İÇİNDEKİLER Bölüm 1: GİRİŞ ............................................................................................................ 1 1. Ekonominin Konusu, Kapsamı ve Tarihçesi......................................................................... 1 1.1. Ekonomin Konusu ............................................................................................................... 1 1.2. Ekonominin Kapsamı.......................................................................................................... 2 1.3. Ekonomi Biliminin Tarihçesi............................................................................................. 6 2. Ekonominin Diğer Bilimler Arasındaki Yeri ......................................................................... 7 3. Ekonomi Biliminin Amacı .......................................................................................................... 8 4. Ekonomi Biliminde Kanunlar ve Metotlar............................................................................ 8 5. Ekonomi Biliminin Sınıflandırılması .....................................................................................10 6. Ekonomik Doktrinler ve Ekonomik Sistemler...................................................................11 6.1. Ekonomik Doktrinler.........................................................................................................11 6.2. Ekonomik Sistemler ..........................................................................................................14 6.3. Ekonomik Politikalar .........................................................................................................15 6.4. Atatürk’ün Devletçilik Anlayışı ......................................................................................16 Bölüm 2: EKONOMİNİN TEMEL KAVRAMLARI .......................................................19 1. İhtiyaç ............................................................................................................................................19 2. Mal ..................................................................................................................................................21 3. Hizmet ...........................................................................................................................................22 4. Fayda ve Değer...........................................................................................................................22 5. Servet.............................................................................................................................................25 6. Gelir ................................................................................................................................................25 7. Tüketim ve Tüketim Harcamaları..........................................................................................26 8. İşletme (Firma) ............................................................................................................................27 9. Üretim............................................................................................................................................29 10. Üretim Faktörleri......................................................................................................................30 10.1. Doğa (Tabiat) ....................................................................................................................30 10.2. Emek (İş gücü) ..................................................................................................................31 10.3. Sermaye (Kapital) ............................................................................................................31 10.4. Girişimci (Müteşebbis)...................................................................................................32 11. Piyasa (Pazar) ve Piyasada Fiyatların Oluşumu..............................................................32 Bölüm 3: TALEP, ARZ VE PİYASA DENGESİ.............................................................39 1. Talep...............................................................................................................................................39 1.1. Talebin Özellikleri ..............................................................................................................39 V VI Genel Ekonomi 1.2. Talebe Etki Eden Faktörler ..............................................................................................40 1.3. Talep Kanunu ......................................................................................................................41 1.4. Talep Fonksiyonu...............................................................................................................43 1.5. Talep Eğrisinin Hareketleri..............................................................................................47 2. Arz...................................................................................................................................................49 2.1. Arzın Özellikleri...................................................................................................................49 2.2. Arza Etki Eden Faktörler...................................................................................................49 2.3. Arz Kanunu ..........................................................................................................................50 2.4. Arz Fonksiyonu...................................................................................................................52 2.5. Arz Eğrisinin Hareketleri ..................................................................................................54 3. Piyasa Dengesi............................................................................................................................56 Bölüm 4: ELASTİKİYET..............................................................................................65 1. Elastikiyet (Esneklik) Kavramı.................................................................................................65 1.1 Talebin Fiyat Elastikiyeti ...................................................................................................66 1.2. Arz Elastikiyeti.....................................................................................................................74 2. Arz ve Taleple İlgili Bazı Analizler .........................................................................................77 2.1. Örümcek Ağı Kuramı ........................................................................................................77 2.2. Fiyatlara Müdahale............................................................................................................78 Bölüm 5: TÜKETİCİLERİN DAVRANIŞLARI VE SEÇİMLERİ .....................................87 1. Tüketici Kuramına Giriş ............................................................................................................87 1.1. Tüketici Dengesi.................................................................................................................87 Bölüm 6: FİRMALARIN DAVRANIŞLARI VE ÜRETİM SÜRECİ...............................101 1. Üretim Kuramına Giriş........................................................................................................... 101 2. Firmaların Kararları ................................................................................................................. 103 3. Üretim Süreci............................................................................................................................ 105 3.1. Üretim Fonksiyonu......................................................................................................... 105 3.2. Üretim Fonksiyonu ve Zaman .................................................................................... 111 3.3. Tek ve İki Değişkenli Üretim Fonksiyonları ............................................................ 112 Bölüm 7: REKABET PİYASASINDA FİRMA MALİYETLERİ FİRMA GELİRLERİ VE DENGESİ ..................................................................................................115 1. Üretimin Ekonomik Boyutu ................................................................................................. 115 2. Kısa Dönem Firma Maliyetleri............................................................................................. 116 3. Firmaların Üretim Kararları .................................................................................................. 121 4. Tam Rekabet Piyasasında Kısa Dönem Firma Dengesi............................................... 124 5. Tam Rekabet Piyasasında Uzun Dönem Maliyetleri ve Firma Dengesi ................ 128 Bölüm 8: EKSİK REKABET PİYASALARI .................................................................131 1. Eksik Rekabet Piyasalarının Genel Yapısı ........................................................................ 131 2. Eksik Rekabet Piyasalarına Örnekler................................................................................. 133 2.1. Monopol (Tekel).............................................................................................................. 133 İçindekiler VII 2.2. Oligopol ve Duopol Piyasalar ..................................................................................... 143 2.3. Monopollü Rekabet ....................................................................................................... 144 Bölüm 9: BÖLÜŞÜM KURAMININ ANA HATLARI VE FAKTÖR PİYASASI............147 1. Gelir Bölüşümünün Genel Yapısı ....................................................................................... 147 1.1. Kişisel ve Fonksiyonel Bölüşüm ................................................................................. 147 1.2. Gelir Bölüşümünde Eşitsizlik....................................................................................... 148 2. Gelirin Fonksiyonel Dağlımı ve Faktör Piyasası............................................................. 151 Bölüm 10: MAKRO EKONOMİ KAVRAMI...............................................................155 1. Mikro Ekonomiden Makro Ekonomiye ............................................................................ 155 1.1. Mikro Ekonomi ve Makro Ekonomi Ayırımı............................................................ 155 1.2. Makro Ekonominin İlgilendiği Konular.................................................................... 156 2. Ekonomik Süreç....................................................................................................................... 157 Bölüm 11: MİLLÎ GELİR ...........................................................................................165 1. Millî Gelir Kavramı................................................................................................................... 165 1.1. Millî Gelirle İlgili Kavramlara Toplu Bakış ................................................................ 166 1.2. Nominal ve Reel Millî Gelir........................................................................................... 167 1.3. Millî Gelir Hesaplamaları............................................................................................... 168 1.4. Ekonomik Bir Gösterge Olarak Millî Gelirin Önemi.............................................. 176 2. Türkiye’de Millî Gelir Hesapları........................................................................................... 178 Bölüm 12: İSTİHDAM..............................................................................................183 1. İstihdam Kuramı ...................................................................................................................... 183 1.1. İstihdam Kavramı............................................................................................................ 183 1.2. Ekonomi Ne Kadar Üretir?............................................................................................ 186 2. İşsizlik.......................................................................................................................................... 189 2.1. İşsizlik Çeşitleri................................................................................................................. 189 2.2. İşsizlikle İlgili Diğer Kavramlar .................................................................................... 192 Bölüm 13: PARA VE BANKACILIK SİSTEMİ............................................................195 1. Para Kavramı............................................................................................................................. 195 1.1. Ekonomik Yaşam Üzerinde Paranın Etkisi .............................................................. 195 1.2. Değişim Devirleri ............................................................................................................ 196 1.3. Paranın Tarihçesi............................................................................................................. 197 1.4. Paranın Tanımı ve Fonksiyonları................................................................................ 200 1.5. Para Sistemleri ................................................................................................................. 201 1.5.1. Metal Para Sistemi.................................................................................................. 202 1.5.2. Temsili Para (Banknot) Sistemi........................................................................... 202 1.5.3. Karşılıksız Kâğıt Para Sistemi............................................................................... 202 2. Para Arzı ..................................................................................................................................... 206 3. Para Talebi................................................................................................................................. 208 Bölüm 14: PARA OLAYLARI ...................................................................................215 1. Enflasyon ................................................................................................................................... 215 VIII Genel Ekonomi 1.1. Enflasyonun Nedenleri ................................................................................................. 216 1.2. Enflasyonun Sonuçları .................................................................................................. 218 1.3. Enflasyondan Korunmak İçin Gerekli Önlemler.................................................... 219 2. Enflasyon Konusunda Çeşitli Görüşler............................................................................. 220 2.1. Klasik Görüş ...................................................................................................................... 220 2.2. Keynesyen Görüş ............................................................................................................ 220 2.3. Parasal Görüş.................................................................................................................... 220 2.4. Yapısal Görüş.................................................................................................................... 221 3. Enflasyon Çeşitleri .................................................................................................................. 221 4. Devalüasyon............................................................................................................................. 228 4.1. Devalüasyonun Nedenleri ........................................................................................... 228 4.2. Devalüasyonun Etkileri ................................................................................................. 228 KAYNAKÇA..............................................................................................................231