www.alandaforex.com Çin’de Riskler Artıyor mu? Forex Notu 22 Aralık 2016 10 Ekim 2016 Çin ekonomisinin geleceği belirsiz… Makro Veriler Çin ekonomisi 1949 yılında Çin Halk Cumhuriyeti’nin ilanından bu yana birçok defa önemli boyutlarda değişime uğramıştır. Özellikle 2003 yılından sonra Çin’de büyüme stratejilerinin uygulandığı dönemden günümüze geldiğimizde Çin ekonomisi dünya ekonomisinde büyümeye yaptığı yaklaşık %40 oranındaki katkı ile dünyanın en büyük ekonomilerinden biri… ABD 22 EylülTURKIYE 2016 AB JAPONYA Pol i ti ka Fa i z Ora nı 0,75% 0,00% -0,10% 8,00% Ta hvi l - 10Y 2,54% 0,25% 0,00% 11,22% Büyüme Yıl l ık 2,40% 1,60% 0,50% -1,80% Enfl a s yon Yıl l ık 0,70% 0,20% 0,20% 7,00% İşs i zl i k Ora nı 4,60% 9,80% 3,00% 11,30% *AB için, Almanya 10 yıllık tahvil faiz oranıdır. 2017 yılının başlarında Trump’ın ABD başkanlık koltuğuna oturacak olması sonrasında Çin ekonomisi yine önemli ölçüde değişime uğrayacağa benziyor. Dünyanın en büyük ekonomilerinden biri olan Çin ekonomisi 2017 yılının akibeti en belirsiz olan ekonomi olabilir. Çin ekonomisi 1978 yılında dışa açılma stratejisi ve reformların başlatılmasından sonraki büyüme performansı ile adından oldukça söz ettirmiştir. Çin ekonomisi 1980–2010 yılları arasında ortalama olarak %10 oranında büyüme kaydetmiş, aşağıdaki grafikten de görüldüğü üzere 2010 yılı sonrasında da büyüme hızı yavaşlamıştır. 1978 yılı sonrasında Çin’de görülen sosyalist piyasa ekonomisi sisteminde devlet elinin baskın karakter olma özelliğini sürdürülürken, 2004 yılında Çin’de büyüme performansında görülen ısınma dikkat çekmiş hükümet ekonomiyi soğutmak için tedbirler almıştır. Bu kapsamda banka kredilerine sınırlandırmalar ve yatırım projelerine de daha sıkı denetimler getirilmiştir. Söz konusu sınırlamalara rağmen ihracatta meydana gelen artış nedeniyle Çin’in yıllık büyümesi 2005 yılında %11’e, 2006 yılında %12’ye ve 2007 yılında %14’e ulaşmıştır. Değişim Günlük Haftalık Aylık Yıllık EURUSD 0,1% 0,2% -1,8% -4,3% USDTRY 0,2% 0,1% 4,0% 20,5% USDJPY 0,0% -0,5% 5,8% -2,8% GBPUSD 0,0% -0,6% -0,5% -16,9% BRENT 0,2% 0,8% 11,4% 44,6% GOLD -0,1% 0,3% -6,7% 5,6% Ortalamalar Son Fiyat Haftalık Aylık Yıllık EURUSD 1,0437 1,0438 1,0555 1,1046 USDTRY 3,5142 3,5141 3,4659 3,0478 USDJPY 117,58 117,42 115,11 109,20 GBPUSD 1,2357 1,2396 1,2484 1,3449 54,59 54,70 53,24 48,66 1130,59 1134,09 1160,03 1242,03 BRENT XAUUSD Çin Ekonomisi Makro Veriler GSMH 10,8 Tri l yon USD Ti ca ri İşl eml er Denges i 447 Mi l ya r USD GSMH Büyüme 6,7% Ca ri İşl eml er Denges i İşs i zl i k Ora nı 4,0% Ka mu Borcu/GSMH 712 Mi l ya r USD 44% Enfl a s yon 2,3% Pol i ti ka Fa i z Ora nı 4,4% Grafik 1: Çin’in 1997-2015 Yılları Arasında Yıllık Büyüme Oranları 16% 14% 12% 10% 8% 6% 4% 2% 2015 2013 2011 2009 2007 2005 2003 2001 1999 1997 1995 1993 1991 1989 1987 1985 1983 1981 1979 1977 0% Kaynak: Bloomberg Çin ekonomisinin büyüme performansındaki söz konusu iyileşmenin en önemli unsurlarını; yapılan kentsel ve kırsal reformlar sonrası endüstriyel üretimde iyileşme ve açık kapı politikası ile ülkesine çekmeyi başarabildiği yabancı yatırımlar oluşturmaktadır. Forex Notu Çin ekonomisine büyümenin temelinin imalata dayalı ihracata ve yabancı yatırımlar kaynaklı olması birçok defa büyümenin sürdürülebilirliğinin tartışılmasına neden olmuştur. Çin’de sanayi sektörünün ekonominde anahtar rolü oynaması ve hizmet sektörünün sanayi sektörü kadar gelişmemiş olması nedeniyle Çin’de hizmet sektörü Dünya Ticaret Örgütü üyesi olma gereğince bir dizi reforma tabi tutulmuştur. Çin’in 2015 yılından bu yana hizmet sektörünü canlandırmaya yönelik adımları nedeniyle imalat cephesinde yaşanan durgunluk birçok defa Çin kaynaklı küresel büyüme endişelerinin telaffuz edilmesine neden olmuştur. Çin ekonomisinin dünya ekonomisi içerisinde adından söz ettirebiliyor olması dış ticaret kaynaklıdır. 1978 yılında dışa açılma politikasının uygulanması öncesinde Çin’in dış ticareti oldukça düşük seviyelerdeydi. 1978 yılında 9,75 milyar dolar ihracat ve 10,89 milyar dolar ithalat rakamları ile oldukça dair bir dış ticaret hacmine sahip olan Çin’in açık kapı politikası sonrası dış ticaret hacmi önemli ölçüde artış göstermiştir. 2015 yılsonu verileri ile ele aldığımızda Çin’in dünyaya ihracatı 2,2 trilyon dolar olup, ithalatı ise 1,6 trilyon dolar tutarındadır. Çin dışa açılma politikası kendi coğrafyasının dışına çıkmayı başarmış olup, gelişmiş ülkeler ile dış ticaret ilişkileri oluşturmuştur. Tablo 1: Çin’in İhracat ve İthalat Yaptığı Ülkeler Sıralaması (2015) En çok ihracat yaptığı En çok ithalat yaptığı ülkeler ve payları % ülkeler ve payları % ABD 18,0 Kore 10,4 Hong Kong 14,6 ABD 9,0 Japonya 6,0 Tayvan 8,6 Kore 4,4 Çin 8,6 Almanya 3,0 Japonya 8,5 Kaynak: TradeMap Çin’de büyüme modelinde üretime dayalı büyüme modelinden hizmet ve tüketime dayalı büyüme modeline geçiş süreci ve 2008 yılın küresel finansal krizin tüketime ket vurduğu dönemde Çin hükümeti daha fazla borçlanma yoluyla yatırımlarına devam etmeyi tercih etti. Küresel krizin atlatılması sonrası Çin’de ortaya çıkan görünümde daha fazla borçlanma maliyetine katlanılmış olması nedeniyle yüksek borçluluk, aşırı kapasite ve iç talebe dayalı ılımlı büyüme modeli yer alıyordu. İlgili dönemlerde yaşanan geçiş sürecini Yuan’ın performansı resmediyor. Aşağıdaki grafikten de görüldüğü üzere Yuan özellikle 2004-2014 yılları arasında %27 oranında değer kazanmış ve para birimindeki söz konusu değer kazancı büyüme oranlarında daralmayı beraberinde getirmiştir. Yakın dönemde Çin ekonomisine ilişkin büyüme endişeleri ile birlikte Yuan’da değer kaybı görülürken Son 2 yılda Yuan USD’ye ve rakip paralara (EURO,YEN, WON) %15 değer kaybetti. Grafik 2: Çin Yuan/ ABD Doları (1999-2016) 5,00 5,50 6,00 6,50 7,00 7,50 8,00 8,50 2016 2015 2014 2013 2012 2011 2010 2009 2008 2007 2006 2005 2004 2003 2002 2001 2000 1999 9,00 Kaynak: Bloomberg Alan Yatırım 2 Forex Notu Bugüne geldiğimizde Trump ABD’nin dış ticaretinde korumacı bir politika izleyeceğini uzun süredir belirtmekte. Söz konusu korumacı duvarları örmeye de Çin ile yapılan ticarete set çekerek başlayacak gibi görünüyor. Çin’in en fazla ihracat yaptığı ülkenin ABD olduğu göz önünde bulundurulduğunda, ABD’nin dış ticarette Çin’in mukayeseli üstünlüğünü bozacak olması Yuan’ın değer kaybetmeye devam edeceği anlamına gelebilir. Bunu paralelinde ABD’ye ihracatın azalma Çin’in diğer pazarlara yapacağı ticarette fiyat rekabetinin kızışacak olması kaynaklı Yen ve Euro daki değer kayıplarını da beraberinde getirmesi beklenebilir. Grafik 3: Çin Yuan/ Rakip ülke para birimleri sepeti (Japon Yeni +Euro+Kore Won) (1999-2016) 0,8 0,9 1 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 Kaynak: Bloomberg Tablo 2: Çin’in 2011-2015 yılları arasındaki ihracat sıralaması Ülkeler (Milyon US$) 2011 2012 2013 2014 2015 ABD 325.010 352.438 368.064 397.105 410.805 Hong Kong 267.984 323.445 384.498 363.088 334.291 Japonya 148.268 151.626 150.132 149.410 135.896 Güney Kore 82.920 87.673 91.164 100.334 101.474 Almanya 76.400 69.213 67.342 72.703 69.217 Kaynak: TradeMap Tablo 3: Çin’in 2011-2015 yılları arasındaki ithalat sıralaması Ülkeler (Milyon US$) 2011 2012 2013 2014 2015 Güney Kore 162.716 168.728 183.072 190.105 174.563 ABD 123.124 133.765 153.395 159.841 150.543 Tayvan 124.910 132.199 156.405 151.996 144.980 Çin 122.614 142.929 157.540 144.630 144.434 Japonya 194.568 177.832 162.245 162.841 143.092 Kaynak: TradeMap Alan Yatırım 3 Forex Notu Genel Müdürlük Altan Erbulak Sk. Maya Han No:14/A Gayrettepe / ISTANBUL +90 212 370 22 22 www.alandaforex.com Ankara İrtibat Bürosu Anafartalar C. Papatya S. No: 2/6-8 Ulus / ANKARA +90 312 312 69 80 İzmir İrtibat Bürosu Akdeniz M. Cumhuriyet Bulvarı Çırpıcı İş Merkezi No: 77/402 Konak / İZMİR +90 232 445 64 66 forex@alanyatirim.com.tr Yasal Uyarı : Bu dokümanda yer alan her türlü bilgi, değerlendirme ve yorum güvenilir olduğu düşünülen Alan Yatırım A.Ş. Araştırma Departmanı tarafından burada sunulan bilgilerin doğruluğu ve bütünlüğü konusunda makul özen gösterilmiş olmakla beraber, olabilecek hatalar ve eksikliklerden sorumlu değildir. Burada yer alan fiyatlar, veriler ve bilgilerin tam ve doğru olduğu garanti edilemez, içerik haber verilmeksizin değiştirilebilir. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler, yorum ve tavsiyede bulunanların kişisel görüşlerine dayanmaktadır. Herhangi bir yatırım aracının alım – satım önerisi ya da getiri vaadi olarak yorumlanmamalıdır. Bu belgede yer alan yatırımla ilgili bilgiler, yorumlar ve tavsiyeler yatırım danışmanlığı kapsamında değildir. Yatırım danışmanlığı hizmeti, yetkili kuruluşlar tarafından kişilerin risk ve getiri tercihleri dikkate alınarak kişiye özel sunulmaktadır. Burada yer alan yorum ve tavsiyeler ise genel niteliktedir. Burada yer alan görüşler, yatırımcının mali durumuna veya risk ve getiri tercihlerine uygun olmayabilir. Bu nedenle, sadece burada yer alan bilgilere dayanılarak yatırım kararı verilmesi beklentilere uygun sonuçlar doğurmayabilir. Burada yer alan bilgi, değerlendirme, yorum ve istatistiki şekil ve değerlendirmelerin kullanımı sonucunda ortaya çıkacak doğrudan ve /veya dolaylı zararlardan Alan Yatırım A.Ş. sorumlu olmayacaktır. Tüm hakları saklıdır. Alan Yatırım 4