gençler arasında markaya verilen önem azalmaktadır. Genelde ürünler fiyat ve kalitesine bakılarak seçilmektedir. 4. Renk Tercihleri : Batı etkisi ile milli değerlerin karışımının sonucu olarak Japonya'da çeşitli renklerin kullanımı yaygındır. Geleneksel Japon evlerinde genelde mat ve pastel renkler kullanılır. - 3- Yaşlı kesim eskiden giyimde daha sade renkleri tercih etmekteydi. Oysa insanlar bugün, hangi yaşta olurlarsa olsunlar zevklerine uygun her rengi kullanmaktadırlar. 5. Mevsimler ve Hava: Yiyecek, giyim ve ev eşyaları ile bazı malların tüketimi iklim koşulları ve mevsimsel değişikliklerin etkilerine açıktır. Japonya'da kışlar soğuk ve kuru, yazlar ise sıcak ve nemli geçer. Giyim eşyaları yapıldıkları madde ve model açısından mevsime uygun olmalıdır. imalatçılar ve perakendeciler her mevsime uygun olarak beklenenin dışındaki gelişmelere de bağlıdır. Örneğin; iklim şartları çeşitli sektörlerde ürünler hazırlarlar, piyasa iklim şartlarında ve özellikle turizmde olduğu gibi giyim eşyaları, soğutma cihaziarı ve diğer dayanıklı tüketim mamullerinin tüketimini olumsuz yönde etkileyebilir. Japonya kuzeyden güneye uzanan bir alanda olduğundan aynı mevsimde bile bölgesel görülebilmektedir. Bu nedenle iklim çeşitliliği satış gözönüne alınması ısı yerleşik farlklılıkları planı yapılırken gereken bir konudur. 6. Çevre: Şehirlerde artan atık maddeler ve dünyada çevreye verilen önemin tüketici bilincinin gelişmesine katkıda bulunmaktadır. Yeniden kullanılabilir/dönüştürülebilir malzeme kullanımında artış görülmekte, tüketiciler çevreye zarar vermeyen ürünleri tercih etmektedirler. -4- iŞ DÜNYASI Akrabalık ilişkileri Japonya'da büyük ve kan bağiarına şehirlerde komşuluk ilişkileri çok önem verilen önceki yıllara göre azalmaktadır. Komşu ve arkadaşlara yaz ve kış dönemlerinde hediyeler gönderilir. şirketleriyle iş Japon yapmak için işadamlarının öğrenmesi gereken en temel şey, neyin ilk olarak yapılacağı, bilgi için nereye başvurulacağı, bir anlaşma imzalanması için ne tür hazırlıklar yapılması gerektiğidir. yapılmasını sağlar Bu bilgiler ve yanlış görüşmelerin anlaşmaların düzgün bir şekilde oluşmasını önler. 1. iş Görüşmelerine Başlanması Iş görüşmelerini başlatmanın ilk adımı anlaşmanın kiminle ve nasıl yapılacağının belirlenmesidir. Japonya'yı ziyaretten önce, kişinin kendi ülkesinde ve Japonya'da nereden ve nasıl bilgi alınabilineceğinin belirlenmesi ve potansiyel alıcının imalatçı, perakendeci veya dış ticaret şirketleri gibi grubun tespiti gereklidir. ihracat yapmak isteyen kişilerin ülkelerindeki Ticaret Odaları'nın yanısıra bürolarıyla da Japonya Dış Ticaret Organizasyon (JETRO) bağlantı kurmaları önemli bir noktadır. -5- Ticari fuarlara aktif katılım da Japon firmalarıyla ba{Jiantı ıçın uygun bir yöntemdir. Ayrıca denizaşırı ülkelerde ofis ve şubeye sahip çok sayıdaki Japon şirketiyle de ba{Jiantı kurulabilir. Bir Japon şirketine denizaşırı ofisini kullanarak yaklaşmak işlemleri hızlandıracaktır. Bunların yanısıra firma ad ve sektörlerinin bulundu{Ju "directory"leri (kitapçıkların) incelenmesi de yararlı olacaktır. girerken, bir Japon şirketinden cevap alınmakta gecikilmesi, bu şirketin teklifle ilgilenmedi{Jini göstermez. Japon şirketleri merkezi olmayan bir yapıya sahip olduklarından bir projenin inclenmesi ve sonuçlanması zaman alabilir. Bir anlaşmaya iş görüşmelerinin do{Jru ve hızlı ilerlemesi için, randevuların kişisel girişimlerle alınması zorunludur. Resmi kurumlarla telefon aracılı{Jıyla randevu alınmasının kolay oldu{Ju ülkede bir potansiyel alıcı ile sıklıkla ba{Jiantı kurulması önemli bir avantaj sa{Jiar. Iki tarafı da bilinen araçlardan yararlanması ihracatçının alıcının isteklerinden haberdar olması, şirket yetkililerinin görevlerini ve isimlerini ö{Jrenmesi, hiçbir ön tanıtım olmaksızın Japon firmasıyla ba{Jiantı kurulmaya çalışılmasından daha iyidir. Ticari fuarları ve toplantılar potansiyel müşterilerle ba{Jiantı için uygun olanaklar yarattı{Jından, bu tür organizasyonlara düzenli olarak katılım önemli bir konudur. -6- 2. Hazırlıklar: Görüşmelere başlanmadan önce yapılması gereken iki nokta da, çeşitli araştırmalarla Japon pazarının boyutlarını ve özelliklerini tespit etmek, hedeflenen tüketicinin özelliklerini belirlemek ve gümrük mevzuatını öğrenmektir. Potansiyel müşteri sadece malın fiyatını değil, ürünün kalitesini, teknoloji ve üretim kapasitesini de gözönüne alır. Satıcının ürün örnekleri, katalog, kullanılan malzeme ve teknoloji konularında alıcılara diğer görsel bilgi vermesi ve gerektiğinde slayt, video ve malzemelerle bunu desteklemesi olumlu bir yöntemdir. 3. Görüşmeler ve Karar Alma : Gerçek görüşmeler bir örnek ürünü tanıtılması ve anlaşma şartlarının tespiti çalışmalarıyla başlar. Görüşmeler kalite, malzeme, dizayn, fiyat, teslimat süresi, ödeme biçimi gibi konuları kapsar. Kararlar bir yönetici tarafından veya bir grup tarafından verilebilir. Bu nedenle kararın verilmesinden önce uzun bir süre geçebileceği gözönüne alınarak teklifle ilgilenilmediği düşünülmemelidir. 4. Sözleşmeler (Kontrat) iş anlaşmasının tamamlanmasının ardından, iki taraf bir kentrat imzalar, kontratta belirtilen ana konular, satış miktarı, teslimat süresi ve ödeme biçimidir. Teslimat zamanı ve kalite konularına önem verilmesi gereklidir. Mevsimlik ürünler ve hediyelik eşyaların teslimat zamanında gecikme olması satıcının satış şansının kaybolmasına neden olabilir. - 7- 5. Bir Ticari ilişkinin Geliştirilmesi ve Sürdürülmesi Başlanmış bir ticari ilişkide, sözleşme şartlarına uyma ve ticari ortaklar arasında güveni destekleme gelecekte! ticari ilişkilerin kurulması ve mevcut ilişkilerin sağlıklı bir şekilde sürdürülebilmesi için gerekli koşullardır. Bir ürünün yerel pazarlama ve satış ofislerine sahip olma zorunluluğu nedeniyle Japon pazarına ilgi duyan yabancı kuruluşların toptancı, perakendeci ve tüketicilerle sıkı bağlantıya gereklidir. Zorluklardan biri dağıtımcıların, satıcı firmanın Japon piyasasında kalıcı olduğuna inandırılmasıdır. 1970'1i yıllardan bu yana deneyimlerden öğrenilen şey, taptancıların iş bağlantısı sırasında ortaya çıkan problemlere tatminkar çözümler bulamaması durumunda sürekli bağlantılar sahip olması kurmasının mümkün Japon firmalar olamadığıdır. pazarında kalıcı toptancı, olabilmeyi başarabilen yabancı perakendeci ve tüketicilerle kurabilmiş firmalardır. Sıkı bağlantıları korumanın sıkı bağlantılar bir yolu ürün ve ürün eğilimleri konusunda bilgi toplamak üzere taptancı ve perakendecilere yaptığı ziyaretlerde iyi ilişkiler kuran satış elemaniarına sahip 6. Tercüman olmaktır. Kullanımı : Birçok Japon şirketiyle çalışan elemanlar sözleşme yapabilecek düzeyde yabancı dile sahiptir. Ancak daha kapsamlı konuların görüşülmesi sırasında, tercüman kullanılması daha doğru telakki edilir. -8- 7. Kartvizitler : Kartvizit Japonca'da "Meishi" olarak adlandırılır. işadamının karşılaşmalarında ilk kartvizit değişimi Kartvizitte telefon, faks, adres, ünvan, firma adı ve soyadı gibi bilgiler bulunmalıdır. Kartvizit hafızada olan bazı bilgileri hatıriarnayı kolaylaştırır. iki yapılır. kişinin adı tutulması ve zor FiYATLANDIRMA ithal maliyetinin tespitinde, nakliye masrafları, sigorta primleri ve malın maliyeti hesaba katılmalıdır. Sözleşmede bu maliyetierin hangisinin ithalatçıya, hangisinin ihracatçıya ait olduğuna dair ibare bulunmalıdır. malın fiyatlandırılmasındaki zararı da maliyet Bu faktörler Japon piyasasında temel unsurlardır. Döviz kuru kar ve hesaplarına katılmalıdır. Japonya'ya ithal edilen bir mal dağıtırncıdan sonra çeşitli kanallar aracılığıyla tüketiciye ulaşır. Kar marjı işin yapısı ve hacmine göre değişim gösterir. Taze meyve ve diğer taze yiyeceklerde, perakende fiyat ithalat fiyatının 2.5-3 katı kadardır. Bu ürünler kolaylıkla bozulabilir olduğundan soğutma işlemleri ek ma rıye t yara tabT ı ır. ithal Mallar için Örnek Marjinal Maliyet Dağ1t1m Aşamasi Ithalatçı/taptancı Perakendeci Tüketici Ürün Sat1ş Maliyeti KarMaril %50-60 % 10- 20 %65-75 %25-30 %100 %100 Not: Tüketici genellikle malı ithal fiyatın% 100 fazlasıyla satın alır. -9- DAGITIM SiSTEMi Dağıtım üreticiden çıkıp tüketicinin eline ulaşmasını sağlayan tüm aşamaları içerir. Ticaret şirketleri, taptancılar ve perakendeciler Japon ekonomisinin gelişmesinde önemli rol oynamıştır. Japon Yen'inin hızla değer kazanması, ithal ürünlere yönelik talepleri arttırmıştır. Bununla birlikte, geleneksel sistem değişmeye zorlanmış, yeni kurumlar oluşurken dağıtım sistemleri de değişime uğramıştır. sistemi, Fonksiyonel farklı değildir. malın açıdan Japon dağıtım sistemi Sistem üreticiler ve tüketiciler diğer ülkelerden arasında malların dağıtımını sağlarken, üreticiler için satış, tüketiciler için ise alış vasıtası olarak görev yapar. Taptancı ve perakendeci olmak üzere iki aşaması vardır. Toptancılar, çeşitli ithalatçı veya imalatçılardan aldıkları malları, perakendecilere dağıtır. Perakendeciler de toptancılardan aldıkları malları tüketicilere satar. Ticaret şirketleri de ikili bir fonksiyona sahiptir. Öncelikle, aracı olarak ticari ilişkileri kolaylaştırırlar. ikinci fonksiyonları da kolaylaştırırken finansman, riskin üstlenmesi, ticareti organizasyon ve yatırım gibi çok çeşitli görevleri yerine getirir. Bu şirketler aynı zamanda bilgi de sağlarlar. II.Dünya Savaşı sonrasında, Japon dağıtım sistemi teknolojik yenilik unsuruna dayanan seri üretim sistemine uyum sağlayacak şekilde geliŞmiştir. Bu gelişmeler sonucunda 1960'1arda süpermarketler ortaya çıkmıştır. Süpermarketler çok büyük miktarlarda malların tüketicilere düşük fiyattan satılmasını sağlamışlardır. -10- 1980'1erde üreticilerin ürüne ve imaj farklılaştırmasına önem vermeye başlamalarıyla, Japonya'nın yaşam standartlarındaki gelişmeye paralel olarak müşterilerin psikolojik isteklerinin karşılanmasına yönelik çalışmalar hız kazanmıştır. Ayrıca demografik yapıda da çok önemli değişimler meydana gelmiş, kentlerde yaşayanlar büyük şehirlerden uydu kentlere geçiş yapmaya başlamıştır. Banliyöler de gelişmeye başlamıştır. 1992'den itibaren Yen'in hızla değer kazanması, dağıtım sektöründe değişiklikler meydana gelmesine neden olmuştur. Tüketici tercihlerine göre farklılaştırılmış ürünler daha ucuz fiyatlarla satılmaya başlanmıştır. Dağıtım Sisteminin Durumu 1994 yılında yapılan bir araştırmaya göre Japonya'daki toptan cı sayısı 1994'te 1991 'e göre % 9.8'1ik düşüş göstererek bir önceki rakamdan 429.300'e inmiştir. Aynı yıl perakendeci sayısı da 1991 'e göre % 5.7 oranında düşüş göstererek önceki rakama göre 1.5 milyon olmuştur. Perakendeci mağaza sayısının yüksek oluşu Japon halkının taze yiyecekleri yakınlarındaki mağazalardan alma eğiliminin sonucudur. Buna karşılık büyük ölçekli mağazaların sayısında artış meydana gelmiştir. - 11 - TABLO: 1 1994 YILINDA iŞLETME ÖLÇEGiNE VE ÇALIŞAN SAVISINA GÖRE GÖRE PERAKENDE FiRMALAR Çalışan Sayısı Toplam Perakendeci Firma Sa}llsı (Bin} Oranı(%) 1.500 100.0 1-2 765 51.0 3-4 371 24.7 5- 9 226 14.8 10- 19 90 6.0 20-29 26 1.8 30-49 16 1.0 50 -99 7 0.5 100'ün üstü 3 0.2 1490 99.3 10 0.7 40 ve altı 50 ve üstü Perakende Endüstrisindeki Eğilimler Büyük ölçekli perakendecilerin artan etkileri, tüketici talebinin farklılaşması, perakende satış alanı başına düşen satış hacminin artması, dağıtım sisteminin liberalleşmesi, bilgisayar kullanımının artması gibi etkenler dağıtım sisteminin farklılaşmasını zorunlu kılan faktörlerdir. Tüketici talebinin farklılaşması, taptancıların daha çok sayıda ürünü, daha az miktarlarda bulundurmaları g1erektiği anlamına gelirken, çok büyük stok olanakları bulunmayan perakendeciler m2 başına düşen satış miktarını arttırma yönünde büyük çaba harcamaktadırlar. Tüketici ihtiyaçlarının tespiti, iyi - 12- satış potansiyeline sahip ürünlerin tespiti, malın doğru zaman ve miktarlarda teslimatı önemli olmaya başlamıştır. Bu nedenle toptancıların, hangi malın, hangi miktarlarda talep edildiğine dair en son verilere sahip olmaları, bir zorunluluk halini almıştır. Tüketim Malları için Dağıtım Kanalı ı Üretici ı Toptancı ı ' 1/ ı ~ ikincil T optancı (Bölgesel) ~ Perakendeci ~ ı ı ' Perakendeci ı / ' 1/ Büyük Süpermarketler Çok katlı mağazalar / ' Tüketici Şekil: Dağıtım Kanallarının Japonya'ya vardır. ' 1/ 1 Seçimi yapılan ithalatı arttırabilmek çeşitli kurumlar ürün bölgeleri, ölçek, ihracatçı şirketlere bağlantıları bakımından farklılaşırlar. Ticari şirketler ihracatçı firma ile Japonya'daki taptancı ve perakendeciler arasında bir aracı gibi faaliyette bulunur. Normal ticari faaliyetlerini sürdürür ve mali fonksiyonlar üstlenirler. Doğru dağıtım kanalının seçimi Japon Bu kurumlar çeşitli için -13- pazarında başarının anahtarıdır. şirket malı seçmek Bir kanalın seçimi sırasında bir hedef tüketiciye en iyi götürebilecek, en uygun kanalı zorundadır. 1- Japonya'daki Dağıtım Mekanizması ithal ürünlerin dağıtımı şu yollarla yapılmaktadır: • Acenta sözleşmesine dayanan bir ithalat acentasının oluşturulması, • • Dış ticarette uzmanlaşmış veya genel ticaretle uğraşan bir firmanın kullanılması, Bir ortak girişim veya bir yerel firma (subsidiary) oluşturulması, • Ürünle ilgili bir üreticiyle bağlantı kurulması, • Japonya'da bir satış bürosu kurulması. Alkollü içkiler, yiyecek maddeleri ile giyim eşyalarında ithal malların satışı resmi ithalat acentelerinin dışında gerçekleştirilir. Yen'in değer kazanması fiyatların düşmesine katkıda bulunur. Tüketicilerin düşük fiyatla mallara olan talebindeki artış ve Yen'in değer kazanmasının sonucu, büyük süpermarketler, yabancı imalatçılarla doğrudan bağlantı kurarak ithalat yaparlar. uygun dağıtım pazarındaki durumuna, En değerlendirilmelidir. kanalının satış seçimi ürünün stratejilerine bağlı Japon olarak -14- 1- ithalatçı Acenta ile Sözleşme Japonya'da ithal mallarının dağıtım biçimlerinden biri de bir ithalatçı firmayla sözleşme yapılarak, gümrükten çekme ve nakliye ile toptancılara teslimat yapılması için düzenlemeler yapılması veya yerel dağıtım kanallarının kullanılarak tüketiciye doğrudan ulaşılmasının bu firma aracılığıyla yapılması suretiyle sağlanabilir. ithalatçı firma ihracatçıyı Japonya'da temsil etmenin yanısıra satış anlaşmalarının yapılmasında ürünün dağıtımında firmanın deneyimlerinden de yararlanır. 2- Uzmanlaşmış Dış Ticaret Şirketinin Kullanımı Ürünlerinde uzmanlaşmış know~how'a (bilgi birikimi ve deneyim) sahip olan bu firmalar satış sonrası hizmet eğitim veya bu tür faaliyetler için düzenlemeler yapmak gibi pazarlama avantajları sağlayabilirler. Bu tür firmalar yabancı ihracatçı için belli ürün alanlarında uzmanlaştıkları için etkili dağıtım kanalları olarak görev yaparlar. Dağıtım sektörüyle sıkı bağları bulunmaktadır. Bu nedenle küçük veya orta ölçekli ithalatçı firmalardan daha etkin olabilirler. 3- Genel Ticaret Şirketlerinin Kullanımı Japonya'nın genel ticaret şirketleri birçok ürünün pazarlamasında büyük etkiye sahiptir. Bu firmaların bazıları çeşitli makine sektörlerinde büyük hisselere sahiptir ve çeşitli sanayi mamullerinde önemli bağlantıları vardır. -15- büyük şirketlerdir ve kendi içinde farklılaşmış, çeşitli mali destekler sa~layacak şekilde genişlemiştir. Genelde büyük ölçekli ve çok çeşitli makine gerektiren büyük projelerde yer alırlar. Bu firmalar ço~unlukla Japon pazarına ürün sunma ve Japonya'da üretim konusunda lisans sa~lanması gibi konularla ilgilenirler. Genel ticaret şirketi ile deniz aşırı ihracatçının ba~lantısı ticaret şirketinin ihracatçısının Japonya'daki tek temsilcisi olması şeklinde de olabilir, ancak ticaret şirketi di~er imalatçıların ürünlerinin temsilciliğini de alabilir. Genel ticaret şirketleri 4- Bir Ortak Girişim veya Bir Yerel Temsilcilik Kurulması Bir Japon şirketi ile ortak girişim oluşturulması Japonya'da mal satmak için bir başka yöntemdir. Bir alt kuruluş veya ortak girişim başlangıçta ithal mallarının satışı ile ilgilenirken daha sonraları ihracatçı firmanın ürünlerinden bazılarını burada imal etmek üzere fabrika kurabilir. Birçok büyük bilgisayar ve elektronik mamul firması ilgili sektörlerdeki Japon firmalarıyla ortak girişim kurmuştur. Bu ortak girişimler ürünleri ithalatının yanısıra imalatıyla da ilgilenirler. ithal edilen ve ülkede üretilen mamuller aynı satış ekibi tarafından satılırlar. - 165- ilgili Sektörde Bir imalatçı ile Bağlantı Kurulması Bir başka dağıtım yolu da bağlantılı olan veya başka bir üründe bir başka imalatçının dağıtım kanalını kullanmaktır. Japon imalatçı ithal ürünü, kendi ürününün satış kanallarıyla dağılabilir. örneğin, çeşitli tıbbi malzemeler ithal tıbbi teçhizat kullanıcılar ile bağlantıları bulunan eczacılık ürünleri imalatçıları tarafından ithal edilir. 6- Bir Satış Bürosunun Oluşturulması Bazı denizaşırı yapmak avantajı amacıyla satış yansıtmasıdır. üreticiler Japonya'da ithalat ve satış kendi satış bürolarını kurmuşlardır. Bu büronun faaliyetlerini yönetmesi ve pazarın Ancak bu, özellikle küçük ölçekli pek uygun bir yöntem durumunu ihracatçılar için değildir. 11- Ticari Şirketlerin Rolleri Denizaşırı şirketler genelde ticari şirketlerin Japonya'da niçin bu kadar önemli bir role sahip olduklarını ve ihracatçıların ülkedeki faaliyetlerine nasıl yardımcı olacaklarına dair sorular sorarlar. Aşağıda bir ticari şirketin rolü ve faaliyetleri belirlenmiştir. • Aracılık Rolü : Ticaret şirketlerince sağlanan aracılık faaliyetleri, uygun ticaret finansmanının tespiti, sigorta ve depolama gibi faaliyetlerdir. Bu şirketler ayrıca bilgi sağlarlar. Bazı büyük genel ticaret şirketleri dünyadaki 1OO'ü aşkın iş merkezi ile bağlantı içinde bulunmaktadır. iletişim teknolojisindeki son gelişmeler birçok alana hızla yayılabilmektedir. - 17- • Gelişmeye Ticaret Yönelik Faaliyetler: şirketleri dünyayı gelecekte doğabilecek bilgi ağlarıyla ticaret ördükleri için imkanları hakkında bilgi sahibidirler. Ürün ve pazar hakkındaki billgilerini ve yeni ürünler geliştirmek için gerekli mali güçlerini kullanarak ticaret imkanları yaratır ve Japonya'nın ve diğer ülkelerin gelişmesine katkıda bulunurlar. Aşağıdaki şekilde bir genel ticaret şirketinin çelik sanayiindeki durumu gösterilmektedir. Öncelikle, sermayeleriyle yatırım yapan şirketler gelişmekte olan ülkelerde demir filizi madeninin geliştirilmesine de katkıda bulunmaktadırlar. Ayrıca depolama şirketlerine de yatırım yaparak limanlarda depolama imkanlarının geliştirilmesini sağlarlar. Demir cevheri çıkarılmaya başladıktan sonra da şirket gemi nakliyesi (yükleme) ile ilgili çalışmalar yapmaya başlar. Mamul demir ürünlerini alarak denizaşırı ihracat pazarlarına satmalarının yanısıra ülke içinde işieyecek şirketlere de çelik mamulleri satarlar. Uzmanlaşmış bulunulmasına genişliği ve ticari şirketlerce de benzer ticari faaliyetlerde karşılık, genel ticari şirketlerin faaliyet alanlarının farklılığı onları diğer firmalardan ayırır. - 18- A Ülkesi Ticari Şirketin Yatırımları Japonya ı ı Çelik İmalatçısı /r- / Demir Cevheri M aden r- ' / Kalkınmacı Şirket / Ulaşım Şirketi ' Depolama İthalat ve r- Satış / ' İthalat ve Satış / Hizmetler..., / Şirketi / / / Hizmetler, __.... / ' ' Nakliye Sigortası Ticaıi firmanın Hizmetleri İhracat ' / C Ülkesi B Ülkesi Kömür Kullanıcısı Şekil: 2 a) Mali işlevler : Mali kurumlar olarak düzenlenmemiş olmalarına karşılık genel ticaret şirketleri pratikte önemli mali görevler üstlenirler. Örneğin, kağıt, orman ürünleri ve sanayi genellikle ham madde ithalatı için banka finansmanına ihtiyaç duyar. Genel ticaret şirketleri denizaşırı hammadde bölgelerinin gelişmesinin finansmanında Japonya'da ve ülke dışında işleme imkanlarının geliştirilmesinde sorumluluk üstlenir. - 19- Uzmanlaşmış ticari firmalar da benzeri görevler üstlenebilir. Örneğin bir ithalatçı, bir özel ticaret şirketi aracılığıyla bir bankadan kredi alarak veya Japonya'ya varmadan ihracatçıya ödeme yapabilir. Bu genellikle uzmanlaşmış ticaret şirketinin bankası tarafından garantilenmiş bir akreditifle yapılır. b) Risk Tahmini de mali kurumlar kadar risk taşırlar. Ticari şirketlerde müşterilerinin kredibilitesini değerlendirmek zorundadır. Genel ticaret şirketleri mallarının bir kısmının ve bazı modellerin satılmadan elde kalabileceğini gözönüne almak Ticaret şirketleri zorundadırlar. Bilgi toplama çalışmaları ve birçok pazarda yer almaları ticaret şirketlerinin risk tahmini yapmalarını kolaylaştırmaktadır. Döviz kurlarındaki değişimden dolayı zarara girmelerinin ıçın önlenmesi piyasalarında para çeşitli metodlar uygulanabilmektedir. Örneğin, dolardaki değer düşüşüne karşı tedbir almak gibi. c) Kaynak Geliştirme : Japonya bütün yün, pamuk, soya fasulyesi ve ihtiyacını ithalat yoluyla dalgalanmalarının karşılamaktadır. etkilerinin azaltılması ve Ticari malların buğday şirketler sürekli fiyat arzının sağlanması, birim fiyatı ve hacminin belirtildiği uzun süreli sözleşmelerde anahtar rol oynar. Ayrıca genel ticaret şirketleri bir işin hem arz hem de talep tarafında yer almaktadır. örneğin, büyük çaplı soya fasulye üretimi için finansman, makine ve teknoloji sağlamalarının yanısıra, hasattan sonra pazara sunulmasını da üstlenirler. -20- d) Lisans: Ticari şirketler ünlü marka, marka hakkı ve teknoloji baQiantı işlerini geliştirebilirler. Lisans konularında sözleşmeleri kullanım hakkı, satış anlaşma imzalayarak lisans sahibine belli bir ödemeyi zorunlu tutar. Lisans özellikle yiyecek ve içecek sanayi, giyim ve moda konularında yaygındır. lll- Ortak Bulma Japon Ticaret ve Sanayi Odası'nın yayını olan Ticaret Endeksi (ürün bazında incelenebilen 7000 şirketten oluşan listesiyle) ve Japon Dış Ticaret Organizasyonu JETRO'nun yayını olan Japon Ticaret Rehberi (3.000 şirketlik ürün tipine göre sıralanan listesiyle) ortak bulmak için en uygun araçlardır. Ortak bulmanın bir yolu bu kaynaklardan sağlanan bilgilere dayanarak potansiyel adayiara mektup göndermektir. Bir aday listesi oluşturduktan sonra yapılacak şey, firmayla ilgili sermaye, stok devir hızı ve diQer bilgilerle ürün kataleQunun gönderilmesi işbirliQi konusunda dikkat çekmek için gereklidir. Yazının doQru kişilere ulaşması için ürünün ilgili olduQu bölüme gönderilmesi önemli bir noktadır. Büyük şirketler dünyanın pek Çok yerinde teklif alırlar ve hepsine cevap veremezler. Cevap alınmadıCJı zaman teklif tekrarlanmalıdır. Ülke dışından gelen teklifler JETRO'nun ticari bilgileri içeren Ticaret Bülteni'nde yayınlan ır. - 21 - IV- Dağıtırncı firmanın Japonya'da Seçimi dağıtım ortağı seçecek bir firma öncelikle ürünlerinin yöneleceği kitleyi doğru seçmeli, daha sonra bu hedef kitleye ulaşacak en etkin kanalı bulmalıdır. Aşağıdaki kriterler en uygun seçimi yapmak için dikkat edilmesi gereken • noktalarclır. Ürünle ilgili Deneyim ve Rakiplerle ilişkiler Bir dağıtırncı seçilirken, aday ortağın ihraç edilmek istenen malla ilgili tecrübesinin olup olmadığı, rakip bir firmanın ürünün dağıtımını da üstlenmişse, iki ürünün dağıtımını sağlamayı başarıp başaramayacağı, ihraç edilecek ürünün daıtımıcının ürünleri arasındaki farkı öğretilmeli, müşteri ve kullanıcıların sayısına dair fikir edinilmelidir. ihraç edilen malların ödeme garantisi için şirketin güvenilirliğinin tespiti büyük Japon kredi araştırma firmalarınca yaptırılabilir. • Teknik Bilgi ve Uzmanlık (Ürünün gerek1tirmesi durumunda) Eğer eczacılık ürünleri veya teknolojik ürünler gibi özel bilgi veya teknik uzmanlık gerektiren bir malın Japonya'ya ihracı sözkonusuysa, seçilecek firmanın ürün konumunda yeterli bilgiye sahip olması önem kazanmaktadır. Uygun satış sonrası hizmetler verilmesi açısından da ürünün tanınması önemlidir. -22- • Firmanın Bir Grupta Üyeliği Veya Bağımsız Oluşu : Firmanın bir grup bünyesinde olması satış rotasının grup aracılığıyla genişletilmesini kolaylaştırır. Potansiyel ortak firma sadece bir ihracatçının ürünlerini getirmesi veya rakip ürünleri de dağıtıp dağıtmadığından emin olunması gereklidir. Aynı zamanda, ihracatçı bir veya birden çok dağıtımcıyla anlaşma yapma konusunda karar vermelidir. seçime göre pazara girişte satış stratejileri de Yapılan farklılık göstermektedir. Ürüne Göre Satış Stratejileri : ithal malları için dağıtım kanalları ürünün tipi, toptan ağı ve firmaların ölçeğiyle de bağlantılıdır. Taze meyva, dondurulmuş sebze ve balık, giysi, halı, el sanatları ve ahşap mobilya gibi ürünlerde dağıtım kanalları aşağıda belirtilmektedir. 1- Taze Meyve Japon Taze Ürünler ithalatçı Birilği (Japon Fresh Produce lmport Facilitatiton Association)'nin 300 dolayında üyesi meyve ithalatı ile uğraşmaktadır. Bütün ithal meyvalar içinde başlıca beş madde muz, ananas, portakal, greyfurt ve limon bütün dağıtırncılarda bulunmaktadır. - 23- Taze Meyva için Dağıtım Kanalı Yerli Üıün ithal Üıün İthalatçı Çiftçi J, c Tanın Kooperatifleri ' l/ '/ Toptan Toptancı cı ' / Yiyecek Işleyiciler J 'W Aracı Toptancılar 'W Perakendeciler ı L ' Tüketici Şekil: 2- Dondurulmuş 3 Sebze : Aşağıdaki çizelgede de görüldüğü gibi üç dağıtım kanalı vardır. Dondurulmuş sebze dağıtımında soğutma tertibatı bulunan depoları en önemli noktadır. Bu depolar dondurulmuş sebze fabrikalarının yakınlarında yer almakta ve donmuş ithal sebze ve ürünler fabrikada paketlenmektedir. Bütün depolar dondurulmuş sebzeleri n dışında diğer donmuş yiyecekleri de depolarlar. -24- ithal Dondurulmuş Meyvalar için Dağıtım Kanalları ı İthalatçı ' ı ' 1/ Yiyecek işleme Merkezleri ll ı 1/ '" Yiyecek Toptaneılan '" Orta ve küçük ölçekli lokantalar ı '" Donmuş yiyecek Toptaneılan ' [/ Merkezi toplama noktalan Büyük süpermarketler _, 1/ Süpermarketler dükkanlar Çeşitli '" Tüketici Şekil: 4 - 25- Dondurulmuş Balık İthalatçı (Deniz ürünleri şirketleri 1dış ticaret şirketleri) (toptancı piyasası Özel toptancılar (piyasa dışı) Yiyecek hizmetleri sanayi Lokantalar Şekil: 5 ithal edilen ton balığı genellikle sadece bu malın ithalatıyla uğraşan taptancılar ve genel ticaret şirketlerinin alt kolları tarafından yapılır. Çünkü ton balığının korunması ve dağıtımı belli bir uzmanlık ve deneyim gerektirir. Karides ise ithal edilen deniz ürünleri arasında ilk sırada yer almaktadır. 3- Giyim Eşyaları (Kumaş ithal olmadığına bağlı gıyım olarak eşyaları dahil) ürünün tamamlanmış olup dağıtılır. Yen'in değer kazanmasına bağlı olarak ülkelerinden yapılan ithalat da artış göstermiştir. Doğu Asya -26- Bir başka yöntem de ABD ve ingiliz markalı malların Japonya'da veya ülke dışında lisans altında üretilmesidir. En iyi teknoloji, bilgi ve en düşük maliyetle üretimin sağlanması için uluslararası bir işbölümü yapılmıştır. Hammadde A ülkesinden olup B ülkesinde işlenip, C ülkesinde dizayn edilerek D ülkesinde tamamlanabilmektedir. ithal Giyim Eşyaları için Dağıtım Kanalları ı (Komisyonlu üretim) Denizaşın imalatçı Hazırgiyim Imalatçıları Giyim İthalatçı ı imalatçılan ~ .... 1/ ı Toptan cı -~ J......... .... 1/ Çok katlı'""mağazalar, büyük süpermarketler '"'"" r Perakendecile4 Büyük butik zincirleri, per ~endeciler r Tüketiciler Şekil: 6 ı ' 1/ diğer -27- 4- Halı ithal Halılar için Dağıtım Kanalları Denizaşın imalatçı Genel Ticaret Mobilya, iç dekorasyon mağazalan Şirketleri Ev eşyalan sat~ mağazalar _ _j Çokkatlı mağazalar supermarketler Şekil: 7 -28- 5- El Sanatları Ürünleri : Dağıtım Kanalları Denizaşırı imalatçı l ' 1/ ' [/ ı İthalatçı ı Taptancı ı ı ı . ...... Çokkatlı mağazalar 1/ / Süpermarketler Özel perakendeciler ...... / Şekil: 8 Sepetçilik ürünleri ithal el kalemi diğer oluşturur. El 1/ 1' Tüketici ' / sanatları ürünleri içinde en büyük ürünler satan büyük kalemler ise cam Sadece bu tür ürünlerin sanatları eşyalar ithalatıyla mağazaların ithal ettiği ve folklorik ürünlerdir. ilgilenen ithalatçılar ithalatçılar genelde taptancı olarak da faaliyet yaparlar. yoktur. -29- Bu tür ürünlerde tüketici tercihleri hızla değişti~~i için toptancılar, geniş bir ürün yelpazesindeki ürünleri küçük miktarlarda bulundururlar. Büyük mağazalar taptancılar yerine ya doğrudan ithalatçıdan almayı ya da kendileri ithal etmeyi tercih ederler. 6- Ahşap Mobilya Dağıtım Kanalları ı (c) Lisans ı ı (b) Parçalar imalatçı (a) Tamamlanmış Ütünler ,tA! ,1/ ı Jl ı Yerli mobilya imalatçılan ı ı 1/ '\1.1 Genel mobilya ' IL ı ~ -~ ı Toptancı ı ı ~ İthalatçı ""' "IL Süpermarketler _,Lt ı mağazalan " '1 v Tüketici Şekil: J' 9 Ticari kullanıı1 (bina içleri) '"' ithal Mobilya ı - 30- Ithal mobilya Japon pazarına üç şekilde girebilir. Ürünler ya tamamlanmış halde ithal ediler ya da parça halinde ithal edilerek ülkede birleştirilir. Avrupa ve ABD'den ithal edilen mobilyalarda ülkede lisans anlaşması altında üretilebilir. Güneydoğu Asya ülkelerinden ithal edilen mobilyalar genelde pazarda yoğun olarak talep edilen mallarından oluşur. Bazı büyük imalatçılar Güneydoğu Asya ülkelerinde kurdukları fabrikalarda işledikleri mamulleri parça veya tamamlamış halde Japon pazarı na ihraç etmektedirler. işaretierne ve Etiketierne mal kalitesinin sürekliliği büyük önem taşımaktadır. Japon ürünlerine dış pazarlardaki talebin başlıca nedeni ürün kalitesidir. Japon Sanayi Standartları (JIS) ve Japon Tarım Standartları (Japan Agricultural Standard (JAS)) Japonya'da yaygın olarak kullanılan kalite göstergeleridir. Bu göstergelerin etikette yer alması tüketicilere bu mallarda bakım garantisi sağladığı için müşteriye güven vererek malın satın Japon pazarına girişte alınmasını sağlar. - 31 - ll. BÖLÜM JIS Standardı JIS Japonya'da en yaygın olarak kullanılan Japon Sanayi Standartları olarak bilinmektedir. işaretlerdendir, JIS ibaresi tekstil ürünleri, giyim eşyaları, elektrikli aletler, ayakkabı, masa, mutfak eşyaları, spor eşyaları, müzik aletleri ve kalite standardı gerektiren diğer ürünlere uygulanmaktadır. Japonya'nın işaret ihraç ihracata malı Her ürün için başlamasıyla olan mamul detaylı kalite göstergesi olarak bu eşyaları kalite özellikleri da uygulmaya başlanmıştır. belirlenmiştir. Ürünle ilgili özellikler Ticaret ve Sanayi Bakanlığı bünyesindeki Sınai Teknoloji Enstitüsü'nden öğrenilebilir. Teknolojik gelişmelere paralel olarak JIS standartları da geliştirilebilir. Bütün JIS standartları her beş yılda bir yenilenmektedir. Beş yıldan önce standartta bir değişiklik gerekli görüldüğünde, yenilenme prosedürü uygulanabilir. uygulanma zorunluluğu şirketlerde JIS sisteminin standardizasyon ve kalite kontrolü JIS işaretini almak isteyen imalatçılar için zorunlu hale gelmiştir. Böylece bu sistem Japon sanayiinde standardizasyon zorunlu hale getirmiştir. Resmi kurumların zorunluluğu alacakları eşyalarda JIS işaretinin bulunması da vardır. ilaç, kimyevi gübre, ipek kumaş, yiyecek ve diğer tarımsal ürünler gibi kendi özel standartları bulunan ürünler dışında kalan tüm sanayi ve madencilik ürünleri için JIS standardı kullanılır. -32- JIS sertifikası sadece kalite şartlarına verilebilir. Ancak bu ürünlerde sadece sertifika kalite için yeterli sahip ürünlere işaretinin aranması değildir. JIS işaretleri A figürü Bu işaret imalatçı tarafından sanayi Standardizasyon Kanunu'nun 19.maddesi'ne göre dizayn edilmiş mallar için izin ve onay verilmiş üreticiler tarafından kullanılabilir. Dizaynlı işleme tekniği B figürü Sanayi Standardizasyon Kanunu'nun 25.maddesi imalatçıya izin veya onay verilmesi durumunda kullanılan uyarınca işarettir. Ürünün JIS standartlarına uygun olması durumunda JIS işareti imalatçıya yabancı ilgili Bakanlık tarafından verilir. 1980'den itibaren üreticilere de bu işaretleri kullanma izni verilmiştir. Sanayi ürünleri ticaretinin paralel olarak sertifika önemi de artmıştır. Japonya gibi ekonomisi uluslararası ticarete dayanan bir ülkede bu standardizasyon süreci daha da büyük önem kazanmaktadır. sistemi uygulamasının artmasına - 33- malın JIS isaretine sahip bir koşullara uygun başvurabilir. standardı Yen olmadığnı düşünen olmadığı Yetkili uygulayan bir tutarında işaretinin gerektirdiği bir tüketici ilgili halde bir mal veya satıcıya bir yıla Bakanlığa tekniğe JIS kadar hapis veya 500.000 ceza verilebilir. JIS işareti kullanım JIS işaretierne başvuru JIS formu izninin alınması : sisteminin kullanım izninin alınabilmı3si için ve ilgili dokümanların Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'na sunulması gereklidir. Standard Department Ageney of lndustrial Science and Technology Ministry of International Trade and lndustry 1-3-1 Kasumigaseki, Chiyoda-ku, Tokyo-Japan adresinde bulunan Standart Kurumu başvuruyu aldıktan sonra ön araştırma yapar, daha sonra Bakanlığa bağlı müfettişler başvuruda bulunan kişinin fabrikasına gider. Fabrikadaki araştırmaların sonucu Bakanlık uzmanlarından oluşan bir konseye sunulur, konseyin nihai kararı gazetede görüşleri doğrultusunda Bakan verir. Sonuç başvuru onay konusundaki sahibine iletilir vıe resmi yayınlan ır. Başvuru ile karar arasında geçen süre genelde üç aydır. Başvuruyu düzenleyen belli kurallar olduğu için resmi başvurudan önce Standartlar Bölümü'ne danışılması önerilmektedir. - 34- Yabancı gereken Şirketlerin işlemler işareti JIS yapmaları almak için : A B ı İlgili Bakan ı / f' 4- Onay Başvuıusu / f' 5- i'etkik Özel Araştııma 1- Onay için E aşvuru Bölümü 'r I-Inceleme Talebi 3- İnceleme 2- Fabrikanın . Ziyareti Incelemesi Raı oıu 2- Fa~ıika ziyareti Incelemesi l ı 3- Olay ' 1/ ' / ' Yabancı imalatçı veya İşleyici Şekil: Bu işlemlerden / ' / ,1/ ı 10 birinci veya ikinci prosedür istenebilir. Yabancı üreticilere onay verilirken gerekli bilgiler Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'nca yetkilendirilen yabancı inceleme birimlerinden de elde edilebilir. - 35lll. BÖLÜM JAS Standardı (Japon Tarım Standardı) 1970 yılından itibaren tüketcilerin ürün seçimlerine yardımcı olmak amacıyla geniş bir ürün yelpazesinde tarım ve orman ürünleri kalite sınıflama sistemi uygulanmaya başlanmıştır. Japon Tarım Standartları Kanunu (Japanese Agricultural Standards Law JAS) kalite standariarı ve etiketierne konusunda kuralları belirlemektedir. Tüketicilere etiket ve kalite konusunda belli standartlar sa{Jiayan bu kanunla belli ürünlerle ilgili düzenlemeler periyodik olarak yayınlanmaktadır. Japonya'da üretilen ve ithal edilen işlenmiş yiyecek çeşitleri arttıkça JAS Kanunu'nun kapsamı ve ilgili standartlar da geliştirilmiştir. Bugün bu sistem işlenmiş yiyeceklerde tüketici güveninin temelini oluşturmaktavebu malların seçimini etkilemektedir. JAS ürün listesi şu maddeleri kapsar : içecekler, işlenmiş yiyecek maddeleri, yağlar, tarım, orman ve balıkçılık hammaddelerinden elde edilen tarım ve orman ürünleri. JAS standartları ülkede üretilen ve ithal edilen tüm ürünleri kapsamaktadır. Di{Jer ürünler arasında ağırlı{Jı konserve yiyecekler, meyva şarküteri suları, işlenmiş marnuHeri JAS domates ürünleri, jambon ve işareti taşıması zorunlu mamullerdir. JAS'Ia ilgili düzenlemeler, JAS ürünlerin tanımı, sahip olunması gereken kalite standartları ve ölçüm metodları belirlenir. Pek çok ürün için kalite standardı belirlenmiştir. işlenmiş yiyeceklerde etiketleme standartları ürünün adı, içeriği, hacmi, son kullanma tarihi ve bulunması gereklidir. imalatçının adını taşıyan etiketierin -36- Derecelendirme Süreci : JAS işaretinin etiketlerde kullanımı isteğe bağlıdır ve üretici veya perakenoecilerin JAS standardiarına uygunluğunun sağlanması yönünde bir zorunluluk yoktur. Ürünlerine JAS etiketi vermek isteyen ancak Tarım ve Orman Bakanlığı'nca belirlenen bazı ürünlerde, etiketierne metodlarını belirlemiştir. Üreticilerin bir değerleme kuruluşu tarafından incelenmesi gereklidir. incelemeler üç tip organizasyon tarafından yapılabilir: 1) Tarım ve Orman Bakanlığı'na bağlı araştırma kuruluşları, 2) Yerel idare yöntemin inceleme kuruluşları, 3) JAS değerleme kuruluşları. Ürünün JAS standartlarına uyup uymadığı bu kuruluşlarca test edildikten sonra ürüne JAS ibaresi koyulabilir. Üreticilerin kendi ürünlerine doğrudan JAS işareti koymalarına izin verilmez. Resmi kuruluşlar sadece tarım ve ormancılık ürünlerinin incelenmesini yapabilir. işlenmiş yiyecekler çeşitli ürün kategorilerinde uzmanlaşmış kar amaçlı olmayan kuruluşlarca incelenir. inceleme örnekleme yöntemiyle yapılır. Birkez onay alındıktan sonra ürünlere bir daha inceleme olmaksızın JAS etiketi uygulanabilir. 1983'ten itibaren yabancı imalatçılara da JAS işareti verilmektedir. Yabancı üreticilerin de sertifika sistemine dahil edilmesi sonucu, Mart 1986'da Tarım ve Orman Bakanlığı'nca yapılan düzenlemeyle yetkili derecelendirme (değerlendirme) kuruluşlarının yabancı inceleme kuruluşlarıyla iş yapması zorunluluğu getirilmiştir. -37- çok sayıda tarım ve orman ürünü bulunması nedeniyle tüketicilerin bu ürünlerin kalitesinin gösterilmesi talepleri bu ürünlerin kalite işareti taşımasını zorunlu kılmıştır. Bu nedenle JAS ürünlerinin kalite ve içeriğine Kalitesi güvenmelerini kolaylıkla aniaşılamayan sağlamak açısından önemlidir. JAS sistemi uygulamasının zorunlu olmaması nedeniyle, bu sistemin müşterilere yön verecek şekilde uygulanmasında sorular ortaya çıkmaktadır. Bazı ürünlere ait JAS standartlarının belirlenmiş olmasına karşılık ürüne JAS işareti uygutanmayabilir. JAS işareti mallar arasında farklılık daire içindeki JAS kelimesi, JAS kullanılırken, bazı tiplerinde malın kuruluşu ve derecesi de belirtilir. gösterir. Genelde bir işaretinin adı, ka:yıtlı simgesi olarak değerlendirme -38- iŞLENMiŞi'liYECEKLER IÇiN J,AsJ Mart 199& itibari·· 1" . Karışık baharatlı et sosu Konserve yiyecekler (konserve et ütünleri ve hazır yiyecekler hariç) Deniz kestanesi Granül Soya sosu Ketçap Margarin Deniz kestanesi ezmesi Dondurma işlenmiş domates (ketçap hariç) Şekerler Kurutulmuş deniz yasunu makarna Makarna Karışık deniz kestanesi Soda Yenilebilir rafine ve işlenmiş Konserve et ürünleri Konserve Karbonatlı Domuz hazır yiyecekler içecekler astırması yağlar - 39- Rafine glikoz :Ct 8 ~ Kristalize glikoz ,.,. f'f ~-~ 1:> ~ Yenilebir nebati (yemeklik) 8 • f~) yağ ~ .... ıwı .. Özel olarak dizayn edilmiş JAS işareti Meyva suları 8 ll' !IllA e. ~ 8 ... lf'_;wtı ... Ham nebati yağ ve sınainebati yağ -40- ORMANCILIK ÜRÜNLERiNDE KULLANILAN JAS iŞARETLERi Kontrplak Yaprak biçiminde tutkallanmış büyük hacimli kereste Bütün halde kontrplak Kereste Yapısal Palet parke parkesi kontrplak 8 8.. Yapı Kesilmiş kereste ~~,,l!ll>\t. ..... , ."'"1111 iskelesinde . kullanılan kontrplak ~8t.ll Ateşe dayanıklı llf11l!M'l0 .,,,, kontrplak w; Yangın çıkış kapıları için kontrplak Jıııınll rı Ahşap döşeme Lata (Tahta için) -41 - wıu Al eve 8 dayanıklı 11!111.M:r. tın" . . . 611111 kontrplak özellikli kontrplak .8 Kozalaklı ağaç MM'eıtSıiS& ııa • ır "' ,. .. Jit'I"J1"SD kerestesi -42- Yiyecek Maddeleri Tüketiciler JAS işareti endişe duymazlar. Ancak taşıyan bu ürünlerin kalitesi konusunda işareti kullanmanın zorunlu olmamasından 1970 yılında kaynaklanan sorunların ortadan kaldırılması için etiketlerde ürünlerin içeriği ve kalitesi konusunda bilgi verilmesi zorunluluğu getirilmiştir. zorunluluğu tarafından yıl bulunan kalemler her belirlenir. Bu etiketleri arttırılır taşıma ve hükümet JAS kalite etiketierne sistemine tabi olmak için bir ürünün, • • Tarım ve orman ürünü olması, Kalitesi konusunda tüketici tarafından verilerneyecek olması gereklidir. Tarım ve Orman Bakanlığı kolaylıkla kalite etiketierne karar standartlarını belirleyerek bütün imalatçıları uygulamaya zorlar. Bu düzenlemeler yerli ürünleri olduğu kadar ithal ürünleri de kapsar. Kalite etiketlerinde • • • • • Bu maddelerin bulunması zorunludur. Ürünün adı, Kullanılan hammaddeler (katkı maddeleri de dahil), Net ağırlık, Son kullanma tarihi, Üretici veya satıcının adı ve adresi. detayların şekilde sunulması yasaktır. şu tüketici gereklidir. tarafından Yanıltıcı kolaylıkla resim ve ifade görülebilir kullanılması -43- Kalite etiketierne standartları belirlenmiş ürünlerin üretici ve satıcıları ürünlerini bu standartlar doğrultusunda etikeltlemek zorundadırlar. Bu kural yerli ürünlere- uygulandığı kadar ithal ürünlere de uygulanır. işlenmiş standartlarına yiyecek uygun maddeleri ve içecekler Bakanlık olmadıkça satılamazlar. Yiyeceklerde kullanılan etiketlerde tuz, tatlandırıcılar ve katkı maddeleri belirtilmelidir. Etiketteki harflerin rengi, etiket renginden farklı olmalı ve seçilebilmeli, harfler 8 punto veya daha büyük olmalı, ürünü satan ve etiketleyen firmanın adını göstermeli, ithal ürünlerde yerli mamullerde ise ithalatçının adı ve adresini göstermelidir. Makarna bulunmalıdır. gibi yiyeceklerin etiketlerinde kısa tarifler Son kullanma tarihi ürünlerin üzerinde mutlaka yer almalıdır. Diğer Kalite işaretleri : JAS ve JIS işaretlerinin yanısıra Japonya'da kullanılan birçok kalite işareti daha bulunmaktadır. S işareti gibi bazı işaretler zorunlu iken, diğerlerinin kullanımı isteğe bağlıdır. Q işareti taşıyan ürünler MITI ile birlikte çalışan Tekstil Araştırma Laboratuvarı tarafından incelenmelidir. -44- Bu inceleme şunları kapsamal ıdır: 1) Dış görünüşü n incelenmesi, 2) JIS standartlarına uygunlu~unun tespiti için ölçülerinin kontrolü, 3) Tekstil ürünlerinin kullanımında performanslarının ölçümü, 4) Zararlı madde içerip içermedi~inin tespiti, 5) Etiketin istenen standartiara uygunlu~unun incelenmesi. Japonya'da uygulanmakta olan kalite standartlarının bir kısmı resmi kuruluşlarca, bir kısmı ise özel kuruluşlar ve özel araştırma enstitülerince belirlenir. Bazı ürünlere birden fazla işaret uygulanabilir. Hükümet çeşitli markalar hakkında tüketiciyi e~itmeyi amaçlamaktadır. Tüketicinin bilinçlenmesi üreticilerin hükümet ve sanayi kuruluşlarınca belirlenmiş standartiara uymaya çalışmasını zorunlu kılar. Japonya'ya ihracat yapacak kişilerin JIS veya minimum kalite şartlarına uymaları ve piyasanın asgari standartlarına uyum sa~lamaları gerekmektedir. tiplerinin en geniş kapsamlısıdır. Birçok di~er işaretin uygulandı~ı ürünleri de kapsar. Yünlü kumaştan yapılmış bir takıma JIS'ın yanısıra wool işareti de uygulanabilir. JIS işareti bütün işaret G işareti başarılı dizaynlar için verilir. Bu işaretin verilece~i ürünler Mill'nın ilgili bölümü tarafından seçilir. Seçimler dizaynın yanısıra güvenlik, dayanıklılık, renk, performans ve di~er özelliklere dayanılarak yapılır. Perde ve kilim, mobilya, gazlı ve elektrikli aletler, işitsel cihazlar ve cam eşyalarda bu işaret uygulanır. -45- 500 kalem malda uygulanmaktadır. G işaretinin alınması için ürün üç ayrı testten geçer. ilk test dizayn konusundadır. Bir grup uzman dizaynı işlevseli ik, uygunluk, uygun malzemelerin kullanılıp kullanılmadığı, güvenlik unsurları ve fiyat açısından değerlendirme yapar. Bazı testlerden geçtikten sonra satış sonrası hizmetlerin garanti edilmesi G işaretinin verilmesi önemlidir. Ürünün G işaretini aldığı zamandaki kalitesini sürdürüp sürdürmediğinin tespiti için de dönem dönem incelemeler Bu işaret yaklaşık yapılmaktadır. Q işareti, yüksek kalitedeki tekstil ürünlerine verilir. MITI'nin ilgili birimince yapılan inceleme sonucu verilir. Bu işaretin için yapılan testlerde dayanıklılık, çekmeme, boyalarının özellikleri ve dizayn incelenir. Bu işareti taşıyan malları alanlar malın kalitesinden emin olabilirler. verilebilmesi ifade Ettiği Şey ~ami l.f!.l Ürünün G Dizayn, bakım ve kalite işareti işareti @ Kullamldiği Ürünler kalitesinin Çocuk eşyaları da dahil olmak üzere tekstil göstergesidir ürünleri ve peruk Fotoğraf makinesi, cam eşya, seramik eşya, tekstil ürünleri, mobilya, kırtasiye malzemeleri -46- Güvenlik için Çocuk, ev ve spor eşyaları ffi arabaları, Güvenlik için Bebek @ (Zorunlu) motosiklet .. Saf --- Wooı başlıkları yünlü giysi, ve ve beyaz diğer eşyalar kumaş, yü n kumaştan halı, dokuma eşya mark Dikiş • ~~~~ SIF mark kalitesi için Erkek giysileri, bluz, plaj şemsiyesi, sırt çantası. -47- IV. BÖLÜM ETiKETLEME YÜKÜMLÜLÜKLERi Dört kategorideki ürünlerde etiket kullanımı zorunluluğu vardır. Tekstil ürünleri, mamul plastik maddeler, elektrikli al~etler ve şemsiye, güneş gözlüğü gibi çok çeşitli ürünleri kapsayan muhtelif mallar grubu. Kanunen etiket mal vardır. yağmurluk, taşıma zorunluluğu bulunan 100 kumaş, pantalon, etek, Tekstil ürünleri örülmüş masa örtüsü ve kravatı kapsamaktadır. çeşit şort, Elektrikli aletler grubunda çamaşır makineleri, elektrik süpürgeleri, TV setleri ve sobalar yer almaktadır. Plastik ürünlerde tabak ve !avabo gibi malları kapsamaktadır. Çeşitli ürünler kategorisiride ise deterjan, deri eldiven ve diş fırçası kalite işareti taşıması gereken ürünler arasında ilk sıradadır. Ev eşyalarında kullanılan de ürünün kullanım biçimleri etiketler tüketicilerin ürün kalitesi hakkında bilgi verir. 1. Tekstil Ürünleri : Makinede yıkanabilir ürünleri uygulanan etiketlerde su ısısı, sabun tipi belirtilmektedir. Bu işaretler, özellikle kaliteli giysi üreticileri ve yabancı ihracatçıları için oldukça yararlıdır. Pek çok kaliteli ithal üründe bu özel temizleme şartlarının belirtilmemiş olmasından dolayı şikayetler doğmaktadır. -48- ÇAMAŞlR MAKiNASI YIKAMA TALiMATI ETiKETi El El EJ EJ 5J 0 A Çamaşır yıkanabilir Sıcaklık B c D Su 40oC Elle de Başka kısıtlama yıkanabilir kısıtlaması Su ısı 60oC Başka kısıtlama yoktur yoktur yoktur deterjan nazik çe E Ilık suyla duruluma su 30oC nötral yoğunluluk deterjan kullanılır 2. Elektrikli Aletler Sanayi ve Ticaret Bakanlığı ülkedeki elektrikli aletler ve malzemeler için yasal ve teknik standartları belirler. Yasal olarak elektrikli aletler A ve B olmak üzere iki kategoriye ayrılırlar. A tipindeki aletler tehlikeye neden olabilecek aletlerdir. B tipi ise bunun dışında kalanlardır. Elektrikli aletlerin ülkeye sokulmasında (ithalatında) gözönüne alınması gereken bir nokta da; Japonya'da elektrikli aletler ve büro makineleri için voltajın 100 kw olarak, ABD ve Avrupa'nın altında kaldığı ve aletler üzerinde düzenleme yapılması ihtiyacı yaratmasıdır. Japonya'da dalgaların sıklığının farklı olduğunun da dikkate alınması gereklidir. Elektrikli aletler üzerinde bulunan etiketlerde de aletin tipi ve model sayısı, makinede kullanılması gereken yıkama yöntemi, ürünün hacmi ve aletin kullanımı ile ilgili varsa özel uyarı ve öneriler yer almalıdır. Ayrıca Japonca olarak hazırlanmış küçük kullanım kitapçıkları da kanunen zorunlu kılınmadığı halde aletin doğru kullanımının sağlanması için eklenmelidir. -49- 3. Diğer Ürünler : Temizlik malzemeleri ve deterjan gibi ürünlerin etiketlerinde ürünün adı, bileşimi, ürünün nötral veya alkalin olduğunun belirtilmesi gereklidir. ilgili ürünleri etiketiernesine ilişkin düzenlemeler nötral bir maddeyle temizlenmesi gereken bir tekstil ürününün yan mağazasında ürüne uygun bir malzeme kolaylıkla bulunabilir. 4. Diğer işaretler : Japonya'da da diğer ülkelerde olduğu gibi çevre koruma konularına ilgi artış göstermektedir. Yerli ve ithal Eecmark işaretini taşıyan ürünler daha çok tercih edilmektedir. Eecmark işaretini almak için bir ürünün; • Çevreye az zarar vermesi ya da zararsız olması, • Ürünün kullanımının çevreye bir yarar sağlaması, • Kullanımdan sonra atıkların çevreye az zarar vermesi ya da vermemesi, • Çevrenin korunmasına belirtilenlerin dışında bir katkıda bulunması gereklidir. Eecmark bu işaretin vermez. varlığı işareti için belirlenmiş ürünün kalite ve Doğa dostu bir standart olmadığı güvenliği açısından gibi da bilgi işareti "Eartlı-Friendly" - 50- V. BÖLÜM 1. Tüketicinin Korunması Yaşadığımız seri üretim ve tüketim çağında tüketiciler kaliteli ürünleri talep etmektedirler. Son yıllarda tüketiciye hizmet ve şikayetlerin dikkate alınması eğilimi gelişmektedir. Bu faktörler tüketicinin korunması yönündeki eğilimi artırmaktadır. Teknolojik gelişme ile ürünler gittikçe karmaşıklaşırken ürünlerden kaynaklanan hatalar da artmaktadır. Çabalar bu hataların oluşmasını engelmeye veya tekrarlanmasını önlemeye yöneliktir. Bir kaza durumunda tüketicinin hızlı ve kesin bir yardım alması zorunludur. Tüketicinin korunması yönündeki çalışmalar tüketicilerle üreticiler arasındaki bağları geliştirici bir faktördür. 2. Ürün Sorumluluğu Kanunu : Japonya'da yakın dönemlere kadar bir üründeki hatadan kaynaklanan bir kaza olması durumunda tüketici imalatçının kasıtlı ihmalkarlığını ispatlamakla yükümlüydü. Ancak ürün hakkında uzmanlığı olmayan bir tüketicinin kazanın nedenini tespitinin güç olmasının yanında, son yılların yüksek teknoloji ürünü eşyaların kullanımının artması ve tüketicinin imalatçının niyetini veya kastını tespitte zorlanması nedeniyle bu sistemin uygulamasında sorunlarla karşılaşılmaya başlamıştır. - 51 - Bu nedenle Temmuz 1995'ten itibaren Ürün Sorumluluğu Kanunu uygulanmaya başlanmıştır. Bu kanun sadece imalatçının ihmal veya kastını değil, ürünün insan yaşam veya mülke zararı olması durumunda zarar verebilecek ürün ile zarar arasında bağlantı kurulması durumunda zarara uğrayan tarafın zararının tazmini istenebilir. Bu durumda tüketici sadece ürünü alan, kullanan veya tüketen kişi değil ortaya çıkan problemden etkilenen yolcu veya yayalar, iş makineleri sözkonusu ise kazadan etkilenen işçilerdir. Ürün sorumluluğu kanunu ithal ürünlere de uygulanabilir. Kusurun değil, Tanımı : Ürün sorumluluğu Kanununa göre kusur ürünün kalitesi ile insan veya eşyaya zarar verebilecek şekilde güvenlik eksikliği açısından değerlendirilir. imalatçı bir kasıt veya ihmal Bir kusur olmaması olması durumunda, durumunda da sorumludur. Bu konuda karar, ürünün normal kullanım şartları altında, mamulün özelliklerine bağlı olarak güvenlik olmamasına göre verilir. koşullarına sahip olup Mamul Mallar ile ilgili Sorumluluk : Yükümlülük kuruluşun büyüklüğüne bakılmaksızın geçerlidir. Sorumlu taraf 1) imalatçı, 2) ithalatçı, 3) Ürünü imalatçı veya ithalatçı olarak etiketleyen veya ürüne verilmiş etikette üretici ya da ithalatçı olarak gösterilen (örneğin mamul malı komisyon alarak kendi markası altında satan kişiler), 4) imalat, işleme, ithalat veya satış işlemlerinin tipine göre mamul malı -52- etiketleyen, satıcı veya satış acentası ünvanını kullanan kişiler 1 imalatı veya sadece mamul mallar değil, hammadde ve parçalar da ürün sorumluluğu kanunu kapsamındadır. Eğer kusur imalatçının dizayn belirlemesinden doğmuşsa parça ve hammadde imalatçıları bu kusurun sorumluluğundan . muaf tutulurlar. Mamul Maddelerde Ürün Kalitesinden Sorumlu Olanlar Denizaşın imalatçı ı ı ' -ürün akışı ---J)Zarar iddiası ~ Etiket üzeıindeki kurum / İthalatçı / '1' ' 1/ Toptane ı 1/ " Ürünün zarara neden olduğu iddiası 1/ Perakendeci '\ 1/ Tüketici Mağdur / )_ ' Şekil: ll -53- Güvenlik Unsurları : imalatçı ve ithalatçılar ürünlerinin güvenliğini geliştirmekle yükümlüdürler. Ürün kazalarını önleme yöntemleri şunlardır: • Ürün güvenliğinin geliştirilmesi : D D • Dizayn Aşaması : Ürünün güvenlik koşullarının ve çevre koruma etkilerinin geliştirilmesi için yapılan teknolojik gelişme ve yenilikler, Uzman bir kadroyla güvenlik testleri yapacak için bir sistem oluşturulması, şirket imalat Aşaması D D Üretim süreci, parça ve hammadde için kalite kontrolü, Resmi olmayan kurumlarca isteğe bağlı güvenlik sertifikası uygulaması, D D D Özel kuruluşlarca verilen isteğe bağlı sertifika sistemi, ıso 9000 serisinin uygulanması, Sektördeki kalemlerin firmaları, parça ve makine imalatçıları, bu kullanıcıları, fason üreticiler ve satıcıları kapsayan bir güvenlik kontrol sisteminin • uygulanması. ithal Ürünler D Denizaşırı amacıyla imalatçılara güvenliği teknik rehberlik ve bilgi geliştirmeleri sağlanması. - 54- Etiketierne Kullanım işlemlerinin Geliştirilmesi : Bir ürünün satışı ile birlikte kurumlar satışlardan sonra müşterilere verdikleri hizmetleri sürdürmeli, arıza durumunda onarmalıdırlar. Etiketierne konusundaki sorumluluk.ların yerine getirilmesi ve yaşlı nüfusun ağırlıkta olduğu Japonya'da yaşlı nüfus tarafından etiketierin okunabilecek olmasına dikkat edilmelidir. * Etiketlerde kullanılan yöntemlerin ve unsurların gözden geçirilmesi yapılır (hat boyutları, resim, işaret, renk kullanımı, etiketin yeri, vs. * Tek tip etiket kullanımı, * Direktiflerin kolaylıkla anlaşılabilir hale getirilmesi. Hizmetlerin Gelişimi : Her tür kazaya karşı satış sonrası hizmetleri geliştirilmesi gereklidir. * Ürünle ilgili bilgi sağlaması, müşteri listeleri. ürün garantisinin geliştirilmesi, * Kurum içinde yönergeler hazırlayarak duyurulması, rehber hazırlanması ve kazaların merkezi hükümete kayıtları için bildirilmesi. 3- Satış Sonrası 4- Zararın Telafisi ve Önlemler Her kurum kendi çapında bir ofis kurarak bir uzman yerleştirmeli ve tüketici şikayetlerini ele alarak çözümler bulmal ıdır. Zararlar telafi edilmelidir. -55- Japonya'ya ihracat Yapılırken Dikkat Edilecek Noktalar : Bir olduğunda vasıtasıyla yabancı ürünün Japonya'ya ihracatı sözkonusu direkt ithalat yapan itahlatçı veya yabancı kuruluş ithalat gerçekleştirenlerin dikkat etmesi gereken noktalar: o Japon kanunlarında asgari kalite ve güvenliğe verilen önemin bilincine vararak ülkenin ithalat kurallarının iyi öğrenilmesi standartları o ihracatçı gereklidir. Japon ülkedeki imalatçı gözönüne almalıdır. standartlarını ve ihracatçı ülkenin uymuyorsa sözkonusu güvenlik ihracatçı kuraliarı Dizayn, ürün geliştirme, imalat, test ve ürün nakliyesi ile ürün sorumluluğu konusundaki kısıtlamalar dikkate alınmalıdır. o Pratikte kullanım kılavuzu bulunmalı, kullanım ve reklam metinlerinde uyarı direktiflerinin Japonca'ya çevrilmesi gerekmektedir. Çevirinin kelime kelime olması zorunlu değildir. o Satış sonrası bakım ve onarım hizmetlerinin sağlanması gereklidir. o Ürünün sahibi sorumluluklarına, olan şirket veya şirketler sigortayasahip olmalıdırlar. ürün -56- VI. BÖLÜM iTHALAT iŞLEMLERi Japonya Serbest Ticaret sistemini koruyup geliştirmeye çalışmaktadır. 1980'1erden itibaren Action Programı'nın uygulanmaya başlamasıyla Japonya tarife oranlarını düşürerek, miktar kısıtlamalarını kaldırarak standart sertifika sistemini geliştirip pazarını ithalata açmaya çalışmaktadır. Bu özellikle madencilik ve imalat sanayi ürünleri için geçerlidir. Japonya'da ortalama % 1.9 olan gümrük arife oranı sanayileşmiş ülkeler arasındaki en düşük orandır. Tarımsal gibi mallarda ürünlerde de Japonya'nın pazarı serbestleştirme et ve narenciye ürünleri e{Jilimi vardır. Sonuç olarak, Japonya'da mamul mal ithalatının attınlması için vergi teşvikleri sa{Jianmaya başlanmış, gümrük vergilerindeki indirimlerle Japonya'nın ithalatı teşvki edilerek dış ticaret fazlasının azaltılması ve ödemeler dengesinin geliştirilmesi hedeflenmiştir. ithalat Sistemi • ithalati Serbest B1rak1lm1ş Mallar Dış ticaret alanında Japon pazarına ithalat birkaç kalem mal dışında serbesttir. Bugün birçok mal Sanayi ve Ticaret Bakanlı{Jı'nın izni olmaksızın ülkeye serbestçe ithal edilebilir. -57- • ithalatı Serbest Olmayan Mallar ithalatında izin Ticaret alınması Bakanlığı'nca gereken mallar Sanayi ve belirlenmiştir. Bu mallar; • ithalat kotası bulunan 66 mal, Washington Konvansiyonu'nda belirlenmiş hayvani, bitkisel ürünler ile türev ürünlerdir. • ithalatı ön izin gerektiren köpek balığı ve köpek balığı ürünleri, bazı bölgelerden gelen deniz ürünleri, ithalat izin Sistemi ithalat işlemleri, Döviz ve Dış Ticareti Kontrol Kanunu tarafından düzenlenir ve tüm taşınabilir (kargo) yükleri kapsar. Kıymetli madenler (külçe altın, dalaşımda olmayan altın madeni paralar ve çok miktarda altın içeren diğer eşyalar), menkuller Döviz Kontrol Mevzuatı tarafından düzenlenir. Birçok ithal mal Sanayi ve Ticaret Bakanlığı'ndan ithalat izni alınmasını gerektirmezken, aşağıda belirtilen mallar için bu iznin alınması zorunludur. o ithalat kotası bulunan 66 kalemi içeren mallar, o ithalat izni gerektiren ülkelerden yapılan ithalat, o Özel ödeme biçimleri gerektiren mallar, o Araştırma aşıları gereken mallar. gibi bazı resmi düzenlemelere uyması -58- izin gerektiren malların ithalatında ithalatçılar yabancı ihracatçılarla tamamlanması anlaşma yapabilirler, ancak ithalat izninin alınmasından sonra sözleşmenin yapılmalıdır. ithalat kotası sisteminde bu malların ithalatının sadece kota duyurulan çerçevesinde ithalat kotasının alınmasından sonra yapılabileceği unutulmamalıdır. ithalatta Kota Sistemi Kota sistemi Japonya'ya yapılacak ithalatları miktar veya değer diğer olarak sınırlamak üzere düzenlenmiştir. Kotalar iç talep ve faktörlere bağlı olarak belirlenir. ithalat kotasının uygulandığı bir malın ithalatında, ithalatçının Sanayi ve Ticaret Bakanı'ndan ithalat kotası almada önce dövizli işlem yapan bir bankadan izin alması gereklidir. ithal kotaları aşağıda belirtilen kriteriere göre dağıtılır: o ithal Kotasının Önceki ithalatiarına Göre Yapılması : Bu sistemde başvuru sahibinin daha önce belli bir zaman diliminde yaptığı ithalatların miktar veya değerine göre kota miktarı belirlenir. Miktarını Esas Alan Kota Bu sistemde, ithalat kota miktar ve değerleri, başvuru o Gümrükten Çekilen Mal Sistemi: sahibinin miktarına geçmişteki bir dönemde gümrükten göre belirlenir. çektiği mal -59- o Resmi Dağıtım Sistemi : Bu sistemde, azami kota belirlenir. o resmi kurumlarca Sipariş Formu Sistemi : Bu sistemde kotalar, malın son ettiği o miktarları miktar veya Kişi Başına değere kullanıcılarının sipariş göre belirlenir. Vöntem : Bu sistemde, kota miktarı veya için eşit olarak dağıtılır. değeri her başvuru sahibi o ilk Gelene Kota ilk Kota Payının Verilmesi (Olimpik Sistem): Olimpik sistemle belli bir miktar ve değere ulaşılana kadar her başvuruyakota verme esasına dayanır. o ithal Kotalarının Bakanlıklarca Dağıtılması: Bu sistemde her başvuru sahibine MITI ve Bakanlıklarca bir kota verilir. TERCiHLi TARiFE SiSTEMi Tercihli tarife sistemiyle ihracatın geliştirilmesi arttırılması, diğer sanayıının ve gelişmekte olan ülkelerden yapılan ithalata düşük vergi tarifesi uygulayarak bu ülkelerin gelişmesinin teşvik edilmesini ve gelişmekte olan ve gelişmiş ülkeler arasındaki sorunların çözülmesi hedeflenmiştir. Japonya'da Tercihli Tarife Sistemi 1 Ağustos 1971'de yürürlüğe girmiştir. -60- • Tercihli Tarife Uygulanan Ülkeler ve Şartları 1 Nisan 1995 itibariyle, 147 ülke ve 25 bölgede tercihli tarife uygulamakta ve bu sistem gelişmekte olan ülkeleri Tercihli tarifesisteminin aşağı yukarı tüm kapsamaktadır. şartları şunlardır: Gelişmekte olması, [J olan ülke veya bölge Ülkenin UNCTAD üyesi olması, [J Ülkenin kendi gümrük vergi ve dış ticaret sisteminin [J olması, [J [J Tercihli tarife statüsünesahip olmayı istemesi, Japonya'nın ülkeye tercihi tarife statüsünü vermeyi uygun görmesi gereklidir. • Tercihli TarifeStatüsü Verilebilecek Ürünler : o Tarım, Ormancılık ve Balıkçılık Ürünleri Bu ürünlerde yerli tarım sanayi üzerindeki etkileri gözönüne alındıktan sonra tercihli tarifestatüsü verilir ve bu ürünlere uygulanan tarife oranı genel tarifeden % 10-100 oranında daha düşüktür. "Pozitif Liste" adı verilen ve 74 kalemden oluşan mallar dışında kalan ürünlere tercihli tarife o oranları uygulanmaz. Madencilik, Sanayi ve Diğer Ürünler Genel olarak, madencilik ve sanayi ürünlerinde vergi olmamasına karşılık 67 "seçilmiş ürün"de gümrük vergisinin yeni sanayiyi korumak amacıyla sıfıra indirilmesi mümkün değildir. - 61 - • Tercihli Tarife Statüsü Verilmesi : o Tarım, orman ve balık ürünleri: Bu ürünleri verilen tercihli tarife statüsü mevcut kota sistemi ile sınırlı değildir. o • diğer Yukarıda bahsi geçen tarım, orman ve balıkçılık ürünlerine uygulanan sistem madencilik sanayi ve diğer ürünlere uygulanır. Madencilik, sanayi ve Tercihli Tarife Verme Koşulları o Tercihli tarife statüsü Japonya'nın ürünler : : : Tercihli tercihli tarife statüsü tarife sadece verdiği bölge veya ülkelerin ürünlerine tatbik edilir. Genellikle ürünün üretildiği bölge veya ülke o ürünün menşei sayılır. o Japon bağlantı seviyesi : Menşe kriteri açısından yedek parça, yardımcı malzeme veya hammaddesi Japonya'dan alınarak işlendikten sonra bu Japonya'ya ihraç edilmesi halinde bu ülke tercih olan menşe ülkesi konumunda olur. o Kümülatif menşe kriteri : Uzakdoğu Asya Ülkeleri Birliği'ne üye ülkelerinden birinde üretilen ve kümülatif menşe kriteri belgesi alan mallar sözkonusu ülkenin urunu sayılır. Kümülatif menşe sisteminden yararlanmak için sözkonusu belgeyi gümrüklerde geçiş belgesi ile sunmak gerekmektedir. (Uzak Doğu­ Asya Ülkeleri: Brunei, Endonezya, Malezya, Filipinler, Singapur, Tayland ve Vietnam'dır.) -62- • Menşe Şahadetnamesi D Kapsamı : (A Formu) Menşe şahadetnamesi (Form A) nakliye istikameti, menşe kriteri, menşe kriterini onayiayan kuruluş, belge numarası ve diğer ilgili bilgileri kapsar. Bu belge uluslararası standartlarda ve sahtekarlığı önlemek için emniyette kullanılan yeşil kağıttan yapılmıştır. D D D D Uygulama süreci : A menşe belgesi ihracatçının müracaat formunda gerekli girişleri yaparsa ve gümrük ofislerine ya da ihracat anında bu belgeleri vermeye yetkili kuruluşlara müracaatıyla olur. Belgelerne kuruluşları : Genel kural itibariyle Form A belgesini ülkenin gümrük idaresi verir. Eğer o ülkede gümrük idaresi yoksa o zaman Japonya Gümrük Genel Müdürünün yetki verdiği başka bir kamu kuruluşu belge verir. Form A menşe şehadetnamesi ihracat anında verilir. Menşe şehadetnamesinin süresi verildiği andan itibaren bir yıldır. Ancak mücbir sebeplerden (kanıtlamak koşuluyla) dolayı uzatılabilir. D D Menşe şahadetnamesinin teslimi imkansızlıklar nedeniyle ertelenebilir. Yalnızca bir adet menşe şehadetnamesi verilebilir. Eğer ithalat bedeli 200.000 Yen'den az ise o zaman menşe şehadetnamesine gerek yoktur. Belge, fatura ve diğer evraklar incelenir. -63- VII. BÖLÜM GÜMRÜKTEN MAL ÇEKME iŞLEMLERi ithalat ithalat işlemi genellikle bir yabancı firma ile bir Japon firma arasındaki satış, ithalat veya sözleşme ile başlar. ilke olarak, ithalat muamelesi aşamaları bunları ihtiva eder. Akreditif (kredi mektubu), kargonun fiilen ithalatı, yerel pazarda satış ve ödemeden oluşur. ithalat işlemleri şunları gerektirir. ithalat sözleşmesinin imzalanması, ithalat Belgesi Döviz ve Kanununa göre gerekli diğer belgeler (eğer Dış Ticaret Kontrol ithalat kotası belgesi gerekiyorsa onu daha evvel tedarik etmek gerekir. Akreditif mektubunun hazırlanması (UC), bütün nakliye belgelerinin varışı, kargonun varışı, malın boşaltılması ve gümrük antreposuna transfer edilmesi, gümrükten kurtarılması, kargonun teslim alınması, kargonun kullanıcıya teslimi ve ödeme. Birçok işlernde bunların yanısıra sözleşmesi deniz taşıma sözleşme belgesi, sigorta ve ithalat finansmanı. Aşağıdaki özet sunmaktadır. Diagramda ticarette ithalatın süreci genel bir -64- Doğru Devlet (hükümet) daireleri ~thalat finansman}11 Citibank 1 Dış ticaret döviz If---ı bankası Akreditif çıkarılmıştır Dış Ticaret Döviz Bankası sözleşmesi neticelenmiştir Sigorta .----------ı-ı Taşıma sözleşmesinin neticelenmesi Nakliye Şirketi Doğru Devlet Daireleri Dış Ticaret 1?-----r?M:;:;::~~ii:~::;:;;;ı döviz bankası Şekil: 12 -65- İthalatçı (Güımükter Kurtarma Acentesi) ~ Güımük Perdelerne ~ Gümrük ~ İthalat Vergisi ~ 7 / 7 Teftiş Vergisi izni Odernesi 1 Yerel işlemler 1 "·Izin İzin onay müracaat Doğru onay eşitlik Eğer perdelerne işlemi kargonun varışından önce ithalat izni kargo vardığı zaman verilir. yapılırsa ' Devlet Daireleri Şekil ilgili Devlet Daireleri Düzenlemeler • Gıda Sağlık : 13 • Kanunu Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı • Evcil Hayvan Hastalıkları • • Enfeksiyon • ilaçlar Kozmetikler ve Tıbbi • • Cihazlar Yasası • Zehiri i ve Orman, Balıkçılık Bakanlığı Kontrol Kanunu Bitki Karantina Kanunu Tarım, Uluslararası Ticaret ve Sanayi Bakanlığı Sağlık ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Zararlı • Di tt o • Uluslararası Maddelerin Kontrolü Yasası • Yüksek Basınç Gaz Kontrol Yasası Sanayi Ticaret Bakanlığı ve -66- • • ithalatçı veya gümrükten kurtarma acentesi (ithalatçı adına ithalat belge ve dokümanları Bu belgelerin faturanın yanısıra fiyatı, vergi oranı ve diğer gümrük idaresine takdim eder) malın miktarı, ithal edilen gerekli belgeleri kapsar. Daha sonra ithalat Beyannamesi bilgisayara girilir ve gerekirse cargo deneti en ir. • Aşağıdaki koşullar yerine getirilmiş ise ithalat izni verilir. D Gümrüklerde tüketim vergisinin ödenmesi. D Eğer bir yerine D D malın ithalatışarta bağlı getirildiğinin ise istenen şartların belgelenmesi. ithal edilen eşyanın yasak listesinde yer almaması. ithal edilen eşyanın orijinalliğini bozacak herhangi bir ilave veya değişiklik ya da işaret olmaması gerekir. - 67- GIDA SAGLIGI VASASINA GÖRE TARiF EDiLEN TEFriŞ SÜREÇLERi (Madde 16) Karantina istasyonu veya gıda ithal talebinin kabul edildiği yer Teftiş gerektirmeyen maddeler İthalat/gümrük işlemlerini bitirme .----.-......----, (Madde 4, Madde 5, Bölüm 2, ..__,..._ ___. Madde 6, Madde 7, Bölüm 2 vs) Maddelerin geçmesi hali Maddelerin geçmemesi hallerinde .ı Belge ...-__;:ı _ _ _ __, İade ithal etme Yerinde işlem yapma (yıkama, işleme vs.) Şartlı ithal işleme şartıyla ithalat veya gıda dışında kullanma şartı ithal/gümrükten çekme Şekil: 14 -68- iTHAL TALEBiNiN KABULÜ ÖNCESi SiSTEM AKIŞ ÇiZELGESi Aşağıdaki maddelere göre sınırlandırılmış makineler ,aletler ,mutfak eşyaları( çatal,kaşık bıçak, ambalaj ve paketleri) 1- Boyasız camla yapılanlar, 2- Paslanmaz çelik ve alüminyumdan Malın varış öncesi yapılanlar. 3- Gıda işleme makinaları Ambara veya gümrük antreposuna transfer N avlunun iadesi, itlaf edilmesi vs. N avlunun iadesi itlafı vs. İade edilen kopyadan ithalat talebi Gümrük işlemlerinin Şekil : 15 tamamlanması İade edilen kopyadan ithalat talebi -69- PLANLANMIŞ iTHALAT SiSTEMi AKIŞ ÇiZELGESi hk ithalat prosedürü : ithal talep formu (1-3 yıl ithalat planı 1 enson üç yıla ait ithal rakamları) İkinci ithalattan ithalat süresi : ı Kazaiok ı Kaza bildirim formunun ek ithalat bildirim formu (gümrükler) Gıda sağlığı yasası hem şekilde de takip edilir. kabulü yerli ürüne hem de ithal ürüne uygulandığı gibi çok sıkı bir Şekil: 16 -70- HAYVAN ÜRÜNLERi YOKLAMA SÜRECi ı İ thal yoklaması için mürncaatın yapılmas~ ,1/ ı ı Sunulan belgelerin kontrolü ı ı l ı ı Maddelerin denetimi / ' Aynntıh teste tabi tutulması Mikrobiyolojik Serolojik, :fizyokimyasa testler 1 ' / ' / 1 Temiz çıkmasıl ~ ı İtlafetme yok etme '< " ' Testin sonuçlanması 1 ithale karantina belgesinin verilmesil .J, Gümrük işlemlerinin bitişi Şekil: 17 -71 - HA YVAN iTHAL VE KARANTiNA SÜRECi Hayvan ithali öncesi bildirimi ithal teftişi için müracaatın bildirilmesi Teslim edilen belgelerin Genıinin sınanması ya da uçağın kontrolü Yol istikametinde denetimde tutulmak üzere nakliye metodları talimatı Teftiş tesislerinde ağıla koymak Testler Kapama süresinin bitimi ithal belgesi verilmesi Gümrük işlenlinin bitimi Hayvanların Şekil : 18 serbestisi ve nakliyesi -72- Japon Tarım Ürünleri Standartları JAS Derecelandirilen Adres isim Ürünler Oregon Department of 635 Capital Street NE, Et ürünleri Salem, Oregon 97310- Africulture (USA) 0110, USA 36740 Columbia East Konserve, Laboratories, Ine. USA Crownpoint Highway, meyveler Corvet, Oregon, USA Council Forest 1200-555 of kuru Burrard lndustries (COFI) Street, Vancouver, (C anada) British Columbia, konsantreleri Ahşap ürünleri Ahşap ürünleri Ahşap ürünleri Ahşap ürünleri Canada V7X 1S7 American Plywood 7011 Association South 19th (APA) Street (USA) P.O.Box 11700 Tacoma, Washington, USA 98411 Western Wood Products Association (WWPA) (USA) Vco n Building, sw Fifth Portland, 522 Avenue Oregon, USA 97204-2122 TECO 2402 (USA) Street,Madison, 53704 Daniels Wl ve -73- Japon Pazarında Başanya Ulaşmanın Temel Noktaları Japonya'nın sosyal yapısını ve pazarını, nüfusunu eğilimlerini ve alakalı yasa ve düzenlemelerini çok iyi bir şekilde benimseyip kendi politikalarını buna göre uyariayan bir çok şirket Japonya pazarında dikkate değer bir pay kapmıştır. Birçok devam • firmanın ettiği bazı takip ettiği ve ana fikirler özetle Japon piyasasına Japon piyasası başarıya giden yolu bularak şöyle sıralanabilir: uzun vadeli perspektifle yaklaşım uzun vadeli perspektiften kaynaklanan stratejilere kucak açar. Bu perspektif birçok faktörün bütün olarak ele alınmasıyla kazanılır. Pazarın büyüküğü, rekabet eden firmalar, dağıtım kanalları, fiyat yelpazesi, zaman limitleri, kullanıcılar ve tüketiciler arasındaki gelişmeler, araştırma ve geliştirme eğilimleri bunların arasında sayılabilir. önce kişi onu Japonya'nın Japon pazarına girmeden araştırmalıdır. geleneksel iş yapısı, gelenekleri ve şirketlerin oluşumu dolayısıyla Japonlar diğer ülkelerdekinden daha uzun bir sürede karara varırlar. Genellikle bu zaman süresi diğer ülkelerdekinden daha uzundur. Kısa zamanda kar beklentisi Japon piyasasına uymaz. Anahtar ise kısa zamanda pes etmemek ve sonuç çıkana kadar beklemektir. -74- • Doğru iş ortağını (partneri) bulmak ve Japon piyasasına girmeyi hedefleyenler için temsilci firma veya ortak yatırım konusunda girişimci ararken düşünce itibariyle kendileriyle fikirde olanları seçtikleri zaman işler aksamadan ve uyum içinde yürür. Eğer iki taraf arasında bir konuda fikir ayrılığı varsa bu konuda mutlaka uzun süre karşılıklı fikir teatisi yapılmalı ve tartışma ile fikir alışverişinde bulunulmalıdır. • Kalite ve performansın üzerinde durulmalıdır. Japon tüketici ve kullanıcılar malların kalitesine yönelik çok şey talep ederler. Birçok yabancı firma "bu kadarı da fazla" deyip bunun olmamasını ister. Ancak ne olursa olsun Japon tüketici ve kullanıcı hiçbir şekilde kaliteden ve güvenlikten vazgeçmez ve kaliteyi devamlı bir şekilde arar. Bu itibarla firmalar Japon'un güvenlik ve kalite standartlarını hesaba katar. • Bireyselleştirme ve Farkhlaşt.rma: Doğal olarak kişi kendi ürünü eşsiz, alımlı ve cazip olsun ister. Ancak tüketiciler, hem firmanın hem de ürünün kaliteli ve orijinal olmasını ister. Teknolojik yeterlilik, araştırma ve geliştirme, pazarlama ve reklam açısından tek olmak gereği vardır. Kişinin kendini diğerlerinden ayırt edebilmesi çok önemlidir. Yaratıcılık anahtar sözcükdür. -75- • Araştırma, Geliştirme ve Teknolojide Yatırım Çabaları: Üretim sanayiinde teşebbüsler, teknolojik, araştırma ve geliştirme faaliyetlerine önem verilmektedir. Yabancı firmaların büyük bir çoğunluğu araştırma ve geliştirmede insan kaynaklarına hatırı sayılır derecede kaynak ayırmaktadır. Bazı yabancı firmalar yedek. parça üretip satan kuruluşların ve Japon fabrikaların ülkenin araştırma ve geliştirme ile üretime yöneldiğini doğal olarak gözlemlemektedirler. • Japon Piyasasının ihtiyaçlarını Anlamak : Birçok yabancı firma "madem mallarımız kendi vatanımızda satılabiliyor o zaman Japonya'ya niye satmayalınn" diye düşünmektedir. Halbuki birçok mal Japon ihtiyaçlarına cevap vermediğinden sonucu hüsran olmuştur. Örneğin Amerikalı beyaz eşya üreticisi bir firma Japonya'ya buzdolabı satma girişimde bulunmuştur lıalbuki buzdolaplarının büyüklüğü sebebiyle piyasada pazar bulamamıştır. Diğer yandan bir yabancı yatırımcı firma Japon geleneğe saygı itibariyle yere doğru açılan bir sofra üre~tmiştir, çünkü Japonlar gelenek itibariyle yer sofrasına otururlar. Şirket sorumlusu şu açıklamayı yapar. "Mobilya üretimi yerel tüketiciye göre yapılır. Biz yerel tüketicinin istediği şekilde dizayn yapıyoruz." -76- • Yerel Bağli Şirkete Karar Verme Hususunda Güvenmek: Japonya'da takıntısız iş yapmak ve başarılı olmak için yurt dışındaki Merkez şubenin Japonya'daki bağlı firma veya acenteye yerel ihtiyaçlara göre çalışma hususunda ne kadar güvenecektir? Bilinen bir gerçek vardır ki dünyadaki her piyasanın kendine has özellikleri vardır. Japonya'da yaşamayan bir insan için Japonya piyasasını anlamak mümkün değildir. Birçok firma merkez şubesine fikrini benimsetmekte sıkıntı çekmiştir. Bazıları bu zorluğu uzak bölgede yaşayan müdürleri yüzünden yaşamıştır. En iyi çözüm bağlı şirkete ya da ortak yatırımcı şirkete yahut Japon tarafına karar verme konusunda güvenmektir. • Teşviklerden Yararlanma : Uzak bölgelerde yatırım yapan şirketlere ve fabrikalara, vergi teşvikleri, parasal yardım ya da düşük faizli krediler verilmektedir. Yerel yönetimler bu gibi kolaylıkları ve teşvikleri sağlamaktadırlar. -77- BAŞLlCA FUAR VE SERGiLER o Sapporo Access Sappara (Sapporo Ryutsu General Auditorium) Tel : 011-865-5811 Fax : 011-864-1290 o Chiba Makuhari Messe Tel : 043-296-0001 Fax : 043-296-0529 o Tokyo Harumi International Trade Fairground Tel : 03-3533-5311 Fax : 03-3531-2397 o Tokyo Sunshine City Convention Center Tel : 03-3989-3486 Fax : 03-3987-3173 o Tokyo City of Tokyo lndustrial Trade Center (Main Building) Tel : 03-3434-4241 Fax : 03-3434-4628 -78- o Tokyo Ryutsu Center (TRC) Tel : 03-3767-2190 Fax : 03-3767-2053 o Tokyo Science and Technology Meeting Hall Tel : 03-3212-3939 Fax : 03-3215-7291 o Yokohama Pacifico Yokohama Tel : 045-221-2121 Fax : 045-221-2136 o Nagoya City of Nagoya Smail Business Promotion Hall Tel : 052-735-2111 Fax : 053-735-2116 o Nagoya City of Nagoya International Exhibition Hall Tel : 052-398-1771 Fax : 052-398-1785 o Osaka lntech Osaka Tel : 06-612-8800 Fax : 06-612-8686 -79- o Osaka Merchandise Mart (OMM) Tel : 06-943-2020 Fax : 06-942-6677 o Osaka ATC (Asia Pacific Trade Center) Tel : 06-615-5006 Fax : 06-615-5021 o Kobe Kobe International Exhibition Hall Tel : 078-302-1 020 Fax : 078-302-1870 o Kita Kyushu Western Japan General Exhibition Hall Tel : 093-511-6848 Fax : 093-521-8845 o Fukushima Fukushima International Center Tel : 092-272-1111 Fax : 092-272-1 074 -80- Yabancı Girişimciler için Düşük Faizli Kredi Sistemi Sağlayan Bankalar o The Japan Development Department Tel : 03-3244-1785 Fax : 03-3245-1938 Bank International o The Export-lmport Bank of Japan Tel : 03-3287-1221 BAZI JAPON DIŞ TiCARET TEŞKiLATLARI (JETRO) o JETRO, London (Japan Trade Centre) 6th Floor, Leconfield House, Curzon Street, London WIY 8LQ United Kingdam Tel : 44-171-470-4700 o JETRO, Dublin 2nd Floor, Statoil Building, 1, Setanta Place, Dublin 2, lreland Tel : 353-1-671-4003 o JETRO, Paris 151 bis, Rue Saint-Honore, 75001 Paris, France Tel : 33-1-42-61-27-27 Mailing Address : 2, Place du Palais Royal, 75044 Paris Cedex 01, France -81 - o JETRO, Lyon Le Cesar, 20, Place Louis Pladel, 69001 Lyon France Tel :44-171-470-4700 o JETRO, Hamburg Comorraoer 72, 20354 Hamburg, Bundesrepublik Deutschland Tel : 49-40-3560080 Mailing address : Golannaden 72, 20354 Hamburg, Bundesrepublik Deutschland o JETRO, Berlin 13th Floor, lnternationales Handelszentrum, Friedrichstasse 95, 10117 Berlin, Bundesrepublik Deutschland Tel : 49-30-2096-3162 Mailing Address:lnternationales Handelszentrum,Fach 39, Friedrichstrasse 95, 10117 Berlin, Bundesrepublic Deutschland o JETRO, Düsseldorf Königsallee 58, 40212 Düsseldorf, Bundesprepublik Deutschland Tel : 49-211-136020 o JETRO, Frankfurt Rossmarkt 17, 60311 Frankfurt, Bundesprepublik Deutschland Tel : 49-69-28-32-15 -82- o JETRO, München Promenadeplatz 12, 80333 München, Bundesprepublik Deutschland Tel : 49-89-2908420 o JETRO, Amsterdam World Trade Center, Amsterdam Tower-C 4th Floor, Strawinskylaan 447, 1077 XX Amsterdam, The Netherlands Tel : 31-20-6765075 o JETRO, Bruxelles Rue D' Arlon 69-71 Boite 2, B-1 040 Bruxelles, Belgique Tel : 32-2-230-4858 o JETRO,Copenhagen Vesterbrogade le, 1st Floor., 1620 Copenhagen V, Denmark Tel : 45-33-14-73-12 o JETRO, Stockholm Kungsgatan 48, 4th Floor, 11135 Stockholm Sweden Tel : 46-8-4118173 · -83- o JETRO, Oslo Wergelandsveien 7, 0167 Oslo 2, Norway Tel : 47-22-361217 o JETRO, Zürich Stampfenbachstrasse 38, 8023, Zürich, Switzerland Tel : 41-1-362-2323 o JETRO, Geneve 82, rue de Lausanne, 1202 Geneve Switzerland Tel : 41-22-732-1304 o JETRO, Wien Mariahilferstrasse 41-43/3. Stock, 1060 Wien, Austria Tel : 43-1-587-56-28 o JETRO, Milano I.N.A. Building, Via Agnello 6/1, 20121 Milano, ltalia Tel : 39-2-866343 o JETRO,Roma Via San Filippo Martire, 1/B 00197 Roma, ltalia Tel : 39-6-8084752 -84- o JETRO, Athens 30 Anagnostopoulou Street, Kolonaki, 10673, Athens, Greece Tel : 30-1-363-0820 o JETRO, Madrid Plaza de Colon, 2 Tarres de Colon, 1,70 28046 Madrid, Espana Tel :34-1-319-5564 o JETRO, Lisbon Empreendimento Das Amoreiras, Av. Engo Duarte Pacheco, Torre 2, 11 o Andar, Sa la 1, 1000 Lisboa, Portugal Tel : 351-1-3875028 o JETRO, Warszawa c/o IPC Business Center, ul. koszykowa 54, 00-675 Warszawa, Paland Tel : 48-2-6308-508 o JETRO, Bucharest International Business Center Modern, 44-46 Repubulicii Blvd. 5th Fl. Sect 2, Bucharest, Romania Tel : 40-1-250-9601 Mailing address: JETRO Bucharest, Cutia-Postala 1-1 098 Bucharest, Romania -85- o JETRO, Budapest 1012 Budapest Logodi u, 22-24 Hungary Tel : 36-1-201-4799 o JETRO, Praha Parizska 11/67, 11001 Praha 1, Czech Republic Tel : 42-2-2481-2714 o JETRO, Moscow Liaison Office 121059 Moscow, Berezhkovskaja Naberezhnaja 2, Hotel and Business Center, "Radisson-Siavjanskaja" South Wing, Entresol Floor, Suite E3, Russia Federation Tel : 7-095-941-88-66 o JETRO, istanbul Büyükdere Caddesi Maya Akar Center, B Blok Kat 14 Daire 54, Esentepe 80280, Istanbul, Turkey Tel : 90-212-275 51 80 Mailing address: P.O.Box 685 Şişli, istanbul, Turkey -86- o JETRO, Teheran 1st Floor, No.21, 17th Street, Gandhy Avenue, Post Code 15178, Teheran, Iran Tel : 98-21-2267357 Mailing address : P.O.Box 11365-3635, Teheran, Iran o JETRO, Dubai No. 438 Al Ghurair Centre, Dubai, The United Arab Emirates Tel : 971-4-232093 Mailing address : P.O.Box 2272, Dubai The United Arab Emirates o JETRO, Riyadh Abunayyan bldg., King Abdulaziz Road, Riyadh, Saudi Arabia Tel : 966-1-478-6928 Mailing address: P.O.Box 94649, Riyadh 11614 Saudi Arabia ISTANBUL TICARET ODASI YAYlNLARI (1997) YAYlN NO. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 VAYINADI Turkey The Land of Business Opportunities Yurtiçi Endüstriyel ve Sektörler Fuarlar Takvimi Calandar of lndustrial & Trade Fairs in Turke:t Uluslararası Kuruluşlar Rehberi Urdün Ulke Etüdü Tüketicinin Korunması Tedbirleri Avrupa Birliği Ulkelerinde Vergi Sistemindeki Teşvik ve istisnalar 1997 indirimli Oteller Kataloğu ICOC Makaleler Bibliyografyası Ukrayna Ulke Profili. Mevzuat ve Türk Girişimcileri Yurtdışı Fuarlar Kataloğu Türkiye'de Şeker ve Şekerpancarı Üretiminde Mevcut Durum: Sorunlar ve Çözüm ünerileri Mısır Ulke Etüdü iTO Tanıtım Kitapcıi'ıı Ariantin Ulke Etüdü ~ili Ulke Etüdü Sorularla Dı~ Ticaret Mevzuatı Rehberi Avru12a Toi=!luluğu Markası Meksika Ulke Etüdü Indirimli Sağlık Kuruluşları 2604 Sayılı Turizm Teşvik Kanun'u israil Ulke Etüdü Ja12on:ıa Hazır Giyim Piyasası Ara;;;tırması Güç Durumdaki Firmaların Kurtarılması GüneyAfrika Cumhuriyeti Ulke Etüdü Fransa, Belçika ve Almanya'daki Türk Giri;;;imcileri Do!ju Karadeniz'de Yayla Turizmi ve Çevreye Uyumlu Ahşap Yapılaşma ITO Uyeleri Tüketiciyi Koruma Taahhütnamesi Sistemine Giren Firmalar Listesi 1997 Yılı Istanbul Küçük Sanayi Ka12asite Kullanım Ara~tırması Rakamlarla Türkiye Ekonomisi (Türkçe) Rakamlarla Türkiye Ekonomisi (Ingilizce) Mercimek ve Pirine Ürününün Türk Tarımında Yeri ve Onemi Yatırım Destekleri Konusunda Soru ve Ceva12lar Azerbeycan Ulke Profili Mevzuat ve Türk Girişimcileri üzel Okulların Sorunları ve Çözüm ünerileri Ekonomik Rapor Kenya Ulke Etüdü Tunus Ulke Etüdü Tıbbı ve Aromatik Bitkilerin Ilaç ve Alkollü Içki Sanavinde Kullanımı Senegal Ulke Etüdü Ekonomik Rapor (inçıilizce) Norveç Ulke Profili Küresel Bilçıi Cai] ında Ei] itim, Verimlilik ve Istihdam Istanbul'un Ekonomik Sosyal Gösterçıeleri (Türkçe) Istanbul'un Ekonomik Sosyal Gösterçıeleri (lnqilizce) Romanya U lke Profilleri Mevzuat, Türk Girişimcileri ve Türkiye Romanya Serbest Ticaret Anlaşması Türkiye'de Küçük ve Orta Olçekli Işletmelerin Yönetim Sorunları ve Çözümleri Konut Uratiminde Bölgesel Koşullara Uygun Alternatif Finansman Sistemler ve Türkiye Uluslararası Kuruluşlar Rehberi Fas Ulke Etüdü Başarılı Ihracatçılar Kitabı (OTEX) Iş Dünyası Yerel Adresler Rehberi Iş Adamları ve KOBI Yöneticileri Için Dünya Seyahat Rehberi Gümrük Birliği Sürecinde Türk Otomotiv ve Yan Sanayinin Rekabet Gücü Avru12a Birliği Akdeniz Bölgesi lli~kileri ve Serbest Ticaret Alanı Olu;;;umu Türkiye'nin Doğal Kaynakları Rehberi Nijerya Ulke Etüdü Moğolistan Ulke Profili Kanada, Işlenmiş Gıda Urünleri Piyasası Ihracat Pazar Araştırması Kanada, Ayakkabı ve Deri Eşya Piyasası Ihracat Pazar Araştırması Istanbul'da Ekmek Uretimi ve DaMımı Araştırması Avrupa Yatırım Bankası Gümrük Birliği'nin Başta KOBI'ler Olmak Uzere Ticaret ve Sanavi Kesiminde Yarattı ı Uyum Sorunları Ja12on:ıa Pazarının Ya12ısal üzellikleri Kuzey_Kıbrıs Türk Cumhuriyeti Ulke Etüdü o