DEİK HEYETİNİN KONGO CUMHURİYETİ VE EKVATOR GİNESİ’NE RESMİ ZİYARETİ VE KAMERUN ÖZEL TEMASLARI 17-26 Kasım 2015 Sonuç Raporu DEİK HEYETİNİN RESMİ ZİYARETLERİ Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) SONUÇ RAPORU 30 Kasım 2015 DEİK İş Konseyi Başkan ve Kongo Cumhuriyeti ve üyelerinden müteşekkil heyet, Ekvator Ginesi’ne Türkiye’den Kongo Cumhuriyeti ve Ekvator doğrudan Ginesi’ni bulunmadığından, kapsayan ve karşı uçuş olanağı heyet kanat kuruluşları ile temas, İş gidişte Douala’da (Kamerun) Konseyi Kuruluş Anlaşmalarının konakladı. imzalanması, mensupları, resmi devlet erkanıyla görüşme, Kongo’da adlı Yatrırım Forumuna iştirak ve iş dönüşte au Cameroun KONGO CUMHURIYETI, TÜRK YATIRIMCILARI BEKLİYOR geliştime imkânlarını yerinde İkili Ticaret İhracat (2015 Ocak-Ekim) 106.098 Milyon Dolar bazı Douala’da gerçekleşen Investir “Investir au Congo Brazzaville” Heyetin Türkiye-Kongo Cumhuriyeti İhracat Ürünleri Makarna, Ürünleri Demir-Çelik (Çubuklar, Boru, (Kamerun’da Profil, Yassı Mamul), Tavuk Eti, Yatırım) Plastik Ambalaj Malzemeleri, Forumuna da iştirak etti. Bu vesilelerle, Çimento, İzole Kablo ve Teller, Elektrik Transformatörleri, Maya, tespit ve araştırma amaçlarıyla heyet bu ülkede de temas ve 17-26 incelemelerde bulunma fırsatı Bisküvi, Prefabrik Yapılar, İş yakaladı. Makinaları, Nişasta, Haşarat Kasım 2015 tarihleri arasında anılan ülkeleri ziyaret etti. Öldürücü ve Hijyenik Havlular İthalat (2015 Ocak-Ekim) 4.650 Milyon Dolar İthalat Ürünleri Bakır, Ağaç Ürünleri, Tabii Kauçuk ve Kobalt Eşya Toplam Dış Ticaret Hacmi 110.747 Milyon Dolar (2015) Dış Ticaret Dengesi 101.448 Milyon Dolar (2015) Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) KAMERUN TEMASLARI olarak, heyete Kamerun iş ortamı, yerel yatırım katımıyla düzenlendi. ve hakkında ticaret kapsamlı koşulları bilgi verdi. Heyet ayrıca, Douala’da inşaat ve inşaat malzemelerinde uzman Ülkü’nün destekleriyle, Detaylı bilgi ve sunulan Kamu projeleri için: https://cif2015.com Kamerun’un de Sayın Sezer ile birlikte Kamerun paritesine göre kişi başı gelir ise Forumuna 2.200 iştirak ederek, dolar seyretmektedir. aldılar. yaklaşık %70’i geçimini tarımsal Ülkedeki en önemli endüstriyel faaliyet İstanbul’da olduğundan, heyet Hizmetler mensupları teşekkür mahiyetinde telekomünikasyon kendisine hizmetleri en önemli faaliyetlerdir. bir akşam yemeği verdiler. Yemeğe, Sayın Ali Sezen, Sayın İzzet Ekmekçibaşı, Çetin iştirak Sayın alüminyum sektöründe faaliyetlerden altın, Ekoko finansman seçenekleri hakkında alanlarında muhataplarına bilgi verdi. madencilik Konsolos üretimidir. ise ve ulaşım Ülkedeki en önemli ekonomik özellikle ülkesindeki yatırımlar ve Konseyi nüfusunun Ekoko Mukete 25 Kasım günü hizmetine sundu. Fahri Konsolos İş Ülke faaliyetlerden temin etmektedir. Görüşmede Kamerun-Türkiye civarında Kamerun pazarı hakkında bilgi türlü lojistik imkânlarını heyetin zamanda cari bulunmaktadır. Satınalma gücü Ruşen aynı GSYİH’sı Heyetin bazı mensupları dönüşte Douala Fahri Başkonsolosluğu her Mukete işadamının fiyatlarla 23 milyar dolar civarında Konseyi Başkanı ve Fahri Konsolos Murat yabancı bir şirketi de yerinde ziyaret etti. Bu arada, Kamerun-Türkiye İş T.C. Yaunde Büyükelçisi Sayın ve biri de ettiler. madenciliktir. Birincil ürün petrol Mukete, yanında boksit, kobalt, demir filizi, Başkanı olup, seyahat sırasında Kamerun Yatırım Forumu (CIF), ülke dışındaydı. Ayrıca, Yaunde Yatırım Promosyon Ajansı (API) Ticaret Müşavirimiz Ümit Sezer, ilk tarafından Kamerun'un ekonomik andan itibaren heyetle birlikte başkenti Doula’da 200'den fazla petrol ve doğal gaz uluslararası firmalarının arama, işletme ve üretim faaliyetleri hızla artmaktadır. Kamerun’a ihracatımız 2007 yılından itibaren yükselmeye başlamış ve 2009 yılında yaklaşık %55’lik artışla 50 milyon dolara ulaşmış, 2010 yılında da bu seviyeye yakın miktarda gerçekleşmiştir. Bu da iki ülke arasındaki ticaretin gelişmeye açık olduğunu göstermektedir. 2015 yılı Ocak-Temmuz döneminde ihracatımız 49.505 milyon dolar ve ithalatımız 17.921 milyon dolar olarak gerçekleşmiştir. İhracat Ürünleri: Makarnalar ve kuskus, Demir veya alaşımsız çelikten ürünler (çubuk, profil, inşaat aksamı, sac, yassı hadde) Buğday unu, Plastiklerden eşya taşınmasına veya ambalajlanmasına mahsus malzeme, İzole edilmiş teller, kablolar ve diğer elektrik iletkenler, motorlu taşıtlar, Mayalar, Ekmek, pasta, kek, bisküvi ve diğer ekmekçi mamüller, Hijyenik havlular. İthalat Ürünleri: Kakao dane ve kırıkları, Yuvarlak ağaçlar, Pamuk, Yoğunluğu artırılmış ağaç, Tabii kauçuk. Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) KONGO CUMHURİYETİ TEMASLARI Kongo’ya imkânlarının yabancı yatırımcıları teşvik etmeyi araştırılması ve teşviki amacına amaçlamaktadır. Ayrıca, Kongo matuftur. hükümetinin dört örtüşen bölgeyle, 2025 yatırım Kongo hedefleriyle ülkenin 2009-2016 Programını esas ve Kalkınma alan özel ekonomik ekonomisini canlandırmayı hedeflemektedir. forum konuları, hükümetin “Büyüme, İş adet Forum hakkında kapsamlı bilgi için: www.icb2015.com Yaratılması, Fakirliğin Azaltılması Stratejik Belgesi”ni temel Heyetin Temasları: almaktadır. Özellikle, gelirlerinin % 80’ini, petrol ve petrol ürünlerinden sağlayan Kongo’nun, Heyet, 19 Kasım günü Kongo Cumhuriyetinin başşehri Brazzaville’ye intikal etti. T.C. Brazzaville ekonomi Büyükelçisi Ekmekçibaşı, Sayın Cumhurbaşkanı Denis Sassou Nguesso tarafından Forum katılımcıları için resmi konutunda verilen kısıtlı katılımlı öğle yemeğine katıldılar. ihtiyacı elzemdir. ve Aynı akşam Forumun yapıldığı Kongre Sarayında Türkiye-Kongo Özellikle, tarım, balıkçılık, Cumhuriyeti İş Konseyi Anlaşması, Türkiye-Kongo neticesinde heyet için kapsamlı ve Kongo’nun Konseyi Başkanı İzzet Ekmekçibaşı bir program hazırlanmıştı. Ayrıca, önem konuların ve Kongolu Eşbaşkan Georges Kongo Cumhurbaşkanlığı başındadır. 12 Milyon hektarlık Mampouya tarafından imzalandı. nezdinde Ülke Planlamasından ve kullanılabilir Büyük Projelerden Sorumlu Bakan sadece % 3’ü işletilebilmektedir. Ekonomi ve Özel Sektörü Teşvik Jean-Jacques Bouya’nın Keza, 22 Milyon hektarlık orman Bakanı danışmanı Sayın Aslı Onay da arazisinin 15 milyon hektarı ticarî katılımıyla düzenlendi. karşılanmasından faaliyetler itibaren, birlikte görüşmelerde gayretleri yaratma Sezen ormancılık, uluslararası taşımacılık heyetle yoğun fiyatlarının kaynaklarını çeşitlendirme ve sürdürülebilir bir Sayın Can İncesu ve Büyükelçilik personelinin petrol düşmesiyle Sayın oldu ve yardımcı oldu. Anılan Bakanlık, özellike büyük altyapı projelerinin yatırımcıların tespiti edilebilir sektörü, verdiği tarım arazisinin açısından konumdadır. İmza töreni, Devlet Isidore DEİK’in Kongo’daki karşı tarafı Ayrıca, Brazzaville Ticaret, Sanayi, Tarım senelik 70.000-100.000 tonluk bir ve Meslekler balıkçılık kapasitesi mevcuttur. Bakan ile heyetimiz, imza töreni Ekonomik ve Malî Topluluğu) ve imkânları CEEAC (Merkezî Afrika Ekonomik teatisinde bulundular. Topluluğu) üyesi tarafından düzenlenen ve Kongo Cumhuriyeti, Cumhuriyeti Başkanı Denis Sassou Milyonluk Nguesso’nun imkânı sağlamaktadır. himaye ve bu bir Kongo şekilde pazara 120 ulaşma öncesinde Odası’dır. belirlenmesi dergisi Bakanı, istifade Ayrıca CEMAC (Merkezî Afrika Afrique İş Mvouba’nın ve konusunda söz sahibidir. Jeune lojistik Cumhuriyeti de yatırım hakkında Heyet, ertesi Büyükelçiliğimizce Anılan ve iş görüş gün alınan randevular çerçevesinde sırasıyla Cumhurbaşkanlığı nezdinde Özel katılımıyla gerçekleşen Kongo Kongo Cumhuriyeti, Brazzaville Uluslararası Yatırım Mevzuatı, Forumu (IBC -Forum International Madenler Orman Coussoud -Mavoungou, Merkezî Investir au Congo Brazzaville), Mevzuatı ve Çalışma Mevzuatı ile Afrika Ülkeleri Kalkınma Bankası Enerji Mevzuatı, Yatırım Mevzuatı, Ekonomik Bakan Bölgelerden Martin Parfait sorumlu Aimé Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Başkanı Abbas Tolli güneş enerjisi konuları hakkında -Brazzaville: Cumhurbaşkanlığı Kongolu muhataplarıyla görüştü yağının nezdinde Ülke Planlamasından ve ve mevzuat ile teknik konularda sabunculukta Büyük Projelerden Sorumlu Bakan bilgi aldı. Heyet, özellikle vergi çiçekçilik, Jean-Jacques muafiyeti, Kongo malzemeleri (çimento, kiremit vb), Planlama ve Entegrasyon Bakanı Devlet garantisi, Kongolu yerel lojistik, yenilebilir enerjiler, malî Gilbert Mokoko ile görüşmelerde şirketlerle ortaklık ve ülkedeki iş ve hizmetler. bulunmuştur. yatırım -Pointe-Noire: (Çadlı), Mahamat Bouya Akşam ve Büyükelçiliğimizce katılımcılar onuruna, Kongo tarafının İş Konseyi üyeleri, bazı işadamları, Türk şirketleri ve vatandaşlarımızın katıldığı bir kokteyl verildi. Büyükelçimiz ederken, Gün boyunca heyete ayrıca eşlik heyete arazi tahsisi, ortamının güvenliği hususlarında yüksek muhataplarına düşüncelerini aktardı. Serbest Bölgeler tekstil, bölgelerin hayvancılık Rafine madencilik, petrol kimyevî ürünler, madeni olmayan mineral gıda ve içki sanayi, yayıncılık ve bölge baskı, turizm, malî hizmetler. (Zone économique spéciale) hakkında bilgi verdi. Bu dört serbest bölge Orman ve Pointe-Noire ve ayrıca, Kongo’nun ticarî limanıdır. 170 kilometrelik sahil şeridine sahip orman Kongo, deniz ulaşımı ve turizm açısından mevcut inşaatı; kahve ve kakao dönüşüm dönemde cazip bir konumu haiz sektörlerdeki tesisleri, tarım sanayi; palmiye ve olacaktır. özel tanzimi, ve inşaat ürünleri, mobilyacılık ve mobilya fabrika turizm, meyve, heyetimiz Kongo’da endüstriyel kullanılması), görüşmede, dört özel ekonomik -Ouesso: çeşitli ve ahşap ürünler, kağıt ve türevleri, brifing verildi. olmayan yağı Bakanı hedef sektörleri şunlardır: inşaat, besin (palm ürünler, plastik ve cam sanayii, Büyükelçilikte Kongo hakkında bir Görüşmelerde ürünleri, Palmiye yatırımları, ürünleri. ekonomik -Oyo-Olombo: Gıda, hayvancılık, tarım, ormancılık ile ormancılık, balıkçılık, ticarî faaliyetler; turizm, malî hizmetler. da önümüzdeki Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) EKVATOR GİNESİ TEMASLARI Görüşmede Türkiye’den Başbakan, gelen heyetlerin muhtelif çokluğundan İspanyolcaya tercüme metinle birlikte, Muhtırası ertesi edilen Mutabakat gün Türkiye- bahsederek, bunların her zaman Ekvator Ginesi İş Konseyi Başkanı güven telkin etmediğini belirtti. ve DEİK Heyeti, Ekvator Ginesi ile Yardımcısı Ali Sezen ile Ekvator imzalanacak İş Konseyi Kuruluş Ginesi Mutabakat Muhtırası ile bu gibi Ormancılık Odası 1.inci Başkan Ekvator Ginesi’ne geçti. Buradaki tereddütlerin Yardımcısı resmî temaslarda Ekvator Ginesi zira DEİK’in Türk özel sektörünün nezdindeki yurt DEİK heyeti daha Fahrî sonra Konsolosumuz Atalay Dik de hazır bulundu. Ekvator Ginesi İş dışı ekonomik faaliyetlerinin Konseyi Başkanı Ali Sezen’in girişimleriyle, giderilebileceğini, ve başlıca Ticaret, Resmî temsilcisi heyetimiz Odasında Ekvator de Ekvator Vicente Tomi tarafından kabul katılımıyla düzenlenen toplantıda gelirlerinin edildi. Kabulde ayrıca, Altyapı ve heyetimiz görüşmelerde bulundu. yatırımlarını Mete temaslar meyanında mensupları yerel şirketlerin Ginesi, petrol azalmasıyla birlikte ve Maliye ve Bütçe Bakanı Ekvator Ginesi Ticaret, Tarım ve çeşitlendirme Miguel Engonga Obiang Eyang Ormancılık Odası ile İş Konseyi gitmektedir. ile Mutabakat Muhtırası imzalaması hayvancılık, gıda başlıca hedef konusunda sektörlerdir. Başkan sorumlu Yardımcısı Bölüm Alejandro Michage de hazır bulundu. müzakereler yürütüldü. Müzakereler sonunda ekonomik sınırlandırma Daha sonra, DEİK’in muhatabı projelerden Juan Antonio ve Nko Mbula, Bakanı Tarım da görüştüler. heyet Ekvator Ginesi Başbakanı Bayındırlık Başkan şirketlerle olası işbirliği olanaklarını Ticaret Gineli Koordinatör Chicampo arasında imzalandı. ticarî olduğunu ifade etti. Akabinde Afrika faaliyetlerini cihetine Özellikle tarım, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Ekvator Ginesi’nde temel endüstriyel faaliyetler petrol ve doğal gaz üretimidir. Ham petrol ve petrole dayalı imalat sanayi GSYİH’dan yaklaşık %70 pay almaktadır. İnşaat sektörü büyük ölçüde kamu altyapı yatırımları ile büyümektedir. GSYİH’dan aldığı pay %7,5 civarındadır. Ülkenin enerji sektöründe ABD’nin, kültürel ve sosyal faaliyetlerde İspanya’nın, iletişim ve finans sektörlerinde Fransa’nın, müteahhitlik, yol ve konut yapım sektöründe Çin’in, sağlık sektöründe Küba’nın ve teknoloji sektöründe Almanya’nın etkin olduğu bilinmektedir Türkiye – Ekvator Ginesi Ticari İlişkileri İki ülke arasındaki ticaret son yıllarda düzenli olarak ve Türkiye lehine artış göstermektedir. Türkiye Ekvator Ginesi’ne en çok çimento, demir-çelik ve demir-çelik ürünleri, gemi, prefabrik yapılar, izole kablo ve teller, bebek bezi, tavuk eti, çeşitli inşaat malzemeleri, tuvalet kâğıdı ve mobilya ihraç etmektedir. Çimento, demirçelik ve demir-çelik ürünleri Türkiye’nin Ekvator Ginesi’ne ihracatının % 59’unu oluşturmaktadır. Türkiye ise Ekvator Ginesi’nden zaman zaman kereste ve ağaçtan eşya ithal etmektedir. Türkiye-Ekvator Ginesi Dış Ticaret Değerleri (1.000 dolar) YILLAR İHRACAT İTHALAT DENGE HACİM 2009 20.173 30 20.203 20.143 2010 32.742 57 32.799 32.685 2011 63.361 397 63.759 62.964 2012 75.766 509 76.275 75.257 2013 72.990 26 69.697 69.645 2014 64.314 331 64.645 63.983 2014* 48.537 331 48.868 48.206 2015* 37.896 96 37.992 37.800 *9 aylık verilerdir. DEİK Heyet Mensupları: 1. Ali SEZEN: Batı Afrika’dan sorumlu DEİK Afrika Koordinatör Başkan Yardımcısı; Ekvator Ginesi İş Konseyi Başkanı; Türkiye-Kamerun İş Konseyi Üyesi; Türkiye-Ukrayna İş Konseyi Başkan Yardımcısı 2. İzzet EKMEKÇİBAŞI: Türkiye-Kongo İş Konseyi Başkanı; Türkiye-Cezayir İş Konseyi Üyesi; Türkiye-Rusya Federasyonu İş Konseyi Başkan Yardımcısı 3. Ruşen ÇETİN: Türkiye-Kamerun İş Konseyi Başkan Yardımcısı, Türkiye-Kenya İş Konseyi Üyesi; Türkiye-Ukrayna İş Konseyi Başkanı 4. Metin ATİK: Türkiye-Ekvador İŞ Konseyi Üyesi; Türkiye-Kolombiya İş Konseyi Üyesi; Türkiye-Orta Amerika ve Karayipler İş Konseyi Üyesi 5. Yekta KÜÇÜKÖZTÜRK: Türkiye-Ekvator Ginesi İş Konseyi Başkan Yardımcısı; Türkiye-Kongo Cumhuriyeti İş Konseyi Başkan Yardımcısı; Türkiye-Ruanda Cumhuriyeti İş Konseyi Üyesi 6. Fehmi Ahmet ARALP: Yenigün İnşaat Yönetim Kurulu Üyesi 7. Nilüfer ASLAN: Asya Ekonomi ve Yatırım Danışmanlığı 8. İbrahim SANCI: Asya Ekonomi ve Yatırım Danışmanlığı 9. Eren M.PAYKAL: DEİK Afrika Bölge Koordinatörü Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) FAYDALI ADRESLER Kongo Cumhuriyeti Ankara Büyükelçiliği A: Reşit Galip Cad. No:98 G.O.P/Ankara | T: 0312 466 09 16| F: 0312 466 0918| E: ambacoturc@yahoo.fr T.C. Brazavil Büyükelçiliği Büyükelçi: Can İncesu A: BP 1054 Hotel Mbamou Palace Radisson Blu Business Center Av. Amilcar Cabral, Brazzaville/Congo | T: 00242 05 603 72 12 | F: 00242 22 280 51 51| E: turquie.brazzaville@mfa.gov.tr Brazzaville Ticaret, Sanayi, Tarım ve Meslek Odası (CCIAMB) Başkan: M. Paul Obambi A: Avenue Amilcar CABRAL, Centre Ville B.P.: 92 | T: 00242 05 521 70 04 | F: 00242 281 16 08 | E: emiliecolettey@yahoo.fr | W: www.cciambrazza.com Kongo Cumhuriyeti Planlama ve Büyük Projelerden Sorumlu Bakanlık Bakan Danışmanı: Aslı Onay (Türk Yatırımlarından Sorumlu) | E: aslony@gmail.com | W: www.grandstravaux.org T.C. Yaounde Büyükelçiliği (Kamerun) Büyükelçi: Murat Ülkü A: Boulevard de l'URSS 1782 B.P. 35155 Bastos – Yaounde/Cameroon | T: 00237 222 20 67 75 | F: 00237 222 20 67 78 E: ambassade.yaounde@mfa.gov.tr Kamerun Ticaret, Sanayi, Madencilik ve Zanaatkarlar Odası (CCIMA) Başkan: Christophe Eken A: P.O. Box : 4011 - Douala, Cameroon | T: 00237 342 98 81 | F: 00237 342 55 96 | E: siege@ccima.net W: www.ccima.net T.C. Yaounde Ticaret Müşavirliği (Ekvator Ginesi’ne akreditedir.) Ticaret Müşaviri: Ümit Sezer A: Boulevard de l'URSS 1782 B.P. 35155 Bastos-Yaounde-Cameroun | T: 00237 222 21 80 23 | F: 00237 222 21 80 24 E: yaounde@ekonomi.gov.tr Ekvator Ginesi Ticaret, Tarım ve Ormancılık Odası (CCAFB) Başkan: Estimado Gregorio Boho Camo A: Avda, Independencia, 43 - Apdo, Correos 51-Bioko | T/F: 00240 09 23 43 Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) FİRMALARIMIZA DESTEKLERİ İÇİN TEŞEKKÜR EDERİZ AFRİKA BÖLGESİ T: 0212 339 50 00 | F: 0212 270 35 92 africa@deik.org.tr | www.deik.org.tr