BVD - Tubitak Journals

Turk J Vet Anim Sci
25 (2001) 551-557
© TÜB‹TAK
Koyunlarda Do¤um Öncesi ve Sonras› Dönemlerde Bovine Viral
Diarrhea (BVD) Virus Enfeksiyonunun Serolojik, Virolojik ve
Patogenez Yönünden Araflt›r›lmas›*
‹brahim BURGU, Y›lmaz AKÇA, Feray ALKAN, Aykut ÖZKUL, Taner KARAO⁄LU, Seval B‹LGE-DA⁄ALP,
Çi¤dem O⁄UZO⁄LU, Kadir YEfi‹LBA⁄
Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Viroloji Anabilim Dal›, D›flkap›, Ankara - TÜRK‹YE
Gelifl Tarihi: 03.08.2000
Özet: Dokuz farkl› kamu iflletmesinde 3 y›l süre ile yürütülen bu çal›flmada, koyunlarda transplasental pestivirus enfeksiyonlar›n›n
sonuçlar› ve patogenezi araflt›r›ld›. Bu amaçla koç kat›m tarihleri dikkate al›narak, 174 adedi gebeli¤inin 2-3. aylar›nda ve do¤um
yapt›klar› gün, 487 adedi yaln›zca do¤um yapt›klar› gün olmak üzere toplam 661 koyundan ve 29 koçdan kan örneklendi. Ayr›ca
109 adedi ikiz do¤um yapan sözkonusu toplam 661 koyunun do¤urdu¤u 770 kuzudan da prekolostral kan örne¤i sa¤land›.
Kan örneklerinin pestivirus antijeni yönünden kontrolu sonucunda, materyal sa¤lanan koyunlarda persiste pestivirus enfeksiyonu
saptanmad›. Buna karfl›n kuzular›n prekolostral kan örneklerinde antikor tespitine dayan›larak, gebeli¤in geç döneminde oluflan
transplasental enfeksiyonlar belirlendi
Anahtar Sözcükler: Koyun, pestivirus, transplasental enfeksiyon
The Serological and Virological Investigations and Pathogenesis of BVDV Infection in Sheep
During Pre- and Post-Partum Periods
Abstract: In this research, the pathogenesis and presence of transplacental pestivirus infection were investigated in different flocks.
For this purpose, a total of 661 pregnant ewes and 29 rams were used. 174 of 661 pregnant ewes were sampled twice in the
second or the third month of gestation and as well as on the day of gestation, whereas 487 of them were sampled only on the day
of delivery. In addition, precolostral blood samples of 770 lambs born from those pregnants ewes, 109 of which delivered twins,
were also withdrawn. Pestivirus was not detected in the blood samples tested. However, in some precolostral blood samples from
lambs, pestivirus specific antibodies were detected indicating transplacental transmission of the virus during late pregnancy.
Key Words: sheep, pestivirus, transplacental infection
S›¤›rlar›n bovine viral diarrhea virusu (BVDV) ,
koyunlardan izole edilen border disease (BD) virusu ile
antijenik yak›nl›¤a sahiptir (1). Saha çal›flmalar› ve
deneysel çal›flmalar, s›¤›rlarda BD virusu ve koyunlarda
s›¤›rlar›n BVD virusu ile benzer klinik ve patolojik tablolar
ile karakterize enfeksiyonun geliflti¤ini ortaya koymufltur
(2,3).
Pestiviruslar biyotipik olarak iki farkl› karakter
sergilerler. Bunlar; hücre kültüründe morfolojik
de¤iflimler oluflturarak üreyen sitopatojen (cp) biyotip ve
herhangi bir de¤ifliklik oluflturmadan üreyen sitopatojen
olmayan (ncp) biyotiplerdir . Biyotipler aras›ndaki iliflkinin
enfeksiyonun seyri ve patogenezinde belirleyici rol
oynad›¤› birçok araflt›r›c› (4,5,6) taraf›ndan ortaya
konulmufltur.
BVDV ve BDV izolatlar›n›n antijenik yak›nl›¤›, fiziksel
ve biyolojik benzerlikleri nedeniyle her iki virus Pestivirus
genusu içinde ayn› tür olarak identifiye edilmektedirler.
Postnatal dönemde kuzu yada koyunlarda her iki
biyotipe ait pestiviruslar ile oluflan enfeksiyonlar genellikle
subklinik yada hafif klinik bulgular ile geliflen akut
Girifl
* Bu araflt›rma TÜB‹TAK taraf›ndan desteklenmifltir Proje No: VHAG 1245.
551
Koyunlarda Do¤um Öncesi ve Sonras› Dönemlerde Bovine Viral Diarrhea (BVD) Virus Enfeksiyonunun Serolojik,
Virolojik ve Patogenez Yönünden Araflt›r›lmas›
enfeksiyona neden olurlar. Bu durumda geçici viremi
tablosu gözlenir ve etkene spesifik antikor yan›t›n›n
geliflmesini takiben virus vücuttan elimine edilir (5). Gebe
koyunlar›n enfeksiyonu ise abort, fötus mumifikasyonu,
konjenital anomalili kuzu do¤umlar› yada zay›f ve persiste
viremik kuzu do¤umlar›n›n oluflumuna neden
olabilmektedir (4,7, 8).
Transplasental pestivirus enfeksiyonlar›n›n fötusa olan
etkisini belirleyen en önemli faktör enfeksiyon zaman›nda
fötusun yafl›d›r ( 5, 9, 10). Koyun fötusu yaklafl›k olarak
gebeli¤in 60-80. günleri aras›nda bir antijenik uyar›ma
cevap verebilme yetene¤ini kazan›r. Fötusun bu
periyottan (gebeli¤in 60-80. günü) önceki, bu periyot
boyunca ve sonras›ndaki dönemlerdeki enfeksiyonu farkl›
klinik ve laboratuvar bulgular›n›n oluflumuna neden olur.
Gebeli¤in ilk 60 gününde oluflan enfeksiyonda virusun
replikasyonu sonucu fötusun ölümü muhtemeldir. Bu
dönemde enfekte olan baz› fötuslar ise yaflamlar›n› devam
ettirebilirler. ‹mmun sistemi henüz geliflimini
tamamlamadan pestivirus ile enfekte olan fötus, bu
dönemde virusu “yabanc›” olarak tan›maz ve dolay›s›yla
da virusa karfl› immun tolerantt›r (persiste enfeksiyon).
Bu nedenle de gebeli¤in ilk yar›s›nda , özellikle 16-80.
günlerde oluflan enfeksiyon, “persiste viremik kuzu”
do¤umu ile sonuçlanabilir. Bu kuzular sürekli olarak virus
saç›c›s› olup, sürüde virusun sirkülasyonunda potansiyel
kaynakt›rlar (4, 5, 9, 10).
Gebeli¤in 80. gününden sonra oluflan enfeksiyonda ise
fötus immun yan›t oluflturma yetene¤ine sahiptir. ‹mmun
sistemi geliflmifl fötusun enfeksiyonunda immun yan›t
konakç›dan virusun eliminasyonu esas›na dayanmaktad›r.
Bu dönemde enfekte olmufl kuzular virus tafl›mazlar,
ancak prekolostral kan örneklerinde antikor tespit
edilebilir (2,5).
Gebeli¤in 60-80. günlerinde oluflan fötal
enfeksiyonlarda ise sonucun ne olaca¤›n› önceden tahmin
etmek zordur. Çünkü fötusun immun sisteminin bireysel
farkl›l›klara ba¤l› olarak bahsedilen tarihlerden önce yada
sonra geliflimi sözkonusu olabilir. Bu dönemde
enfeksiyon, persiste viremik kuzu do¤umlar› yada
serebral kavitasyon ve serebellar displasi’ye neden olan
merkezi sinir sisteminde yayg›n yang›sal lezyonlar›n
oluflumu yan›s›ra prekolostral kanlar›nda antikor tafl›yan
kuzu do¤umlar› ile de sonuçlanabilir. (2,5,11).
Türkiye’de pestiviruslar›n varl›¤› ve ruminantlar için
enfeksiyon riski oluflturduklar› birçok çal›flma ile ortaya
552
konulmufltur (12,13,14,15,16). Koyunlarda pestivirus
enfeksiyonlar›na ilgili ilk araflt›rma olan Burgu ve ark.’n›n
(12) çal›flmalar›nda , abort yapan koyunlardan sa¤lanan
kan örneklerinin %3’ünde ve abort olan fötuslar›n
%10’unda pestivirus varl›¤› bildirilmifltir. Ancak
transplasental pestivirus enfeksiyonlar›n›n di¤er
sonuçlar›ndan olan merkezi sinir sistemi bozuklu¤una
sahip kuzu do¤umlar›, persiste enfekte kuzu do¤umlar›,
antikor tafl›yan kuzu do¤umlar›, vb. gibi olgulara ilgili
olarak Türkiye'de bir bildirim bulunmamaktad›r.
Bu araflt›rmada, gebe koyunlarda pestivirus
enfeksiyonunun olas› sonuçlar›n›n yak›ndan izlenmesi ve
enfeksiyonun epidemiyolojisinde önemli role sahip sürekli
viremik koyun ve kuzular›n belirlenmesi amaçlanm›flt›r.
Materyal ve Metot
Örneklenen hayvanlar
Bu çal›flma zaman zaman abort olaylar›n›n bildirildi¤i
kamuya ait 9 koyun yetifltiricili¤i iflletmesinde 3 y›l süre ile
yürütüldü. Saha çal›flmas› amac›yla, öncelikle sürüye koç
kat›m› tarihleri tespit edildi. Daha sonra bu sürülerde
bulunan 174 koyundan gebeli¤in 2-3. aylar›nda (I.
örnekleme) ve do¤um yapt›klar› zaman (II. örnekleme);
487 koyundan sadece do¤um yapt›¤› zaman olmak üzere
toplam 661 koyundan kan örne¤i al›nd›. Ayr›ca bu
koyunlar›n do¤urdu¤u kuzulardan da prekolostral kan
örne¤i sa¤land›. Koyunlardan 109 adedi ikiz do¤um
yapt›¤›ndan, 661 koyuna ait toplam 770 kuzudan
prekolostral kan al›nd›. Bundan baflka 3 iflletmede
bulunan ve do¤al afl›m için kullan›lan 29 koçtan da kan
örneklendi. Böylece araflt›rma süresince de¤erlendirilen
toplam hayvan say›s› 1460 olarak belirlendi (Tablo 1) .
Tablo 1.
Materyal sa¤lanan hayvan say›s› ve materyal say›s›.
ÖRNEKLENEN
Örnekleme Say›s›
Hayvan Say›s›
Bir Kez
‹ki Kez
Toplam
GENEL TOPLAM
Materyal Say›s›
Koyun
Kuzu
Koç
487
174
661
770
770
29
29
1460
1286
348
1634
‹. BURGU, Y. AKÇA, F. ALKAN, A. ÖZKUL, T. KARAO⁄LU, S. B‹LGE-DA⁄ALP, Ç. O⁄UZO⁄LU, K. YEfi‹LBA⁄
Buna karfl›n materyal sa¤lanan koyunlardan 174 adedi
iki kez (gebeliklerinin 2-3.ay›nda ve do¤um yapt›klar›
zaman) örneklendi¤i için, araflt›rmada toplam 1634 kan
örne¤i kullan›ld› (Tablo 1).
Kan örnekleri virolojik ve serolojik kontrol için
yöntemine uygun olarak haz›rland›. Elde edilen tüm
materyaller (virolojik ve serolojik çal›flma için ayr› ayr›
1634 kan örne¤i) laboratuvar çal›flmas›na al›nd›. Kan
örneklerinde pestivirus araflt›r›lmas› amac›yla Peroksidaz
ba¤l› antikor testi (PLA), kan serumlar›nda antikor
araflt›r›lmas› amac›yla ise BVD virusun referenz suflu olan
NADL kullan›larak, serum nötralizasyon testi kullan›ld›.
Transplasental pestivirus enfeksiyonlar›n›n oluflmas›
ve sonuçlar›na etki eden en önemli faktörlerden birisi
enfeksiyon zaman›nda fötusun yafl›d›r. Bu nedenle
koyunlarda gebelik süresinin ortalama 150 gün oldu¤u ve
materyal sa¤lanan iflletmelerde örneklenen kuzular›n
do¤um tarihleri dikkate al›narak hesaplanan, I. örnekleme
zaman›nda fötuslar›n yaklafl›k yafllar›, iflletmeler baz›nda
y›llara göre Tablo 2’de gösterildi.
Tablo 2.
Y›llara göre I. örnekleme zaman›nda fötal yafllar.
1.Y›l
‹flletme
No.
I
II
III
IV
V
VI
VII
VIII
IX
2.Y›l
39-45
87-93
60-67
-
PLA testinde kontrol virus olarak BVD virusunun
sitopatojen olmayan
0712 Hannover suflu,
mikronötralizasyon testinde ise BVD virusunun referenz
suflu olan NADL kullan›ld›.
Konjugat
PLA testinde kullan›lan konjugat, peroksidaz enzimi ile
iflaretlenmifl domuz anti BVD virus IgG olup, AÜ Veteriner
Fakültesi Viroloji Anabilim Dal›nda haz›rland›.
Peroksidaz ba¤l› antikor testi (PLA)
Kan örneklerinin pestivirus antijeni yönünden
kontrolu amac›yla, doku kültürü tüpünde üretilen FDB
hücre kültürüne adsorbsiyonsuz yöntemle ekimlerini
takiben elde edilen 1. pasaj s›v›lar›na Hyera ve ark.
(17)’n›n bildirdi¤i yönteme göre PLA testi uyguland›.
‹mmunplak test
‹zole edilen pestivirus biyotipinin belirlenmesi amac›yla
Liess ve ark.’n›n (18) bildirdi¤i immunplak yönteminden
yararlan›ld›.
Serum nötralizasyon (SN) testi
3.Y›l
I.Örnekleme s›ras›nda fötuslar›n yaklafl›k yafllar› (Gün)
46-53
46-53
42-49
13-20
43-50
5-12
60-67
45-50
Virus
47-54
47-54
66-73
35-42
35-42
57-64
68-75
73-80
-
Araflt›rman›n yürütüldü¤ü kamu iflletmelerinde yap›lan
seyahatler s›ras›nda abort olgusu yada anomalili kuzu
do¤umu gözlenmedi.
Hücre kültürü
Virus izolasyonu, nötralizasyon ve PLA testlerinde
Fötal Dana Böbrek (FDB) hücre kültürü kullan›ld›. FDB
hücre kültürü standart yöntemle haz›rland› ve kullan›ma
al›nmadan önce, pestivirus yönünden PLA testi ile kontrol
edildi. Hücrelerin üretilmesinde %10 Fötal Dana Serumlu
DMEM (Dulbecco’s Modified Minimal Essential Medium)
vasat›ndan yararlan›ld›.
BVD virusa spesifik nötralizan antikorlar›n saptanmas›
amac›yla Frey ve Liess (19)’in bildirdi¤i yöntemden
yararlan›ld›.
Bulgular
Peroksidaz ba¤l› antikor testi
Gebe koyunlar ve bunlar›n kuzular› ile koçlardan
sa¤lanan, 1634 adet lökosit örne¤inin pestivirus
yönünden kontrolü sonucunda, sadece IV nolu iflletmeye
ait bir koyundan 3.y›l II.örnekleme çal›flmas› döneminde,
yani do¤um yapt›¤› zaman al›nan kan örne¤inde pestivirus
varl›¤› saptand›. Ayr›ca bu dönemde al›nan kan örne¤inde
ayn› zamanda pestivirus antikoru varl›¤› da tespit edildi.
Buna karfl›n sözkonusu koyundan I.örnekleme zaman›nda
al›nan kan örne¤i pestivirus antijeni ve antikoru yönünden
negatif bulundu.
‹mmunplak testi
IV nolu iflletmede bulunan koyundan izole edilen
pestivirusun, immunplak test ile yap›lan biyotip analizi
sonucunda, sitopatojen olmayan pestivirus oldu¤u
saptand›.
553
Koyunlarda Do¤um Öncesi ve Sonras› Dönemlerde Bovine Viral Diarrhea (BVD) Virus Enfeksiyonunun Serolojik,
Virolojik ve Patogenez Yönünden Araflt›r›lmas›
Mikronötralizasyon testi
Dokuz koyunculuk iflletmesinden örneklenen ve
mikronötralizasyon testi ile de¤erlendirilen koç, koyun ve
kuzulara ait kan serumu örneklerinin pestivirusa spesifik
nötralizan antikorlar yönünden kontrolu sonucunda,
örneklenen
iflletmelerin
tümünde
pestivirus
enfeksiyonlar›n›n varl›¤› tespit edildi .
Koçlara ait kan örneklerinin de¤erlendirilmesi
sonucunda I nolu iflletmede bulunan koçlar›n pestivirus
antikoru yönünden negatif oldu¤u, buna karfl›n II ve IV
nolu iflletmelerde bulunan koçlarda s›ras›yla %20 ve %30
oran›nda pestivirus seropozitifli¤i saptand› (Tablo 3).
Tablo 3.
Koçlara ait serolojik veriler.
‹flletme Kodu
Örneklenen
Koç Say›s›
Seropozitif
Koç Say›s›
%
I
II
IV
4
15
10
3
3
20
30
29
6
20,6
TOPLAM
Örneklenen gebe koyunlara ait mikronötralizasyon
testi sonuçlar› toplu olarak de¤erlendirildi¤inde,
gebeli¤inin 2-3.aylar›nda örneklenen 174 koyundan 44
adedinde (% 25,0), do¤um yapt›¤› zaman örneklenen
661 koyunun 142 adedinde (% 21,5) pestivirus antikoru
varl›¤› saptand› (Tablo 4).
Gebeli¤inin 2-3. ay›nda (I. örnekleme dönemi) ve
do¤um yapt›¤› zaman (II.örnekleme dönemi) materyal
sa¤lanan 174 koyuna ait serolojik veriler
de¤erlendirildi¤inde, 20 koyunun (%11) örnekleme
dönemleri aras›nda enfekte olarak serokonversiyon
gösterdi¤i, 140 koyunun antikor (%80) durumunda ise
herhangi bir de¤ifliklik olmad›¤› tespit edildi. 14 koyun (%
9) pestivirus antikoru yönünden I. örnekleme döneminde
pozitif, II. örnekleme döneminde ise negatif olarak
bulundu (Tablo 5).
Bu çal›flmada, transplasental enfeksiyona iflaret
say›labilecek abort ya da anomalili do¤um olgular›
izlenmedi. Ancak serolojik çal›flmada, prekolostral kan
örneklerinde antikor tafl›yan yavrular›n do¤umuna
dayan›larak, fötal immun sistemin geliflimini takiben
oluflan transplasental enfeksiyona ilgili veriler elde edildi .
Bu verilere göre gebeli¤inin 2-3. ay›nda ve do¤um yapt›¤›
zaman (I ve II. örnekleme dönemlerinde) materyal
sa¤lanan 174 koyundan 33 adedi ve sadece do¤um
yapt›¤› zaman ( II. örnekleme zaman›) örneklenen 487
koyundan 79’una ait olmak üzere toplam 112 koyunun
do¤urdu¤u kuzu/ kuzular›n prekolostral kan örne¤inde
pestivirus antikoru varl›¤› saptand› (Tablo 6).Sözkonusu
112 koyundan 18 adedi ikiz do¤um yapt›¤›ndan, bu
koyunlar›n do¤urdu¤u kuzu say›s› 130 olarak belirlendi.
Buna karfl›n 18 ikiz do¤um olgusundan 3 adedine ait
ikizler prekolostral kanlar›nda farkl› antikor durumuna
(biri pestivirus antikoru yönünden negatif iken di¤eri
pozitif)sahip oldu¤undan, 127 kuzunun prekolostral kan
örne¤inde pestivirus antikoru varl›¤› saptand› (Tablo 6 ).
Tart›flma
Tablo 4.
Örneklenen gebe koyunlara ait mikronötralizasyon testi
sonuçlar›.
Pestivirus Antikoru (+)
Serum say›s› (%)
Örnekleme
Say›s›
Örneklenen
Hayvan Say›s›
‹ki (I ve II)
174
Bir (II)
487
I
II
44
(%25,0)
50
(%28,7)
92
(%19,0)
Toplam
I: I.örnekleme dönemi
II: II. örnekleme dönemi
554
661
142
(%21,5)
Pestivirus ile gebe koyunlar›n enfeksiyonu, enfeksiyon
zaman›nda fötal yafla ba¤l› olarak fötus mumifikasyonu,
fötal rezorbsiyon yan›s›ra, konjenital bozuklu¤a sahip
kuzu do¤umu ya da pestivirusa spesifik antikor tafl›yan
yavru do¤umlar› ile sonuçlanabilir (4,8 ). Bu çal›flmada,
örnekleme yap›lan iflletmelerde anomalili do¤um olgular›
izlenmemifltir. Canl› do¤an kuzulardan sa¤lanan
materyallerde “pestivirus” saptanmam›fl olmakla beraber
Tablo 6 'da bildirilen serolojik veriler, fötal immun
sistemin gelifliminden sonra oluflan transplasental
enfeksiyona ilgili bulgular› ortaya koymufltur. Bu veriler I.
ve II. örnekleme döneminde materyal sa¤lanan 33 koyun
ile yaln›zca II. örnekleme döneminde materyal sa¤lanan
79 koyun olmak üzere toplam 112 koyunda, do¤um
‹. BURGU, Y. AKÇA, F. ALKAN, A. ÖZKUL, T. KARAO⁄LU, S. B‹LGE-DA⁄ALP, Ç. O⁄UZO⁄LU, K. YEfi‹LBA⁄
Tablo 5.
Pestivirus Antikoru
Örnekleme
Örneklenen
Hayvan Say›s›
‹ki
(I ve II )
I
II
Say›
Toplam
%
+
-
14
14
9
(14/174)
-
+
20
20
11
(20/174)
+
+
110
30
140
80
(140/174)
174
Örneklenen gebe koyunlara ait
mikronötralizasyon testi sonuçlar›.
I: I.örnekleme dönemi
II: II. örnekleme dönemi
‹fiLETME
KODU
V
V
VIII
VIII
V
III
II
IV
VI
VI
VIII
YIL
2
2
2
2
3
3
3
3
3
3
3
I. Örnekleme
Zaman›nda
Gebelik yafl›
(gün)
87-93
87-93
60-67
60-67
35-42
66-73
47-54
35-42
57-64
57-64
73-80
Sadece 1 kez örneklenen
koyunlar ve kuzular›na ait veriler
TOPLAM
Annenin Pestivirus
Antikoru Durumu
Tablo 6.
Olgu Say›s›*
Transplasental
pestivirus
enfeksiyonuna ilgili veriler.
Toplam
I. Örn.
II. Örn.
Tek
‹kiz
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
+
8
1
3
2
3
1
1
3
1
6
+
+
71
2
33
1**
1
94
6
2**
18
79
112
* : Prekolostral kan örne¤inde pstivirus antikoru saptanan kuzu do¤umu ( ikiz do¤umlarda en
az birisinde) olgular›n›n say›s›
** : ‹kiz kuzulardan biri pestivirus antikoru yönünden pozitif di¤eri negatif
yapt›klar› zaman al›nan kan örneklerinde ve kuzular›n›n
prekolostral kan örne¤inde antikor tespitine dayan›larak,
transplasental pestivirus enfeksiyonunun geliflti¤ini ortaya
koymaktad›r.
‹ki kez örneklenen ve transplasental pestivirus
enfeksiyonunun geliflti¤i saptanan 33 koyundan 20
adedinin I. örnekleme zaman›nda al›nan kan örne¤inde de
pestivirus antikoru saptan›rken, 13 adedinin I ve II.
örnekleme dönemleri aras›nda etkene maruz kald›¤› ve
serokonversiyon gösterdi¤i görülmektedir. Tablo 6
incelendi¤inde I.örnekleme zaman›nda seronegatif
bulunan sözkonusu 13 koyunun en erken gebeli¤inin
35.gün ve sonras›nda (V nolu iflletme- 3.y›l ve IV nolu
iflletme 3. y›l) ancak s›kl›kla 57. gün ve sonras›nda
pestivirus ile enfekte olduklar› görülmektedir. Bu veriler
koyun fötusunun ba¤›fl›kl›k yetene¤ini kazand›¤› dönem
ve bu dönem sonras› oluflan transplasental enfeksiyon
sonuçlar›na ilgili bilgiler de¤erlendirildi¤inde (2, 5,11 );
555
Koyunlarda Do¤um Öncesi ve Sonras› Dönemlerde Bovine Viral Diarrhea (BVD) Virus Enfeksiyonunun Serolojik,
Virolojik ve Patogenez Yönünden Araflt›r›lmas›
örneklenen koyunlarda geliflen transplasental enfeksiyonu
aç›kça ortaya koymaktad›r. I. örnekleme döneminde
pestivirus antikoru saptanan ve prekolostral kan
örne¤inde pestivirus antikoru tafl›yan kuzu do¤uran 20
koyundan birisinin gebelik yafl›n›n 47 -54 gün oldu¤u,
di¤erlerinin gebelik yafl›n›n ise 60-93 gün oldu¤u
görülmektedir. Bu durum koyun fötusunun immun yan›t
oluflturma yetene¤ini kazand›¤› dönem dikkate
al›nd›¤›nda, sözkonusu koyunlar›n muhtemelen I.
örnekleme döneminden çok k›sa bir süre önce enfekte
oldu¤unu göstermektedir.
Yaln›zca II. örnekleme döneminde materyal sa¤lanan
487 koyun ve bunlar›n kuzular›na ilgili veriler ise,
sözkonusu koyunlar›n gebeli¤in 2-3. aylar›nda
örneklenmemifl olmas› ve dolay›s›yla muhtemel fötal
enfeksiyon
zaman›n›n
belirlenmesi
mümkün
olamad›¤›ndan, detayl› olarak ele al›namamaktad›r.
Bununla beraber bu koyunlardan 79 adedinin kuzusu/
kuzular›na ait 84 prekolostral kan örne¤inde pestivirus
antikorunun tespit edilmifl olmas›, koyunlarda plasental
yap› nedeniyle maternal antikorlar›n plasenta ile
aktar›lamad›¤›
düflünüldü¤ünde,
transplasental
enfeksiyon oluflumuna ilgili olarak de¤erlendirilmifltir.
Di¤er yandan, iki kez örneklenebilen 174 koyundan
%11'inin (14/174) ikinci örnekleme döneminde
serokonversiyonunun tespit edilmifl olmas› da, pestivirus
enfeksiyonunun patogenezi dikkate al›nd›¤›nda,
koyunlarda transplasental pestivirus enfeksiyonu riskinin
oldukça yüksek oldu¤unu ortaya koymaktad›r (Tablo 5).
Transplasental pestivirus enfeksiyonunun geliflti¤i
belirlenen ve ikiz do¤um yapan 18 koyundan 15 adedinin
do¤urdu¤u ikiz kuzular›n her ikisinde pestivirus antikoru
saptan›rken, 3 adedinin do¤urdu¤u ikizlerde farkl›
pestivirus antikoru sonuçlar› (birisi pozitif, di¤eri negatif)
belirlenmifltir. Transplasental pestivirus enfeksiyonu
gametlerin enfeksiyonu yada enfekte anneden fötusa
hematojen
yolla
etkenin
aktar›lmas›
sonucu
geliflebilmektedir. Bu nedenle ikiz kuzularda pestivirus
antikoru yönünden saptanan farkl›l›klar›n annedeki virus
yo¤unlu¤u, ikizlik olgusunun geliflim flekli (tek yumurta
ikizlik yada çift yumurta ikizlik), vb. faktörlere ba¤l›
olarak olufltu¤u düflünülmektedir.
Koyunlarda persiste enfeksiyonun araflt›r›ld›¤›
çal›flmalarda, s›¤›rlara göre çok daha düflük oranda
persiste enfeksiyonlar›n varl›¤› bildirilmektedir
(Nettleton,1990). Bu çal›flmada kontrol edilen
koyunlardan sadece birinde pestivirus varl›¤› saptanm›fl
olup, sözkonusu koyuna ait I. örnekleme dönemi serolojik
ve virolojik verileri dikkate al›nd›¤›nda, bu koyunun II.
örnekleme zaman›nda "geçici viremik" oldu¤u
belirlenmifltir. Bu nedenle de persiste enfeksiyon
oranlar›na ilgili bulgular elde edilememifltir. Bununla
beraber 9 farkl› iflletmede bulunan toplam 1460 koyunun
(29 koç, 661 difli koyun ve 770 kuzu) kontrolü
sonucunda, persiste enfeksiyon tespitinin olmamas› da
persiste enfeksiyonlar›n koyun populasyonunda oldukça
düflük düzeyde bulundu¤unu göstermektedir.
S›¤›r ve koyunlarda pestivirus ile kontamine
sperman›n epidemiyolojik önemi birçok araflt›rmada (2,
20) ortaya konulmufltur. Bu çal›flmada, 3 iflletmede
bulunan ve do¤al afl›m için kullan›lan 29 koç, pestivirus
yönünden negatif olarak bulunmufllard›r. Koçlara ait
serolojik veriler (Tablo 4) incelendi¤inde, iflletmelerden
birinde bulunan koçlar›n seronegatif oldu¤u, di¤er iki
iflletmede ise %20-%30 oran›nda seropozitiflik
saptand›¤› görülmektedir. Sözkonusu koçlarda akut
enfeksiyonun zaman›, koç kat›m› s›ras›nda akut enfekte
olup olmad›klar› ve dolay›s›yla sperman›n etken tafl›y›p
tafl›mad›¤›n› bilmek imkans›zd›r. Bununla beraber
gebeli¤in erken döneminde oluflan transplasental
pestivirus enfeksiyonlar›n›n abort, persiste viremik kuzu
do¤umu, vb. olgulara yol açt›¤›ndan, sözkonusu koçlar›n,
bu çal›flmada saptanan transplasental enfeksiyona ilgili
bulgularda önem tafl›mad›¤›, ancak sözkonusu
iflletmelerde görülen abort olgular›n›n oluflumunda bir
faktör olabilecekleri düflünülmüfltür.
Sonuç olarak, bu araflt›rma ile koyunlarda gebeli¤in
geç döneminde oluflan transplasental enfeksiyonlara ilgili
veriler elde edilmifltir. Bununla beraber koyunlarda
transplasental enfeksiyon oranlar›n›n daha genifl olarak
incelenmesine olanak sa¤layacak ve enfekte bireylerde
etkenin organ lokalizasyonunu ortaya koyacak yeni
çal›flmalar›n, koyunlarda transplasental pestivirus
enfeksiyonu oranlar› ve patogenezine ilgili önemli verileri
ortaya koyaca¤› düflünülmektedir.
Kaynaklar
1.
556
Plant, J.W., Littlejohns, I.R.; Gardiner, A.C., Vansis, J.T., Muck,
R.A. Immunological relationship between border disease, mucosal
disease and swine fever. Vet Rec, 1973; 92: 455.
2.
Van Oirschot, J.T. Congenital infections with non-arbotogaviruses. Vet Microbiol. 1983; 8: 321- 361.
‹. BURGU, Y. AKÇA, F. ALKAN, A. ÖZKUL, T. KARAO⁄LU, S. B‹LGE-DA⁄ALP, Ç. O⁄UZO⁄LU, K. YEfi‹LBA⁄
3.
Carlsson, U., Belak, K. Border Disease Virus Transmitted to Sheep
and Cattle by a persistently Infected Ewe: Epidemiology and
Control. Acta Vet Scand. 1994; 35 (1): 79-88.
13.
Alkan, F., Burgu, ‹. Investigation on the incidence of Bovine Viral
diarrhoea Virus in calves born with encephalopathy in Turkey.
DTW. 1993; 100:107-109.
4.
Anderson, C.A., Sawyer, M., Higgins, R.d, East, N., Osburn, B.L.
Experimentally induced ovine border disease: Extensive
hypomyelination with minimal viral antigen in neonatal spinal
cord. Am J Vet Res. 1987: 48 (3): 499-503.
14.
Burgu,‹. ve Özkul,A. Detection by cultural isolation of bovine virus
diarrhea (BVD) virus following field infections in cattle and their
fetuses. DTW. 1993; 100: 361-363.
15.
5.
Nettleton, P.F. Pestivirus infections in ruminants other than cattle.
Revue Scientifique et Technique del office International des
E/pizooties. 1990; 9: 131-150.
Burgu, ‹., Akça, Y., Alkan, F., Özkul, A., Frey, H.-R., Liess,B.,
Karao¤lu,T. Prevalence of pestivirus infections of ruminants in
Turkey. Türk ve Alman Üniversiteleri ‹flbirli¤inin Tar›m Alan›ndaki
Bilimsel Araflt›rma Sonuçlar› Sempozyumu, 29 Eylül-4 Ekim
1997, Antalya
16.
Yapk›ç, O. Gebe s›¤›rlarda ve bunlar›n buza¤›lar›nda bovine viral
diarrhea
virus
enfeksiyonlar›n›n
immunfloresans
ve
immunperoksidaz testleri ile araflt›r›lmas›. S.Ü. Sa¤. Bil. Enst.
Doktora Tezi, Konya, (1999).
17.
Waldvogel, A.S.; Ehrensperger, F.; Straub, O.C.; Pospisil,A. An
immunohistochemical study of the distribution of border disease
virus in persistently infected sheep. J Comp Pathol. 1995; 113 (2):
191-200.
Hyera, J.M.K., Dohle, J., Liess, B., Moening, V., Frey, H.R.
Production of potent antisera raised in pigs by anamnestic
response and use for direct immunofluoroscent and
immunoperoxidase techniques. Pestivirus Infection of Ruminants.
EEC Publication, 1987; 87-101.
18.
Nettleton, P.F.; Gilmour, J.S.; Harring, J.A.; Sinclair,J.A. The
production and survival of lambs persistently infected with border
disease virus. Comp Immun Microbiol Infect Dis. 1992; 15 (3):
179-188.
Liess, B., Reinecke, S., Sanders, G., Grieser-Wilke., Moening, V.
An immunoplaque assay distinguishing between cytopathogenic
and noncytopathogenic biotypes of bovine viral diarrhoea virus.
J Vet Med B. 1993; 40: 89-96.
19.
Frey, H.R., Liess, B. Vermehrungskinetik und verwendbarkeit eines
stark zytopatogenen VD-MD virus-stammes für diagnostische
untersuchungen mit der mikrotiter-methode. Zentbl Vet Med B.
1971; 18: 61-71.
21.
Kirkland, P.D., Richards, S.G., Rothwell, J.T., Stanley, D.F.
Replication of bovine viral diarrhoea virus in the bovine
reproductive tract and excretion of virus in semen during acute and
chronic infections. Vet Rec. 1991; 22: 587-590.
6.
7.
8.
9.
Barlow, R.M.; Gardiner, A.C; Nettleton, P.F. The pathology of a
spontaneous and experimental mucosal disease-like syndrome in
sheep recovered from clinical border disease. J Comp Pathol
1983; 93: 451-461.
Gardiner, A.C. The distribution and significance of border disease
viral antigen in infected lambs and foetuses. J Comp Path. 1980;
90: 513-518.
10.
Terpstra, C. Border disease: Virus persistence, antibody response
and transmission studies. Res Vet Sci. 1981; 30:185-191.
11.
Hewicker-Trautwein, M., Liess B., Moening V., Trautwein, G.
Aspects of the pathogenesis of experimental bovine viral diarrhoea
virus-induced brain malformations in the ovine fetus. Proceedings
of the second symposium on pestivirus. 1-3 October, France,
1992; 123-126.
12.
Burgu, ‹., Öztürk, F., Akça, Y., Toker, A., Frey, H-R., Liess, B.
Investigations on the occurrence and impact of bovine viral
diarrhea (BVD) virus infections in sheep in Turkey. DTW. 1987;
94: 292-294.
557